Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az
  • Vikipediya

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax Qlazqo dəqiqləşdirmə Qlazqo ing Glasgow ˈɡlɑːzɡoʊ ş german Glesga şot kelt Gla

Qlazqo

Qlazqo
www.wikimedia.az-az.nina.azhttps://www.wikimedia.az-az.nina.az
Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Qlazqo (dəqiqləşdirmə).


Qlazqo (ing. Glasgow [ˈɡlɑːzɡoʊ], ş.german Glesga, şot.kelt Glaschu [ˈkɫ̪as̪xu]) — Şotlandiyanın ən böyük şəhəri və əhalisinin sayına görə Böyük Britaniyada (London, Birminhem və Lidsdən sonra) dördüncü ən böyük şəhər. Şəhər Qlazqo regionunun inzibati mərkəzidir. Qlazqo Böyük Britaniyanın şimal-qərb hissəsində yerləşir və qərb sahilləri boyu uzanır.

Şəhər
Qlazqo
ing. Glasgow
image
image image
Bayraq Gerb
Ölkə image Böyük Britaniya
Region Şotlandiya
Tarixi və coğrafiyası
Sahəsi 175,5 km²
Saat qurşağı
  • UTC±0
Əhalisi
Əhalisi 592,82 nəfər (2010)
Sıxlığı 8541 nəf./km²
Milli tərkibi şotlandlar, pakistanlılar, çinlilər, hindistanlılar
Dini tərkibi katolisizm, protestantlıq, islam
Rəsmi dili ingilis dili
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu +44 141
Poçt indeksi G1-G80
Nəqliyyat kodu SA-SJ
Digər
glasgow.gov.uk  (ing.)
image
image
Qlazqo
image
image
Qlazqo
image Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

VI əsrin ortalarında qurulan Qlazqo, orta əsrlərdə Şotlandiyanın ən əhəmiyyətli dini və təhsil mərkəzlərindən biri hesab edilirdi. XVIII əsrin sənaye inqilabı Qlazqonu Böyük Britaniyada ən böyük sənaye mərkəzlərindən (xüsusilə gəmiqayırma sahəsində) birinə çevirdi, və növbəti əsrdə şəhərin çiçəklənən iqtisadiyyatı Qlazqonu İmperiyanın ikinci şəhərinə çevirmişdi.

Çoxlu sayda parkları, xiyabanları, saray və qədim kilsələri bu şəhərə xüsusi gözəllik verir. Qlazqo, tarixi abidələri və heyrətamiz memarlıq inciləri ilə Avropanın mədəniyyət paytaxtı titulunu daşıyır.

Tarix

Etimologiya

image
Qlazqo Kafedralının interyeri

Romalılar Britaniyanı fəth edən dövrdə, Qlazqo olan qəsəbə Kethyurs (ing. Cathures) adlanırdı. Qlazqonun müasir adı kökləri var və "yaşıl yarğan" (glas və cau sözlərinin birləşməsindən) mənasını daşıdığını güman edilir.

Şəhərin adının ilk variasiyası olduqca müxtəlifdir. Ən qədim mənbələr Glaschu sözünü qeyd edir, 1180-ci ilin möhürlərində şəhər Glesgu, sonra Glasgeu (1297-ci ilin sənədlərində) və Glaschow (1419-cu ilin nizamnaməsində) kimi qeyd olunmuşdur.

Gerb

Qlazqonun gerbi 25 oktyabr 1866-cı ildə Lord-layon (Şotlandiya heraldika xidmətinin rəhbəri) tərəfindən şəhərə verilib. Gerbin üzərindəki təsvir rəmzləri əvvəllər Qlazqonun rəsmi möhürlərində istifadə edilmişdir və şəhərin patron mömini olan Sent Manqonun həyatı ilə birbaşa bağlıdır. Gerbdə ona aid dörd möcüzə təsvir olunur:

Here is the bird that never flew / Bu quş, hansı ki, heç vaxt uçmayıb
Here is the tree that never grew / Bu ağac, hansı ki, heç vaxt bitməyib
Here is the bell that never rang / Bu zəng, hansı ki, heç vaxt çalmayıb
Here is the fish that never swam / Bu balıq, hansı ki, heç vaxt üzməyib

İlk möcüzə — dirilməsidir, hansı ki, Manqonun sinif yoldaşları onun mentoru Sent Sörfün ən sevdiyi quşu öldürüb, və gələcək patronu quşun ölümü ilə ittiham etmişdilər. İkinci möcüzə, gerbdə palıdla təsvir olunmasına baxmayaraq, Kalross kilsəsi yaman zaman baş vermişdir, Sent Manqo möcüzəvi şəkildə fındıq çubuğunu yandırmışdır. Üçüncü möcüzə — Roma Papasının hədiyyəsi olan zəngdir. Və nəhayət, dördüncü möcüzə kraliça Langeoretanın hekayəsi ilə bağlıdır. Kraliçanın həyat yoldaşı, kral Ridderax, həyat yoldaşının vəfasızlığında şübhələnərək, kraliçanın sevimli cəngavərə verdiyi qızıl üzüyü oğurlayıb, Klayd çayının dalğalarına atmışdır. Sonra kral Langeoretadan həmin üzüyü gətirməsini tələb edib. Lakin, Sent Manqo, kraliçanın sevgilisinin itirafçısı, onun etiraf zamanı onların əlaqələri haqqında öyrənmiş, və cəngavərə kralın əmrini necə icra etməsini öyrətmişdi. Sent Manqonun təhriki ilə, o, çayda Atlantik qızılbalığını tutmuşdur. Balığın ağzında üzük var idi və beləliklə, o, kraliçanın şərəfini xilas etmişdir.

Şəhərin devizi — Qoy Qlazqo Çiçəklənsin (ing. Let Glasgow Flourish), Sent Manqonun təbliğindən qısa ifadədir. İfadənin tam versiyası: Tanrı, qoy Qlazqo Tanrı və onun izzəti sözü naminə çiçəklənsin (ing. Lord, Let Glasgow flourish by the preaching of the word and the praising of thy name).

Şəhərin təməli

image
Kelvinqrov İncəsənət Qallereyası və Muzeyinin fasadında Sent Manqonun heykəli

Arxeoloji tapıntılar göstərir ki, Qlazqoda ilk məskunlaşma neolit dövründə Klayd çayının vadisində yaranıb. Daha sonra müasir Qlazqonun ərazisində Kelt tayfaları yaşamışdır. 142–144-cü illərdə Britaniyanı fəth edən Romalılar, Şotlandiyanın bir sahilindən digər sahilinə müdafiə divarı ucaltmışdılar. Divarın qalıqları indiyə kimi Qlazqo ətrafında saxlanılır.

Şəhərin yaranması xristian missioner ilə əlaqələndirilir. Əfsanəyə görə, o, 543-cü ildə sahilində bir monastır yaratmışdır, harda ki, indi Sent Manqo Kafedralı mövcüddur. Əfsanə 1185-ci ildə rahib-ariorqraf Fernesli Joslen tərəfindən yazılsa da, digər mənbələr tərəfindən təsdiq olunmayıb, lakin ənənəvi olaraq, Sent Manqo və anası Qlazqonun patron möminləri hesab edilir.

Orta əsrlər

XII əsrin sonunda Qlazqo regionun mühüm dini mərkəzi olmuşdu və əhalisinin sayı yarım min idi. 1136-cı ildə, kral iştirakı ilə Sent Manqo Kafedralının yerində kafedral inşa olunmuşdu. Yanğın sonrası kafedral yenidən tikilmişdir və 1197-ci ildə təqdis edilmiş, və növbəti iki əsrlərdə təmir olunmuşdu. 1175 və 1178-ci illər arasında, kral Qlazqo yepiskoposluğuna şəhər statusu vermişdir. Ticarət hüququ şəhərin inkişafına güclü təkan vermişdi. Xüsusilə 1190-cı ildən hər il keçirilən yay yarmarkası Qlazqodan tacirləri və sənətkarları cəlb edirdi. İyulun sonunda yarmarka keçirilməsi ənənəsi bu gün də davam edir.

1451-ci ildə sənədi ilə yaranan Qlazqo Universiteti, şəhəri həm dini, həm də təhsil mərkəzinə çevirmişdir. 1492-ci ildə Qlazqo yepiskoposluğu başyepiskoposluğuna haqq qazandı. Buna baxmayaraq, orta əsrlərdə Qlazqonun iqtisadiyyatı Şotlandiyanın şərq sahili şəhərləri ilə müqayisədə çox zəif inkişaf etmişdir. Ticarət əsasən yaxın şəhərlər və adalar ilə olunurdu.

XVI–XVIII əsrlər

1560-cı ildə ölkə parlamentinin qərarı ilə ölkə katolisizmdən imtina edib, protestantlıq qəbul etmişdi. Ümumiyyətlə, reformizm Qlazqoya böyük təsir etmişdi, harada ki, güclü kilsə hakimiyyəti var idi və bu hakimiyyətin zəifləməsinə səbəb olmuşdu. 1611-ci ildə I Yakov Qlazqoya kral şəhər statusu vermişdir və bu birbaşa şəhərin tac altına keçməsi idi. noyabr 1638-ci ildə Milli Paktın qəbulundan sonra — Qlazqo Kafedralında Baş Assambleya toplantısı kral I Karlın presbiterian ibadət qaydalarını dəyişdirmə siyasətinə qarşı çıxmışdı. Nəticədə, Şotlandiyada silahlı münaqişələr oldu — əvvəlcə , 1644–1647-ci illərdə isə, royalistlər və koventerlər arasında vətəndaş müharibəsi baş vermişdir. Xoşbəxtlikdən, bu münaqişələr demək olar ki, kiçik siyasi status olduğundan şəhərə təsir etməmişdi. 1650-ci ildə, sonra Oliver Kromvel Qlazqoda bir müddət qalmışdır.

XVI əsrdə Qlazqo hələ də kiçik əyalət şəhəri idi. Şəhərdə çayın dayaz olmasından ticarət inkişaf etməmişdi. 1603-cü ildə I Yakovun hakimiyyəti altında iqtisadiyyatın artımı İngiltərə və Şotlandiya birliyi yaranması sonra olmuşdu. Sürətli inkişafa nə 1647-ci ildə vəba epidemiyası, nə də 1652-ci və 1677-ci illərdə olan yanğınlar (yanğın zamanı şəhərin təxminən 30%-i yanmışdı) maneə ola bilməmişdi.

image
Qlazqonun 1776-cı il xəritəsi

XVII əsrin ortalarında ölkədə ticarət həcminə görə Qlazqo əvvəlcə Perti, 1670-ci ildə isə Dandi və Aberdin şəhərlərini keçmişdi. İqtisadiyyətin artımına bir sıra amillər kömək edirdi. 1668-ci ildə Nyuark kəndində (indi ), çayının ağızı daha geniş olduğundan, şəhər şurası tacirlərin ehtiyaclarına xidmət etmək üçün port inşa etmişdi. 1674-cü ildən, ilk tütün yükünün limanında gəlişi ilə transatlantik ticarət başladı. Eyni dövrdə sənaye inkişaf etməyə başladı:

  • 1667-ci ildə — sabun fabrik və şəkər emalı zavodları açılmışdır.
  • 1680–1730-də — kağız, şüşə və kərpic istehsalı yaradılmışdır.
  • 1711-ci ildə — Qrinokda Qlazqoya və onun ətrafına xidmət edən ilk tərsanə fəaliyyətə başladı.
  • 1736-cı ildə — preslənmiş tütün istehsalı, tekstil və metallurgiya zavodlarının istehsalı üçün zavodları açılmışdır.
  • 1740-cı ildə — boyama sexləri fəaliyyətə başladı.

Şəhərin görünüşü dəyişdi. Dağıdıcı yanğınlar sonrası hakimiyyət tikinti üçün ağac istifadəsinə qadağan qoymuşdu və buna görə də, evlər daşdan və eyni modellərlə inşa edilmişdir. 1636-cı ildə şəhər zalı inşa edilmiş, 1649 və 1661-ci ildə müvafiq olaraq, Hatçeson xəstəxanası və Qlazqo Universitetinin kitabxanası açılmışdır. İlk şəhər qəzeti — Glasgow Courant — 1715-ci ildən çapa başlamışdır. 1723-cü ildə Qlazqoya səfər edən Daniel Defo "Bütün Böyük Britaniya adası ətrafında səyahət" kitabında şəhərin təsvirini qeyd etmişdi:

image Şübhəsiz ki, Qlazqo gözəl şəhərdir. Şəhərin əsas küçələri gözəl və geniş, digər yerlerdən daha yaxşı qurulmuşdur. Bütün binalar daşdan, hündürlüyü və fasadların görünüşü bir-biri ilə uyğun idi. Binaların aşağı mərtəbələri adətən kvadrat dor sütun üstündə əsaslanır, dəyirmi sütundan fərqli olaraq, bu binaya daha da gücü və gözəllik əlavə edir. Onların arasında ki, tağlar mağazalara aparır. Bir sözlə, Londondan sonra, bu Britanyada ən təmiz, gözəl və yaxşı tikilmiş şəhərdir. image

XVIII əsrin sonunda mettalurgiya, tütün və tekstil sənayesinin importu ən çiçəklənən sahələr idi. Yarım əsrdə, 1755-ci ildən 1801-ci ilə Qlazqonun əhalisi 77 min nəfərə çatmışdır və ya üç dəfə artmışdır. Qlazqo əyalət şəhərindən sənaye mərkəzinə çevirilmişdi və XIX əsrin əvvəllərində Böyük Britaniyada ən sürətlə inkişaf edən şəhər olmuşdur.

XIX əsr

image
1881-ci ildə Qlazqo.

XIX əsrin əvvəllərində, Qlazqonun əhalisi əsasən irland immiqrant və ölkənin şimalından gələn köçkünlər nəticəsində sürətlə artmaqda davam edirdi. Onların demək olar ki, üçdə biri Qlazqo yaxınlığında kəndlərdə məskunlaşmış və tekstil sektorunda çalışırdı. Digərləri, şəhər xarabalıqlarının fabrik və təsərrüfatlarında muzdlu işçi işləyirdi. Köçkünlərin axını nəticəsində yüksək əhali artımı başladı və yoxsul məhəllələrdə antisanitar şərait, tez-tez , və vəba epidemiyası olurdu.

Epidemiya ilə mübarizənin ilk cəhdləri 1840-cı illərdə edildi. Bələdiyyənin təşəbbüsü ilə küçələrdə kanalizasiya və digər infeksiya ocaqlarında təmizlənməyə başladı. Sonra 1859-cu ildə gölündə yeni su təchizatı sistemi başladı; 1866-cı ildə səmərəsiz olsa da, Avropada ən pis şəraitli hesab edilən xarabalıqların təmizlənməsi layihəsi başladı.

image
Corc meydanı (1900)

1832-ci ildə parlament seçki sisteminin islahatı haqqında akt qəbul etdi və icma evində sənayeləşmə zamanı böyüyən şəhərlərə yer verdi. Belə ki, Qlazqodan ilk dəfə iki parlamenti üzvü seçildi. Lakin şəhərin müəssisələrində iş şəraiti, dəyişməz qalırdı və işçi hərəkatı özlərinə hələ elan etməmişdi. 1837-ci ildə, fabrik əmək haqqının kəsmək cəhdi pambıq hörənlərin etirazına, 1848-ci ildə işsiz olanların çartist şüarlar altında kütləvi nümayişlərə səbəb olmuşdu.

Bütün bu hadisələr şəhərin və iqtisadiyyatın davamlı artmasına gəlib çıxartdı — XIX əsrin ortalarında Qlazqo İmperiyanın ikinci şəhəri (Londondan sonra) adlandırılmışdır. Aparıcı mövqelər hələ ağır və tekstil sənayesi olsa da, gəmiqayırma (1864-cü ildə Klaydda 20-dən tərsanə fəaliyyət göstərirdi) sürətlə inkişaf etməyə başlamışdı. Dəmir yolu nəqliyattının inkişafı ilə, xüsusən də 1842-ci ildə Qlazqo və Edinburq arasında xəttinin açılmasının ardından, şəhər ölkədə lokomotiv tikintisinin əsas tədarükçüsü oldu. 1860-cı ildə ABŞ Vətəndaş müharibəsi nəticəsində pambıq yığma aşağı düşmüşdü, və minlərlə işçi küçələrdə qalmışdı. Növbəti onillikdə iqtisadiyyəy bumu zirvəsinə çatdı () , lakin 1878-ci ildə Qlazqo Bankının dağılmasından ən çox təsirlənən gəmiqayırma sahəsi, kəskin qədər azalmışdı.

XX–XXI əsrlər

XX əsrin əvvəllərində Qlazqo əhalisin artımı qonşu şəhərləri qoşulma səbəbiylə baş vermişdi. 1920-ci ildə bir milyon sakindən əhalisi olan Qlazqo, Birləşmiş Krallığın əhalinin sıxlığına görə ikinci şəhəri idi. 1914-cü ilin iyul ayında kral VI Georq Qovan gəmiqayırma səfər edib, ""-ın tikintisinə nəzarət etmişdi. Bir ay sonra, Britaniya Birinci dünya müharibəsinə girdi. Şəhərdə güclü anti-müharibə əhval-ruhiyyənin olmasına baxmayaraq (9 avqust 1914də beş minlik anti-müharibə nümayiş keçmişdi), Qlazqodan 200 mindən çox kişi cəbhəyə getmiş, və şəhər ehtiyacları üçün döyüş sursatı və digər hərbi texnikanın əsas təchizatçılarından birinə çevirilmişdi.

image
1944-cü ildə Qlazqoda gəmiqayırma işçiləri

Müharibədən sonra, Qlazqoda "Qırmızı Klaydsayd" adlanan işçi hərəkatı güclənmişdi. 1919-cu il 31 avqustda 60 mindən çox işçi, əsasən gəmiqayırma ilə məşğul olan işçilər, işdən çıxıb, mitinqə gəlib əmək gününün azaldılmasını tələb etmişdilər. Polis nümayişçiləri dağıtmaq üçün çalışsa da, müqavimət görmüşdü. O gündə yaşananlar və ya Qanlı cümə kimi tanındı. İğtişaşlar yalnız 10 fevralda, etirazçılara iş gününün bir qədər azalmasına vəd zamanı başa çatdı. Sonra Qlazqoda ilk dəfə bunt aktı oxundu, və buna əsasən polis mitinqləro yatırmaq üçün silah istifadə etməyə icazə verilmişdi.

1920-ci illərin sonu iqtisadiyyatın kəskin azalması ilə nəticələnsədə, gəmiqayırma sənayesində böhran Qlazqonun hələ lokomotivlərin istehsalında dünya lideri olması ilə kompensasiyalanırdı. Sosial sahədə ciddi problemlər var idi. 1933-cü Böyük böhranın zirvəsi zamanı, şəhər sakinlərinin 30%-i işini itirmişdir. Yaşayış yeri qıtlığından yoxsul məhəllələr, xüsusən də köçkünlərin yaşadığı məhəllələr tamamilə dolmuşdu. Bu vəziyyət Qlazqo bələdiyyəsini şəhər inkişafı proqramına başlamağa vadar edib, 1926-cı ildən 1938-ci ilə şəhər sahəsinin iki dəfə artmağına səbəb oldu.

1930-cu illərin sonunda vəziyyət bir az yaxşıya dəyişdi, Qlazqoda Britaniya imperiya sərgi (1938) keçirildi. Sərginin açılışında kral VI Georq və kraliça Yelizaveta iştirak etmiş, yalnız altı ay ərzində sərgiyə 12 milyon insan ziyarət etmişdir.Kinonun sakinlər arasında kütləvi populyarlığı, 1939-cu ildə Qlazqoda 114 kinoteatrın fəaliyyət göstərməsinə uğramışdı.

İkinci dünya müharibəsi zamanı, Qlazqonun şirkətləri yenidən müharibə ehtiyacları üçün çalışmışdır. Xoşbəxtlikdən, şəhər və onun sakinləri faktiki olaraq düşmənin hava reydlərindən ziyan çəkməmişdi. 1950-ci illərin ortalarında Qlazqonun bələdiyyəsi parlament aktının təzyi nəticəsində şəhər xarabalıqlarının məhv etmişdi — yaşamaq üçün yaranmaz 32 min ev sökülmüşdür. Qlazqo və şəhər ətrafı sakinlərinin kütləvi miqrasiya ilə əlaqədar şəhərin nəqliyyat sisteminin yaxşılaşdırılmışdır.

image
Qlazqo botanika bağları

XX əsrin ortalarından etibarən şəhər əhalisinin kəskin azalması başladı, hansı ki, yarım əsrdə demək olar ki, yarım dəfə azalmışdı. Tənəzzül dövrü üç onillik davam etdi. Yalnız 1980-ci illərdə Qlazqo dirçəlməyə başladı, 1990-cı illərdə isə şəhərin inkişafı sürətləndi. Bələdiyyə səlahiyyətliləri səyi nəticəsində, Qlazqoda yaşayış, iqtisadi inkişaf səviyyəsinin yaxşılaşdırılması və şəhərin mədəni səviyyəsinin yüksəldilməsi, nəticədə öz uğurunu göstərdi. 1981-ci ildə Qlazqo dünyada Nelson Mandelaya ilk "Şəhər Azadlığı" statusunu verən şəhər idi.

1990-cı ildə Qlazqo Avropanın mədəniyyət paytaxtı, 1999-cu ildə , 2003-cü ildə isə statusuna layiq görülmüşdür.

2014-cü ilin 18 sentyabr tarixində Şotlandiyada keçirlmiş Şotlandiyanın müstəqilliyi üzrə referendumda, ölkənin 55,3%-i seçiçisi "Yox" variantına səs versə də, Qlazqonun seçicilərin əksəriyyəti "Hə" kampaniyasını dəstəkləmişdir.

Coğrafiya

Relyef və geologiya

Qlazqo Böyük Britaniyanın şimal-qərb hissəsində yerləşir və mənbəsindən 32 km uzaqdadır. Dəniz üzərindəki hündürlüyü 70–200 m arasında dəyişir.

İqlim

Qlazqonun iqliminə Qolfstrim (ing. Gulf Stream) cərəyanı çox təsir göstərir. Bahar və yay fəsilləri ümumiyyətlə günəşlidir. Payız və qış mövsümləri ümumiyyətlə yağışlı və küləkli olsa da, günəşli günlərə də rast gəlinir.

Qlazqonun iqlimi
Göstərici Yan Fev Mar Apr May İyn İyl Avq Sen Okt Noy Dek İl
Maksimum orta, °C 6,5 7,0 8,8 11,8 15,1 17,4 19,2 18,9 16,2 12,6 9,2 6,5 12,4
Orta temperatur, °C 4,1 4,3 5,7 7,7 10,6 13,2 15,0 14,6 12,4 9,3 6,4 3,9 8,9
Minimum orta, °C 1,8 1,8 2,8 4,2 6,6 9,4 11,4 10,9 9,0 6,4 3,7 1,4 5,8
Mütləq minimum, °C −16 −13 −8 −5 −4 0,0 4,0 1,5 −3 −6,8 −10 −19,9 −19,9
Yağıntı norması, mm 150 99 112 68 67 73 80 107 119 145 127 127 1.273
Mənbə: «Погода и климат»


Əhali

2012-ci ilin statistikasına görə, şəhər əhalisinin 57,000 sakini 50 yaşdan yuxarıdır. Proqnozlara görə 2037-ci ildə 50 yaşdan yuxarı sakinlər təxminən 240,000 nəfər olacaq.Şotland kelt dilində danışanlar əhalinin 0,94%-ni təşkil edir.

Demoqrafiya

Qlazqonun 1755-dən 2015-ci ilə kimi əhali dəyişikliyi
1755 1780 1801 1821 1891 1911 1921 1931 1939 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2015
23 500 42 000 77 000 147 000 783 000 784 000 1 034 000 1 088 000 1 088 000 1 079 000 1 055 000 897 000 881 000 681 000 629 501 599,650

Etnik tərkibi

image
Qlazqo mərkəz məscidi

Qlazqonu Şotlandiyada ən kosmopolit şəhər adlandırmaq olar. Şəhərdə rəngli insanların sayı ölkədə ən yüksək göstəricidir. 2011-ci ildə keçirilən siyahıyaalma araşdırmasına görə, şəhərin 84,5%-ni şotlandlar, 3,78%-ni pakistanlılar, 1,80%-ni çinlilər, 1,46%-ni hindistanlılar, 0,64%-ni isə digər etnik qruplar təşkil edir.

Din

2011-ci ildə keçirilən siyahıyaalma araşdırmasına görə, Qlazqo sakinlərinin dini inancları aşağıdakı kimi bölünmüşdür. Əhalinin 54,5% özünü xristian kimi müəyyən edir, onların 23,1%-i tabedir, 27,3%-i isə katolikdir. Digər dinlərin tərəfdarları — 5,4%-i müsəlmanlar, 0,7%-i hindular, 0,5%-i sikxlər, 0,4%-i buddistlər təşkil edir.

Şəhərdə 4 kafedral, 20 məscid və 7 sinaqoq var. Bundan əlavə şəhərdə 2 hindu məbədi və 2 sikx qurdvarası yerləşir.

Dialekti

Qlazqo və ona yaxın şəhərlərdə Şotland german dili əsasında geniş yayılmış "Qlazqo Pətter" (ing. Glasgow Patter) dialekti mövcüddur. Dialektin fərqləndirici xüsusiyyətlərinə dəyişdirmə və ya bəzi hecaları və səsləri "udma" daxildir. Məsələn, th hərflərinin birləşməsi sözün əvvəlində /h/ kimi oxunur, t hərfi tez-tez /r/ ilə əvəz olunur və s.

İnzibati bölgüsü

image
Qlazqonun 21 seçki dairəsi

Qlazqonun 21 seçki dairəsindən ibarətdir və hər dairədən şəhər bələdiyyəsinə 3 və ya 4 nəfər seçilir.

1. Linn
2. Nyulends / Oldburn
3. Qreyter Pollok
4. Kreyqton
5. Qovan
6. Pollokşilds
7. Lanqsayd
8. Sautsayd Sentral
9. Kalton
10. Anderston / Siti
11. Hillhed
12. Partik Vest
13. Qarskadden / Skotstaunhill
14. Dramçapel / Enislend
15. Merihill / Kelvin
16. Kanal
17. Sprinqburn
18. İst Sentr
19. Şetlston
20. Beyliston
21. Nort İst

Yerli hökumət

Şəhərin idarə olunması tərəfindən icra olunur. Məclisin görüşləri Corc meydanında yerləşən Qlazqo Şəhər Məclis binasında keçirilir. Qlazqo Şotlandiya parlamentində 17 deputat, Böyük Britaniya parlamentində 9 deputatla təmsil olunur.

İqtisadiyyat

image
2006-cı ildə Qlazqoda tikilən gəmisi. XX əsrdən Qlazqo gəmiqayırma sənayesi kiçilsə də, şəhər Britaniya gəmiqayırma sənayesinin mərkəzidir.

XX əsrdə ağır iqtisadi tənəzzül dövründən sonra, şəhər tədricən keçmiş mövqeyi qaytarır. Hazırda Qlazqo, Edinburqla yanaşı, yenidən regional iqtisadiyyatın mühərriki hesab olunur.

Ötən 20 il ərzində Qlazqo iqtisadiyyatın əhəmiyyətli diversifikasiyası baş vermişdir: əvvəllər şəhərin iqtisadi rifahının asılı olan ənənəvi sənaye sahələri (gəmiqayırma və ağır maşınqayırma) aparıcı xidmət sektoru ilə əvəz olunmuşdur. Şəhərdə bir neçə iri şirkətlərin qərargahı, o cümlədən, enerji şirkəti yerləşir.

Şəhərin iqtisadiyyatında mühüm yeri turizm tutur — Qlazqo Böyük Britaniyada (London və Edinburqdan sonra) üçüncü ən populyar şəhər sayılır və hər il təxminən 4 milyon turist tərəfindən ziyarət olunur. 1983-cü ildən 2013-cü ilə kimi Qlazqonun turistik şüarı — "Glasgow's Miles Better" (azərb. Qlazqonun milləri daha yaxşıdır‎) olmuşdur. 2013-cü ildə "People Make Glasgow" turistik şüarı şəhər brendi kimi istifadə olunur.

Rayonlar

Şəhərin mərkəzi

Qlazqo şəhərinin mərkəzi şərqdən Hay Strit (ing. High Street) küçəsi ilə, cənubda Klayd çayı ilə, qərbdə M8 avtomagistralıyla və şimalda Taunhed, Çarinq Kross, Kaukaddens və Anderston rayonları ilə həmsərhəddir. Şəhərin mərkəzində küçələr Klayd çayının qrid sistemi üzərində yerləşir.

Qlazqonun ürəyi — Corc meydanı (ing. George Square), əsas piyada küçələri isə Buxanan Strit (ing. Buchanan Street), Arqayl Strit (ing. Argyle Street) və Sokixol Strit (ing. Sauchiehall Street) sayılır. Şəhərin əsas ticarət mərkəzləri Buxanan Qallereyası, Sent İnox Mərkəzi (ing. St. Enoch centre), Prinses Skver (ing. Princes Square) və İtalyan Mərkəzidir.

Şəhərin mərkəzində əsas teatrlar, muzeylər, qalereyalar kimi turistik yerlərdən başqa, bir çox restoran, kafe və alış-veriş mərkəzləri fəaliyyət göstərir. Qlazqonun mərkəzində Qlazqo ali təhsil müəssisələrinin dördü yerləşir: Qlazqo Kaledoniya Universiteti, Stratklayd Universiteti, və Qlazqo İncəsənət Məktəbi.

Merçant Siti

image
Merçant Sitidə yerləşən gecə zamanı

Şəhər mərkəzinin şərqində yerləşən Merçant Siti (və ya Ticarət şəhəri) XVIII–XIX əsrlərdə tütün, şəkər və digər mallardan ticarət edən varlı tacirlərin yaşayış yeri olmuşdur. İqtisadi böhran dövründə, binaların çoxu yararsız hala düşsə də, 1980-ci ildə bu rayonu bərpa etmək üçün proyekt başladı və indi rayonda bərpa olunmuş neoklasik evlərin və keçmiş anbarların yerində bahalı mağazalar, restoran və kafelər fəaliyyət göstərir. Merçant Sitinin mərkəzi beş əsas küçə kəsişməsində yerləşən Qlazqo Kross hesab olunur. Meydanın mərkəzində Qlazqonun köhnə bələdiyyəsindən yeganə sağ qalan hissə olan Tollbut saat qülləsi yerləşir.

Maliyyə rayonu

image
Maliyyə rayonunda Klayd Ark körpüsü.

Qlazqo mərkəzinin qərbində şəhərin maliyyə institutlarını cəmləşdirən mərkəzi biznes rayonu yerləşir. Böyük Britaniyada ən böyük biznes mərkəzlərindən biri olan rayonun (London və Edinburqdan sonra) rəsmi adı (IFSD) olsa da, yerli sakinlər tərəfindən adətən "kvadrat kilometr" və ya "Klayd Uol Strit" adlanır. Rayonda müxtəlif maliyyə qruplarının (Böyük Britaniya sığorta şirkətlərinin 10-dan 8-nin qərargahı daxil olmaqla) təşkil nümayəndəliyi yerləşir: , , Barclays, , , , , və s. 2005-ci ildə IFSD Böyük Britaniyada bərpa olunan ən uğurlu kommersiya layihəsi kimi dəyərlənmişdir.

Vest End

Qlazqonun səsli-küylü Vest End səmti çay daşları ilə döşənmiş döngələr boyunca sıralanmış kafe, restoran və barları, müxtəlif butiklər, incəsənət qalereyaları və gözəl parkları ilə birlikdə — bohema və kosmopolit həyatı özündə birləşdirən ibarətdir. Vest Endin əsas küçəsi — Bayrs Rouddur (ing. Byres Road). Vest Endin ərazisində Qlazqo Universiteti, Kelvinqrov parkı və yerləşir. Vest Enddə hər ilin iyun ayında Qlazqonun ən böyük festivalı keçirilir.

Vest Enddə Britaniyanın ən böyük sərgi və konferensiya məkanı olan yerləşir. 10 sentyabr 2013-cü ildə SECC-in yaxınlığında 13,000 nəfərlik arenası açılmışdır.

İst End

Şəhərin ən qədim hissəsində Tollbut saat qülləsi və Sent Manqo Kafedralı yerləşir. Kafedral yaxınlığında təpə üzərində 1831-ci ildən Qlazqonun vətəndaşların dəfn yeri olan qəbiristanlığı var. İst Endin digər turistik yerlərindən Seltik Park, Barras bazarı, "The Barrowlands" musiqi arenası və parkını qeyd etmək olar.

Cənubi Qlazqo

image
Kuins parkdan Qlazqonun mənzərəsi

Qlazqonun cənub hissəsi əsasən yaşayış yeri olsa da, ərazidə bir neçə ictimai binalar, o cümlədən, Aybroks stadionu, Hampden Park, , və , harada ki, və yerləşir.

Şimali Qlazqo

Şəhərin şimal hissəsi sosial cəhətdən Şotlandiyada ən problemli yerlərində biri hesab olunur. Şimalda keçmişdə Şotlandiyanın ən iri miqrant rayonu olan Saythill yerləşir. Şotlandiya hökumətinin 2005-ci ildə təşəbbüsünə görə, hazırda ərazidə yeni müasir yaşayış rayonu yaradılır.

Merihill rayonu ənənəvi qumdaşı mənzillərdən ibarətdir. Tarixən fəhlə sinifindən ibarət rayonun baxmayaraq, rayon dəbdəbəli rayonlarla həmsərhəddir. Rayonda çıxış edən Partik Tisl FK yerləşir.

2012-ci ildə məşhur "Red Road" yaşayış kompleksinin ləğv edilməsi işlərinə sart verilmişdir. Kompleksi təşkil edən çoxmərtəbəli yaşayış binaları şəhərdə II Dünya Müharibəsindəndən sonra mənzil böhranını həll etmək məqsədilə tikilmişdir. Tədricən bu evlərdə əsasən yoxsul ailələr məskunlaşmağa başlamışlar. Yoxsulluq zonasına çevrilən həmin yaşayış kompleksi eyni zamanda kriminallar üçün münbit mühitə çevrilərək müvafiq adda çıxarmışdır.

Memarlıq

image
Klayd Auditoriyası

Sent Manqo Kafedralı istisna olmaqla, Qlazqonun orta əsr memarlığından demək olar ki, heç nə qalmayıb. Təəssüf ki, Edinbuqrdan fərqli olaraq, müasir Qlazqoda XIX əsr əvvəl ucaldılmış binalardan kifayət qədər kiçik hissə qalıb. Onların ən görkəmlisi — Tollbut saat qülləsi, Tron teatrın saat qülləsi və memar tərəfindən 1791–1794-cü ildə inşa edilmiş Ticarət Evidir.

Şəhərin memarlıq irsinin böyük bir hissəsi XIX əsrə və XX əsrin əvvəlinə aiddir, o zaman ki, Qlazqo Britaniya imperiyasının ikinci şəhəri sayılırdı. Bu dövrün evləri müxtəlif üslublarla tikilmişdir. Venesiya stilinin təəccüblü nümunələrinə Qlazqo Siti Çembers (ing. Glasgow City Chambers) (1888), Qardnerlərin köhnə anbarları (1856), Tempelton xalça fabriki (1892) və Venesiyadakı ilham almış, memar Hanimenom tərəfindən tərtib olunmuş Ca’d’Oro binası (1872) aiddir. Neoklasik üslubunda Kaledoniya kilsəsi (1857) və (1778) inşa olunmuşdur.Qotika stilinin xüsusiyyətlərinə Bakirə Məryəm (1873), Sent-Andryu (1817) və Sent-Lyuk (1877) kilsələri aiddir.

Müasir memarlığın ən əhəmiyyətli nümunələrindən (2001), Klayd Auditoriyası (1997), Riversayd Muzeyi (2011) və -nu (2013) göstərmək olar.

Körpüləri

Körpülərilə məşhur olan Qlazqoda, müxtəlif növlü, o cümlədən piyada, avtomobil və dəmiryolu körpüləri yerləşir. Onlardan ən qədimləri — Saut-Portlend küçəsində olan körpü, Həvari Andrey körpüsü və Viktoriya-bric — XIX əsrin ortalarında inşa edilib. Qlazqonun körpülərlərindən olan — "Klayd Ark" (2006-cı ildə inşa olmuşdur) asma körpüsü, çayı keçən bucaqa görə, yerli əhali tərəfindən "çəp körpüsü" (ing. Squinty Bridge) ləqəbini almışdır.

Parkları və bağları

image

Qlazqoda 90-dan artıq park və meydan var. Qlazqonun ən mühüm parklarına aşağıdakılar daxildir:

  • Kelvinqrov parkı — ingilis bağban Ser Cosef Pakston tərəfindən 1852-ci ildə yaradılmışdır. Parkda orkestr üçün bendstend, və kroket meydançaları, müxtəlif heykəllər və abidələr, skeytpark və Kelvinqrov İncəsənət Qallereyası və Muzeyi yerləşir.
  •  — 1857-ci ildə yaradılmış park, Şotlandiya kraliçası Mariya Stüartın şərəfinə adlandırımışdır.
  •  — Qlazqonun ən qədim parkı XV əsrdə yaradılmışdır. Parkda və Tempelton xalça fabriki yerləşir.
  •  — 1895-ci ildə yaradılmış parkın ərazisi 71 hektardır. Park Vatikanın Qlazqoya səyahəti zamanı papalıq məkanı kimi işlənir.
  •  — 1817-ci ildə yaradılmış bağda tropik səhləblər, beqoniya və bitir.

Mədəniyyət

1990-cı ildə Avropanın mədəniyyət paytaxtı elan edilən Qlazqonun mədəniyyət həyatı olduqca müxtəlifdir. Şəhərdə incəsənətə dair milli təşkilatların əsaslı hissəsi, o cümlədən Şotlandiya operası, Şotlandiya baleti, Şotlandiya Milli Teatrı, Şotlandiya Kral Milli Orkestri, Şotlandiya BBC Simfonik Orkestri və Şotlandiya Milli Gənclər Teatrı yerləşir.

Teatrlar

repertuarında klassik əsərlər, opera və balet tamaşalarının quruluşu, 1904-cü ildə yaradılan "Pavilion" teatrı isə müxtəlif şoular, musiqili əsərlər və tamaşalar keçirir. Digər vacib teatr məkanlarından Tron və Sitizens teatrlarını qeyd etmək olar.

Muzey və qalereyalar

image
Kelvinqrov İncəsənət Qallereyası və Muzeyi

Qlazqoda 20-dən artıq muzeyi və incəsənət qalereyası fəaliyyət göstərir. Şəhərdə Şotlandiyanın ən çox ziyarət edilən muzeyi — Kelvinqrov İncəsənət Qallereyası və Muzeyi yerləşir. Muzeyin incəsənət kolleksiyasına çox Avropa rəsmləri, o cümlədən Qədim Ustalar, fransız impressionistlər, holland intibah dövrü, şotland koloristləri və Qlazqo Məktəbinin eksponentləri daxildir.

2013-cü ildə "Avropada ilin muzeyi" müsabiqəsinin mükafatı ilə təltif olunmuş Riversayd Muzeyi də şəhərdə yerləşir. Hündürlüyü 36 metr olan şüşəli fasad binasında 3 min eksponata malik nəqliyyat muzeyi fəaliyyət göstərir.

Qlazqonun digər muzey və qalereyaları:

    Klublar, konsert zallar və kinoteatrlar

    image
    The Barrowlands

    Şəhərin musiqi səhnəsi — Böyük Britaniyada ən parlaqlardan biridir. Qlazqoda hər həftə təqribən 130 musiqi tədbiri baş tutur. Qlazqonun ən tanınmış musiqi səhnələrindən , və -nu qeyd etmək olar.

    2008-ci ildə Qlazqo Böyük Britaniyanın "UNESCO-nun Musiqi şəhəri" nominasiyasına layiq görülmüş ilk şəhər olmuşdur. Qlazqo 2014-cü il MTV Avropa Musiqi Mükafatının təqdimetmə mərasiminə ev sahibliyi etmişdir. Qlazqo — , , , , , Franz Ferdinand, , Mogwai, , , kimi musiqi qruplarının doğulduğu yerdir.

    Qlazqoda 700-dən çox bar, pab və gecə klubu fəaliyyət göstərir. Qlazqonun ən məşhur gecə klubları "Campus", "Cathouse", Garage", "Tiger Tiger", "Sub Club", "The Tunnel" və s. sayılır.

    Qlazqoda 10-dan çox kinoteatr, o cümlədən 2001-ci ildə Ginnesin Rekordlar Kitabına düşmüş dünyanın ən hündür kinoteatr binası olan "Sinevörld" (ing. Cineworld) yerləşir.

    Festivallar

    image
    Vest End Festivalı

    Şəhərin festival həyatı — Şotlandiyada ən dolğunlardan biridir. Lakin Edinburqdan fərqli olaraq, harda ki, festival ayı avqust sayılır, Qlazqoda festivallar bütün il boyu keçirilir. Şəhərin ən tanınmış festivalları , , , , , və sayılır.

    KİV

    Qlazqoda müxtəlif media ofisləri, o cümlədən şəhər və region KİV-ləri yerləşir:

    • və BBC Scotland televiziya kompaniyalarının qərargahları;
    • Şotlandiyanın , , , The National və kimi əsas qəzetlərinin baş ofisləri;
    • Britaniya qəzetləri olan The Sun, Daily Mail, The Times və regional redaksiyaları;
    • Yerli şəhər qəzetləri olan , , və s. redaksiyaları.

    Kitabxanalar

    Şəhərdə 37 ictimai kitabxana fəaliyyət göstərir, o cümlədən Avropanın ən böyük arayış kitabxanası — 1877-ci ildə tütün maqnatı Stiven Mitçellin vəsiyyəti ilə yaranan . Kitabxananın içində 1,3 milyon kitab, 35.000 xəritə və fotoşəkillər, mikrofilm və arxiv qəzet yerləşir.

    Təhsil

    image
    Qlazqo Universiteti

    Qlazqoda 184 ibtidai məktəb və 29 orta məktəb yerləşir, xüsusi təhsil ehtiyacları olan uşaqların təhsili üçün 34 məktəb fəaliyyət göstərir. Bəzi məktəblərdə tədris şotland kelt dilində həyata keçirilir.

    Şəhərin ali təhsil müəssisələri:

    • Qlazqo Universiteti — 1451-ci ildə yaranmışdır, Şotlandiyanın ikinci ən qədim təhsil ocaqıdır (Sent-Endryus Universitetindən sonra). Universitetin doqquz fakültəsində 130 ölkədən 23 mindən çox tələbə təhsil alır.
    • Stratklayd Universiteti — 1796-cı ildə yaranmışdır, universitetin beş fakültəsində 25 mindən çox tələbə təhsil alır.
    • Qlazqo Kaledoniya Universiteti — 1875-ci ildə kollec kimi yaranmışdır, universitet statusunu 1993-cü ildə almmışdır, universitetin üç fakültəsində 17 mindən çox tələbə təhsil alır.

    Şəhərdə universtitetlerdən başqa bir sıra kollec və akademiyalar var — Qlazqo İncəsənət Məktəbi, , , və s. Tələbələrin sayına görə Qlazqo Şotlandiyada birinci və Britaniyada (Londondan sonra) ikinci sıradadır.

    İdman

    Futbol

    image
    Seltik Park

    Şəhərdə dünya derbiləri sırasında yer alan və özünəməxsusluğu ilə seçilən "Seltik" və "Qlazqo Reyncers" məskunlaşır. Daim prinsipiallığı ilə seçilən matçda komandalar arasında ölüm-dirim mübarizəsi dərəcəsində rəqabətin olması həm də siyasi xarakter daşıyır. Səbəbi Reyncersin "Protestant və Kraliçə klubu", Seltikin isə kraliçəyə boyun əyməyən katoliklərin komandası olmasıdır. Qlazqonun digər futbol klubları — Partik Tisl, və . Şəhərdə Seltik Park, Aybroks stadionu və Hampden Park stadionları yerləşir.

    2020-ci ildə UEFA Avropa Kuboku 2020-nin 4 oyunu Qlazqoda keçiriləcək.

    Digər idman növləri

    Peşəkar reqbi komandası Şotlandiya, İrlandiya və Uelsin digər komandaları ilə yanaşı iştirak edir. Şəhərin yeganə basketbol komandası adlanır və iştirak edir. Qlazqonun əsas idman arenaları — və .

    Birlik oyunları

    2007-ci ildə Qlazqo Nigeriya paytaxtı Abucanı üstələyib, Birlik Oyunları keçiriləcəyi yer seçilmişdir. 2014-cü ilin iyulun 23-dən avqustun 3-dək Qlazqoda Birlik Oyunları keçirilmişdir. Bu 71 müxtəlif ölkə və ərazilərindən gələn, 4947 idmançının iştirakı ilə, 17 müxtəlif idman növlük Şotlandiyanın tarixində keçirilən ən böyük multi-idman hadisəsi idi. Birlik Oyunları zamanı Qlazqoya 300,000-dən çox ziyarətçi gəlmiş, ölkədə 1000 iş yeri yaradılmış və 1.2 milyon bilet satılmışdır. Birlik Oyunları Şotlandiyanın iqtisadiyyatına £52 milyon səmərə gəlmişdir.

    Nəqliyyat

    Avtomobil nəqliyyatı

    image
    М8 magistralı

    Qlazqo Böyük Britaniyada əsas nəqliyyat mərkəzlərindən biridir. Ölkənin qalan hissələri ilə şəhəri bağlayan yollar:

    • A8/М8 — əsas magistral, Şotlandiyanın qərb sahilindən şərq sahilinə keçir və Qlazqonu Edinburqla bağlayır;
    • A82 — və Şotlandiyanın yuxarı şimal-qərbindən keçir;
    • A80/M80 — Stirlinqin şimal-şərqinə aparır;
    • A74/M74 — Qlazqonu Şotlandiyanın cənub və İngiltərənin şimal vilayətləri ilə bağlayır;
    • A77/M77 — cənub-şərqdən Kilmarnokdan Eyrə kimi aparır;

    Qlazqonun kənarında yol şəbəkəsinin inkişafına baxmayaraq, avtomobilə malik olmayanların və ictimai nəqliyyatdan istifadə etməyə üstünlük verən vətəndaşların nisbəti Şotlandiya üçün orta müqayisədə daha yüksəkdir (müvafiq olaraq 56% və ailələrin 34%-ni təşkil edir).

    İctimai nəqliyyat

    image
    Qlazqoda avtobus

    Qlazqonun ictimai nəqliyyatın koordinasiyasını və inkişafı (SPT) dövlət nəqliyyat agentliyi tərəfindən idarə olunur. Şəhərdə 40 avtobus şirkətləri fəaliyyət göstərsə də, şirkətinə avtobus nəqliyyatının 70%-lik payı düşür.

    İlk omnibus şəhərin küçələrində 1845-ci ildə hərəkətə başlamışdır. XX əsrin ortalarına qədər Qlazqoda iki qatlı tramvay və trolleybus işləsə də, şəhər sakinlərinin digər nəqliyyat növlərinin seçməsi, bu servislərin aradan qaldırılmasına səbəb olmuşdur. Qlazqoda son dəfə tramvay 1962-ci il 4 sentyabrda, trolleybus isə 1967-ci ilin mayında fəaliyyət göstərmişdir.

    image
    Metro stansiyası

    1896-cı ildən fəaliyyət göstərən və tək xəttdən ibarət olan Qlazqo metropoliteni (London və Budapeştdən sonra) dünyanın üçüncü ən qədim metrosu sayılır. İlk dəfə metro xətti 1970-ci ildə, sonuncu dəfə isə 2011-ci ildə tamamilə modernləşdirilmişdir. Hər il Qlazqo metrosunu 13 milyon insan işlədir. Metro yerli sakinlər tərəfindən "Qurulan portağal" (ing. The Clockwork Orange) kimi tanınır.

    Dəmiryolu nəqliyyatı

    Qlazqonun dəmiryolu nəqliyyatı milli nəqliyyat agentliyi tərəfindən idarə olunur. Şəhərin Qlazqo Sentral və Kuin Strit dəmiryolu vağzallarından, qatarlar cənub, şimal və şimal-şərq istiqamətdə gedir. Qlazqo Sentral (1999 və 2005-ci ildə Milli Dəmiryolu Mükafatlarının qalibi) Şotlandiyanın ən işlək dəmir yolu stansiyasıdır və hər il 29 milyondan çox xalqa xidmət edir.

    Su nəqliyyatı

    Əvvəllər Qlazqoda neçə bərə keçidi fəaliyyət göstərsədə, indi onlar tamamilə körpülər və Klayd tuneli ilə əvəz olunub. Klayd çayı boyu çay tramvayları və dünyada sonuncu dəniz çarxlı ekskursiya gəmisi olan "Waverley" fəaliyyət göstərir. 2007-ci ilin iyun ayından Qlazqodan birləşdirən dəniz təyyarəsi xidməti başlamdışdır.

    Hava nəqliyyatı

    Qlazqoda iki beynəlxalq hava xidməti mövcüddur:

    • (GLA) — Şəhərin 13 kilometr qərbində yerləşir. Şotlandiyanın ən böyük beynəlxalq hava limanı 80 istiqamət marşrutuyla işləyir.
    • (PIK) — şəhərinin ətrafında, 46 km cənub-qərbdə yerləşir. Aeroport 27 istiqamət marşrutuyla işləyir və Şotlandiyada hava trafik baxımından üçüncü yeri tutur.

    Tanınmış sakinləri

    Qlazqonun sakinləri Qlazvecian (ing. Glaswegian) adlanır. Şəhərin tanınmış sakinlərdən futbolçu və məşqçi Aleks Ferqyuson, ixtiraçı Ceyms Vatt, memar Ceyms Sterlinq, müğənni Paolo Nutini, aktyor Cerard Batler, memar Çarlz Renni Makintoş, siyasətçi Tommi Şeridan, aktyor Piter Kapaldi, Böyük Britaniyanın 74-cü baş naziri Qordon Braun və digərlərini qeyd etmək olar.

    • image
      Ceyms Vatt, Şotlandiya ixtiraçısı
    • image
      Uilyam Kelvin, Şotlandiya-İrlandiya fiziki
    • image
      Uilyam Ramzay, Şotlandiya kimyaçısı
    • image
      Çarlz Renni Makintoş, Şotlandiya memarı
    • image
      , Şotlandiya ixtiraçısı
    • image
      , Şotlandiya alimi
    • image
      , Şotlandiya futbolçusu və futbol məşqçisi
    • image
      , Böyük Britaniyanın baş naziri
    • image
      , Şotlandiya şairi
    • image
      Ceyms Sterlinq, Şotlandiya memarı
    • image
      , Şotlandiya iş adamı
    • image
      , Şotlandiya yazıçısı
    • image
      Aleks Ferqyuson, Şotlandiya futbolçusu və futbol məşqçisi
    • image
      , Şotlandiya komiki
    • image
      , Şotlandiya gitaristi
    • image
      , Şotlandiya müğənnisi
    • image
      , Şotlandiya müğənnisi
    • image
      , Şotlandiya müğənnisi
    • image
      Robbi Koltreyn, Şotlandiya aktyoru
    • image
      , Şotlandiya siyasətçisi
    • image
      , Şotlandiya siyasətçisi
    • image
      , Avstraliya gitaraçısı
    • image
      , Şotlandiya futbolçusu və futbol məşqçisi
    • image
      , Avstraliya müğənnisi
    • image
      , Şotlandiya futbolçusu və futbol məşqçisi
    • image
      Piter Kapaldi, Şotlandiya aktyoru
    • image
      , Şotlandiya müğənnisi
    • image
      , Şotlandiya aktrisası
    • image
      , Şotlandiya jurnalisti
    • image
      , Şotlandiya müğənnisi
    • image
      , Şotlandiya aktyoru
    • image
      , Şotlandiya müğənnisi
    • image
      , Şotlandiya qolfçusu
    • image
      Tommi Şeridan, Şotlandiya siyasətçisi
    • image
      , Şotlandiya yazıçısı
    • image
      , Şotlandiya müğənnisi
    • image
      , Şotlandiya aktyoru
    • image
      , Şotlandiya komiks yazıçısı
    • image
      Cerard Batler, Şotlandiya aktyoru
    • image
      , Şotlandiya aktrisası
    • image
      , İrlandiya siyasətçisi
    • image
      , Şotlandiya futbolçusu və futbol məşqçisi
    • image
      , Şotlandiya aktyoru
    • image
      , Şotlandiya futbolçusu
    • image
      , Şotlandiya futbolçusu
    • image
      Humza Yousaf, Şotlandiya siyasətçisi
    • image
      , İrlandiya futbolçusu
    • image
      Endi Marrey, Şotlandiya tennis oyunçusu
    • image
      , Şotlandiya müğənnisi
    • image
      , Şotlandiya reqbiçisi

    Qardaş şəhərləri

    • image Nürnberq, Almaniya, (1985)
    • image Rostov-na-Donu, Rusiya, (1986)
    • image , Çin Xalq Respublikası, (1997)
    • image Havana, Kuba, (2002)
    • image Turin, İtaliya, (2003)
    • image Marsel, Fransa, (2006)
    • image Lahor, Pakistan, (2006)
    • image Betlehəm, Fələstin, (2007)

    Qalereya

    • image
      Kelvinqrov parkı
    • image
      Riversayd Muzeyi
    • image
    • image
      Qlazqo Krossda Tollbut saat qülləsi
    • image
      Millenium körpüsü
    • image
      Qlazqo Kaledoniya Universitetindən görünən mənzərə
    • image
      Sent Andryu Kafedralı
    • image
      Vellinqton kilsəsi

    İstinadlar

    1. "Glasgow Etymology letter". 2007-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    2. . 2007-09-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    3. "The Glasgow Story − Glasgow Coat of Arms". 2007-10-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    4. . 2007-07-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    5. "Scotland Guide − St Mungo and the Glasgow coat of arms". 2007-08-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    6. . 2009-02-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    7. "Heritage.scotsman.com − St Mungo and his mysterious deeds". 2007-09-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    8. "About Glasgow — The establishment of the City". 2012-10-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    9. "Glasgowcathedral.org.uk". 2020-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    10. "The Glasgow Story — Early times to 1560". 2007-07-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    11. . 2007-06-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    12. "Glasgow Guide — Glasgow Fair". 2007-08-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    13. "The History & Constitution of the University of Glasgow" (PDF). 2006-03-27 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    14. "The Glasgow Story — Rising Burgh". 2007-07-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-29.
    15. "About Glasgow − Rise of the merchant trader". 2012-07-31 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-29.
    16. "Glasgow Guide — Historical Timeline". 2007-08-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    17. "BBC − History − 18th-century Glasgow". 2009-04-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    18. A tour thro' the whole island of Great Britain by Daniel Defoe 2011-05-01 at the Wayback Machine, letter XII
    19. "The Glasgow Story − Industrial Revolution". 2012-03-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    20. "The Glasgow Story − Second City of The Empire". 2008-01-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-29.
    21. . 2008-01-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-29.
    22. . 2007-09-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-29.
    23. "Red Clydeside − The battle of George Square". 2006-06-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    24. "The Glasgow Story — No Mean City". 2007-10-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    25. "About Glasgow — Industrial decline". 2012-08-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    26. "English Heritage — Blue Plaque for Scottish Architect Thomas Smith Tait". 2007-10-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    27. "The Glasgow Story — Modern Times". 2007-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    28. Brocklehurst, Steven. . www.bbc.co.uk. BBC. Archived from the original on 2022-05-23. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2016.
    29. . www.heraldscotland.com. www.heraldscotland.com. Archived from the original on 2018-02-25. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2016.
    30. "About Glasgow − Cultural renaissance". 2012-08-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    31. "About Glasgow − Regeneration − Into the new Millennium". 2012-08-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-28.
    32. Şotlandiya referendumda müstəqilliyə "YOX" dedi
    33. "Scottish independence: Glasgow votes 'Yes'". 2021-10-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    34. "How Glasgow's population has changed". 2022-01-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    35. "2007 Population Estimates" (PDF). 2011-08-18 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 January 2008.
    36. "Demographia.com". 2010-11-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    37. (PDF). . 20 April 2015. 2 January 2016 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 July 2015.
    38. "Population by Ethnicity in Glasgow". 2022-06-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    39. "Briefing Paper 2011 Census – Release 2A – Results for Glasgow City". 2015-09-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    40. "Glasgow Scots". 2019-06-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    41. "Glasgow City Council − Wards". 2012-08-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    42. "Glasgow City Council − Elections Framework". 2012-08-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    43. "Scotsman.com − Edinburgh and Glasgow must join forces to enter Europe's super league". 2007-11-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    44. . 2014-07-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    45. "Scotland.org — Glasgow and Surrounding Areas". 2007-07-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    46. "BBC News — Boosts continue from culture win". 2008-05-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    47. "Why Glasgow was 'miles better'". bbc.co.uk. BBC. 5 iyun 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 iyun 2016.
    48. . www.bbc.co.uk. BBC. Archived from the original on 2022-08-26. İstifadə tarixi: 5 iyun 2016.
    49. The Academy of Urbanism : Awards Retrieved 28 may 2008
    50. (PDF). Business-strategies.co.uk. 26 March 2009 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 September 2009.
    51. . Prnewswire.co.uk. 5 November 2004. 8 December 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 September 2009.
    52. "Visitscotland.com − Glasgow City Centre". 2007-09-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    53. "Merchant City's history". 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    54. "Glasgow's Merchant City". 2017-05-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    55. "Glasgow Merchant City Sightseeing Guide". 2007-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    56. "Let Glasgow flourish". Scotland: the official online gateway. 13 May 2008 tarixində . İstifadə tarixi: 29 July 2008.
    57. . 2009-07-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    58. "IFSD Glasgow". 2007-09-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    59. (PDF). 2016-03-04 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    60. . 2007-10-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    61. . 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    62. . Conferences-uk.org.uk. 17 July 1995. 11 January 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 September 2009.
    63. "The home of the Scottish Exhibition + Conference Centre". SECC. 7 September 2009 tarixində . İstifadə tarixi: 12 September 2009.
    64. . 2011-05-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-08.
    65. "FIR PARK – NOW GLASGOW NECROPOLIS". 2022-08-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    66. "Ian R. Mitchell — Walking in Glasgow's East End". 2007-09-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    67. "Visitscotland.com − Glasgow East End". 2007-07-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    68. "Visitscotland.com − Glasgow South Side". 2007-09-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    69. "End of an era in Sighthill as international community see flats torn down". 2021-04-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    70. "Exclusive first look at the future of Sighthill". 2013-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    71. "Sighthill revamp planned for Glasgow 2018 Youth Games bid". 2022-07-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    72. . 2015-02-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    73. "Glasgow's Red Road flats to be demolished later this year". 2021-10-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    74. Evlər yenə də yerlə yeksan olundu — bu dəfə Qlazqoda
    75. "Scotland Guide — Architecture of Glasgow". 2007-08-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    76. . 2016-08-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    77. . 2019-04-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    78. "Scotland's contemporary architecture". 2015-09-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    79. . 2007-09-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    80. "Overview of Clyde Arc". 2007-08-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    81. . 2012-11-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    82. . 2016-03-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    83. (PDF). 2007-08-22 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    84. . 2007-08-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    85. "Glasgow Guide — Glasgow Theatres". 2007-08-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    86. . 2007-08-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    87. "Zaha Hadid's Riverside Museum". 2017-10-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    88. "The Independent — The Ten Best: Rock music venues". 2008-01-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    89. "Glasgow's music scene recognised with rare honour from Unesco". 2016-03-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    90. . 2007-10-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    91. . 2007-09-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    92. "The Tallest Cinema in the World — CineWorld, Glasgow". 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    93. "West End Festival". 2006-01-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    94. . 2016-08-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    95. "Glasgow City Council — City of Media and Information". 2012-07-31 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    96. "Mitchell Library: Listed Building Report". Historic Scotland. 17 December 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 22 November 2011.
    97. (PDF). 2012-04-15 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    98. . 2012-11-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    99. . 2012-11-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    100. "Higher Education Statistics Agency". 2007-05-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    101. . 2007-05-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    102. "Rangers and Celtic: Disunited they stand". 2016-09-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-19.
    103. . 2016-03-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-19.
    104. "Avropa futbol çempionatının 4 oyunu Bakıda keçiriləcək". 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    105. "Glasgow wins race for 2014 Games". 2019-09-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    106. "Out with a bang: Eight million tune into Commonwealth Games' spectacular finale — with Lulu in tartan trousers and Kylie in thigh-high boots (and it FINALLY stopped raining!)". 2021-05-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    107. "Commonwealth Games 2014 Stats". 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    108. Карта на Google Maps
    109. (PDF). 2012-04-15 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    110. "Strathclyde Partnership for Transport". 2009-02-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    111. "Glasgow's timeline". 2007-08-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    112. "Glasgow Trams". 2007-09-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    113. "Glasgow Trolleybuses". 2007-09-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    114. "The Glasgow Story − Trolleybuses". 2007-10-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    115. "Glasgow Subway system marks 115th anniversary". 2022-09-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    116. "Report says Glasgow subway work progressing well on £288m revamp". 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    117. Record passenger numbers for Glasgow Subway thanks to Games boost
    118. . 2007-12-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    119. Clockwork Orange reborn [ölü keçid]
    120. "Scotland.com — Glasgow Central". 2007-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    121. . 2013-01-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-26.
    122. . 2009-08-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    123. Visit Britain — New seaplane service from Glasgow [ölü keçid]
    124. . 2006-06-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    125. "Glasgow Guide — Glasgow Prestwick International Airport". 2007-08-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-27.
    126. "Did Glasgow v Edinburgh rivalry begin over a loaf of bread?". www.heraldscotland.com. www.heraldscotland.com. İstifadə tarixi: 3 February 2016.
    127. Pessotto, Lorenzo. . International Affairs Service in cooperation with Servizio Telematico Pubblico. City of Torino. 18 June 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 August 2013.
    128. "Glasgow 'twinned' with Lahore". Web.archive.org. 29 November 2006. 29 November 2006 tarixində . İstifadə tarixi: 12 September 2009.
    129. Leask, David. "Holy row after Glasgow twins with Bethlehem". Herald (Glasgow). 24 February 2007. 14 December 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 1 November 2014.
    130. . bethlehem-city.org. 13 July 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 October 2009.

    Xarici keçidlər

    image
    Vikianbarda Qlazqo ilə əlaqəli mediafayllar var.
    • Qlazqo Şəhər Məclisinin rəsmi saytı

    wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

    Bu adin diger istifade formalari ucun bax Qlazqo deqiqlesdirme Qlazqo ing Glasgow ˈɡlɑːzɡoʊ s german Glesga sot kelt Glaschu ˈkɫ as xu Sotlandiyanin en boyuk seheri ve ehalisinin sayina gore Boyuk Britaniyada London Birminhem ve Lidsden sonra dorduncu en boyuk seher Seher Qlazqo regionunun inzibati merkezidir Qlazqo Boyuk Britaniyanin simal qerb hissesinde yerlesir ve qerb sahilleri boyu uzanir SeherQlazqoing GlasgowBayraq Gerb55 52 12 sm e 4 16 12 q u Olke Boyuk BritaniyaRegion SotlandiyaTarixi ve cografiyasiSahesi 175 5 km Saat qursagi UTC 0UTC 01 00EhalisiEhalisi 592 82 nefer 2010 Sixligi 8541 nef km Milli terkibi sotlandlar pakistanlilar cinliler hindistanlilarDini terkibi katolisizm protestantliq islamResmi dili ingilis diliReqemsal identifikatorlarTelefon kodu 44 141Poct indeksi G1 G80Neqliyyat kodu SA SJDigerglasgow gov uk ing Qlazqo Qlazqo Vikianbarda elaqeli mediafayllar VI esrin ortalarinda qurulan Qlazqo orta esrlerde Sotlandiyanin en ehemiyyetli dini ve tehsil merkezlerinden biri hesab edilirdi XVIII esrin senaye inqilabi Qlazqonu Boyuk Britaniyada en boyuk senaye merkezlerinden xususile gemiqayirma sahesinde birine cevirdi ve novbeti esrde seherin ciceklenen iqtisadiyyati Qlazqonu Imperiyanin ikinci seherine cevirmisdi Coxlu sayda parklari xiyabanlari saray ve qedim kilseleri bu sehere xususi gozellik verir Qlazqo tarixi abideleri ve heyretamiz memarliq incileri ile Avropanin medeniyyet paytaxti titulunu dasiyir TarixEtimologiya Qlazqo Kafedralinin interyeri Romalilar Britaniyani feth eden dovrde Qlazqo olan qesebe Kethyurs ing Cathures adlanirdi Qlazqonun muasir adi kokleri var ve yasil yargan glas ve cau sozlerinin birlesmesinden menasini dasidigini guman edilir Seherin adinin ilk variasiyasi olduqca muxtelifdir En qedim menbeler Glaschu sozunu qeyd edir 1180 ci ilin mohurlerinde seher Glesgu sonra Glasgeu 1297 ci ilin senedlerinde ve Glaschow 1419 cu ilin nizamnamesinde kimi qeyd olunmusdur Gerb Qlazqonun gerbi 25 oktyabr 1866 ci ilde Lord layon Sotlandiya heraldika xidmetinin rehberi terefinden sehere verilib Gerbin uzerindeki tesvir remzleri evveller Qlazqonun resmi mohurlerinde istifade edilmisdir ve seherin patron momini olan Sent Manqonun heyati ile birbasa baglidir Gerbde ona aid dord mocuze tesvir olunur Here is the bird that never flew Bu qus hansi ki hec vaxt ucmayib Here is the tree that never grew Bu agac hansi ki hec vaxt bitmeyib Here is the bell that never rang Bu zeng hansi ki hec vaxt calmayib Here is the fish that never swam Bu baliq hansi ki hec vaxt uzmeyib dd Ilk mocuze dirilmesidir hansi ki Manqonun sinif yoldaslari onun mentoru Sent Sorfun en sevdiyi qusu oldurub ve gelecek patronu qusun olumu ile ittiham etmisdiler Ikinci mocuze gerbde palidla tesvir olunmasina baxmayaraq Kalross kilsesi yaman zaman bas vermisdir Sent Manqo mocuzevi sekilde findiq cubugunu yandirmisdir Ucuncu mocuze Roma Papasinin hediyyesi olan zengdir Ve nehayet dorduncu mocuze kralica Langeoretanin hekayesi ile baglidir Kralicanin heyat yoldasi kral Ridderax heyat yoldasinin vefasizliginda subhelenerek kralicanin sevimli cengavere verdiyi qizil uzuyu ogurlayib Klayd cayinin dalgalarina atmisdir Sonra kral Langeoretadan hemin uzuyu getirmesini teleb edib Lakin Sent Manqo kralicanin sevgilisinin itirafcisi onun etiraf zamani onlarin elaqeleri haqqinda oyrenmis ve cengavere kralin emrini nece icra etmesini oyretmisdi Sent Manqonun tehriki ile o cayda Atlantik qizilbaligini tutmusdur Baligin agzinda uzuk var idi ve belelikle o kralicanin serefini xilas etmisdir Seherin devizi Qoy Qlazqo Ciceklensin ing Let Glasgow Flourish Sent Manqonun tebliginden qisa ifadedir Ifadenin tam versiyasi Tanri qoy Qlazqo Tanri ve onun izzeti sozu namine ciceklensin ing Lord Let Glasgow flourish by the preaching of the word and the praising of thy name Seherin temeli Kelvinqrov Incesenet Qallereyasi ve Muzeyinin fasadinda Sent Manqonun heykeli Arxeoloji tapintilar gosterir ki Qlazqoda ilk meskunlasma neolit dovrunde Klayd cayinin vadisinde yaranib Daha sonra muasir Qlazqonun erazisinde Kelt tayfalari yasamisdir 142 144 cu illerde Britaniyani feth eden Romalilar Sotlandiyanin bir sahilinden diger sahiline mudafie divari ucaltmisdilar Divarin qaliqlari indiye kimi Qlazqo etrafinda saxlanilir Seherin yaranmasi xristian missioner ile elaqelendirilir Efsaneye gore o 543 cu ilde sahilinde bir monastir yaratmisdir harda ki indi Sent Manqo Kafedrali movcuddur Efsane 1185 ci ilde rahib ariorqraf Fernesli Joslen terefinden yazilsa da diger menbeler terefinden tesdiq olunmayib lakin enenevi olaraq Sent Manqo ve anasi Qlazqonun patron mominleri hesab edilir Orta esrler XII esrin sonunda Qlazqo regionun muhum dini merkezi olmusdu ve ehalisinin sayi yarim min idi 1136 ci ilde kral istiraki ile Sent Manqo Kafedralinin yerinde kafedral insa olunmusdu Yangin sonrasi kafedral yeniden tikilmisdir ve 1197 ci ilde teqdis edilmis ve novbeti iki esrlerde temir olunmusdu 1175 ve 1178 ci iller arasinda kral Qlazqo yepiskoposluguna seher statusu vermisdir Ticaret huququ seherin inkisafina guclu tekan vermisdi Xususile 1190 ci ilden her il kecirilen yay yarmarkasi Qlazqodan tacirleri ve senetkarlari celb edirdi Iyulun sonunda yarmarka kecirilmesi enenesi bu gun de davam edir 1451 ci ilde senedi ile yaranan Qlazqo Universiteti seheri hem dini hem de tehsil merkezine cevirmisdir 1492 ci ilde Qlazqo yepiskoposlugu basyepiskoposluguna haqq qazandi Buna baxmayaraq orta esrlerde Qlazqonun iqtisadiyyati Sotlandiyanin serq sahili seherleri ile muqayisede cox zeif inkisaf etmisdir Ticaret esasen yaxin seherler ve adalar ile olunurdu XVI XVIII esrler 1560 ci ilde olke parlamentinin qerari ile olke katolisizmden imtina edib protestantliq qebul etmisdi Umumiyyetle reformizm Qlazqoya boyuk tesir etmisdi harada ki guclu kilse hakimiyyeti var idi ve bu hakimiyyetin zeiflemesine sebeb olmusdu 1611 ci ilde I Yakov Qlazqoya kral seher statusu vermisdir ve bu birbasa seherin tac altina kecmesi idi noyabr 1638 ci ilde Milli Paktin qebulundan sonra Qlazqo Kafedralinda Bas Assambleya toplantisi kral I Karlin presbiterian ibadet qaydalarini deyisdirme siyasetine qarsi cixmisdi Neticede Sotlandiyada silahli munaqiseler oldu evvelce 1644 1647 ci illerde ise royalistler ve koventerler arasinda vetendas muharibesi bas vermisdir Xosbextlikden bu munaqiseler demek olar ki kicik siyasi status oldugundan sehere tesir etmemisdi 1650 ci ilde sonra Oliver Kromvel Qlazqoda bir muddet qalmisdir XVI esrde Qlazqo hele de kicik eyalet seheri idi Seherde cayin dayaz olmasindan ticaret inkisaf etmemisdi 1603 cu ilde I Yakovun hakimiyyeti altinda iqtisadiyyatin artimi Ingiltere ve Sotlandiya birliyi yaranmasi sonra olmusdu Suretli inkisafa ne 1647 ci ilde veba epidemiyasi ne de 1652 ci ve 1677 ci illerde olan yanginlar yangin zamani seherin texminen 30 i yanmisdi manee ola bilmemisdi Qlazqonun 1776 ci il xeritesi XVII esrin ortalarinda olkede ticaret hecmine gore Qlazqo evvelce Perti 1670 ci ilde ise Dandi ve Aberdin seherlerini kecmisdi Iqtisadiyyetin artimina bir sira amiller komek edirdi 1668 ci ilde Nyuark kendinde indi cayinin agizi daha genis oldugundan seher surasi tacirlerin ehtiyaclarina xidmet etmek ucun port insa etmisdi 1674 cu ilden ilk tutun yukunun limaninda gelisi ile transatlantik ticaret basladi Eyni dovrde senaye inkisaf etmeye basladi 1667 ci ilde sabun fabrik ve seker emali zavodlari acilmisdir 1680 1730 de kagiz suse ve kerpic istehsali yaradilmisdir 1711 ci ilde Qrinokda Qlazqoya ve onun etrafina xidmet eden ilk tersane fealiyyete basladi 1736 ci ilde preslenmis tutun istehsali tekstil ve metallurgiya zavodlarinin istehsali ucun zavodlari acilmisdir 1740 ci ilde boyama sexleri fealiyyete basladi Seherin gorunusu deyisdi Dagidici yanginlar sonrasi hakimiyyet tikinti ucun agac istifadesine qadagan qoymusdu ve buna gore de evler dasdan ve eyni modellerle insa edilmisdir 1636 ci ilde seher zali insa edilmis 1649 ve 1661 ci ilde muvafiq olaraq Hatceson xestexanasi ve Qlazqo Universitetinin kitabxanasi acilmisdir Ilk seher qezeti Glasgow Courant 1715 ci ilden capa baslamisdir 1723 cu ilde Qlazqoya sefer eden Daniel Defo Butun Boyuk Britaniya adasi etrafinda seyahet kitabinda seherin tesvirini qeyd etmisdi Subhesiz ki Qlazqo gozel seherdir Seherin esas kuceleri gozel ve genis diger yerlerden daha yaxsi qurulmusdur Butun binalar dasdan hundurluyu ve fasadlarin gorunusu bir biri ile uygun idi Binalarin asagi mertebeleri adeten kvadrat dor sutun ustunde esaslanir deyirmi sutundan ferqli olaraq bu binaya daha da gucu ve gozellik elave edir Onlarin arasinda ki taglar magazalara aparir Bir sozle Londondan sonra bu Britanyada en temiz gozel ve yaxsi tikilmis seherdir XVIII esrin sonunda mettalurgiya tutun ve tekstil senayesinin importu en ciceklenen saheler idi Yarim esrde 1755 ci ilden 1801 ci ile Qlazqonun ehalisi 77 min nefere catmisdir ve ya uc defe artmisdir Qlazqo eyalet seherinden senaye merkezine cevirilmisdi ve XIX esrin evvellerinde Boyuk Britaniyada en suretle inkisaf eden seher olmusdur XIX esr 1881 ci ilde Qlazqo XIX esrin evvellerinde Qlazqonun ehalisi esasen irland immiqrant ve olkenin simalindan gelen kockunler neticesinde suretle artmaqda davam edirdi Onlarin demek olar ki ucde biri Qlazqo yaxinliginda kendlerde meskunlasmis ve tekstil sektorunda calisirdi Digerleri seher xarabaliqlarinin fabrik ve teserrufatlarinda muzdlu isci isleyirdi Kockunlerin axini neticesinde yuksek ehali artimi basladi ve yoxsul mehellelerde antisanitar serait tez tez ve veba epidemiyasi olurdu Epidemiya ile mubarizenin ilk cehdleri 1840 ci illerde edildi Belediyyenin tesebbusu ile kucelerde kanalizasiya ve diger infeksiya ocaqlarinda temizlenmeye basladi Sonra 1859 cu ilde golunde yeni su techizati sistemi basladi 1866 ci ilde semeresiz olsa da Avropada en pis seraitli hesab edilen xarabaliqlarin temizlenmesi layihesi basladi Corc meydani 1900 1832 ci ilde parlament secki sisteminin islahati haqqinda akt qebul etdi ve icma evinde senayelesme zamani boyuyen seherlere yer verdi Bele ki Qlazqodan ilk defe iki parlamenti uzvu secildi Lakin seherin muessiselerinde is seraiti deyismez qalirdi ve isci herekati ozlerine hele elan etmemisdi 1837 ci ilde fabrik emek haqqinin kesmek cehdi pambiq horenlerin etirazina 1848 ci ilde issiz olanlarin cartist suarlar altinda kutlevi numayislere sebeb olmusdu Butun bu hadiseler seherin ve iqtisadiyyatin davamli artmasina gelib cixartdi XIX esrin ortalarinda Qlazqo Imperiyanin ikinci seheri Londondan sonra adlandirilmisdir Aparici movqeler hele agir ve tekstil senayesi olsa da gemiqayirma 1864 cu ilde Klaydda 20 den tersane fealiyyet gosterirdi suretle inkisaf etmeye baslamisdi Demir yolu neqliyattinin inkisafi ile xususen de 1842 ci ilde Qlazqo ve Edinburq arasinda xettinin acilmasinin ardindan seher olkede lokomotiv tikintisinin esas tedarukcusu oldu 1860 ci ilde ABS Vetendas muharibesi neticesinde pambiq yigma asagi dusmusdu ve minlerle isci kucelerde qalmisdi Novbeti onillikde iqtisadiyyey bumu zirvesine catdi lakin 1878 ci ilde Qlazqo Bankinin dagilmasindan en cox tesirlenen gemiqayirma sahesi keskin qeder azalmisdi XX XXI esrler XX esrin evvellerinde Qlazqo ehalisin artimi qonsu seherleri qosulma sebebiyle bas vermisdi 1920 ci ilde bir milyon sakinden ehalisi olan Qlazqo Birlesmis Kralligin ehalinin sixligina gore ikinci seheri idi 1914 cu ilin iyul ayinda kral VI Georq Qovan gemiqayirma sefer edib in tikintisine nezaret etmisdi Bir ay sonra Britaniya Birinci dunya muharibesine girdi Seherde guclu anti muharibe ehval ruhiyyenin olmasina baxmayaraq 9 avqust 1914de bes minlik anti muharibe numayis kecmisdi Qlazqodan 200 minden cox kisi cebheye getmis ve seher ehtiyaclari ucun doyus sursati ve diger herbi texnikanin esas techizatcilarindan birine cevirilmisdi 1944 cu ilde Qlazqoda gemiqayirma iscileri Muharibeden sonra Qlazqoda Qirmizi Klaydsayd adlanan isci herekati guclenmisdi 1919 cu il 31 avqustda 60 minden cox isci esasen gemiqayirma ile mesgul olan isciler isden cixib mitinqe gelib emek gununun azaldilmasini teleb etmisdiler Polis numayiscileri dagitmaq ucun calissa da muqavimet gormusdu O gunde yasananlar ve ya Qanli cume kimi tanindi Igtisaslar yalniz 10 fevralda etirazcilara is gununun bir qeder azalmasina ved zamani basa catdi Sonra Qlazqoda ilk defe bunt akti oxundu ve buna esasen polis mitinqlero yatirmaq ucun silah istifade etmeye icaze verilmisdi 1920 ci illerin sonu iqtisadiyyatin keskin azalmasi ile neticelensede gemiqayirma senayesinde bohran Qlazqonun hele lokomotivlerin istehsalinda dunya lideri olmasi ile kompensasiyalanirdi Sosial sahede ciddi problemler var idi 1933 cu Boyuk bohranin zirvesi zamani seher sakinlerinin 30 i isini itirmisdir Yasayis yeri qitligindan yoxsul mehelleler xususen de kockunlerin yasadigi mehelleler tamamile dolmusdu Bu veziyyet Qlazqo belediyyesini seher inkisafi proqramina baslamaga vadar edib 1926 ci ilden 1938 ci ile seher sahesinin iki defe artmagina sebeb oldu 1930 cu illerin sonunda veziyyet bir az yaxsiya deyisdi Qlazqoda Britaniya imperiya sergi 1938 kecirildi Serginin acilisinda kral VI Georq ve kralica Yelizaveta istirak etmis yalniz alti ay erzinde sergiye 12 milyon insan ziyaret etmisdir Kinonun sakinler arasinda kutlevi populyarligi 1939 cu ilde Qlazqoda 114 kinoteatrin fealiyyet gostermesine ugramisdi Ikinci dunya muharibesi zamani Qlazqonun sirketleri yeniden muharibe ehtiyaclari ucun calismisdir Xosbextlikden seher ve onun sakinleri faktiki olaraq dusmenin hava reydlerinden ziyan cekmemisdi 1950 ci illerin ortalarinda Qlazqonun belediyyesi parlament aktinin tezyi neticesinde seher xarabaliqlarinin mehv etmisdi yasamaq ucun yaranmaz 32 min ev sokulmusdur Qlazqo ve seher etrafi sakinlerinin kutlevi miqrasiya ile elaqedar seherin neqliyyat sisteminin yaxsilasdirilmisdir Qlazqo botanika baglari XX esrin ortalarindan etibaren seher ehalisinin keskin azalmasi basladi hansi ki yarim esrde demek olar ki yarim defe azalmisdi Tenezzul dovru uc onillik davam etdi Yalniz 1980 ci illerde Qlazqo dircelmeye basladi 1990 ci illerde ise seherin inkisafi suretlendi Belediyye selahiyyetlileri seyi neticesinde Qlazqoda yasayis iqtisadi inkisaf seviyyesinin yaxsilasdirilmasi ve seherin medeni seviyyesinin yukseldilmesi neticede oz ugurunu gosterdi 1981 ci ilde Qlazqo dunyada Nelson Mandelaya ilk Seher Azadligi statusunu veren seher idi 1990 ci ilde Qlazqo Avropanin medeniyyet paytaxti 1999 cu ilde 2003 cu ilde ise statusuna layiq gorulmusdur 2014 cu ilin 18 sentyabr tarixinde Sotlandiyada kecirlmis Sotlandiyanin musteqilliyi uzre referendumda olkenin 55 3 i secicisi Yox variantina ses verse de Qlazqonun secicilerin ekseriyyeti He kampaniyasini desteklemisdir CografiyaRelyef ve geologiya Qlazqo Boyuk Britaniyanin simal qerb hissesinde yerlesir ve menbesinden 32 km uzaqdadir Deniz uzerindeki hundurluyu 70 200 m arasinda deyisir Iqlim Qlazqonun iqlimine Qolfstrim ing Gulf Stream cereyani cox tesir gosterir Bahar ve yay fesilleri umumiyyetle guneslidir Payiz ve qis movsumleri umumiyyetle yagisli ve kulekli olsa da gunesli gunlere de rast gelinir Qlazqonun iqlimiGosterici Yan Fev Mar Apr May Iyn Iyl Avq Sen Okt Noy Dek IlMaksimum orta C 6 5 7 0 8 8 11 8 15 1 17 4 19 2 18 9 16 2 12 6 9 2 6 5 12 4Orta temperatur C 4 1 4 3 5 7 7 7 10 6 13 2 15 0 14 6 12 4 9 3 6 4 3 9 8 9Minimum orta C 1 8 1 8 2 8 4 2 6 6 9 4 11 4 10 9 9 0 6 4 3 7 1 4 5 8Mutleq minimum C 16 13 8 5 4 0 0 4 0 1 5 3 6 8 10 19 9 19 9Yaginti normasi mm 150 99 112 68 67 73 80 107 119 145 127 127 1 273Menbe Pogoda i klimat Ehali2012 ci ilin statistikasina gore seher ehalisinin 57 000 sakini 50 yasdan yuxaridir Proqnozlara gore 2037 ci ilde 50 yasdan yuxari sakinler texminen 240 000 nefer olacaq Sotland kelt dilinde danisanlar ehalinin 0 94 ni teskil edir Demoqrafiya Qlazqonun 1755 den 2015 ci ile kimi ehali deyisikliyi1755 1780 1801 1821 1891 1911 1921 1931 1939 1951 1961 1971 1981 1991 2001 201523 500 42 000 77 000 147 000 783 000 784 000 1 034 000 1 088 000 1 088 000 1 079 000 1 055 000 897 000 881 000 681 000 629 501 599 650Etnik terkibi Qlazqo merkez mescidi Qlazqonu Sotlandiyada en kosmopolit seher adlandirmaq olar Seherde rengli insanlarin sayi olkede en yuksek gostericidir 2011 ci ilde kecirilen siyahiyaalma arasdirmasina gore seherin 84 5 ni sotlandlar 3 78 ni pakistanlilar 1 80 ni cinliler 1 46 ni hindistanlilar 0 64 ni ise diger etnik qruplar teskil edir Din 2011 ci ilde kecirilen siyahiyaalma arasdirmasina gore Qlazqo sakinlerinin dini inanclari asagidaki kimi bolunmusdur Ehalinin 54 5 ozunu xristian kimi mueyyen edir onlarin 23 1 i tabedir 27 3 i ise katolikdir Diger dinlerin terefdarlari 5 4 i muselmanlar 0 7 i hindular 0 5 i sikxler 0 4 i buddistler teskil edir Seherde 4 kafedral 20 mescid ve 7 sinaqoq var Bundan elave seherde 2 hindu mebedi ve 2 sikx qurdvarasi yerlesir Dialekti Qlazqo ve ona yaxin seherlerde Sotland german dili esasinda genis yayilmis Qlazqo Petter ing Glasgow Patter dialekti movcuddur Dialektin ferqlendirici xususiyyetlerine deyisdirme ve ya bezi hecalari ve sesleri udma daxildir Meselen th herflerinin birlesmesi sozun evvelinde h kimi oxunur t herfi tez tez r ile evez olunur ve s Inzibati bolgusuQlazqonun 21 secki dairesi Qlazqonun 21 secki dairesinden ibaretdir ve her daireden seher belediyyesine 3 ve ya 4 nefer secilir 1 Linn2 Nyulends Oldburn3 Qreyter Pollok4 Kreyqton5 Qovan6 Polloksilds7 Lanqsayd 8 Sautsayd Sentral9 Kalton10 Anderston Siti11 Hillhed12 Partik Vest13 Qarskadden Skotstaunhill14 Dramcapel Enislend 15 Merihill Kelvin16 Kanal17 Sprinqburn18 Ist Sentr19 Setlston20 Beyliston21 Nort IstYerli hokumetSeherin idare olunmasi terefinden icra olunur Meclisin gorusleri Corc meydaninda yerlesen Qlazqo Seher Meclis binasinda kecirilir Qlazqo Sotlandiya parlamentinde 17 deputat Boyuk Britaniya parlamentinde 9 deputatla temsil olunur Iqtisadiyyat2006 ci ilde Qlazqoda tikilen gemisi XX esrden Qlazqo gemiqayirma senayesi kicilse de seher Britaniya gemiqayirma senayesinin merkezidir XX esrde agir iqtisadi tenezzul dovrunden sonra seher tedricen kecmis movqeyi qaytarir Hazirda Qlazqo Edinburqla yanasi yeniden regional iqtisadiyyatin muherriki hesab olunur Oten 20 il erzinde Qlazqo iqtisadiyyatin ehemiyyetli diversifikasiyasi bas vermisdir evveller seherin iqtisadi rifahinin asili olan enenevi senaye saheleri gemiqayirma ve agir masinqayirma aparici xidmet sektoru ile evez olunmusdur Seherde bir nece iri sirketlerin qerargahi o cumleden enerji sirketi yerlesir Seherin iqtisadiyyatinda muhum yeri turizm tutur Qlazqo Boyuk Britaniyada London ve Edinburqdan sonra ucuncu en populyar seher sayilir ve her il texminen 4 milyon turist terefinden ziyaret olunur 1983 cu ilden 2013 cu ile kimi Qlazqonun turistik suari Glasgow s Miles Better azerb Qlazqonun milleri daha yaxsidir olmusdur 2013 cu ilde People Make Glasgow turistik suari seher brendi kimi istifade olunur RayonlarSeherin merkezi Qlazqo seherinin merkezi serqden Hay Strit ing High Street kucesi ile cenubda Klayd cayi ile qerbde M8 avtomagistraliyla ve simalda Taunhed Carinq Kross Kaukaddens ve Anderston rayonlari ile hemserheddir Seherin merkezinde kuceler Klayd cayinin qrid sistemi uzerinde yerlesir Qlazqonun ureyi Corc meydani ing George Square esas piyada kuceleri ise Buxanan Strit ing Buchanan Street Arqayl Strit ing Argyle Street ve Sokixol Strit ing Sauchiehall Street sayilir Seherin esas ticaret merkezleri Buxanan Qallereyasi Sent Inox Merkezi ing St Enoch centre Prinses Skver ing Princes Square ve Italyan Merkezidir Seherin merkezinde esas teatrlar muzeyler qalereyalar kimi turistik yerlerden basqa bir cox restoran kafe ve alis veris merkezleri fealiyyet gosterir Qlazqonun merkezinde Qlazqo ali tehsil muessiselerinin dordu yerlesir Qlazqo Kaledoniya Universiteti Stratklayd Universiteti ve Qlazqo Incesenet Mektebi Mercant Siti Mercant Sitide yerlesen gece zamani Seher merkezinin serqinde yerlesen Mercant Siti ve ya Ticaret seheri XVIII XIX esrlerde tutun seker ve diger mallardan ticaret eden varli tacirlerin yasayis yeri olmusdur Iqtisadi bohran dovrunde binalarin coxu yararsiz hala dusse de 1980 ci ilde bu rayonu berpa etmek ucun proyekt basladi ve indi rayonda berpa olunmus neoklasik evlerin ve kecmis anbarlarin yerinde bahali magazalar restoran ve kafeler fealiyyet gosterir Mercant Sitinin merkezi bes esas kuce kesismesinde yerlesen Qlazqo Kross hesab olunur Meydanin merkezinde Qlazqonun kohne belediyyesinden yegane sag qalan hisse olan Tollbut saat qullesi yerlesir Maliyye rayonu Maliyye rayonunda Klayd Ark korpusu Qlazqo merkezinin qerbinde seherin maliyye institutlarini cemlesdiren merkezi biznes rayonu yerlesir Boyuk Britaniyada en boyuk biznes merkezlerinden biri olan rayonun London ve Edinburqdan sonra resmi adi IFSD olsa da yerli sakinler terefinden adeten kvadrat kilometr ve ya Klayd Uol Strit adlanir Rayonda muxtelif maliyye qruplarinin Boyuk Britaniya sigorta sirketlerinin 10 dan 8 nin qerargahi daxil olmaqla teskil numayendeliyi yerlesir Barclays ve s 2005 ci ilde IFSD Boyuk Britaniyada berpa olunan en ugurlu kommersiya layihesi kimi deyerlenmisdir Vest End Qlazqonun sesli kuylu Vest End semti cay daslari ile dosenmis dongeler boyunca siralanmis kafe restoran ve barlari muxtelif butikler incesenet qalereyalari ve gozel parklari ile birlikde bohema ve kosmopolit heyati ozunde birlesdiren ibaretdir Vest Endin esas kucesi Bayrs Rouddur ing Byres Road Vest Endin erazisinde Qlazqo Universiteti Kelvinqrov parki ve yerlesir Vest Endde her ilin iyun ayinda Qlazqonun en boyuk festivali kecirilir Vest Endde Britaniyanin en boyuk sergi ve konferensiya mekani olan yerlesir 10 sentyabr 2013 cu ilde SECC in yaxinliginda 13 000 neferlik arenasi acilmisdir Ist End Seherin en qedim hissesinde Tollbut saat qullesi ve Sent Manqo Kafedrali yerlesir Kafedral yaxinliginda tepe uzerinde 1831 ci ilden Qlazqonun vetendaslarin defn yeri olan qebiristanligi var Ist Endin diger turistik yerlerinden Seltik Park Barras bazari The Barrowlands musiqi arenasi ve parkini qeyd etmek olar Cenubi Qlazqo Kuins parkdan Qlazqonun menzeresi Qlazqonun cenub hissesi esasen yasayis yeri olsa da erazide bir nece ictimai binalar o cumleden Aybroks stadionu Hampden Park ve harada ki ve yerlesir Simali Qlazqo Seherin simal hissesi sosial cehetden Sotlandiyada en problemli yerlerinde biri hesab olunur Simalda kecmisde Sotlandiyanin en iri miqrant rayonu olan Saythill yerlesir Sotlandiya hokumetinin 2005 ci ilde tesebbusune gore hazirda erazide yeni muasir yasayis rayonu yaradilir Merihill rayonu enenevi qumdasi menzillerden ibaretdir Tarixen fehle sinifinden ibaret rayonun baxmayaraq rayon debdebeli rayonlarla hemserheddir Rayonda cixis eden Partik Tisl FK yerlesir 2012 ci ilde meshur Red Road yasayis kompleksinin legv edilmesi islerine sart verilmisdir Kompleksi teskil eden coxmertebeli yasayis binalari seherde II Dunya Muharibesindenden sonra menzil bohranini hell etmek meqsedile tikilmisdir Tedricen bu evlerde esasen yoxsul aileler meskunlasmaga baslamislar Yoxsulluq zonasina cevrilen hemin yasayis kompleksi eyni zamanda kriminallar ucun munbit muhite cevrilerek muvafiq adda cixarmisdir MemarliqKlayd Auditoriyasi Sent Manqo Kafedrali istisna olmaqla Qlazqonun orta esr memarligindan demek olar ki hec ne qalmayib Teessuf ki Edinbuqrdan ferqli olaraq muasir Qlazqoda XIX esr evvel ucaldilmis binalardan kifayet qeder kicik hisse qalib Onlarin en gorkemlisi Tollbut saat qullesi Tron teatrin saat qullesi ve memar terefinden 1791 1794 cu ilde insa edilmis Ticaret Evidir Seherin memarliq irsinin boyuk bir hissesi XIX esre ve XX esrin evveline aiddir o zaman ki Qlazqo Britaniya imperiyasinin ikinci seheri sayilirdi Bu dovrun evleri muxtelif uslublarla tikilmisdir Venesiya stilinin teeccublu numunelerine Qlazqo Siti Cembers ing Glasgow City Chambers 1888 Qardnerlerin kohne anbarlari 1856 Tempelton xalca fabriki 1892 ve Venesiyadaki ilham almis memar Hanimenom terefinden tertib olunmus Ca d Oro binasi 1872 aiddir Neoklasik uslubunda Kaledoniya kilsesi 1857 ve 1778 insa olunmusdur Qotika stilinin xususiyyetlerine Bakire Meryem 1873 Sent Andryu 1817 ve Sent Lyuk 1877 kilseleri aiddir Muasir memarligin en ehemiyyetli numunelerinden 2001 Klayd Auditoriyasi 1997 Riversayd Muzeyi 2011 ve nu 2013 gostermek olar Korpuleri Korpulerile meshur olan Qlazqoda muxtelif novlu o cumleden piyada avtomobil ve demiryolu korpuleri yerlesir Onlardan en qedimleri Saut Portlend kucesinde olan korpu Hevari Andrey korpusu ve Viktoriya bric XIX esrin ortalarinda insa edilib Qlazqonun korpulerlerinden olan Klayd Ark 2006 ci ilde insa olmusdur asma korpusu cayi kecen bucaqa gore yerli ehali terefinden cep korpusu ing Squinty Bridge leqebini almisdir Parklari ve baglari Qlazqoda 90 dan artiq park ve meydan var Qlazqonun en muhum parklarina asagidakilar daxildir Kelvinqrov parki ingilis bagban Ser Cosef Pakston terefinden 1852 ci ilde yaradilmisdir Parkda orkestr ucun bendstend ve kroket meydancalari muxtelif heykeller ve abideler skeytpark ve Kelvinqrov Incesenet Qallereyasi ve Muzeyi yerlesir 1857 ci ilde yaradilmis park Sotlandiya kralicasi Mariya Stuartin serefine adlandirimisdir Qlazqonun en qedim parki XV esrde yaradilmisdir Parkda ve Tempelton xalca fabriki yerlesir 1895 ci ilde yaradilmis parkin erazisi 71 hektardir Park Vatikanin Qlazqoya seyaheti zamani papaliq mekani kimi islenir 1817 ci ilde yaradilmis bagda tropik sehlebler beqoniya ve bitir Medeniyyet1990 ci ilde Avropanin medeniyyet paytaxti elan edilen Qlazqonun medeniyyet heyati olduqca muxtelifdir Seherde incesenete dair milli teskilatlarin esasli hissesi o cumleden Sotlandiya operasi Sotlandiya baleti Sotlandiya Milli Teatri Sotlandiya Kral Milli Orkestri Sotlandiya BBC Simfonik Orkestri ve Sotlandiya Milli Gencler Teatri yerlesir Teatrlar repertuarinda klassik eserler opera ve balet tamasalarinin qurulusu 1904 cu ilde yaradilan Pavilion teatri ise muxtelif soular musiqili eserler ve tamasalar kecirir Diger vacib teatr mekanlarindan Tron ve Sitizens teatrlarini qeyd etmek olar Muzey ve qalereyalar Kelvinqrov Incesenet Qallereyasi ve Muzeyi Qlazqoda 20 den artiq muzeyi ve incesenet qalereyasi fealiyyet gosterir Seherde Sotlandiyanin en cox ziyaret edilen muzeyi Kelvinqrov Incesenet Qallereyasi ve Muzeyi yerlesir Muzeyin incesenet kolleksiyasina cox Avropa resmleri o cumleden Qedim Ustalar fransiz impressionistler holland intibah dovru sotland koloristleri ve Qlazqo Mektebinin eksponentleri daxildir 2013 cu ilde Avropada ilin muzeyi musabiqesinin mukafati ile teltif olunmus Riversayd Muzeyi de seherde yerlesir Hundurluyu 36 metr olan suseli fasad binasinda 3 min eksponata malik neqliyyat muzeyi fealiyyet gosterir Qlazqonun diger muzey ve qalereyalari Klublar konsert zallar ve kinoteatrlar The Barrowlands Seherin musiqi sehnesi Boyuk Britaniyada en parlaqlardan biridir Qlazqoda her hefte teqriben 130 musiqi tedbiri bas tutur Qlazqonun en taninmis musiqi sehnelerinden ve nu qeyd etmek olar 2008 ci ilde Qlazqo Boyuk Britaniyanin UNESCO nun Musiqi seheri nominasiyasina layiq gorulmus ilk seher olmusdur Qlazqo 2014 cu il MTV Avropa Musiqi Mukafatinin teqdimetme merasimine ev sahibliyi etmisdir Qlazqo Franz Ferdinand Mogwai kimi musiqi qruplarinin doguldugu yerdir Qlazqoda 700 den cox bar pab ve gece klubu fealiyyet gosterir Qlazqonun en meshur gece klublari Campus Cathouse Garage Tiger Tiger Sub Club The Tunnel ve s sayilir Qlazqoda 10 dan cox kinoteatr o cumleden 2001 ci ilde Ginnesin Rekordlar Kitabina dusmus dunyanin en hundur kinoteatr binasi olan Sinevorld ing Cineworld yerlesir Festivallar Vest End Festivali Seherin festival heyati Sotlandiyada en dolgunlardan biridir Lakin Edinburqdan ferqli olaraq harda ki festival ayi avqust sayilir Qlazqoda festivallar butun il boyu kecirilir Seherin en taninmis festivallari ve sayilir KIV Qlazqoda muxtelif media ofisleri o cumleden seher ve region KIV leri yerlesir ve BBC Scotland televiziya kompaniyalarinin qerargahlari Sotlandiyanin The National ve kimi esas qezetlerinin bas ofisleri Britaniya qezetleri olan The Sun Daily Mail The Times ve regional redaksiyalari Yerli seher qezetleri olan ve s redaksiyalari Kitabxanalar Seherde 37 ictimai kitabxana fealiyyet gosterir o cumleden Avropanin en boyuk arayis kitabxanasi 1877 ci ilde tutun maqnati Stiven Mitcellin vesiyyeti ile yaranan Kitabxananin icinde 1 3 milyon kitab 35 000 xerite ve fotosekiller mikrofilm ve arxiv qezet yerlesir TehsilQlazqo Universiteti Qlazqoda 184 ibtidai mekteb ve 29 orta mekteb yerlesir xususi tehsil ehtiyaclari olan usaqlarin tehsili ucun 34 mekteb fealiyyet gosterir Bezi mekteblerde tedris sotland kelt dilinde heyata kecirilir Seherin ali tehsil muessiseleri Qlazqo Universiteti 1451 ci ilde yaranmisdir Sotlandiyanin ikinci en qedim tehsil ocaqidir Sent Endryus Universitetinden sonra Universitetin doqquz fakultesinde 130 olkeden 23 minden cox telebe tehsil alir Stratklayd Universiteti 1796 ci ilde yaranmisdir universitetin bes fakultesinde 25 minden cox telebe tehsil alir Qlazqo Kaledoniya Universiteti 1875 ci ilde kollec kimi yaranmisdir universitet statusunu 1993 cu ilde almmisdir universitetin uc fakultesinde 17 minden cox telebe tehsil alir Seherde universtitetlerden basqa bir sira kollec ve akademiyalar var Qlazqo Incesenet Mektebi ve s Telebelerin sayina gore Qlazqo Sotlandiyada birinci ve Britaniyada Londondan sonra ikinci siradadir IdmanFutbol Seltik Park Seherde dunya derbileri sirasinda yer alan ve ozunemexsuslugu ile secilen Seltik ve Qlazqo Reyncers meskunlasir Daim prinsipialligi ile secilen matcda komandalar arasinda olum dirim mubarizesi derecesinde reqabetin olmasi hem de siyasi xarakter dasiyir Sebebi Reyncersin Protestant ve Kralice klubu Seltikin ise kraliceye boyun eymeyen katoliklerin komandasi olmasidir Qlazqonun diger futbol klublari Partik Tisl ve Seherde Seltik Park Aybroks stadionu ve Hampden Park stadionlari yerlesir 2020 ci ilde UEFA Avropa Kuboku 2020 nin 4 oyunu Qlazqoda kecirilecek Diger idman novleri Pesekar reqbi komandasi Sotlandiya Irlandiya ve Uelsin diger komandalari ile yanasi istirak edir Seherin yegane basketbol komandasi adlanir ve istirak edir Qlazqonun esas idman arenalari ve Birlik oyunlari 2007 ci ilde Qlazqo Nigeriya paytaxti Abucani usteleyib Birlik Oyunlari kecirileceyi yer secilmisdir 2014 cu ilin iyulun 23 den avqustun 3 dek Qlazqoda Birlik Oyunlari kecirilmisdir Bu 71 muxtelif olke ve erazilerinden gelen 4947 idmancinin istiraki ile 17 muxtelif idman novluk Sotlandiyanin tarixinde kecirilen en boyuk multi idman hadisesi idi Birlik Oyunlari zamani Qlazqoya 300 000 den cox ziyaretci gelmis olkede 1000 is yeri yaradilmis ve 1 2 milyon bilet satilmisdir Birlik Oyunlari Sotlandiyanin iqtisadiyyatina 52 milyon semere gelmisdir NeqliyyatAvtomobil neqliyyati M8 magistrali Qlazqo Boyuk Britaniyada esas neqliyyat merkezlerinden biridir Olkenin qalan hisseleri ile seheri baglayan yollar A8 M8 esas magistral Sotlandiyanin qerb sahilinden serq sahiline kecir ve Qlazqonu Edinburqla baglayir A82 ve Sotlandiyanin yuxari simal qerbinden kecir A80 M80 Stirlinqin simal serqine aparir A74 M74 Qlazqonu Sotlandiyanin cenub ve Ingilterenin simal vilayetleri ile baglayir A77 M77 cenub serqden Kilmarnokdan Eyre kimi aparir Qlazqonun kenarinda yol sebekesinin inkisafina baxmayaraq avtomobile malik olmayanlarin ve ictimai neqliyyatdan istifade etmeye ustunluk veren vetendaslarin nisbeti Sotlandiya ucun orta muqayisede daha yuksekdir muvafiq olaraq 56 ve ailelerin 34 ni teskil edir Ictimai neqliyyat Qlazqoda avtobus Qlazqonun ictimai neqliyyatin koordinasiyasini ve inkisafi SPT dovlet neqliyyat agentliyi terefinden idare olunur Seherde 40 avtobus sirketleri fealiyyet gosterse de sirketine avtobus neqliyyatinin 70 lik payi dusur Ilk omnibus seherin kucelerinde 1845 ci ilde herekete baslamisdir XX esrin ortalarina qeder Qlazqoda iki qatli tramvay ve trolleybus islese de seher sakinlerinin diger neqliyyat novlerinin secmesi bu servislerin aradan qaldirilmasina sebeb olmusdur Qlazqoda son defe tramvay 1962 ci il 4 sentyabrda trolleybus ise 1967 ci ilin mayinda fealiyyet gostermisdir Metro stansiyasi 1896 ci ilden fealiyyet gosteren ve tek xettden ibaret olan Qlazqo metropoliteni London ve Budapestden sonra dunyanin ucuncu en qedim metrosu sayilir Ilk defe metro xetti 1970 ci ilde sonuncu defe ise 2011 ci ilde tamamile modernlesdirilmisdir Her il Qlazqo metrosunu 13 milyon insan isledir Metro yerli sakinler terefinden Qurulan portagal ing The Clockwork Orange kimi taninir Demiryolu neqliyyati Qlazqonun demiryolu neqliyyati milli neqliyyat agentliyi terefinden idare olunur Seherin Qlazqo Sentral ve Kuin Strit demiryolu vagzallarindan qatarlar cenub simal ve simal serq istiqametde gedir Qlazqo Sentral 1999 ve 2005 ci ilde Milli Demiryolu Mukafatlarinin qalibi Sotlandiyanin en islek demir yolu stansiyasidir ve her il 29 milyondan cox xalqa xidmet edir Su neqliyyati Evveller Qlazqoda nece bere kecidi fealiyyet gostersede indi onlar tamamile korpuler ve Klayd tuneli ile evez olunub Klayd cayi boyu cay tramvaylari ve dunyada sonuncu deniz carxli ekskursiya gemisi olan Waverley fealiyyet gosterir 2007 ci ilin iyun ayindan Qlazqodan birlesdiren deniz teyyaresi xidmeti baslamdisdir Hava neqliyyati Qlazqoda iki beynelxalq hava xidmeti movcuddur GLA Seherin 13 kilometr qerbinde yerlesir Sotlandiyanin en boyuk beynelxalq hava limani 80 istiqamet marsrutuyla isleyir PIK seherinin etrafinda 46 km cenub qerbde yerlesir Aeroport 27 istiqamet marsrutuyla isleyir ve Sotlandiyada hava trafik baximindan ucuncu yeri tutur Taninmis sakinleriQlazqonun sakinleri Qlazvecian ing Glaswegian adlanir Seherin taninmis sakinlerden futbolcu ve mesqci Aleks Ferqyuson ixtiraci Ceyms Vatt memar Ceyms Sterlinq mugenni Paolo Nutini aktyor Cerard Batler memar Carlz Renni Makintos siyasetci Tommi Seridan aktyor Piter Kapaldi Boyuk Britaniyanin 74 cu bas naziri Qordon Braun ve digerlerini qeyd etmek olar Ceyms Vatt Sotlandiya ixtiracisi Uilyam Kelvin Sotlandiya Irlandiya fiziki Uilyam Ramzay Sotlandiya kimyacisi Carlz Renni Makintos Sotlandiya memari Sotlandiya ixtiracisi Sotlandiya alimi Sotlandiya futbolcusu ve futbol mesqcisi Boyuk Britaniyanin bas naziri Sotlandiya sairi Ceyms Sterlinq Sotlandiya memari Sotlandiya is adami Sotlandiya yazicisi Aleks Ferqyuson Sotlandiya futbolcusu ve futbol mesqcisi Sotlandiya komiki Sotlandiya gitaristi Sotlandiya mugennisi Sotlandiya mugennisi Sotlandiya mugennisi Robbi Koltreyn Sotlandiya aktyoru Sotlandiya siyasetcisi Sotlandiya siyasetcisi Avstraliya gitaracisi Sotlandiya futbolcusu ve futbol mesqcisi Avstraliya mugennisi Sotlandiya futbolcusu ve futbol mesqcisi Piter Kapaldi Sotlandiya aktyoru Sotlandiya mugennisi Sotlandiya aktrisasi Sotlandiya jurnalisti Sotlandiya mugennisi Sotlandiya aktyoru Sotlandiya mugennisi Sotlandiya qolfcusu Tommi Seridan Sotlandiya siyasetcisi Sotlandiya yazicisi Sotlandiya mugennisi Sotlandiya aktyoru Sotlandiya komiks yazicisi Cerard Batler Sotlandiya aktyoru Sotlandiya aktrisasi Irlandiya siyasetcisi Sotlandiya futbolcusu ve futbol mesqcisi Sotlandiya aktyoru Sotlandiya futbolcusu Sotlandiya futbolcusu Humza Yousaf Sotlandiya siyasetcisi Irlandiya futbolcusu Endi Marrey Sotlandiya tennis oyuncusu Sotlandiya mugennisi Sotlandiya reqbicisiQardas seherleriNurnberq Almaniya 1985 Rostov na Donu Rusiya 1986 Cin Xalq Respublikasi 1997 Havana Kuba 2002 Turin Italiya 2003 Marsel Fransa 2006 Lahor Pakistan 2006 Betlehem Felestin 2007 QalereyaKelvinqrov parki Riversayd Muzeyi Qlazqo Krossda Tollbut saat qullesi Millenium korpusu Qlazqo Kaledoniya Universitetinden gorunen menzere Sent Andryu Kafedrali Vellinqton kilsesiIstinadlar Glasgow Etymology letter 2007 09 27 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 28 2007 09 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 28 The Glasgow Story Glasgow Coat of Arms 2007 10 10 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 28 2007 07 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 28 Scotland Guide St Mungo and the Glasgow coat of arms 2007 08 17 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 28 2009 02 21 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 28 Heritage scotsman com St Mungo and his mysterious deeds 2007 09 22 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 28 About Glasgow The establishment of the City 2012 10 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 28 Glasgowcathedral org uk 2020 03 04 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 28 The Glasgow Story Early times to 1560 2007 07 14 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 28 2007 06 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 28 Glasgow Guide Glasgow Fair 2007 08 15 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 28 The History amp Constitution of the University of Glasgow PDF 2006 03 27 tarixinde PDF Istifade tarixi 2015 08 28 The Glasgow Story Rising Burgh 2007 07 14 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 29 About Glasgow Rise of the merchant trader 2012 07 31 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 29 Glasgow Guide Historical Timeline 2007 08 14 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 BBC History 18th century Glasgow 2009 04 26 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 A tour thro the whole island of Great Britain by Daniel Defoe 2011 05 01 at the Wayback Machine letter XII The Glasgow Story Industrial Revolution 2012 03 22 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 The Glasgow Story Second City of The Empire 2008 01 05 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 29 2008 01 18 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 29 2007 09 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 29 Red Clydeside The battle of George Square 2006 06 20 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 28 The Glasgow Story No Mean City 2007 10 09 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 28 About Glasgow Industrial decline 2012 08 01 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 28 English Heritage Blue Plaque for Scottish Architect Thomas Smith Tait 2007 10 02 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 28 The Glasgow Story Modern Times 2007 09 27 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 28 Brocklehurst Steven www bbc co uk BBC Archived from the original on 2022 05 23 Istifade tarixi 26 sentyabr 2016 www heraldscotland com www heraldscotland com Archived from the original on 2018 02 25 Istifade tarixi 26 sentyabr 2016 About Glasgow Cultural renaissance 2012 08 01 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 28 About Glasgow Regeneration Into the new Millennium 2012 08 01 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 28 Sotlandiya referendumda musteqilliye YOX dedi Scottish independence Glasgow votes Yes 2021 10 14 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 How Glasgow s population has changed 2022 01 20 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 2007 Population Estimates PDF 2011 08 18 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 January 2008 Demographia com 2010 11 23 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 PDF 20 April 2015 2 January 2016 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 July 2015 Population by Ethnicity in Glasgow 2022 06 17 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Briefing Paper 2011 Census Release 2A Results for Glasgow City 2015 09 24 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Glasgow Scots 2019 06 09 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Glasgow City Council Wards 2012 08 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 Glasgow City Council Elections Framework 2012 08 02 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 27 Scotsman com Edinburgh and Glasgow must join forces to enter Europe s super league 2007 11 01 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 2014 07 14 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 27 Scotland org Glasgow and Surrounding Areas 2007 07 20 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 BBC News Boosts continue from culture win 2008 05 02 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Why Glasgow was miles better bbc co uk BBC 5 iyun 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 iyun 2016 www bbc co uk BBC Archived from the original on 2022 08 26 Istifade tarixi 5 iyun 2016 The Academy of Urbanism Awards Retrieved 28 may 2008 PDF Business strategies co uk 26 March 2009 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 September 2009 Prnewswire co uk 5 November 2004 8 December 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 September 2009 Visitscotland com Glasgow City Centre 2007 09 10 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Merchant City s history 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Glasgow s Merchant City 2017 05 16 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Glasgow Merchant City Sightseeing Guide 2007 09 27 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Let Glasgow flourish Scotland the official online gateway 13 May 2008 tarixinde Istifade tarixi 29 July 2008 2009 07 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 IFSD Glasgow 2007 09 04 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 26 PDF 2016 03 04 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 2007 10 14 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 2016 03 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 Conferences uk org uk 17 July 1995 11 January 2009 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 September 2009 The home of the Scottish Exhibition Conference Centre SECC 7 September 2009 tarixinde Istifade tarixi 12 September 2009 2011 05 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 11 08 FIR PARK NOW GLASGOW NECROPOLIS 2022 08 09 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Ian R Mitchell Walking in Glasgow s East End 2007 09 28 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 26 Visitscotland com Glasgow East End 2007 07 03 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 26 Visitscotland com Glasgow South Side 2007 09 10 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 26 End of an era in Sighthill as international community see flats torn down 2021 04 16 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 26 Exclusive first look at the future of Sighthill 2013 10 21 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 26 Sighthill revamp planned for Glasgow 2018 Youth Games bid 2022 07 26 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 26 2015 02 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 Glasgow s Red Road flats to be demolished later this year 2021 10 20 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Evler yene de yerle yeksan olundu bu defe Qlazqoda Scotland Guide Architecture of Glasgow 2007 08 05 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 2016 08 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 27 2019 04 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 27 Scotland s contemporary architecture 2015 09 05 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 2007 09 19 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 Overview of Clyde Arc 2007 08 15 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 26 2012 11 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 2016 03 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 PDF 2007 08 22 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 2007 08 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 Glasgow Guide Glasgow Theatres 2007 08 23 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 26 2007 08 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 Zaha Hadid s Riverside Museum 2017 10 02 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 26 The Independent The Ten Best Rock music venues 2008 01 27 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 26 Glasgow s music scene recognised with rare honour from Unesco 2016 03 06 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 26 2007 10 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 2007 09 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 The Tallest Cinema in the World CineWorld Glasgow 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 26 West End Festival 2006 01 09 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 26 2016 08 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 Glasgow City Council City of Media and Information 2012 07 31 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 Mitchell Library Listed Building Report Historic Scotland 17 December 2019 tarixinde Istifade tarixi 22 November 2011 PDF 2012 04 15 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 2012 11 01 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 2012 11 01 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 Higher Education Statistics Agency 2007 05 15 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 26 2007 05 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 Rangers and Celtic Disunited they stand 2016 09 15 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 19 2016 03 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 19 Avropa futbol cempionatinin 4 oyunu Bakida kecirilecek 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Glasgow wins race for 2014 Games 2019 09 12 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Out with a bang Eight million tune into Commonwealth Games spectacular finale with Lulu in tartan trousers and Kylie in thigh high boots and it FINALLY stopped raining 2021 05 22 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Commonwealth Games 2014 Stats 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Karta na Google Maps PDF 2012 04 15 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 27 Strathclyde Partnership for Transport 2009 02 26 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Glasgow s timeline 2007 08 14 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Glasgow Trams 2007 09 28 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Glasgow Trolleybuses 2007 09 28 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 The Glasgow Story Trolleybuses 2007 10 10 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Glasgow Subway system marks 115th anniversary 2022 09 22 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Report says Glasgow subway work progressing well on 288m revamp 2016 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Record passenger numbers for Glasgow Subway thanks to Games boost 2007 12 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 27 Clockwork Orange reborn olu kecid Scotland com Glasgow Central 2007 09 27 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 26 2013 01 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 26 2009 08 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 27 Visit Britain New seaplane service from Glasgow olu kecid 2006 06 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 27 Glasgow Guide Glasgow Prestwick International Airport 2007 08 16 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 27 Did Glasgow v Edinburgh rivalry begin over a loaf of bread www heraldscotland com www heraldscotland com Istifade tarixi 3 February 2016 Pessotto Lorenzo International Affairs Service in cooperation with Servizio Telematico Pubblico City of Torino 18 June 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 6 August 2013 Glasgow twinned with Lahore Web archive org 29 November 2006 29 November 2006 tarixinde Istifade tarixi 12 September 2009 Leask David Holy row after Glasgow twins with Bethlehem Herald Glasgow 24 February 2007 14 December 2014 tarixinde Istifade tarixi 1 November 2014 bethlehem city org 13 July 2014 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 October 2009 Xarici kecidlerVikianbarda Qlazqo ile elaqeli mediafayllar var Qlazqo Seher Meclisinin resmi sayti

    Nəşr tarixi: İyun 13, 2024, 07:40 am
    Ən çox oxunan
    • September 08, 2024

      Aleksandr Çayanov

    • September 16, 2024

      Aleksandr Topanov

    • Oktyabr 18, 2024

      Aleksandr Prokopenko

    • Avqust 18, 2024

      Aleksandr Kolder

    • Dekabr 02, 2024

      Aleksandr Kameron Sim

    Gündəlik

    • Cavanşirlər sülaləsi

    • Demon

    • Uduq

    • HƏMAS–İsrail müharibəsi

    • Keçəl

    • 1510

    • Səfəvilər

    • III Napoleon

    • Fransa

    • 3 dekabr

    NiNa.Az - Studiya

    • Vikipediya

    Bülletendə Qeydiyyat

    E-poçt siyahımıza abunə olmaqla siz həmişə bizdən ən son xəbərləri alacaqsınız.
    Əlaqədə olmaq
    Bizimlə əlaqə
    DMCA Sitemap Feeds
    © 2019 nina.az - Bütün hüquqlar qorunur.
    Müəllif hüququ: Dadaş Mammedov
    Yuxarı