Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Venesiya (it. Venezia) və ya Venedik — İtaliyanın şimal-şərqində şəhər. Adriatik dənizinin sahilindədir. Venesiya "Dənizlər kraliçası" adlanır.
| Venesiya | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Venezia Venesia | |||||
 | |||||
| |||||
| Ölkə | |||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Əsası qoyulub | 25 mart 421 | ||||
| Sahəsi |
| ||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 2 m | ||||
| Saat qurşağı | | ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
| ||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | +39 041 | ||||
| Poçt indeksi | 30121–30176 | ||||
| Nəqliyyat kodu | VE | ||||
| Digər | |||||
| comune.venezia.it | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
və Venesiya əyalətinin inzibati mərkəzi. Bir-birindən 150 kanalla ayrılan 118 adada salınmışdır. Adalar arasında 400-ə qədər körpü var. Venesiyanın memarlığı Venesiya respublikasının ən yüksək inkişaf dövründə (14 əsr–16 əsrin əvvəlləri) formalaşmışdır. Zəngin bəzəkli kilsələr, dəbdəbəli fasadlı saraylar, yüngül körpülər, ətrafında 3–4 mərtəbəli evlər tikilmiş ensiz, dolanbac küçələr Venesiyaya ecazkar görkəm verir. Müqəddəs (829–832; 1073–95 illərdə yenidən tikilmişdir) Venesiyanın ən gözəl memarlıq abidəsidir.
Tarixi
Venesiya ərazisində Adriatik dənizinin şimal sahillərindəki adalarında e.ə.5-ci əsrdən ilk yaşayış məskənləri olmuşdur. 7-ci əsrin sonunda və ya 8 əsrin əvvəlində adalarda başda doj olmaqla respublika yarandı. Venesiya şəhəri 9-cu əsrin əvvəlində salınmışdır. 9–10-cu əsrlərdə Qərbi Avropa ilə Şərq arasındakı ticarətdə ən böyük vasitəci mərkəzə çevrildi. Venesiyada metal, ağac, xəz-dəri emalı, parça, şüşə istehsalı meydana gəldi, gəmiqayırma inkişaf etdi. 10-cu əsrin sonlarında yaxın Venesiya artıq müstəqil dövlət idi. Bu dövrdən başlayaraq Venesiya respublikası İstriyanın bir sıra şəhərlərini özünə birləşdirdi. Azərbaycanla Venesiyanın ticarət əlaqələri 11–12-ci əsrlərdən başlanır. Göndərdiyi səfirlərdən bəzisi (Alessandri, Zeno, Barbaro, Kontarini və b.) Azərbaycanda olmuşdur. 11–12-ci əsrlərdə Venesiya güclü donanması sayəsində Adriatik dənizində hegemonluğu ələ aldı. Səlib yürüşləri zamanı səlibçilərə kömək edən Venesiya Aralıq dənizi rayonunda imperiyaya çevrilərək Konstantinopolun bir hissəsini, Mərmərə dənizində və boğazlardakı bir sıra limanları, Evbeya, Krit adalarını və s. ələ keçirdi. 14–15-ci əsrlər Venesiyanın çiçəklənmə dövrüdür. 1380-ci ildə Venesiya Genuya donanmasını darmadağın edərək əsas rəqibini Aralıq dənizinin şimal hissəsindən sıxışdırıb çıxardı və Qərbi Avropanın Şərqlə ticarətinin xeyli hissəsini öz əlinə aldı. 14–16 əsrlərin əvvəllərində Venesiyanın ərazisi daha da genişləndi, lakin türklərin Konstantinopolu tutması və coğrafi kəşflərlə əlaqədar ticarət yollarının Aralıq dənizindən Atlantik okeanına keçməsi Venesiya respublikasının qüdrətinə ağır zərbə vurdu. Venesiya-Türkiyə müharibələri (17–18 əsrlər) nəticəsində Venesiya Balkan yarımadasındakı və Aralıq dənizinin şimal rayonunda bütün ərazilərindən məhrum oldu. Venesiya mühüm ticarət dövləti kimi əhəmiyyətini itirdi, 17–18 əsrlərdə isə tamamilə tənəzzül etdi. 1797-ci il görə Venesiya respublikasının bütün ərazisi Avstriyaya verildi. Sonradan 1805-ci il əsasən İtaliya krallığına birləşdirildi. Vyana konqresi yenidən Venesiyanı Avstriyanın hökmranlığına verdi. 1848 ildə Venesiya yenidən respublika elan olundu, lakin 1849 ilin avqustunda Avstriya ordusunun zərbələri altında respublika süqut etdi. 1866-cı ildə görə Venesiya İtaliya krallığının tərkibinə daxil edildi. Alman işğalı dövründə (1943–45) Venesiya Müqavimət hərəkatının mühüm mərkəzlərindən idi. 1945-ci il aprelin 28-də azad edilmişdir.
Fiziki-coğrafi göstəriciləri
İqlimi
Venesiya Aralıq dənizi iqliminə uyğun cənub şəhəridir. Təqribən Quba və ya Krım ilə bir en dairəsində yerləşir. Venesiyada uzun yay və mülayim qış mövsümü xarakterikdir. Qışda hərdən qar yağır və havanın temperaturu mənfi olur.
| Göstərici | Yanv. | Fevr. | Мart | Apr. | Мay | İyun | İyul | Аvq. | Sent. | Оkt. | Noy. | Dek. | İl |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Orta maksimum, °C | 5,8 | 8,2 | 12,0 | 16,3 | 21,2 | 24,8 | 27,5 | 27,0 | 23,6 | 18,1 | 11,5 | 6,7 | 16,9 |
| Orta minimum, °C | −0,9 | 0,7 | 3,8 | 7,9 | 12,3 | 15,9 | 17,8 | 17,3 | 14,2 | 9,4 | 4,2 | 0,0 | 8,6 |
| Yağıntı norması, mm | 58,1 | 54,2 | 57,1 | 64,3 | 68,7 | 76,4 | 63,1 | 83,1 | 66 | 69 | 87,3 | 53,7 | 801 |
| Mənbə: meteoAM | |||||||||||||
Su qabarmaları
Venesiya yavaş-yavaş su altına gedir– bu artıq orta əsrlərdən məlum olan faktdır. Bu faktla qarşılaşan şəhər artıq iki dəfə yenidən qurulub — şəhər daha hündür adalara köçürülüb.
Əhalisi
Venesiyalılların dünyada məşhur olan karnavalı fevral ayında keçirilir və 10 gün davam edir. Bu adət romalıların keçirtdikləri Saturinalilərdən qaynaqlanır. Həmin yığıncaq bərabərlik və tərəqqinin hökm sürəcəyi qızıl əsrin şərəfinə keçirilirdi. Bayram ərəfəsində qullar azad vətəndaşlarla bir sürfə arxasında əyləşir, sahibləri isə onlara şərab gətirərdi, lakin şərti qaydaların şənliyi pozmaması üçün iştirakçılar sifətlərinə maska taxırdılar. Mərasimdə seçilən yalançı şah özünü öldürməli idi. Birinci karnavalın keçirilməsi ilə əlaqədar müxtəlif versiyalar var. Onun haqqında ilk məlumat XI əsrə aiddir. Başqa bir rəvayətə görə isə bu daha əvvələ, gənc venesiyalıların öz nişanlılarının dəniz quldurlarından xilas etdikləri tarixə, yəni 998-ci ilə gedib çıxır. Venesiya karnavalları öz çiçəklənmə dövrünə XVIII əsrdə çatdılar. Düzdür 200 il unudulsa da yenidən 1980-ci ildə dirçəliş dövrü başlandı. Bir şeyi də unutmayın ki, hər il bu buraya səfər edən 7 milyon turistdən məhz 500 mini karnavala qoşulmaq üçün gəlir.
Görməli yerlər
-
![image]()
Venesiyanın Dukale sarayının görnüşü
Venesiyanın görməli yerləri çoxdur. Onlardan biri də San-Marko meydanıdır. Yalnız nabələd adam Napaleon tərəfindən işlədilən kəlməni eşitməmiş olsun: "Avropanın ən qəşəng mehmanxanası San Markodur". Meydan dəniz səviyyəsindən aşağı yerləşdiyindən daşqın zamanı o kiçik gölü xatırladır. Burada qədim stullarda oturub asta-asta qəhvə içirlər. Fincanı da 10 avroya. Soruşa bilərsniz niyə belə baha? Ona görə ki, burada vaxtilə və qəhvə içiblər. Hələ körpülərini demirik. Misal üçün Rialto körpüsünü götürək. O burada ən qədim körpüdür. Əvvəllər taxtadan olsa da, XVI əsrdə uçqundan sonra daşdan tikilir. Qot üslubundakı Dojlar sarayını isə Venesiyanın vizit kartı adlandırırlar. Şəhərin kanallarında qondallarla səyahət romantik insanlara daha uyğundur. Xüsusən də Böyük kanalda. Bu uzunluğu 4 metrə bərabər olan su yolu şəhəri 2 hissəyə ayırır. Venesiyanın görməli yerləri sırasında Kampanilla, saat qülləsi, La Feniçe teatrı və s. adını çəkmək olar.
 | Şəhər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
Təhsil
Nəqliyyat
İdman
Qardaşlaşmış şəhərləri
Astronomiyada
1902-ci ildə italyan astronomu tərəfindən kəşf edilən 487 saylı asteroid Venesiya şəhərinin şərəfinə Venesiya adlandırılmışdır.
Maraqlı
- Venesuela Venesiya şəhərinin şərəfinə adlandırılıb.
- Rusiyalı şairə Anna Axmatova Venesiyanı "Su üzərində qızıl göyərçin yuvası" adlandırmışdı.
- Venesiyanın adası şüşə-güzgü istehsalı ilə, adası isə öz krujevaları ilə ixtisaslaşmışdır.
Xarici keçidlər
- Dünyanın ən qəribə şəhəri 2016-03-06 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
İstinadlar
- archINFORM (alm.). 1994.
- Superficie di Comuni Province e Regioni italiane al 9 ottobre 2011. Italian National Institute of Statistics.
- https://demo.istat.it/?l=it.
- http://web2.anl.az:81/read/page.php?zoom=0&bibid=294336&pno=4 2021-10-20 at the Wayback Machine Tarix terminləri [Mətn] /Ə. Ə. Salamzadə ; Azərbaycan Dövlət Elmi Tədqiqat İnstitutu Dil və Ədəbiyyat Şöbəsi Terminoloji Komitəsi, Bakı, Azərnəşr, 1931-ci il(s.5)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Venesiya it Venezia ve ya Venedik Italiyanin simal serqinde seher Adriatik denizinin sahilindedir Venesiya Denizler kralicasi adlanir VenesiyaVenezia VenesiaBayraq d Gerb45 26 23 sm e 12 19 55 s u Olke ItaliyaTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 25 mart 421Sahesi 415 9 km 9 oktyabr 2011 Merkezin hundurluyu 2 mSaat qursagi UTC 01 00UTC 02 00EhalisiEhalisi 250 369 nef 1 yanvar 2023 Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 39 041Poct indeksi 30121 30176Neqliyyat kodu VEDigercomune venezia itVenesiya Vikianbarda elaqeli mediafayllar ve Venesiya eyaletinin inzibati merkezi Bir birinden 150 kanalla ayrilan 118 adada salinmisdir Adalar arasinda 400 e qeder korpu var Venesiyanin memarligi Venesiya respublikasinin en yuksek inkisaf dovrunde 14 esr 16 esrin evvelleri formalasmisdir Zengin bezekli kilseler debdebeli fasadli saraylar yungul korpuler etrafinda 3 4 mertebeli evler tikilmis ensiz dolanbac kuceler Venesiyaya ecazkar gorkem verir Muqeddes 829 832 1073 95 illerde yeniden tikilmisdir Venesiyanin en gozel memarliq abidesidir source source source source source source TarixiVenesiya erazisinde Adriatik denizinin simal sahillerindeki adalarinda e e 5 ci esrden ilk yasayis meskenleri olmusdur 7 ci esrin sonunda ve ya 8 esrin evvelinde adalarda basda doj olmaqla respublika yarandi Venesiya seheri 9 cu esrin evvelinde salinmisdir 9 10 cu esrlerde Qerbi Avropa ile Serq arasindaki ticaretde en boyuk vasiteci merkeze cevrildi Venesiyada metal agac xez deri emali parca suse istehsali meydana geldi gemiqayirma inkisaf etdi 10 cu esrin sonlarinda yaxin Venesiya artiq musteqil dovlet idi Bu dovrden baslayaraq Venesiya respublikasi Istriyanin bir sira seherlerini ozune birlesdirdi Azerbaycanla Venesiyanin ticaret elaqeleri 11 12 ci esrlerden baslanir Gonderdiyi sefirlerden bezisi Alessandri Zeno Barbaro Kontarini ve b Azerbaycanda olmusdur 11 12 ci esrlerde Venesiya guclu donanmasi sayesinde Adriatik denizinde hegemonlugu ele aldi Selib yurusleri zamani selibcilere komek eden Venesiya Araliq denizi rayonunda imperiyaya cevrilerek Konstantinopolun bir hissesini Mermere denizinde ve bogazlardaki bir sira limanlari Evbeya Krit adalarini ve s ele kecirdi 14 15 ci esrler Venesiyanin ciceklenme dovrudur 1380 ci ilde Venesiya Genuya donanmasini darmadagin ederek esas reqibini Araliq denizinin simal hissesinden sixisdirib cixardi ve Qerbi Avropanin Serqle ticaretinin xeyli hissesini oz eline aldi 14 16 esrlerin evvellerinde Venesiyanin erazisi daha da genislendi lakin turklerin Konstantinopolu tutmasi ve cografi kesflerle elaqedar ticaret yollarinin Araliq denizinden Atlantik okeanina kecmesi Venesiya respublikasinin qudretine agir zerbe vurdu Venesiya Turkiye muharibeleri 17 18 esrler neticesinde Venesiya Balkan yarimadasindaki ve Araliq denizinin simal rayonunda butun erazilerinden mehrum oldu Venesiya muhum ticaret dovleti kimi ehemiyyetini itirdi 17 18 esrlerde ise tamamile tenezzul etdi 1797 ci il gore Venesiya respublikasinin butun erazisi Avstriyaya verildi Sonradan 1805 ci il esasen Italiya kralligina birlesdirildi Vyana konqresi yeniden Venesiyani Avstriyanin hokmranligina verdi 1848 ilde Venesiya yeniden respublika elan olundu lakin 1849 ilin avqustunda Avstriya ordusunun zerbeleri altinda respublika suqut etdi 1866 ci ilde gore Venesiya Italiya kralliginin terkibine daxil edildi Alman isgali dovrunde 1943 45 Venesiya Muqavimet herekatinin muhum merkezlerinden idi 1945 ci il aprelin 28 de azad edilmisdir Fiziki cografi gostericileriIqlimi Venesiya Araliq denizi iqlimine uygun cenub seheridir Teqriben Quba ve ya Krim ile bir en dairesinde yerlesir Venesiyada uzun yay ve mulayim qis movsumu xarakterikdir Qisda herden qar yagir ve havanin temperaturu menfi olur Gosterici Yanv Fevr Mart Apr May Iyun Iyul Avq Sent Okt Noy Dek IlOrta maksimum C 5 8 8 2 12 0 16 3 21 2 24 8 27 5 27 0 23 6 18 1 11 5 6 7 16 9Orta minimum C 0 9 0 7 3 8 7 9 12 3 15 9 17 8 17 3 14 2 9 4 4 2 0 0 8 6Yaginti normasi mm 58 1 54 2 57 1 64 3 68 7 76 4 63 1 83 1 66 69 87 3 53 7 801Menbe meteoAMSu qabarmalari Venesiya yavas yavas su altina gedir bu artiq orta esrlerden melum olan faktdir Bu faktla qarsilasan seher artiq iki defe yeniden qurulub seher daha hundur adalara kocurulub EhalisiKarnavallarVenesiyalillarin dunyada meshur olan karnavali fevral ayinda kecirilir ve 10 gun davam edir Bu adet romalilarin kecirtdikleri Saturinalilerden qaynaqlanir Hemin yigincaq beraberlik ve tereqqinin hokm sureceyi qizil esrin serefine kecirilirdi Bayram erefesinde qullar azad vetendaslarla bir surfe arxasinda eylesir sahibleri ise onlara serab getirerdi lakin serti qaydalarin senliyi pozmamasi ucun istirakcilar sifetlerine maska taxirdilar Merasimde secilen yalanci sah ozunu oldurmeli idi Birinci karnavalin kecirilmesi ile elaqedar muxtelif versiyalar var Onun haqqinda ilk melumat XI esre aiddir Basqa bir revayete gore ise bu daha evvele genc venesiyalilarin oz nisanlilarinin deniz quldurlarindan xilas etdikleri tarixe yeni 998 ci ile gedib cixir Venesiya karnavallari oz ciceklenme dovrune XVIII esrde catdilar Duzdur 200 il unudulsa da yeniden 1980 ci ilde dircelis dovru baslandi Bir seyi de unutmayin ki her il bu buraya sefer eden 7 milyon turistden mehz 500 mini karnavala qosulmaq ucun gelir Gormeli yerlerCovanni Antonionun eseri Venesiyanin Dukale sarayinin gornusu Venesiyanin gormeli yerleri coxdur Onlardan biri de San Marko meydanidir Yalniz nabeled adam Napaleon terefinden isledilen kelmeni esitmemis olsun Avropanin en qeseng mehmanxanasi San Markodur Meydan deniz seviyyesinden asagi yerlesdiyinden dasqin zamani o kicik golu xatirladir Burada qedim stullarda oturub asta asta qehve icirler Fincani da 10 avroya Sorusa bilersniz niye bele baha Ona gore ki burada vaxtile ve qehve icibler Hele korpulerini demirik Misal ucun Rialto korpusunu goturek O burada en qedim korpudur Evveller taxtadan olsa da XVI esrde ucqundan sonra dasdan tikilir Qot uslubundaki Dojlar sarayini ise Venesiyanin vizit karti adlandirirlar Seherin kanallarinda qondallarla seyahet romantik insanlara daha uygundur Xususen de Boyuk kanalda Bu uzunlugu 4 metre beraber olan su yolu seheri 2 hisseye ayirir Venesiyanin gormeli yerleri sirasinda Kampanilla saat qullesi La Fenice teatri ve s adini cekmek olar Seher ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin TehsilNeqliyyatIdmanQardaslasmis seherleri Cin Nitsa Fransa Sarayevo Bosniya ve Hersoqovina Baki Azerbaycan Lissabon Portuqaliya Tallin Estoniya Sankt Peterburq Russiya Istanbul Turkiye Irevan Ermenistan Dubrovnik Xorvatiya Astronomiyada1902 ci ilde italyan astronomu terefinden kesf edilen 487 sayli asteroid Venesiya seherinin serefine Venesiya adlandirilmisdir MaraqliVenesuela Venesiya seherinin serefine adlandirilib Rusiyali saire Anna Axmatova Venesiyani Su uzerinde qizil goyercin yuvasi adlandirmisdi Venesiyanin adasi suse guzgu istehsali ile adasi ise oz krujevalari ile ixtisaslasmisdir Xarici kecidlerDunyanin en qeribe seheri 2016 03 06 at the Wayback MachineVikianbarda Venesiya ile elaqeli mediafayllar var Hemcinin baxKicik Venesiya seherciyi Venesiya kinofestivali Venesiya karnavali Venesiya Respublikasi Venesiya metbexi Venesiya sirketiIstinadlararchINFORM alm 1994 Superficie di Comuni Province e Regioni italiane al 9 ottobre 2011 Italian National Institute of Statistics https demo istat it l it http web2 anl az 81 read page php zoom 0 amp bibid 294336 amp pno 4 2021 10 20 at the Wayback Machine Tarix terminleri Metn E E Salamzade Azerbaycan Dovlet Elmi Tedqiqat Institutu Dil ve Edebiyyat Sobesi Terminoloji Komitesi Baki Azernesr 1931 ci il s 5