Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Liaxvi Qoruğu ( gürc. ლიახვის სახელმწიფო ნაკრძალი ) Sxinvali rayonunun şimal-şərq hissəsindəki Böyük Qafqaz silsiləsinin cənub yamacındakı Şida Kartli, tarixi bölgəsindəki Gürcüstanın Axalgori Bələdiyyəsində qorunan bir ərazidir. .Qoruğun əsas məqsədi ətraf dağlıq ərazidə flora və faunanın qorunmasıdır. Ümumiyyətlə Patara Liaxvi dərəsində bir çox turistik məkan var: etnoloji, quş izləyicisi və botanika.
| Liaxvi qoruğu | |
|---|---|
 Liaxvi Təbiət Qoruğunun sxematik sərhədləri. | |
BTMB kateqoriyası — Ia (Ciddi Təbiət Qoruğu) | |
| Sahəsi | 63,88 km |
| Yaradılma tarixi | 1977 |
| İdarəetmə orqanı | Agency of Protected Areasc |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Gürcüstan |
| Yerləşməsi | Şida Kartli |
| apa.gov.ge/en/protected-… | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarix
Tarixən bu sahə Şida Kartli, həm də Dvaleti və Samachablo kimi tanınır və sovet dövründə Cənubi Osetiya Muxtar Vilayəti kimi tanınırdı. Liaxvi dərəsində və ətraf ərazilərdəki neolit və eneolit abidələrinə eramızdan əvvəlki dövrlərdə bu ərazidə yaşayan insanlar şahidlik etmişdir. Cava bölgəsində ibtidai insan yaşayış yerlərinin qalıqları qazılmışdır. Bu arxeoloji kəşflər arasında ən məşhuru Ksani dərəsində tapılan Axalgori xəzinəsidir . Xəzinə eramızdan əvvəl IV- V əsrlərə aiddir . Siklop qalalarının qalıqları bu bölgədə hələ də görünməkdədir. Liaxvi dərəsində və ətrafındakı ərazilərdə bir çox erkən xristian abidələri var, məsələn 5-ci əsrin Nikozi bazilikası,10-cu əsrdə Leon III tərəfindən inşa edilmiş Ksani'nin Armazi və Tsirkoli kilsəsi, XII əsrin İkorta kilsəsi , Tiri monastırı və Ksani zadəganlarının Largvisi iqamətgahı, 14-cü əsrə aid qala və qübbəli kilsə və 17-ci əsrin Dzalini qalası . Etnik qarşıdurma və müharibə səbəbindən qoruq uzun müddət baxımsız qaldı. 2009-cu ildə Rusiya Cənubi Osetiya Hökumətinə dəstək verdi ( de-fakto nəzarətdə olan ) qoruma işlərini bərpa etməyə və Liaxvi Dövlət Qoruğunun mühafizə olunan ərazilərinin sərhədlərini dəqiqləşdirməyə çalışdı, lakin vəsait çatışmazlığı səbəbindən bu plan müvəffəq olmadı.Gürcüstanda yerləşən Cənubi Osetiyanın Müvəqqəti İdarəsi ( de yure nəzarətindəki) Liaxvi Qoruğunun qorunması ilə də məşğuldur .
Coğrafiya
Liaxvi Qoruğu Patara Liaxvi çayının yuxarı hissəsində dəniz səviyyəsindən 1200–2300 m hündürlükdə yerləşir və Gnux dərəsi kimi bir sıra dərələri əhatə edir. Əksər hissəsi üçün 6,084 hektar sahə meşə ilə örtülüdür (5,283 hektar), qalan hissəsi alp otlaqları, qayalar və . Hazırda Beloti kəndi yaxınlığındakı qərb sərhəddində mühafizə rejimi ciddi şəkildə tətbiq edilmir .
Geomorfologiya
Liaxvi Qoruğu landşaftı Yura dövrü, Təbaşir dövrü, üçüncü və dördüncü geoloji dövrlər çöküntülərində ilə formalaşmışdır
Qafqaz dağları, əsasən, Avrasiya plitəsi ilə şimala doğru hərəkət edən ərəb plitəsi ilə tektonik plakanın toqquşması nəticəsində əmələ gəlmişdir. Tetis dənizi bağlandıqda və Ərəbistan lövhəsi İran plitəsi ilə toqquşdu və ona qarşı itələdi və Avrasiya boşqabının İran plakasına doğru yönəldilməsi və son toqquşması nəticəsində İran plitəsi Avrasiya boşqabına qarşı basdı. Bu baş verdikdə, bu hövzədə Yura və Miyosenə qədər toplanmış bütün qayalar Böyük Qafqaz Dağlarını yaratmaq üçün qatlandı. Bu toqquşma, Kiçik Qafqaz dağlarında yüksəlişə və Kaynozoy vulkanik aktivliyinə də səbəb oldu.
Liaxvi Qoruğu Mestia-Tianeti uçuş zonasında və Qaqra-Cava uçuş zonasında və Amzara-Mukhuri subzonunun şərq kənarında və Böyük Qafqaz silsiləsinin cənub yamacında Zaqafqaziya dağlıq çayının mərkəzi qaldırılmış zonalarında yerləşir .
Geoloji xəritəsi sahəsi xüsusiyyətləri Selestin, gips, nikel sulfidin (milerit) filit ultra ilə qələvi və ya qələvi torpaq da və listwanite və talk linzalar ilə serpentinites .
İqlim
Qara dənizə yaxınlıq və Qafqaz dağlarının qalxanı bu bölgəni subtropik və kontinental iqlimin sərhədinə qoyur və nəticədə ümumilikdə çox mülayim iqlim yaranır. Yüksəklik böyük rol oynayır, orta hesabla ehtiyatın ən aşağı nöqtəsində ildə 179 şaxtasız gün müşahidə olunur, ən yüksək yüksəkliklərdə isə ildə 112 donuz gün var. Yağıntının çox olması qışda xeyli qar yağması ilə xarakterikdir.
Flora
Liaxvi Qoruğunun Qafqaz qarışıq meşələrində palıd bağları, fıstıq bağları, vələs bağları, tozağacı, şabalıd, Betula raddeana, nahamar qarağac ( Ulmus glabra ), sərvlər, alma ağacları, küknar, ağcaqayın, kül, alder, aspen və başqaları var. Patara Liaxvi dərəsindəki ağ şam bağları, daha çox Didi Liaxvi dərəsindədir. Subalpin zonasında meşədə Litvinov ağcaqayın ( Betula litwinowii ) və daha yüksək hündürlükdə məxmər ağcaqayın və subalpin kolları ilə əsasən Qafqaz rhododendronu üstünlük təşkil edir.
Hündür otların əsas növləri: Qafqaz macrophylla, Aconitum nasutum, Aconitum orientalis, Chaerophyllum bulbosum, Ligusticum alatum və həmçinin Robert ətirşahı bu sahədə inkişaf edir.
Fauna
Məməlilər, meşə və alp otlaqlarını bənzər şəkildə gəzən qonur ayı , eyni zamanda çöldonuzu, Qafqaz Qırmızı maralı , Avropa cüyürü , dovşan, Qırmızı tülkü, Boz qurd, lynx, daşlıq dələsi və Avropa şam marten , gəlincik, kirpi, tarla siçanları . Alp otlaqlarında təhlükəli qarapaça görə bilərsiniz. Qonur ayı Gürcüstanın Qırmızı siyahısına daxil edilmişdir.
Patara Liaxvi dərəsində çox sayda quş növü var. Yırtıcı quşlar, nadir berqut, adi sar, qoşak, sərçə, şahin, merlin, Falco tinnunculus və gecə ovçu, adi yapalaqca, dam xarabaçılı və yapalaq ilə təmsil olunur. Ağacdələnlərin bir neçə növü meşə də yaşayır və Gray wagtails və Cinclidae çay bankları gəzir. Burada da çox sayda kiçik quş yaşayır: qaranquş, Avropa qızılbalığı, , qara qaratoyuq, qarğa, ağdöş qaratoyuq, Qafqaz tetrası, Qafqaz uları dağ bildirçini.
Qoruq çayları Gürcüstanın Qırmızı siyahısına daxil olan qızılxallı kumja (lat. Salmo trutta fario) boldur.
İstinadlar
- "Gürcüstandakı münaqişə ilə bağlı müstəqil beynəlxalq fakt araşdırma missiyası. Hesabat" (PDF). 2018-11-30 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-10-27.
- . 2019-10-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-27.
- . 2019-10-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-27.
- "Mədəni İrsin Qorunması". 2017-06-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-27.
- "Gürcüstan Pravoslav Kilsəsi. Konrad-Adenauer-Stiftung". 2019-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-27.
- "Liaxvi Dövlət Təbiət Qoruğu". 2019-12-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-27.
- "Qafqaz Snowcock. Tetraogallus caucasicus - Qafqazın Tétraogalle". 2019-10-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-27.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Liaxvi Qorugu gurc ლიახვის სახელმწიფო ნაკრძალი Sxinvali rayonunun simal serq hissesindeki Boyuk Qafqaz silsilesinin cenub yamacindaki Sida Kartli tarixi bolgesindeki Gurcustanin Axalgori Belediyyesinde qorunan bir erazidir Qorugun esas meqsedi etraf dagliq erazide flora ve faunanin qorunmasidir Umumiyyetle Patara Liaxvi deresinde bir cox turistik mekan var etnoloji qus izleyicisi ve botanika Liaxvi qoruguLiaxvi Tebiet Qorugunun sxematik serhedleri BTMB kateqoriyasi Ia Ciddi Tebiet Qorugu Sahesi 63 88 kmYaradilma tarixi 1977Idareetme orqani Agency of Protected AreascYerlesmesi42 23 05 sm e 44 15 04 s u Olke GurcustanYerlesmesi Sida Kartliapa gov ge en protected Liaxvi qorugu Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixTarixen bu sahe Sida Kartli hem de Dvaleti ve Samachablo kimi taninir ve sovet dovrunde Cenubi Osetiya Muxtar Vilayeti kimi taninirdi Liaxvi deresinde ve etraf erazilerdeki neolit ve eneolit abidelerine eramizdan evvelki dovrlerde bu erazide yasayan insanlar sahidlik etmisdir Cava bolgesinde ibtidai insan yasayis yerlerinin qaliqlari qazilmisdir Bu arxeoloji kesfler arasinda en meshuru Ksani deresinde tapilan Axalgori xezinesidir Xezine eramizdan evvel IV V esrlere aiddir Siklop qalalarinin qaliqlari bu bolgede hele de gorunmekdedir Liaxvi deresinde ve etrafindaki erazilerde bir cox erken xristian abideleri var meselen 5 ci esrin Nikozi bazilikasi 10 cu esrde Leon III terefinden insa edilmis Ksani nin Armazi ve Tsirkoli kilsesi XII esrin Ikorta kilsesi Tiri monastiri ve Ksani zadeganlarinin Largvisi iqametgahi 14 cu esre aid qala ve qubbeli kilse ve 17 ci esrin Dzalini qalasi Etnik qarsidurma ve muharibe sebebinden qoruq uzun muddet baximsiz qaldi 2009 cu ilde Rusiya Cenubi Osetiya Hokumetine destek verdi de fakto nezaretde olan qoruma islerini berpa etmeye ve Liaxvi Dovlet Qorugunun muhafize olunan erazilerinin serhedlerini deqiqlesdirmeye calisdi lakin vesait catismazligi sebebinden bu plan muveffeq olmadi Gurcustanda yerlesen Cenubi Osetiyanin Muveqqeti Idaresi de yure nezaretindeki Liaxvi Qorugunun qorunmasi ile de mesguldur CografiyaLiaxvi Qorugu Patara Liaxvi cayinin yuxari hissesinde deniz seviyyesinden 1200 2300 m hundurlukde yerlesir ve Gnux deresi kimi bir sira dereleri ehate edir Ekser hissesi ucun 6 084 hektar sahe mese ile ortuludur 5 283 hektar qalan hissesi alp otlaqlari qayalar ve Hazirda Beloti kendi yaxinligindaki qerb serheddinde muhafize rejimi ciddi sekilde tetbiq edilmir GeomorfologiyaLiaxvi Qorugu landsafti Yura dovru Tebasir dovru ucuncu ve dorduncu geoloji dovrler cokuntulerinde ile formalasmisdir Qafqaz daglari esasen Avrasiya plitesi ile simala dogru hereket eden ereb plitesi ile tektonik plakanin toqqusmasi neticesinde emele gelmisdir Tetis denizi baglandiqda ve Erebistan lovhesi Iran plitesi ile toqqusdu ve ona qarsi iteledi ve Avrasiya bosqabinin Iran plakasina dogru yoneldilmesi ve son toqqusmasi neticesinde Iran plitesi Avrasiya bosqabina qarsi basdi Bu bas verdikde bu hovzede Yura ve Miyosene qeder toplanmis butun qayalar Boyuk Qafqaz Daglarini yaratmaq ucun qatlandi Bu toqqusma Kicik Qafqaz daglarinda yukselise ve Kaynozoy vulkanik aktivliyine de sebeb oldu Liaxvi Qorugu Mestia Tianeti ucus zonasinda ve Qaqra Cava ucus zonasinda ve Amzara Mukhuri subzonunun serq kenarinda ve Boyuk Qafqaz silsilesinin cenub yamacinda Zaqafqaziya dagliq cayinin merkezi qaldirilmis zonalarinda yerlesir Geoloji xeritesi sahesi xususiyyetleri Selestin gips nikel sulfidin milerit filit ultra ile qelevi ve ya qelevi torpaq da ve listwanite ve talk linzalar ile serpentinites IqlimQara denize yaxinliq ve Qafqaz daglarinin qalxani bu bolgeni subtropik ve kontinental iqlimin serhedine qoyur ve neticede umumilikde cox mulayim iqlim yaranir Yukseklik boyuk rol oynayir orta hesabla ehtiyatin en asagi noqtesinde ilde 179 saxtasiz gun musahide olunur en yuksek yuksekliklerde ise ilde 112 donuz gun var Yagintinin cox olmasi qisda xeyli qar yagmasi ile xarakterikdir FloraLiaxvi Qorugunun Qafqaz qarisiq meselerinde palid baglari fistiq baglari veles baglari tozagaci sabalid Betula raddeana nahamar qaragac Ulmus glabra servler alma agaclari kuknar agcaqayin kul alder aspen ve basqalari var Patara Liaxvi deresindeki ag sam baglari daha cox Didi Liaxvi deresindedir Subalpin zonasinda mesede Litvinov agcaqayin Betula litwinowii ve daha yuksek hundurlukde mexmer agcaqayin ve subalpin kollari ile esasen Qafqaz rhododendronu ustunluk teskil edir Hundur otlarin esas novleri Qafqaz macrophylla Aconitum nasutum Aconitum orientalis Chaerophyllum bulbosum Ligusticum alatum ve hemcinin Robert etirsahi bu sahede inkisaf edir FaunaMemeliler mese ve alp otlaqlarini benzer sekilde gezen qonur ayi eyni zamanda coldonuzu Qafqaz Qirmizi marali Avropa cuyuru dovsan Qirmizi tulku Boz qurd lynx dasliq delesi ve Avropa sam marten gelincik kirpi tarla sicanlari Alp otlaqlarinda tehlukeli qarapaca gore bilersiniz Qonur ayi Gurcustanin Qirmizi siyahisina daxil edilmisdir Patara Liaxvi deresinde cox sayda qus novu var Yirtici quslar nadir berqut adi sar qosak serce sahin merlin Falco tinnunculus ve gece ovcu adi yapalaqca dam xarabacili ve yapalaq ile temsil olunur Agacdelenlerin bir nece novu mese de yasayir ve Gray wagtails ve Cinclidae cay banklari gezir Burada da cox sayda kicik qus yasayir qaranqus Avropa qizilbaligi qara qaratoyuq qarga agdos qaratoyuq Qafqaz tetrasi Qafqaz ulari dag bildircini Qoruq caylari Gurcustanin Qirmizi siyahisina daxil olan qizilxalli kumja lat Salmo trutta fario boldur Istinadlar Gurcustandaki munaqise ile bagli musteqil beynelxalq fakt arasdirma missiyasi Hesabat PDF 2018 11 30 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 10 27 2019 10 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 10 27 2019 10 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 10 27 Medeni Irsin Qorunmasi 2017 06 18 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 27 Gurcustan Pravoslav Kilsesi Konrad Adenauer Stiftung 2019 10 22 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 27 Liaxvi Dovlet Tebiet Qorugu 2019 12 26 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 27 Qafqaz Snowcock Tetraogallus caucasicus Qafqazin Tetraogalle 2019 10 24 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 27 Hemcinin baxBoyuk Liaxvi cayi