Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cənubi Osetiya (oset. Хуссар Ирыстон; rus. Южная Осетия) və ya rəsmi adı ilə Cənubi Osetiya Respublikası – Alaniya Dövləti (oset. Республикӕ Хуссар Ирыстон – Паддзахад Аллонстон; gürc. ცხინვალის რეგიონი; rus. Республика Южная Осетия – Государство Алания) – Cənubi Qafqazda Gürcüstan daxilində birtərəfli şəkildə müstəqilliyini elan edən de-fakto dövlət. Cənubi Osetiya BMT, Avropa İttifaqı və ABŞ tərəfindən, eyni zamanda beynəlxalq razılaşmalara əsasən Gürcüstan ərazisi kimi tanınan mübahisəli bölgədir. 26 avqust 2008-ci ildə Rusiya Federasiyası, 5 sentyabr 2008-ci ildə Nikaraqua, 10 sentyabr 2009-cu ildə Venesuela,16 dekabr 2009-cu ildə Nauru, 29 may 2018-ci ildə isə Suriya Cənubi Osetiyanın müstəqilliyini tanımışdır. Digər dövlətlər bu bölgəni Gürcüstanın əyaləti kimi tanıyır. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Sxinvali, ümumi sahəsi 3,900 kvadrat kilometrdir.
| Cənubi Osetiya | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| oset. Республикæ Хуссар Ирыстон/Паддзахад Аллонстон gürc. სამხრეთ ოსეთის რესპუბლიკა rus. Республика Южная Осетия/Государство Алания | |||||
| |||||
 | |||||
| Tarixi | |||||
| • Rusiya tərəfindən tanınması. | 26 avqust 2008 | ||||
| Rəsmi dilləri | |||||
| Paytaxt | Sxinvali | ||||
| İdarəetmə forması | prezidentli rejim | ||||
| Prezident | Anatoliy Bibilov | ||||
| Baş nazir | Erik Puxayev | ||||
| Sahəsi | |||||
| • Ümumi | 3,900 km² km² | ||||
| • Su sahəsi (%) | 0 % | ||||
| Əhalisi | |||||
| • Əhali | 53,000 nəfər | ||||
| • Sıxlıq | 18 nəf./km² | ||||
| Valyuta | Rusiya rublu | ||||
| Telefon kodu | +7 9971, +7 9976, +7 99744, +7 995344 | ||||
| Saat qurşaqları | | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Cənubi Osetiya müstəqilliyini 1990-cı ildən elan edib. Gürcüstan hökuməti isə osetinlərin müstəqillik istəyinə onların muxtiyyət hüqunu ləğv etməklə və osetinlərin yaşadıqları əraziyə ordu yeritməklə cavab verib. Bu Cənubi Osetiya müharibəsinə səbəb oldu. Müharibə nəticəsində Cənubi Osetiya de-fakto müstəqillik əldə etsə də, onun müstəqilliyi heç bir dövlət tərəfindən tanınmırdı. Gürcüstanın ikinci dəfə Cənubi Osetiyaya təcavüzü yenidən səbəb oldu. Rusiyanın da osetinlərin tərəfində çıxış etdiyi müharibə Gürcüstanın tamamilə darmadağın olması ilə nəticələndi. Bu müharibədən sonra bir neçə ölkə Cənubi Osetiyanın müstəqilliyini de-yuro tanıdı.
Tarixi
Osetinlərin əslən alanlardan törədiyi güman edilir. Onlar orta əsrlərdə Bizansın təzyiqi altında xristianlaşdırılıb. Monqolların işğalları dönəmində osetinlər tarixi olaraq yaşadıqları Don çayı hövzəsindən qovularaq Şimali Qafqazda məskunlaşdılar. Buradakı osetinlərin bir hissəsi ( ərazisində) Kabardinlərin təsiri ilə İslam dinini qəbul etdilər. Cənubda yerləşən Kudar regionu isə bu gün Cənubi Osetiya adlanır. Şimalda yerləşən İron regionu isə hal-hazırda Şimali Osetiya ərazisidir. Şimali Osetiya 1767-ci ildə Rusiyanın tərkibinə qatılmışdır. Gürcüstanın nəzarətində olan Cənubi Osetiya isə 1801-ci ildə, Gürcüstanın Rusiyanın tərkibinə qatıldığı ildə Rusiyaya birləşdirilib. Gürcüstan 1918-ci ildə müstəqilliyini əldə etdikdən sonra Cənubi Osetiya da Gürcüstanın tərkibində qaldı, Şimali Osetiya isə həmin vaxt tərkibində oldu. Gürcü menşevik hökuməti osetinləri bolşeviklərlə əlaqədə olmaqda ittiham edərək onları təqib edirdilər. 1918-1920 illərdə osetinlər bir neçə dəfə Gürcüstandan ayrılmaq üçün üsyana qalxdılar. Sonuncu və ən güclü üsyan 1920-ci ildə baş verdi, həmin vaxt Gürcüstan osetinlərə qarşı Sxinvaliyə böyük bir nizami ordu göndərdi. Gürcülər qəddarlıqla üsyanı yatırdılar, osetin mənbələrinin məlumatına görə bu zaman 5.000 osetin gürcülər tərəfindən öldürülmüş, əlavə 13.000 osetin isə aclıq və xəstəlikdən dünyasını dəyişmişdir.1921-ildə Qırmızı Ordu Gürcüstanı işğal etdi. Bundan sonra yaranan Gürcüstan SSRin tərkibində 1922-ci ildə Cənubi Osetiya Muxtar Vilayəti yaradıldı. Bununla da gürcülərlə osetinlər arasındakı konfliktə son qoyuldu. Belə vəziyyət 80-ci illərin sonuna qədər davam etdi. Sovet hakimiyyəti dövründə gürcülərlə osetinlər bir-birilə qarşılıqlı anlaşma və sülh şəraitində yaşamış, çoxlu sayda qarışıq nikahlar meydana gəlmişdir. Osetinlər öz yaşadıqları ərazidə öz dillərində danışır, osetin dilində təhsil alırdılar.
Lakin Sovet hakimiyyətinin sonunda, 80-ci illərin sonundan etibarən iki xalq arasındakı düşmənçilik yenidən qabarmağa başladı. Gürcülər osetinləri yaşadığı ərazilərdən zorla qovmağa başladılar. Buna cavab olaraq osetinlər 1988-ci ildə Cənubi Osetiya Xalq Cəbhəsini yaratdılar. 1989-cu ildə Gürcüstan Ali Soveti bütün Gürcüstan ərasində gürcü dilinin yeganə rəsmi dil olduğunu elan etdi, 1990-cı ildə isə bütün regional təşkilatları qanunsuz elan etdi. Bu osetinlərin böyük narazılığına səbəb oldu, bunun ardından 1990-cı ilin 20 Sentyabrında Cənubi Osetiya Demokratik Respublikası SSRİ daxilində müstəqil elan olundu. Dekabr ayında Cənubi Osetiyada parlament seçkiləri keçirildi. Lakin Gürcüstanın millətçi prezidenti Zviad Qamsaxurdiya (qeyd edək ki, onun özü milliyətcə gürcü yox olsa da özü qatı gürcü millətçisi idi) bu seçkiləri qanunsuz elan edərək Sxinvaliyə qoşun göndərilməsini əmr etdi. 1991-ci il Yanvarın 5-də gürcü ordusunun Sxinvaliyə daxil olması ilə Cənubi Osetiya müharibəsi başladı. Gürcülər Cənubi Osetiyada böyük dağıntılar və qırğınlar törətsə də, Rusiya qoşunlarının və osetin könüllülərinin köməyi ilə Cənubi Osetiya gürcülərdən azad edildi. Müharibənin davam etdiyi bir vaxtda Cənubi Osetiyanın qərbində 200 nəfərin ölümünə səbəb olan güclü zəlzələ baş verdi. Nəhayət 1992-ci ildə Gürcüstan atəşkəsə razılıq verdi. Buna Gürcüstanın hərbi olaraq müharibəni uduzması yox, Gürcüstanın öz daxilindəki hərc-mərclik və Rusiyanın təzyiqi səbəb olmuşdur. Müharibə nəticəsində təxminən 1.000 nəfər həyatını itirdi, 100.000 nəfər osetin isə gürcülərin nəzarətindəki əraziləri tərk edərək Şimali Osetiyaya məskunlaşdılar. Osetin qaçqınlar həmin ərazilərdə əsasən Stalinin deportasiyaları zamanı öz torpaqlarından qovulmuş inquşların torpaqlarında məskunlaşdılar ki, bu da yerli inquşlarla osetinlər arasında yeni qarşıdurmaya səbəb oldu. Bundan başqa 23.000 gürcü Cənubi Osetiyaya məxsus ərazilərdən qovuldu. Həmin ildən etibarən ATƏT-in nəzarəti altında sülhməramlı qüvvələr regionda xidmət etməyə başladılar. Həmin sülhməramlıların əksəriyyəti rus qoşunları idi. Gürcüstanda Mixail Saakaşvilinin hakimiyyətə gəlişindən sonra gürcü-osetin münaqişəsi yenidən hərbi qarşıdurmaya çevridi. 2004-cü ilin iyun ayından etibərən gürcü qoşunları ilə osetin döyüşçüləri və rus əsgərləri arasında bir neçə döyüş baş verdi. Gürcülərin məqsədi Cənubi Osetiyada mövcud olan qara bazarın fəaliyyətinə tamamilə son qoymaq və bu yolla osetinləri əsas gəlir mənbəyindən məhrum etmək idi. Həmçinin paytaxt Tbilisidə gürcülərin oyuncaq şəkildə qurduğu Cənubi Osetiya hökuməti fəaliyyətə başladı. Avqust ayına qədər davam edən və çoxlu sayda insanın ölümünə səbəb olan döyüşlərdə heç bir tərəf ciddi uğur əldə edə bilmədi. Avqustun 13-də tərəflər arasında atəşkəs imzalandı.
Coğrafiyası
Cənubi Osetiya Qafqaz regionunun cənubunda yerləşir. Ərazisi 3.900 km²-dir. Şimali Osetiyadan dağlar vasitəsilə ayrılır, cənuba tərəf sərhədləri Kür çayına qədər uzanır. Cənubi Osetiya böyük ölçüdə dağlıq ölkədir, ərazisinin demək olar ki, bütün hissələri dəniz səviyyəsindən 1.000 metr yüksəklikdə yerləşir. Ərazisində yerləşən ən yüksək nöqtə hündürlüyü 3938 metr olan Xalatsa dağıdır. Dağlıq ərazi olduğundan Cənubi Osetiyada əkinçilik işləri ilə məşqul olmaq çox çətindir, ərazisinin yalnız 10%-i əkinə yararlı sahələrdir.
Siyasi Statusu
İqtisadiyyatı
Cənubi Osetiyanın iqtisadiyyatı əsasən kənd təsərrüfatından ibarətdir. Keçmiş dövrdə tikilmiş zavodların əksəriyyəti işləmir, işlək vəziyyətdə olan zavodlar isə öz güclərinin 5-10 faizi həcmində fəaliyyət göstərirlər. Bundan başqa, 2008-ci ildə baş vermiş müharibə nəticəsində Cənubi Osetiya iqtisadiyyatına 500 mln ABŞ dolları həcmində ziyan dəymişdir.
Əhalisi
Münaqişənin başlanmasından əvvəl Cənubi Osetiya əhalisinin üçdə ikisi osetin, təxminən 25-30%-i isə gürcülər idi. Ölkə ərazisinin şərq hissəsində əsasən gürcülər, mərkəz və qərb regionlarda isə osetinlər sayca üstünlük təşkil edirdilər. Şimalda yerləşən dağlıq ərazilərdə əhali çox seyrək şəkildə məskunlaşmışdı. 2002-ci ildə Gürcüstanda keçirilmiş əhalinin siyahıya alınmasında Cənubi Osetiya iştirak etmədiyindən onun əhalisinin dəqiq sayını təyin etmək çətindir. Təxmini dəyərləndirmələrə görə 2007-ci ildə Cənubi Osetiyada 47.000 etnik osetin və 17.500 etnik gürcü yaşayırdı. Lakin 2008-ci ildəki müharibədən sonra Cənubi Osetiyanı demək olar ki, bütün gürcü milliyətindən olan şəxslər tərk etdilər. təxminən 500 nəfər bu müharibədə həlak oldu. Beləliklə Cənubi Osetiyanın 2009-cu ildə əhalisinin sayı 54.500 nəfər kimi endi. Lakin Rusiya hökumətinin Cənubi Osetiyaya 600 milyon dollar investisiya yatırmaq layihəsi və buranın təhlükəsizliyini qorumaq üçün 3.700 nəfər əsgərdən ibarət daimi kontingent göndərməsi bəzi osetin qaçqınların geri qayıtmasına səbəb olmuşdur. Rusiya mənbələri cənubi Osetiya əhalisinin 80.000 nəfərə kimi qalxdığını desələr də, bu rəqəmlərin şişirdilmiş olduğu düşünülür.
İstinadlar
- http://cominf.org/node/1166488810.
- https://www.webcitation.org/617XDsvBg?url=http://www.gazeta.ru/politics/2009/10/01_kz_3268634.shtml.
- https://www.webcitation.org/617XDsvBg.
- . 2009-09-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-09-10. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- (PDF). 2007-06-30 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-12-21. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- "Gürcü-Cənubi Osetin Münaqişəsinin Xronikası". 2011-03-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-12-22. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- "Human Right Watch. Osetin-İnquş Konflikti". 2022-04-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-02-14. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- "Tbilisidə Dilxorçuluq". 2012-09-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-02-14. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- (PDF). 2014-02-21 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-02-14. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- "Rusiya Cənubi Osetiyaya 200 milyon dollar təcili yardım ayırır". 2008-08-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-02-14. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
 | Cənubi Osetiya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | Gürcüstan ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cenubi Osetiya oset Hussar Iryston rus Yuzhnaya Osetiya ve ya resmi adi ile Cenubi Osetiya Respublikasi Alaniya Dovleti oset Respublikӕ Hussar Iryston Paddzahad Allonston gurc ცხინვალის რეგიონი rus Respublika Yuzhnaya Osetiya Gosudarstvo Alaniya Cenubi Qafqazda Gurcustan daxilinde birterefli sekilde musteqilliyini elan eden de fakto dovlet Cenubi Osetiya BMT Avropa Ittifaqi ve ABS terefinden eyni zamanda beynelxalq razilasmalara esasen Gurcustan erazisi kimi taninan mubahiseli bolgedir 26 avqust 2008 ci ilde Rusiya Federasiyasi 5 sentyabr 2008 ci ilde Nikaraqua 10 sentyabr 2009 cu ilde Venesuela 16 dekabr 2009 cu ilde Nauru 29 may 2018 ci ilde ise Suriya Cenubi Osetiyanin musteqilliyini tanimisdir Diger dovletler bu bolgeni Gurcustanin eyaleti kimi taniyir Paytaxti ve en boyuk seheri Sxinvali umumi sahesi 3 900 kvadrat kilometrdir Cenubi Osetiyaoset Respublikae Hussar Iryston Paddzahad Allonston gurc სამხრეთ ოსეთის რესპუბლიკა rus Respublika Yuzhnaya Osetiya Gosudarstvo AlaniyaBayraq Gerb d Tarixi Rusiya terefinden taninmasi 26 avqust 2008Resmi dilleri rus dili Osetin dili gurcu diliPaytaxt SxinvaliIdareetme formasi prezidentli rejimPrezident Anatoliy BibilovBas nazir Erik PuxayevSahesi Umumi 3 900 km km Su sahesi 0 Ehalisi Ehali 53 000 nefer Sixliq 18 nef km Valyuta Rusiya rubluTelefon kodu 7 9971 7 9976 7 99744 7 995344Saat qursaqlari UTC 03 00 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Cenubi Osetiya musteqilliyini 1990 ci ilden elan edib Gurcustan hokumeti ise osetinlerin musteqillik isteyine onlarin muxtiyyet huqunu legv etmekle ve osetinlerin yasadiqlari eraziye ordu yeritmekle cavab verib Bu Cenubi Osetiya muharibesine sebeb oldu Muharibe neticesinde Cenubi Osetiya de fakto musteqillik elde etse de onun musteqilliyi hec bir dovlet terefinden taninmirdi Gurcustanin ikinci defe Cenubi Osetiyaya tecavuzu yeniden sebeb oldu Rusiyanin da osetinlerin terefinde cixis etdiyi muharibe Gurcustanin tamamile darmadagin olmasi ile neticelendi Bu muharibeden sonra bir nece olke Cenubi Osetiyanin musteqilliyini de yuro tanidi TarixiGurcustan xeritesi Cenubi Osetiya cehrayi Abxaziya yasil rengle gosterilib Osetinlerin eslen alanlardan torediyi guman edilir Onlar orta esrlerde Bizansin tezyiqi altinda xristianlasdirilib Monqollarin isgallari doneminde osetinler tarixi olaraq yasadiqlari Don cayi hovzesinden qovularaq Simali Qafqazda meskunlasdilar Buradaki osetinlerin bir hissesi erazisinde Kabardinlerin tesiri ile Islam dinini qebul etdiler Cenubda yerlesen Kudar regionu ise bu gun Cenubi Osetiya adlanir Simalda yerlesen Iron regionu ise hal hazirda Simali Osetiya erazisidir Simali Osetiya 1767 ci ilde Rusiyanin terkibine qatilmisdir Gurcustanin nezaretinde olan Cenubi Osetiya ise 1801 ci ilde Gurcustanin Rusiyanin terkibine qatildigi ilde Rusiyaya birlesdirilib Gurcustan 1918 ci ilde musteqilliyini elde etdikden sonra Cenubi Osetiya da Gurcustanin terkibinde qaldi Simali Osetiya ise hemin vaxt terkibinde oldu Gurcu mensevik hokumeti osetinleri bolseviklerle elaqede olmaqda ittiham ederek onlari teqib edirdiler 1918 1920 illerde osetinler bir nece defe Gurcustandan ayrilmaq ucun usyana qalxdilar Sonuncu ve en guclu usyan 1920 ci ilde bas verdi hemin vaxt Gurcustan osetinlere qarsi Sxinvaliye boyuk bir nizami ordu gonderdi Gurculer qeddarliqla usyani yatirdilar osetin menbelerinin melumatina gore bu zaman 5 000 osetin gurculer terefinden oldurulmus elave 13 000 osetin ise acliq ve xestelikden dunyasini deyismisdir 1921 ilde Qirmizi Ordu Gurcustani isgal etdi Bundan sonra yaranan Gurcustan SSRin terkibinde 1922 ci ilde Cenubi Osetiya Muxtar Vilayeti yaradildi Bununla da gurculerle osetinler arasindaki konflikte son qoyuldu Bele veziyyet 80 ci illerin sonuna qeder davam etdi Sovet hakimiyyeti dovrunde gurculerle osetinler bir birile qarsiliqli anlasma ve sulh seraitinde yasamis coxlu sayda qarisiq nikahlar meydana gelmisdir Osetinler oz yasadiqlari erazide oz dillerinde danisir osetin dilinde tehsil alirdilar Lakin Sovet hakimiyyetinin sonunda 80 ci illerin sonundan etibaren iki xalq arasindaki dusmencilik yeniden qabarmaga basladi Gurculer osetinleri yasadigi erazilerden zorla qovmaga basladilar Buna cavab olaraq osetinler 1988 ci ilde Cenubi Osetiya Xalq Cebhesini yaratdilar 1989 cu ilde Gurcustan Ali Soveti butun Gurcustan erasinde gurcu dilinin yegane resmi dil oldugunu elan etdi 1990 ci ilde ise butun regional teskilatlari qanunsuz elan etdi Bu osetinlerin boyuk naraziligina sebeb oldu bunun ardindan 1990 ci ilin 20 Sentyabrinda Cenubi Osetiya Demokratik Respublikasi SSRI daxilinde musteqil elan olundu Dekabr ayinda Cenubi Osetiyada parlament seckileri kecirildi Lakin Gurcustanin milletci prezidenti Zviad Qamsaxurdiya qeyd edek ki onun ozu milliyetce gurcu yox olsa da ozu qati gurcu milletcisi idi bu seckileri qanunsuz elan ederek Sxinvaliye qosun gonderilmesini emr etdi 1991 ci il Yanvarin 5 de gurcu ordusunun Sxinvaliye daxil olmasi ile Cenubi Osetiya muharibesi basladi Gurculer Cenubi Osetiyada boyuk dagintilar ve qirginlar toretse de Rusiya qosunlarinin ve osetin konullulerinin komeyi ile Cenubi Osetiya gurculerden azad edildi Muharibenin davam etdiyi bir vaxtda Cenubi Osetiyanin qerbinde 200 neferin olumune sebeb olan guclu zelzele bas verdi Nehayet 1992 ci ilde Gurcustan ateskese raziliq verdi Buna Gurcustanin herbi olaraq muharibeni uduzmasi yox Gurcustanin oz daxilindeki herc merclik ve Rusiyanin tezyiqi sebeb olmusdur Muharibe neticesinde texminen 1 000 nefer heyatini itirdi 100 000 nefer osetin ise gurculerin nezaretindeki erazileri terk ederek Simali Osetiyaya meskunlasdilar Osetin qacqinlar hemin erazilerde esasen Stalinin deportasiyalari zamani oz torpaqlarindan qovulmus inquslarin torpaqlarinda meskunlasdilar ki bu da yerli inquslarla osetinler arasinda yeni qarsidurmaya sebeb oldu Bundan basqa 23 000 gurcu Cenubi Osetiyaya mexsus erazilerden qovuldu Hemin ilden etibaren ATET in nezareti altinda sulhmeramli quvveler regionda xidmet etmeye basladilar Hemin sulhmeramlilarin ekseriyyeti rus qosunlari idi Gurcustanda Mixail Saakasvilinin hakimiyyete gelisinden sonra gurcu osetin munaqisesi yeniden herbi qarsidurmaya cevridi 2004 cu ilin iyun ayindan etiberen gurcu qosunlari ile osetin doyusculeri ve rus esgerleri arasinda bir nece doyus bas verdi Gurculerin meqsedi Cenubi Osetiyada movcud olan qara bazarin fealiyyetine tamamile son qoymaq ve bu yolla osetinleri esas gelir menbeyinden mehrum etmek idi Hemcinin paytaxt Tbiliside gurculerin oyuncaq sekilde qurdugu Cenubi Osetiya hokumeti fealiyyete basladi Avqust ayina qeder davam eden ve coxlu sayda insanin olumune sebeb olan doyuslerde hec bir teref ciddi ugur elde ede bilmedi Avqustun 13 de terefler arasinda ateskes imzalandi CografiyasiCenubi Osetiyanin Cava rayonu Cenubi Osetiya Qafqaz regionunun cenubunda yerlesir Erazisi 3 900 km dir Simali Osetiyadan daglar vasitesile ayrilir cenuba teref serhedleri Kur cayina qeder uzanir Cenubi Osetiya boyuk olcude dagliq olkedir erazisinin demek olar ki butun hisseleri deniz seviyyesinden 1 000 metr yukseklikde yerlesir Erazisinde yerlesen en yuksek noqte hundurluyu 3938 metr olan Xalatsa dagidir Dagliq erazi oldugundan Cenubi Osetiyada ekincilik isleri ile mesqul olmaq cox cetindir erazisinin yalniz 10 i ekine yararli sahelerdir Siyasi StatusuIqtisadiyyatiCenubi Osetiyanin iqtisadiyyati esasen kend teserrufatindan ibaretdir Kecmis dovrde tikilmis zavodlarin ekseriyyeti islemir islek veziyyetde olan zavodlar ise oz guclerinin 5 10 faizi hecminde fealiyyet gosterirler Bundan basqa 2008 ci ilde bas vermis muharibe neticesinde Cenubi Osetiya iqtisadiyyatina 500 mln ABS dollari hecminde ziyan deymisdir EhalisiMunaqisenin baslanmasindan evvel Cenubi Osetiya ehalisinin ucde ikisi osetin texminen 25 30 i ise gurculer idi Olke erazisinin serq hissesinde esasen gurculer merkez ve qerb regionlarda ise osetinler sayca ustunluk teskil edirdiler Simalda yerlesen dagliq erazilerde ehali cox seyrek sekilde meskunlasmisdi 2002 ci ilde Gurcustanda kecirilmis ehalinin siyahiya alinmasinda Cenubi Osetiya istirak etmediyinden onun ehalisinin deqiq sayini teyin etmek cetindir Texmini deyerlendirmelere gore 2007 ci ilde Cenubi Osetiyada 47 000 etnik osetin ve 17 500 etnik gurcu yasayirdi Lakin 2008 ci ildeki muharibeden sonra Cenubi Osetiyani demek olar ki butun gurcu milliyetinden olan sexsler terk etdiler texminen 500 nefer bu muharibede helak oldu Belelikle Cenubi Osetiyanin 2009 cu ilde ehalisinin sayi 54 500 nefer kimi endi Lakin Rusiya hokumetinin Cenubi Osetiyaya 600 milyon dollar investisiya yatirmaq layihesi ve buranin tehlukesizliyini qorumaq ucun 3 700 nefer esgerden ibaret daimi kontingent gondermesi bezi osetin qacqinlarin geri qayitmasina sebeb olmusdur Rusiya menbeleri cenubi Osetiya ehalisinin 80 000 nefere kimi qalxdigini deseler de bu reqemlerin sisirdilmis oldugu dusunulur Istinadlarhttp cominf org node 1166488810 https www webcitation org 617XDsvBg url http www gazeta ru politics 2009 10 01 kz 3268634 shtml https www webcitation org 617XDsvBg 2009 09 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 09 10 redundant parameters redundant parameters redundant parameters PDF 2007 06 30 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 12 21 redundant parameters redundant parameters Gurcu Cenubi Osetin Munaqisesinin Xronikasi 2011 03 10 tarixinde Istifade tarixi 2010 12 22 redundant parameters redundant parameters redundant parameters Human Right Watch Osetin Inqus Konflikti 2022 04 23 tarixinde Istifade tarixi 2011 02 14 redundant parameters redundant parameters redundant parameters Tbiliside Dilxorculuq 2012 09 20 tarixinde Istifade tarixi 2011 02 14 redundant parameters redundant parameters redundant parameters PDF 2014 02 21 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 02 14 redundant parameters redundant parameters Rusiya Cenubi Osetiyaya 200 milyon dollar tecili yardim ayirir 2008 08 13 tarixinde Istifade tarixi 2011 02 14 redundant parameters redundant parameters redundant parameters Cenubi Osetiya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Gurcustan ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin