Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Gürcü dili (ქართული ენა kartuli ena) — Kartvel dilləri ailəsində dil. Meqrel, laz və svan dilləri ilə bir kökdən olub, onlardan çox əski zamanlarda ayrılmışdır. Buna görə onlar arasında qarşılıqlı anlaşılma yoxdur. Gürcü dilinin Kaxetiyada, Kartlidə, Quriyada, İmeretiyada, Acarıstanda, Türkiyədə, Azərbaycanda və Iranda fərqli ləhcələri danışılır. Tərkibində çoxlu yunan, türk, ərəb və fars sözləri vardır. Gürcü dili Gürcüstanın rəsmi dövlət dili olmaqla yanaşı Gürcüstanda yaşayan bütün Kartvel (İber) xalqlarının ortaq dilidir. Çox zəngin dildir.
| Gürcü dili | |
|---|---|
| Orijinal adı | ქართული ენა |
| Ölkələr | Gürcüstan, Azərbaycan, Türkiyə, Rusiya |
| Rəsmi status | Gürcüstan |
| Danışanların ümumi sayı | 4,3 milyon |
| Təsnifatı | |
| Kateqoriya | Kartvel dilləri |
| |
| Yazı | Gürcü yazıları |
| Dil kodları | |
| QOST 7.75–97 | гру 158 |
| ISO 639-1 | ka |
| ISO 639-2 | geo (B); kat (T) |
| ISO 639-3 | kat |
| Dilin strukturlarının dünya atlası | geo |
| kat | |
| Linguasphere | 42-CAB |
| geor | |
| ABS ASCL | 4902 |
| IETF | ka |
| Glottolog | nucl1302 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Gürcü dili 1919-cu ildə yaradılmış Bakıdakı Azərbaycan Universitetində tədris edilirdi. 1950-ci illərdə İsveçrədə gürcü dilinin təfsilatlı dərsliyi işıq üzü gördü. 1970-ci illərdən bəri Almaniyanın Yena Universitetində professor Feynrix "Georgica" jurnalını təsis etmişdir. Jurnal bu günədək çıxmaqdadır.
Amerikalı gürcüşünas Aronson 1950–60-ci illərdə gürcü dili üzrə fundamental derslik və lüğətləri redaktə edib, nəşr etdirmişdir.
Hazırda gürcü dili Almaniya, Fransa, Polşa, İsveç, İngiltərə və ABŞ-nin bir sıra universitetlərində tədris edilir.
Tarixi
Gürcü dilinin yazılı inkişafı aşağıdakı xronoloji dövrlərə ayrılır:
- qədim dövr, V–XI əsrlərdir
- orta dövr, XII–XVIII əsrlərdir
- yeni dövr, XIX əsrdən
Bəzi tədqiqatçılar son iki dövrü bölmürlər, çünki yeni gürcü dili əsasən leksikada fərqlərə malikdir. Qədim gürcü dilinin əsasını kartli nitqi təşkil edir. 1819-cu ildə gürcü dilində ilk daimi nəşri "Sakartvelos" qəzeti fəaliyyətə başladı. Müasir ədəbi gürcü dilinin inkişafında İlya Çavçavadze, Akakiy Çereteli, Vaja Pşavela əhəmiyyətli rol oynadılar.
Sayılar
Bilindiyi kimi, dünya dillərində say sistemləri müxtəlifdir. Bəzi dillərdə onluq, iyirmilik, on ikilik, beşlik say sistemlərindən istifadə olunur. Eyni zamanda, türk dilləri də daxil olmaqla, bir çox dünya dillərdə onluq say sistemi işlədilməkdədir. Gürcü dilində isə say sistemi qarışıqdır. Qismən onluq, qismən təklik və qismən də iyirmilik mövcuddur. Belə ki, gürcü dilində say sistemi 11-dən 19-a qədər onluq, 21-dən 99-a qədər iyirmilikdir.
Sayların gürcü dilində ifadəsi
Ümumi say kategoriyası: რიცხვითი სახელი — ritsxviti saxeli (say adı). Əsl saylar: რაოდენობითი რიცხვითი სახელი — raodenobiti ritsxviti saxeli (miqdar sayı adı). Say sistemi თვლის სისთემა – tvlis sistema (say sistemi).
| Gürcücə | Oxunuşu | Say olaraq |
|---|---|---|
| ერთი | erti | 1 |
| ორი | ori | 2 |
| სამი | sami | 3 |
| ოთხი | otxi | 4 |
| ხუთი | xuti | 5 |
| ექვსი | ekvsi | 6 |
| შვიდი | şvidi | 7 |
| რვა | rva | 8 |
| ცხრა | tsxra | 9 |
| ათი | ati | 10 |
| ოცი | otsi | 20 |
| ოცდაათი | otsdaati | 30 |
| ორმოცი | ormotsi | 40 |
| ორმოცდაათი | ormotsdaati | 50 |
| ასი | asi | 100 |
Həftənin günləri
| Gürcücə | Oxunuşu | Tərcüməsi |
|---|---|---|
| ორშაბათი | Orşabati (ori (iki), şabati (şabbat / şənbə) — şənbədən (altıncı gündən) iki gün sonra) | Bazar ertəsi / Birinci gün / Düşənbə |
| სამშაბათი | Samşabati (sami (üç), şabati (şabbat / şənbə) — şənbədən (altıncı gündən) üç gün sonra) | Çərşənbə axşamı / İkinci gün / Seşənbə |
| ოთხშაბათი | Otxşabati (otxi (iki), şabati (şabbat / şənbə) — şənbədən (altıncı gündən) dörd gün sonra) | Çərşənbə / Üçüncü gün |
| ხუთშაბათი | Xutşabati (xuti (iki), şabati (şabbat / şənbə) — şənbədən (altıncı gündən) beş gün sonra) | Cümə axşamı / Dördüncü gün / Pəncşənbə |
| პარასკევი | P'araskevi (qədim yunanca "hazırlıq, hazırlaşma" demək olan "paraskeue" (пαρασκευή) sözündən -"şabbata / şənbəyə (bir gün qaldığından savayı) hazırlıq günü") | Cümə / Beşinci gün / Adinə (Adına, Adna) |
| შაბათი | Şabati (ehtimalən akkadca "şapattu" (ayın orta günü) sözündən qaynaqlanan, ivritcə "şənbə günü" demək olan "şabat" (שַׁבָּת) sözündən, ehtimalən ermənicənin vasitəsi ilə) | Şənbə / Altıncı gün |
| კვირა | Kvira (yunanca "Allahın günü" ("he Kuriake hemera" (ἡ Κυριακὴ ἡμέρα)) ifadəsindən gələn, və "bazar günü / yeddinci gün" demək olan "Kuriake" (Κυριακή) sözündən) | Bazar / Yeddinci gün / Yekşənbə |
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2022-06-18 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2015-11-02.
 | Dil ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Gurcu dili ქართული ენა kartuli ena Kartvel dilleri ailesinde dil Meqrel laz ve svan dilleri ile bir kokden olub onlardan cox eski zamanlarda ayrilmisdir Buna gore onlar arasinda qarsiliqli anlasilma yoxdur Gurcu dilinin Kaxetiyada Kartlide Quriyada Imeretiyada Acaristanda Turkiyede Azerbaycanda ve Iranda ferqli lehceleri danisilir Terkibinde coxlu yunan turk ereb ve fars sozleri vardir Gurcu dili Gurcustanin resmi dovlet dili olmaqla yanasi Gurcustanda yasayan butun Kartvel Iber xalqlarinin ortaq dilidir Cox zengin dildir Gurcu diliOrijinal adi ქართული ენაOlkeler Gurcustan Azerbaycan Turkiye RusiyaResmi status GurcustanDanisanlarin umumi sayi 4 3 milyonTesnifatiKateqoriya Kartvel dilleriQafqaz dilleri d Kartvel dilleri d gurcu dili dd dd dd Yazi Gurcu yazilariDil kodlariQOST 7 75 97 gru 158ISO 639 1 kaISO 639 2 geo B kat T ISO 639 3 katDilin strukturlarinin dunya atlasi geokatLinguasphere 42 CABgeorABS ASCL 4902IETF kaGlottolog nucl1302 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Gurcu dili 1919 cu ilde yaradilmis Bakidaki Azerbaycan Universitetinde tedris edilirdi 1950 ci illerde Isvecrede gurcu dilinin tefsilatli dersliyi isiq uzu gordu 1970 ci illerden beri Almaniyanin Yena Universitetinde professor Feynrix Georgica jurnalini tesis etmisdir Jurnal bu gunedek cixmaqdadir Amerikali gurcusunas Aronson 1950 60 ci illerde gurcu dili uzre fundamental derslik ve lugetleri redakte edib nesr etdirmisdir Hazirda gurcu dili Almaniya Fransa Polsa Isvec Ingiltere ve ABS nin bir sira universitetlerinde tedris edilir TarixiGurcu dilinin yazili inkisafi asagidaki xronoloji dovrlere ayrilir qedim dovr V XI esrlerdir orta dovr XII XVIII esrlerdir yeni dovr XIX esrden Bezi tedqiqatcilar son iki dovru bolmurler cunki yeni gurcu dili esasen leksikada ferqlere malikdir Qedim gurcu dilinin esasini kartli nitqi teskil edir 1819 cu ilde gurcu dilinde ilk daimi nesri Sakartvelos qezeti fealiyyete basladi Muasir edebi gurcu dilinin inkisafinda Ilya Cavcavadze Akakiy Cereteli Vaja Psavela ehemiyyetli rol oynadilar SayilarBilindiyi kimi dunya dillerinde say sistemleri muxtelifdir Bezi dillerde onluq iyirmilik on ikilik beslik say sistemlerinden istifade olunur Eyni zamanda turk dilleri de daxil olmaqla bir cox dunya dillerde onluq say sistemi isledilmekdedir Gurcu dilinde ise say sistemi qarisiqdir Qismen onluq qismen teklik ve qismen de iyirmilik movcuddur Bele ki gurcu dilinde say sistemi 11 den 19 a qeder onluq 21 den 99 a qeder iyirmilikdir Saylarin gurcu dilinde ifadesi Umumi say kategoriyasi რიცხვითი სახელი ritsxviti saxeli say adi Esl saylar რაოდენობითი რიცხვითი სახელი raodenobiti ritsxviti saxeli miqdar sayi adi Say sistemi თვლის სისთემა tvlis sistema say sistemi Gurcuce Oxunusu Say olaraqერთი erti 1ორი ori 2სამი sami 3ოთხი otxi 4ხუთი xuti 5ექვსი ekvsi 6შვიდი svidi 7რვა rva 8ცხრა tsxra 9ათი ati 10ოცი otsi 20ოცდაათი otsdaati 30ორმოცი ormotsi 40ორმოცდაათი ormotsdaati 50ასი asi 100Heftenin gunleriGurcuce Oxunusu Tercumesiორშაბათი Orsabati ori iki sabati sabbat senbe senbeden altinci gunden iki gun sonra Bazar ertesi Birinci gun Dusenbeსამშაბათი Samsabati sami uc sabati sabbat senbe senbeden altinci gunden uc gun sonra Cersenbe axsami Ikinci gun Sesenbeოთხშაბათი Otxsabati otxi iki sabati sabbat senbe senbeden altinci gunden dord gun sonra Cersenbe Ucuncu gunხუთშაბათი Xutsabati xuti iki sabati sabbat senbe senbeden altinci gunden bes gun sonra Cume axsami Dorduncu gun Pencsenbeპარასკევი P araskevi qedim yunanca hazirliq hazirlasma demek olan paraskeue paraskeyh sozunden sabbata senbeye bir gun qaldigindan savayi hazirliq gunu Cume Besinci gun Adine Adina Adna შაბათი Sabati ehtimalen akkadca sapattu ayin orta gunu sozunden qaynaqlanan ivritce senbe gunu demek olan sabat ש ב ת sozunden ehtimalen ermenicenin vasitesi ile Senbe Altinci gunკვირა Kvira yunanca Allahin gunu he Kuriake hemera ἡ Kyriakὴ ἡmera ifadesinden gelen ve bazar gunu yeddinci gun demek olan Kuriake Kyriakh sozunden Bazar Yeddinci gun YeksenbeIstinadlar Arxivlenmis suret PDF 2022 06 18 tarixinde PDF Istifade tarixi 2015 11 02 Dil ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin