Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İlya Qriqoryeviç Çavçavadze (gürc. ილია ჭავჭავაძე; 27 oktyabr (8 noyabr) 1837, Kvareli, Gürcüstan quberniyası, Rusiya imperiyası – 30 avqust (12 sentyabr) 1907) — XIX əsrin ikinci yarısında gürcü millətçiliyinin dirçəlişinə öncülük etmiş, çar hakimiyyətinin son onilliklərində gürcü dilinin, ədəbiyyatının və mədəniyyətinin yaşamasını təmin etmiş gürcü ictimai xadimi, jurnalist, naşir, yazıçı və şair. O, Gürcüstanın "ən çox hörmət edilən qəhrəmanıdır" və "Millətin atası" kimi qəbul edilir.
| İlya Çavçavadze | |
|---|---|
| gürc. ილია ჭავჭავაძე | |
 | |
| Doğum tarixi | 27 oktyabr (8 noyabr) 1837 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 30 avqust (12 sentyabr) 1907(69 yaşında) |
| Dəfn yeri |
|
| Fəaliyyəti | siyasətçi, şair, naşir, filosof, yazıçı, tarixçi, jurnalist, publisist |
| Əsərlərinin dili | gürcü dili |
| İstiqamət | ədəbi realizm |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Çavçavadze Gürcüstanda müasir və Avropa liberal ideallarını yayan "Terqdaleulebi" adlı müasir gənclərin intellektual hərəkatının lideri idi. İlya Çavçavadze iki müasir qəzet yaradıb: Sakartvelos Moambe və İveriya. O, Gürcüstan torpaqlarını erməni burjuaziyası tərəfindən satın alınmaqdan qorumaq məqsədilə Gürcüstanda ilk maliyyə strukturunun – Tbilisi Torpaq Bankının yaradılmasında mühüm rol oynamışdır. Çavçavadze 30 il ərzində bu bankın sədri olub və onun vasitəsilə Gürcüstanda keçirilən mədəni, təhsil, iqtisadi və xeyriyyə tədbirlərinin əksəriyyətini maliyyələşdirib və təbliğ edib.
və "Mükəmməl Konsepsiya Xidmətçiləri" tərəfindən İstanbulda başlayan təhsil işlərini davam etdirən İlya Çavçavadze, gürcü dilində tədris edən məktəblər yaradan təşkilatın, "Gürcülər arasında Savadlılığın Yayılması Cəmiyyəti"nin yaradılmasında da iştirak edib. Bu, Rusiya imperiyasının Gürcüstanda həyata keçirdiyi ruslaşdırma siyasətinin dayandırılmasında mühüm rol oynadı.
Çavçavadze bütün Avropadakı müasir liberal və millətçi hərəkatlardan ilhamlanaraq, səylərinin çoxunu gürcülər arasında milli və liberal idealların oyanmasına yönəldib. Çavçavadze özünün "İveriya" qəzetində, eləcə də Gürcüstanda çıxan digər dövri mətbuatda dərc olunan çoxsaylı məqalələrin müəllifi olub. O məqalələrində ədəbiyyat, təhsil, teatr, siyasət, iqtisadiyyat və cari hadisələrdən bəhs edirdi. Onun özünüidarə, məhkəmə sistemi, sosial məsələlər, insan haqları, qadın hüquqları və vətəndaş fəallığı ilə bağlı fikirləri öz dövrünü qabaqlayırdı və Gürcüstanın milli kimlik duyğusuna töhfə verirdi. O, gürcü millətçiliyinin geniş şəkildə qəbul edilən şüarı olan "Ena, Mamuli, Sartsmunoeba" ("Dil, Vətən, İnam") ifadəsini yaratmışdır.
1905-ci il Rusiya inqilabı zamanı Çavçavadze gürcü zadəganlarının imperator Dövlət Şurasına nümayəndəsi seçildi. Bununla belə, o, konkret bir sosial təbəqəni deyil, bütün xalqı təmsil edəcəyini bildirdi. O, edam cəzasının əleyhinə idi və Gürcüstanın muxtariyyəti üçün lobbiçilik edirdi.
Onun ən mühüm ədəbi əsərlərinə "Zahid", "Kabus", "Otaraant Dul", "Soyğunçu Kako", "Xoşbəxt Millət", "Səyyahın məktubları" və "İnsan insandırmı?!" aiddir.
Çavçavadze Msxeta yaxınlığındakı qatillər dəstəsi tərəfindən öldürülüb. Onun qətlinin detalları hələ də müzakirə mövzusudur. 1987-ci ildə Gürcü Pravoslav Kilsəsi tərəfindən Saleh Müqəddəs İlya olaraq müqəddəs elan edildi. Bu gün gürcülər Çavçavadzeyə Tacsız Kral və "Millətin Atası" kimi ehtiramla yanaşırlar.
Həyatı
İlya Qriqoryeviç Çavçavadze (1837–1907) XIX əsrdə Gürcüstanda milli-azadlıq hərəkatının ideyalarını ifadə edən şəxlərdən olub. Yeni gürcü ədəbiyyatının banisi hesab olunan Çavçavadze peşəkar gürcü teatrının fəaliyyətinin bərpası, ədəbi və teatr tənqidinin formalaşmasından ötrü müstəsna xidmətlər göstərib. Çavçavadze sosial-demokratlar tərəfindən hazırlanmış sui-qəsdin qurbanı olub.
İstinadlar
- ЧАВЧАВАДЗЕ // Большая российская энциклопедия (rus.). Москва: Большая российская энциклопедия, 2004.
- Чавчавадзе Илья Григорьевич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Sitat səhvi: Yanlış
<ref>teqi;Kinzeradlı istinad üçün mətn göstərilməyib - Kekelia, Tatia. Building Georgian national identity // Agadjanian, Alexander; Jödicke, Ansgar; van der Zweerde, Evert (redaktorlar ). Religion, Nation and Democracy in the South Caucasus. Routledge. 2015. səh. 123.
- Chkhartishvili, 2013. səh. 192: "The main designer and contributor to the Georgian nationalist project was the eminent Georgian writer and public worker Ilia Chachcavadze (1837-1907)."
- Chkhartishvili, 2013. səh. 195: "In 1860-1880ss the premature Georgian political nationalism was replaced by fully developed Georgian cultural nationalism. As it was already mentioned, its main author was Ilia Chavchavadze who, with his co-workers, was an active part of the societal life of the 1860s."
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ilya Qriqoryevic Cavcavadze gurc ილია ჭავჭავაძე 27 oktyabr 8 noyabr 1837 Kvareli Gurcustan quberniyasi Rusiya imperiyasi 30 avqust 12 sentyabr 1907 XIX esrin ikinci yarisinda gurcu milletciliyinin dircelisine onculuk etmis car hakimiyyetinin son onilliklerinde gurcu dilinin edebiyyatinin ve medeniyyetinin yasamasini temin etmis gurcu ictimai xadimi jurnalist nasir yazici ve sair O Gurcustanin en cox hormet edilen qehremanidir ve Milletin atasi kimi qebul edilir Ilya Cavcavadzegurc ილია ჭავჭავაძეDogum tarixi 27 oktyabr 8 noyabr 1837Dogum yeri Kvareli Gurcustan quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 30 avqust 12 sentyabr 1907 69 yasinda Defn yeri Mtatsminda panteonu d Fealiyyeti siyasetci sair nasir filosof yazici tarixci jurnalist publisistEserlerinin dili gurcu diliIstiqamet edebi realizm Vikianbarda elaqeli mediafayllar Cavcavadze Gurcustanda muasir ve Avropa liberal ideallarini yayan Terqdaleulebi adli muasir genclerin intellektual herekatinin lideri idi Ilya Cavcavadze iki muasir qezet yaradib Sakartvelos Moambe ve Iveriya O Gurcustan torpaqlarini ermeni burjuaziyasi terefinden satin alinmaqdan qorumaq meqsedile Gurcustanda ilk maliyye strukturunun Tbilisi Torpaq Bankinin yaradilmasinda muhum rol oynamisdir Cavcavadze 30 il erzinde bu bankin sedri olub ve onun vasitesile Gurcustanda kecirilen medeni tehsil iqtisadi ve xeyriyye tedbirlerinin ekseriyyetini maliyyelesdirib ve teblig edib ve Mukemmel Konsepsiya Xidmetcileri terefinden Istanbulda baslayan tehsil islerini davam etdiren Ilya Cavcavadze gurcu dilinde tedris eden mektebler yaradan teskilatin Gurculer arasinda Savadliligin Yayilmasi Cemiyyeti nin yaradilmasinda da istirak edib Bu Rusiya imperiyasinin Gurcustanda heyata kecirdiyi ruslasdirma siyasetinin dayandirilmasinda muhum rol oynadi Cavcavadze butun Avropadaki muasir liberal ve milletci herekatlardan ilhamlanaraq seylerinin coxunu gurculer arasinda milli ve liberal ideallarin oyanmasina yoneldib Cavcavadze ozunun Iveriya qezetinde elece de Gurcustanda cixan diger dovri metbuatda derc olunan coxsayli meqalelerin muellifi olub O meqalelerinde edebiyyat tehsil teatr siyaset iqtisadiyyat ve cari hadiselerden behs edirdi Onun ozunuidare mehkeme sistemi sosial meseleler insan haqlari qadin huquqlari ve vetendas fealligi ile bagli fikirleri oz dovrunu qabaqlayirdi ve Gurcustanin milli kimlik duygusuna tohfe verirdi O gurcu milletciliyinin genis sekilde qebul edilen suari olan Ena Mamuli Sartsmunoeba Dil Veten Inam ifadesini yaratmisdir 1905 ci il Rusiya inqilabi zamani Cavcavadze gurcu zadeganlarinin imperator Dovlet Surasina numayendesi secildi Bununla bele o konkret bir sosial tebeqeni deyil butun xalqi temsil edeceyini bildirdi O edam cezasinin eleyhine idi ve Gurcustanin muxtariyyeti ucun lobbicilik edirdi Onun en muhum edebi eserlerine Zahid Kabus Otaraant Dul Soyguncu Kako Xosbext Millet Seyyahin mektublari ve Insan insandirmi aiddir Cavcavadze Msxeta yaxinligindaki qatiller destesi terefinden oldurulub Onun qetlinin detallari hele de muzakire movzusudur 1987 ci ilde Gurcu Pravoslav Kilsesi terefinden Saleh Muqeddes Ilya olaraq muqeddes elan edildi Bu gun gurculer Cavcavadzeye Tacsiz Kral ve Milletin Atasi kimi ehtiramla yanasirlar HeyatiIlya Qriqoryevic Cavcavadze 1837 1907 XIX esrde Gurcustanda milli azadliq herekatinin ideyalarini ifade eden sexlerden olub Yeni gurcu edebiyyatinin banisi hesab olunan Cavcavadze pesekar gurcu teatrinin fealiyyetinin berpasi edebi ve teatr tenqidinin formalasmasindan otru mustesna xidmetler gosterib Cavcavadze sosial demokratlar terefinden hazirlanmis sui qesdin qurbani olub IstinadlarChAVChAVADZE Bolshaya rossijskaya enciklopediya rus Moskva Bolshaya rossijskaya enciklopediya 2004 Chavchavadze Ilya Grigorevich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Sitat sehvi Yanlis lt ref gt teqi Kinzer adli istinad ucun metn gosterilmeyib Kekelia Tatia Building Georgian national identity Agadjanian Alexander Jodicke Ansgar van der Zweerde Evert redaktorlar Religion Nation and Democracy in the South Caucasus Routledge 2015 seh 123 Chkhartishvili 2013 seh 192 The main designer and contributor to the Georgian nationalist project was the eminent Georgian writer and public worker Ilia Chachcavadze 1837 1907 Chkhartishvili 2013 seh 195 In 1860 1880ss the premature Georgian political nationalism was replaced by fully developed Georgian cultural nationalism As it was already mentioned its main author was Ilia Chavchavadze who with his co workers was an active part of the societal life of the 1860s Xarici kecidlerDiger layihelerdeVikisitatda elaqeli sitatlarVikianbarda elaqeli media fayllar