Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Radde tozağacı (lat. Betula raddeana) — bitkilər aləminin fıstıqçiçəklilər dəstəsinin tozağacıkimilər fəsiləsinin tozağacı cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir –Vu C2a(ii). Qafqazın nadir, endemik növüdür.
| Radde tozağacı | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Radde tozağacı | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Qısa morfoloji təsviri
Ağ və ya qonurqabıqlı çoxda böyük olmayan ağacdır. Yarpaqları yumurtavari və ya uzunsov-yumurtavari, yuxarı hissədən iti, yan hissələrdən nahamar dişciklidir. Meyvə verən sırğa çiçək qrupu təkdir, yumurtavari-ellipsşəkillidir, 2-2,5 sm uzunluğunda, 10-14 mm enində, qısa sallanan ayaqcıqda yerləşir. Qozaları yuxarı hissədən böz-tükcüklü, 2-2,5 mm uzunluğundadır.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəklənməsi iyul ayında baş verir. Subalp qurşağının aşağı hissəsində karbonatlı dağ süxurları əmələ gələn meşələrdə rast gəlinir. Təmiz və ya Litvinov tozağacı, quşarmudu və s. Cinslərlə birlikdə, bəzən də meşəaltı Qafqaz xanıməlisindən ibarət bitki senozu yaradır. Azərbaycanda tozağacı meşələri yuxarı dağ-meşə qurşağında yerləşməklə böyük torpaqqoruyucu və sutənzimləyici əhəmiyyətə malikdir. Dekorativ bitkidir.
Çохalması
Tохumla və vegetativ yоlla çохalır.
Yayılması
Böyük Qafqazın Quba sahəsi (Quba və Qusar rayonları).
Bitdiyi yer
Dəniz səviyyəsindən 1600–2200 m yüksəklikdə оlan subalp və alp qurşağı meşələrində və karbonatlı torpağı olan qarışıq meşələrdə daha çox rast gəlinir.
Ümumi yayılması
Dağıstan, Cənubi Osetiya və Şərqi Zaqafqaziyada təbii arealı vardır.
Sayı və tendensiyası
Poplyasiya azalır, yaşama ərazisi məhdudlaşır, azalma tendensiyası müşahidə olunur.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Antropogen amillər (tozağacı meşələrinin qırılması) və təbii amillərdir.
Mühafizə tədbirləri
Çoxaldılması və bərpası tələb olunur.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Radde tozagaci lat Betula raddeana bitkiler aleminin fistiqcicekliler destesinin tozagacikimiler fesilesinin tozagaci cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Nesli kesilmeye hessas olanlar kateqoriyasina aiddir Vu C2a ii Qafqazin nadir endemik novudur Radde tozagaciElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste FistiqciceklilerFesile TozagacikimilerYarimfesile Cins TozagaciNov Radde tozagaciBeynelxalq elmi adiBetula raddeana Trautv Sekil axtarisiNCBI 312792EOL 1149349Qisa morfoloji tesviriAg ve ya qonurqabiqli coxda boyuk olmayan agacdir Yarpaqlari yumurtavari ve ya uzunsov yumurtavari yuxari hisseden iti yan hisselerden nahamar disciklidir Meyve veren sirga cicek qrupu tekdir yumurtavari ellipssekillidir 2 2 5 sm uzunlugunda 10 14 mm eninde qisa sallanan ayaqciqda yerlesir Qozalari yuxari hisseden boz tukcuklu 2 2 5 mm uzunlugundadir Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriCiceklenmesi iyul ayinda bas verir Subalp qursaginin asagi hissesinde karbonatli dag suxurlari emele gelen meselerde rast gelinir Temiz ve ya Litvinov tozagaci qusarmudu ve s Cinslerle birlikde bezen de mesealti Qafqaz xanimelisinden ibaret bitki senozu yaradir Azerbaycanda tozagaci meseleri yuxari dag mese qursaginda yerlesmekle boyuk torpaqqoruyucu ve sutenzimleyici ehemiyyete malikdir Dekorativ bitkidir CohalmasiTohumla ve vegetativ yolla cohalir YayilmasiBoyuk Qafqazin Quba sahesi Quba ve Qusar rayonlari Bitdiyi yerDeniz seviyyesinden 1600 2200 m yukseklikde olan subalp ve alp qursagi meselerinde ve karbonatli torpagi olan qarisiq meselerde daha cox rast gelinir Umumi yayilmasiDagistan Cenubi Osetiya ve Serqi Zaqafqaziyada tebii areali vardir Sayi ve tendensiyasiPoplyasiya azalir yasama erazisi mehdudlasir azalma tendensiyasi musahide olunur Mehdudlasdirici amillerAntropogen amiller tozagaci meselerinin qirilmasi ve tebii amillerdir Muhafize tedbirleriCoxaldilmasi ve berpasi teleb olunur IstinadlarHemcinin bax