Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Danimarka tarixi, bugünkü Danimarka Krallığı torpaqlarının tarix öncəsi dövrlərdən günümüzə qədər uzanan tarixdən ibarətdir.
İlk dövrlər
Danimarkada insanların 100.000 ildən çox bir tarixi var, lakin Danimarkanın şimalda yerləşməsi səbəbindən insanlar son Danimarkanı tərk etməli oldular və insanlar eramızdan əvvəl 12.000-də buzlaqların geri çəkilməsi ilə yenidən Danimarka torpağında gəldilər. Eramızdan əvvəl 3000-ci ildə Danimarkanın yerli sakinləri öz torpaqlarında əkib becərməyə başladılar. Dəmir dövründə (eramızdan əvvəl IV — I əsrdə Skandinav iqlimi soyuq və yağışlı bir dövrdən keçdi. Bu dövrdə Danimarkalıların cənubi Almaniya bölgəsinə köç etdikləri təyin olunub
Roma İmperiyasının ən güclü dövründə belə, sərhədləri Danimarkanı əhatə etmirdi. Bununla birlikdə, Danimarkada tapılan Roma sikkələri, iki bölgə arasında ticarət əlaqələrinin güclü olduğunu sübut edir. Bundan əlavə, Danimarkanın Roma ordusuna əsgər verdikləri təyin olundu. Danimarkada yayılmış arxeoloji məlumatların böyük bir mənbəyidir. Danimarkada Antik dövrdən qalma yazılı sənədlər olmadığından, bu bataqlıqlarda aşkar edilmiş yaxşı qorunan insan cəsədləri tarixçilərə o dövrdə Danimarkalıların mədəniyyəti və həyat tərzi haqqında bir fikir verə bilər.
8-ci və 11-ci əsrlər arasında Danimarkada Vikinqlər kimi tanınan tayfa hökm sürürdü. Döyüşçü bir millət kimi tanınan vikinqlər qərbdə Böyük Britaniya , İslandiya, Qrenlandiya və hətta Şimali Amerikaya qədər koloniyalar qurdular. Şərqdə Qara dəniz və Xəzər dənizi sahillərinə qədər yaşayış məntəqələri qurdular. Bu dövrdə İngiltərənin böyük bir hissəsi Vikinqlərin hakimiyyəti altında idi.
İskandinaviya Mavi Fang Harald 980-ci ildə ilk dəfə Danimarka və Norveçi birləşdirərək bir krallıq qurmağı bacardı. Alman missionerlərinin təsiri ilə xristianlığı da qəbul etdi. 1035-ci ildə Danimarka kralı Knudun ölümündən sonra İngiltərə Danimarka hakimiyyətindən çıxdı. 12-ci əsrin ilk dövründə Danimarka vətəndaş müharibələri ilə sarsıldı. Nəhayət Kral I Valdemar (1131–1182) Danimarkanı birləşdirməyi bacardı və hazırda Danimarkanın paytaxtı olan Kopenhagenin əsasını qoydu.
1363-cü ildə Danimarka kralı IV. Valdemarın qızı, I Norveç Kralı Margrete. Håkonla evləndi və iki ölkəni bir bayraq altında birləşdirdi. Håkon, İsveç kral ailəsi ilə də əlaqəli idi. Cütün evliliyindən doğan II. Olafın İsveç, Norveç və Danimarka kralı olacağı gözlənilirdi, lakin 1387-ci ildə Olaf erkən yaşda öldükdə, I Margrete taxta özü oturdu (1387–1412). Margrete rəhbərliyi altında İsveç, Norveç, Danimarka və onların müstəmləkələri (Farer Adaları, İslandiya, Qrenlandiya və Finlandiya ) 1397-ci ildə birləşərək Kalmar Birliyi adı altında böyük bir İskandinaviya İmperiyasına çevrildi.
Kalmar Birliyi qurulduğu vaxtdan dağılıncaya qədər problemli bir birlik idi. İsveç zadəganları heç vaxt Danimarkalılar tərəfindən idarə olunmaqla kifayətlənmirdilər. Birlik əsasən kağız üzərində qaldı. Kral II. Christian, İsveç'i birliyə məcbur etmək üçün 7–10 noyabr 1520 tarixləri arasında 100 separatçı İsveçlini tutaraq öldürmüşdü. Tarixə Stokholm qırğını kimi düşən bu hadisə, isveçliləri birlikdən daha da uzaqlaşdırdı.
Nəhayət, 1521-ci ildə İsveç rəsmi olaraq Kalmar Birliyini tərk etdi. Bu vaxt, Skandinaviya ölkələrini Martin Lüterin Almaniyada başlatdığı Protestant Reforması sarsıtdı. Danimarka və Norveç 1821-ci ilə qədər Danimarka-Norveç adı altında birlikdə fəaliyyət göstərməyə davam etdilər. Onların kralı bir idi, ancaq qanunları, dövlət qurumları və orduları ayrı-ayrılıqda inkişaf etməyə davam etdilər.
Danimarka 16-cı əsrdə iqtisadi cəhətdən sürətlə çiçəklənməyə başladı. Hollandiyada davam edən Səksən illik müharibə Danimarkaya xeyir verdi. Ancaq Danimarka 17-ci əsrin əvvəllərindəki Otuz illik müharibədən əziyyət çəkdi. 1643-cü ildə İsveç Danimarkaya daxil oldu. 1658-ci ildə İsveç ilə imzalanan Roskilde Müqaviləsi ilə Danimarka-Norveç İsveçə çox miqdarda torpaq verməli oldu.
Danimarka 17-ci əsrin əvvəllərindən dünyanın müxtəlif yerlərində ticarət və hərbi koloniyalar yaratmağa başladı. 1620-ci ildə Hindistanın cənub sahilindəki Tharangambadi-də bir koloniya quruldu. Bu koloniya daha sonra Dansk Ostindisk Kompagni ( Danimarka Şərqi Hindistan Şirkəti) kimi tanınacaqdı. Müstəmləkələr daha sonra St Thomas (1671) və St John (1718) da quruldu. Danimarka 1733-cü ildə Saint Croix koloniyasını Fransadan satın aldı.
In erkən 19-cu əsrdə Danimarka öz təməlindən sarsıldı Napoleon Wars. İngiltərə donanması 1801-ci ildə Kopenhagenə hücum etdi. 1807-ci ildə Kopenhagen yenidən İngiltərə tərəfindən bombardman edildi. Danimarka özünü İngiltərəyə qarşı qorumaq üçün Fransa ilə müttəfiq oldu. Bununla birlikdə, Fransa müharibəni uduzduğunda, Danimarka, 1814-cü ildə imzaladığı Kiel müqaviləsinə uyğun olaraq müharibəni qazanan tərəfin üzvü olan Norveçi İsveçə tərk etməli oldu. Norveçlilər qiyam qaldırdılar. Danimarka bu müharibələrdəki itkiləri üzündən iflas həddindədir. Bu siyasi cəhətdən pis vəziyyətə baxmayaraq, Danimarka qızıl çağını yaşayırdı. Danimarkalı Hans Christian Andersen tərəfindən yazılmış uşaq kitabları bütün Avropada şöhrət qazandı. Filosof Søren Kierkegaardın düşüncələri bir çox sonrakı inkişaf üçün zəmin yaratdı.
Yaxın dövrlər
20-ci əsrin ilk illərində Danimarkada qadınlara səs vermək hüququ verildi (1915) və bir çox işçi və sosial hüquqlar xalqa verildi. Danimarkanın Karib dənizindəki koloniyaları ABŞ-yə satıldı . Danimarka Birinci Dünya Müharibəsi zamanı bitərəf qaldı. Ancaq Almaniyanın məğlubiyyəti ilə Versal müqaviləsinə uyğun olaraq Danimarkalıların yaşadıqları torpaqların bir qismi Almaniyadan alınaraq Danimarkaya verildi.
Danimarka II. II Dünya Müharibəsi zamanı bitərəf qalsa da və nasist Almaniyası ilə dostluq müqaviləsi imzalasa da, 9 aprel 1940-cı ildə Almaniya tərəfindən işğal edildi. İngilis ordusu buna cavab olaraq Farer adalarını və İslandiyanı işğal etdi. İslandiya 17 iyun 1944-cü ildə müstəqilliyini elan etdi və Danimarkanı tərk etdi. Farer adaları isə 1948-ci ildə Danimarkaya qaytarıldı.
Dünya müharibələrindən sonra Danimarka bitərəflik siyasətinə son verdi. 1945-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının üzvü oldu. 1949-cu ildə NATO-nun qurucu üzvlərindən biri oldu. 1 yanvar 1973-cü ildə Avropa Birliyinə qatılan Danimarka bəzi məsələlərdə Avropa Birliyindən kənarda qalmağa üstünlük verir. Məsələn, 2000-ci ildə keçirilən bir referendum rədd edildikdən sonra Danimarka Avro Bölgəsindən kənarlaşdı.
- Derry, TK A İskandinaviya Tarixi: Norveç, İsveç, Danimarka, Finlandiya və İslandiya . Minneapolis: Minnesota Universiteti Universiteti, 1979. .
- Lauring, Palle. Danimarka tarixi . 3 ed. Kopenhagen: Høst, 1995. .
- Danimarka tarixi: Orijinal mənbələr
- Danimarka tarixinin icmalı
- Danimarka tarixi mənbələri
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Danimarka tarixi bugunku Danimarka Kralligi torpaqlarinin tarix oncesi dovrlerden gunumuze qeder uzanan tarixden ibaretdir Ilk dovrlerTunc dovrunden qalma Gunes arabasi Danimarka Milli Muzeyi Danimarkada insanlarin 100 000 ilden cox bir tarixi var lakin Danimarkanin simalda yerlesmesi sebebinden insanlar son Danimarkani terk etmeli oldular ve insanlar eramizdan evvel 12 000 de buzlaqlarin geri cekilmesi ile yeniden Danimarka torpaginda geldiler Eramizdan evvel 3000 ci ilde Danimarkanin yerli sakinleri oz torpaqlarinda ekib becermeye basladilar Demir dovrunde eramizdan evvel IV I esrde Skandinav iqlimi soyuq ve yagisli bir dovrden kecdi Bu dovrde Danimarkalilarin cenubi Almaniya bolgesine koc etdikleri teyin olunub Roma Imperiyasinin en guclu dovrunde bele serhedleri Danimarkani ehate etmirdi Bununla birlikde Danimarkada tapilan Roma sikkeleri iki bolge arasinda ticaret elaqelerinin guclu oldugunu subut edir Bundan elave Danimarkanin Roma ordusuna esger verdikleri teyin olundu Danimarkada yayilmis arxeoloji melumatlarin boyuk bir menbeyidir Danimarkada Antik dovrden qalma yazili senedler olmadigindan bu bataqliqlarda askar edilmis yaxsi qorunan insan cesedleri tarixcilere o dovrde Danimarkalilarin medeniyyeti ve heyat terzi haqqinda bir fikir vere biler Danimarka tarixinde ilk defe MaviFang Harald terefinden quruldugunu senedlesdiren sarsidici qayalar 8 ci ve 11 ci esrler arasinda Danimarkada Vikinqler kimi taninan tayfa hokm sururdu Doyuscu bir millet kimi taninan vikinqler qerbde Boyuk Britaniya Islandiya Qrenlandiya ve hetta Simali Amerikaya qeder koloniyalar qurdular Serqde Qara deniz ve Xezer denizi sahillerine qeder yasayis menteqeleri qurdular Bu dovrde Ingilterenin boyuk bir hissesi Vikinqlerin hakimiyyeti altinda idi Iskandinaviya Mavi Fang Harald 980 ci ilde ilk defe Danimarka ve Norveci birlesdirerek bir kralliq qurmagi bacardi Alman missionerlerinin tesiri ile xristianligi da qebul etdi 1035 ci ilde Danimarka krali Knudun olumunden sonra Ingiltere Danimarka hakimiyyetinden cixdi 12 ci esrin ilk dovrunde Danimarka vetendas muharibeleri ile sarsildi Nehayet Kral I Valdemar 1131 1182 Danimarkani birlesdirmeyi bacardi ve hazirda Danimarkanin paytaxti olan Kopenhagenin esasini qoydu 1363 cu ilde Danimarka krali IV Valdemarin qizi I Norvec Krali Margrete Hakonla evlendi ve iki olkeni bir bayraq altinda birlesdirdi Hakon Isvec kral ailesi ile de elaqeli idi Cutun evliliyinden dogan II Olafin Isvec Norvec ve Danimarka krali olacagi gozlenilirdi lakin 1387 ci ilde Olaf erken yasda oldukde I Margrete taxta ozu oturdu 1387 1412 Margrete rehberliyi altinda Isvec Norvec Danimarka ve onlarin mustemlekeleri Farer Adalari Islandiya Qrenlandiya ve Finlandiya 1397 ci ilde birleserek Kalmar Birliyi adi altinda boyuk bir Iskandinaviya Imperiyasina cevrildi Stokholm qirgini Kalmar Birliyi quruldugu vaxtdan dagilincaya qeder problemli bir birlik idi Isvec zadeganlari hec vaxt Danimarkalilar terefinden idare olunmaqla kifayetlenmirdiler Birlik esasen kagiz uzerinde qaldi Kral II Christian Isvec i birliye mecbur etmek ucun 7 10 noyabr 1520 tarixleri arasinda 100 separatci Isveclini tutaraq oldurmusdu Tarixe Stokholm qirgini kimi dusen bu hadise isveclileri birlikden daha da uzaqlasdirdi Nehayet 1521 ci ilde Isvec resmi olaraq Kalmar Birliyini terk etdi Bu vaxt Skandinaviya olkelerini Martin Luterin Almaniyada baslatdigi Protestant Reformasi sarsitdi Danimarka ve Norvec 1821 ci ile qeder Danimarka Norvec adi altinda birlikde fealiyyet gostermeye davam etdiler Onlarin krali bir idi ancaq qanunlari dovlet qurumlari ve ordulari ayri ayriliqda inkisaf etmeye davam etdiler Danimarka 16 ci esrde iqtisadi cehetden suretle ciceklenmeye basladi Hollandiyada davam eden Seksen illik muharibe Danimarkaya xeyir verdi Ancaq Danimarka 17 ci esrin evvellerindeki Otuz illik muharibeden eziyyet cekdi 1643 cu ilde Isvec Danimarkaya daxil oldu 1658 ci ilde Isvec ile imzalanan Roskilde Muqavilesi ile Danimarka Norvec Isvece cox miqdarda torpaq vermeli oldu Kopenhagen Deniz Muharibesi 1801 Danimarka 17 ci esrin evvellerinden dunyanin muxtelif yerlerinde ticaret ve herbi koloniyalar yaratmaga basladi 1620 ci ilde Hindistanin cenub sahilindeki Tharangambadi de bir koloniya quruldu Bu koloniya daha sonra Dansk Ostindisk Kompagni Danimarka Serqi Hindistan Sirketi kimi taninacaqdi Mustemlekeler daha sonra St Thomas 1671 ve St John 1718 da quruldu Danimarka 1733 cu ilde Saint Croix koloniyasini Fransadan satin aldi In erken 19 cu esrde Danimarka oz temelinden sarsildi Napoleon Wars Ingiltere donanmasi 1801 ci ilde Kopenhagene hucum etdi 1807 ci ilde Kopenhagen yeniden Ingiltere terefinden bombardman edildi Danimarka ozunu Ingiltereye qarsi qorumaq ucun Fransa ile muttefiq oldu Bununla birlikde Fransa muharibeni uduzdugunda Danimarka 1814 cu ilde imzaladigi Kiel muqavilesine uygun olaraq muharibeni qazanan terefin uzvu olan Norveci Isvece terk etmeli oldu Norvecliler qiyam qaldirdilar Danimarka bu muharibelerdeki itkileri uzunden iflas heddindedir Bu siyasi cehetden pis veziyyete baxmayaraq Danimarka qizil cagini yasayirdi Danimarkali Hans Christian Andersen terefinden yazilmis usaq kitablari butun Avropada sohret qazandi Filosof Soren Kierkegaardin dusunceleri bir cox sonraki inkisaf ucun zemin yaratdi Yaxin dovrlerAlman isgali gunlerinde Kral Xristian X 20 ci esrin ilk illerinde Danimarkada qadinlara ses vermek huququ verildi 1915 ve bir cox isci ve sosial huquqlar xalqa verildi Danimarkanin Karib denizindeki koloniyalari ABS ye satildi Danimarka Birinci Dunya Muharibesi zamani biteref qaldi Ancaq Almaniyanin meglubiyyeti ile Versal muqavilesine uygun olaraq Danimarkalilarin yasadiqlari torpaqlarin bir qismi Almaniyadan alinaraq Danimarkaya verildi Danimarka II II Dunya Muharibesi zamani biteref qalsa da ve nasist Almaniyasi ile dostluq muqavilesi imzalasa da 9 aprel 1940 ci ilde Almaniya terefinden isgal edildi Ingilis ordusu buna cavab olaraq Farer adalarini ve Islandiyani isgal etdi Islandiya 17 iyun 1944 cu ilde musteqilliyini elan etdi ve Danimarkani terk etdi Farer adalari ise 1948 ci ilde Danimarkaya qaytarildi Dunya muharibelerinden sonra Danimarka bitereflik siyasetine son verdi 1945 ci ilde Birlesmis Milletler Teskilatinin uzvu oldu 1949 cu ilde NATO nun qurucu uzvlerinden biri oldu 1 yanvar 1973 cu ilde Avropa Birliyine qatilan Danimarka bezi meselelerde Avropa Birliyinden kenarda qalmaga ustunluk verir Meselen 2000 ci ilde kecirilen bir referendum redd edildikden sonra Danimarka Avro Bolgesinden kenarlasdi Derry TK A Iskandinaviya Tarixi Norvec Isvec Danimarka Finlandiya ve Islandiya Minneapolis Minnesota Universiteti Universiteti 1979 ISBN 0 8166 3799 7 Lauring Palle Danimarka tarixi 3 ed Kopenhagen Host 1995 ISBN 87 14 29306 4 Danimarka tarixi Orijinal menbeler Danimarka tarixinin icmali Danimarka tarixi menbeleri