Sorn Kyerkeqor (dan. Søren Kierkegaard; 5 may 1813[…], Kopenhagen, Danimarka-Norveç – 11 noyabr 1855[…], Kopenhagen) — ilk ekzistensialist filosof olaraq qəbul edilən danimarkalı sosial tənqidçi, dini yazıçı, şair, teoloq və filosof.
Sorn Kyerkeqor | |
---|---|
dan. Søren Aabye Kierkegaard | |
Doğum tarixi | 5 may 1813[…] |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 11 noyabr 1855[…](42 yaşında) |
Vəfat yeri |
|
Vəfat səbəbi | vərəm, İflic |
Vətəndaşlığı | |
İstiqaməti | Ekzistensializm |
Əsas maraqları | fəlsəfə |
Təsirlənib | Aristotel, Avreli Avqustin, Qothold Efraim Lessinq, Martin Lüter, Fridrix Şellinq, Georq Vilhelm Fridrix Hegel, Xristian Volf, İmmanuel Kant |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Kyerkeqor 1813-cü ildə Kopenhagendə varlı bir ailədə doğuldu. Varlı tüccar olan atasının dindarlığı Kyerkeqora da təsir etmişdi. O, erkən yaşlarından dini mətinləri oxumağa başlamışdı. Dini araşdırmalar onu fəlsəfəyə doğru çəkirdi. Kyerkeqor gənckən Xristian Volf,,,Qothold Efraim Lessinq, və Platonun əsərlərini oxuyurdu. 1830-cu ildə Kopenhagen Universitetinə daxil oldu və fəlsəfə sahəsində ixtisaslaşdı. Sonrakı illərdə Regina Olsenlə olan uğursuz münasibəti Kyerkeqora təsir etdi. O münasibəti davam etdirə bilməməsinə səbəb kimi öz melanxoliyasını göstərirdi.
Sorn Kyerkeqor "Xristianlığa hücum" başlığı altında bir neçə məqaləsi üstündə işləyərkən onurğa vərəminə tutuldu və 11 noyabr 1855-ci ildə vəfat etdi.
Fəlsəfəsi
Kyerkeqor dindar atasının təsiriylə din təhsili almış və qatı bir dini atmosferdə böyümüşdür. Uşaqlığı boyunca yetişdiyi mühitin təsirini görmək mümkündür. Özü də dini düşüncələri olan biri olmaqla birlikdə davamlı din adamlarıyla, təşkilatlarıyla və düşüncələriylə qarşıdurma halında idi. Mövcud xristianlığın korlanmış olduğunu irəli sürdü və xristian inancının tamamilə yenilənməsinə istiqamətli tənqidlər inkişaf etdirdi. Kyerkeqor din və tanrını tamamilə fərdi bir mövzu olaraq qiymətləndirdi. Bu istiqamətdə gedərək sistematik fəlsəfənin fərdi gözardı edən anlayışını rədd etdi. O, öz fəlsəfəsində fərdi mərkəzə qoymuşdu.
Kyerkeqor ekzistensializmin qabaqcıllarından sayılır. O, müəyyən bir fəlsəfi sistem inkişaf etdirməsə də (Kyerkeqor bu mənada Fridrix Nitsşe kimi müstəqil və sistemsiz filosoflardandır), istifadə etdiyi anlayışlar və fəlsəfə etmə tərzi sonradan ekzistensial fəlsəfələrdə görülən xüsusiyyətləri özündə ehtiva edirdi. Kyerkeqorun etiraz etdiyi və davamlı tənqid etdiyi filosof Hegeldir., Hegelin rasionalist və sitematli fəlsəfəsi Kyerkeqor üçün qəbul edilməz idi.
Ekzistensial fəlsəfələrdə görülən anlayışların əksəriyyəti ilkin olaraq Kyerkeqorda görülür:axmaqlıq, böhrana düşmə, qorxu və qayğı. Kyerkeqorun fəlsəfi istiqaməti bir baxımdan mövcud xristianlıq içində və hətta qarşısında necə yaxşı bir xristian olunacağı məsələsi ilə də bağlıdır. Kyerkeqor fəlsəfə tarixinin mücərrəd məntiqi fantastikalarla inkişaf etdiyini və bu səbəblə fərdi, fərdin gerçək həyatını gözdən qaçırdığını düşünürdü. Onun üçün varlıq konkret və subyektiv bir insanın həyatıdır. Bu səbəblə fəlsəfə konkret düşünməyə, yəni varlıq məsələsinə yönəlməlidir.
Əsərləri
- 1841 — "İroniya anlayışı haqqında" (Om Begrebet Ironi med stadigt Hensyn til Socrates) (Kyerkeqorun magistr dissertasiyası)
- 1843 — "Ya — ya da" (Enten-Eller)
- 1843 — "İki düzəldici söhbət"
- 1843 — "Qorxu və dəhşət" (Frygt og Bæven)
- 1843 — "Təkrarlama" (Gjentagelsen)
- 1844 — "Fəlsəfi qırıntılar" (Philosophiske Smuler)
- 1844 — "Qorxu konsepsiyası" (Begrebet Angest)
- 1845 — "Həyat yolu mərhələləri" (Stadier paa Livets Vei)
- 1846 — "Fəlsəfi qırıntılar" üçün son elmi olmayan söz" (Afsluttende uvidenskabelig Efterskrift)
- 1847 — "Fərqli bir ruhda ibrətamiz çıxışlar" (Opbyggelige Taler i forskjellig Aand)
- 1847 — "Sahə zanbaqları və göydəki quşlar bizə nə öyrədir"
- 1847 — "Sevgi məsələsi" (Kjerlighedens Gjerninger)
- 1847 — "İki kiçik etik və dini traktat"
- 1848 — "Xristian çıxışları" (Christelige Taler)
- 1848 — "Baş keşiş" — "Zülmkar" — "Günahkar"
- 1849 — "Ölümcül xəstəlik" (Sygdommen til Døden)
- 1849 — "Tarla zanbağı və göy quşu: Üç ilahi söhbət" (Lilien paa Marken og Fuglen under Himlen)
- 1850 — "Xristianlığa giriş" (Indøvelse i Christendom)
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France Søren Kierkegaard (1813-1855) // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Westphal M. Soren Kierkegaard // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- КЬЕРКЕГОР // Кьеркегор (rus.). Москва: Большая российская энциклопедия, 2004.
- https://biografieonline.it/biografia-kierkegaard.
- Swenson, David F. Something About Kierkegaard, Mercer University Press, 2000.
- , A New View of the Relation Pastor–Poet in the Sphere of Religion // JP VI 6521 Pap. X2 A 157, 1849,
Christianity has of course known very well what it wanted. It wants to be proclaimed by witnesses—that is, by persons who proclaim the teaching and also existentially express it. The modern notion of a pastor as it is now is a complete misunderstanding. Since pastors also presumably should express the essentially Christian, they have quite rightly discovered how to relax the requirement, abolish the ideal. What is to be done now? Yes, now we must prepare for another tactical advance. First a detachment of poets; almost sinking under the demands of the ideal, with the glow of a certain unhappy love they set forth the ideal. Present-day pastors may now take second rank. These religious poets must have the particular ability to do the kind of writing that helps people out into the current. When this has happened, when a generation has grown up that from childhood on has received the pathos-filled impression of an existential expression of the ideal, the monastery and the genuine witnesses of the truth will both come again. This is how far behind the cause of Christianity is in our time. The first and foremost task is to create pathos, with the superiority of intelligence, imagination, penetration, and wit to guarantee pathos for the existential, which 'the understanding' has reduced to the ludicrous.
. - Bukdahl, Jorgen. Soren Kierkegaard and the Common Man. Eugene, Oregon: Wipf and Stock Publishers. 2009. 46. ISBN .
- Dorrien, 2012
- "See David F. Swenson's 1921 biography of SK, pp. 2, 13". İstifadə tarixi: 17 July 2013.
- Kierkegaard's indebtedness to the Anti-Enlightenment author is explained in this book by Smith G Hamann 1730–1788 A Study In Christian Existence (1960) by Ronald Gregor Smith
- Either/Or Part I Swenson, 1944, 1959 p. 1967ff Concluding Unscientific Postscript, Hong trans., p. 72ff
- Either/Or Part I title page, Stages on Life's Way, p. 150, 216, 339
- Garff, 2005
- Hannay, 2003
- Krasnik, Benjamin. (danimarka). Kristeligt Dagblad. 2013. 13 October 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 October 2016.
- Duncan, 1976
- Concluding Unscientific Postscript to Philosophical Fragments, Hong trans., pp. 15–17, 555–610 Either/Or Vol II, pp. 14, 58, 216–217, 250 Hong
- McDonald, William. Søren Kierkegaard (1813—1855) // . 21 September 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 8 September 2019.
- O'Grady, Jane. "Did Kierkegaard's heartbreak inspire his greatest writing?". The Daily Telegraph. 8 April 2019. 31 May 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 24 June 2019.
- Burgwinkle 1, William, redaktorThe Cambridge History of French Literature. Cambridge: Cambridge University Press. 2011. 585–593. doi:10.1017/CHOL9780521897860.067. ISBN .
- Søren Kierkegaard 1846, Concluding Unscientific Postscript to Philosophical Fragments, Hong p. 310–311
- Gardiner, 1969
Mənbə
- . Kantian Reason and Hegelian Spirit. The Idealistic Logic of Modern Theology (5th). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons. 2012. ISBN .
- . Nineteenth Century Philosophy. New York: The Free Press. 1969. ISBN .
- . Søren Kierkegaard: A Biography, trans. by Bruce Kirmmse. Princeton: Princeton University Press. 2005. ISBN .
- . Kierkegaard: A Biography (new). Cambridge, England: Cambridge University Press. 2003. ISBN .
- Duncan, Elmer. Søren Kierkegaard: Maker of the Modern Theological Mind. Word Books. 1976. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sorn Kyerkeqor dan Soren Kierkegaard 5 may 1813 Kopenhagen Danimarka Norvec 11 noyabr 1855 Kopenhagen ilk ekzistensialist filosof olaraq qebul edilen danimarkali sosial tenqidci dini yazici sair teoloq ve filosof Sorn Kyerkeqordan Soren Aabye KierkegaardDogum tarixi 5 may 1813 1813 05 05 Dogum yeri Kopenhagen Danimarka NorvecVefat tarixi 11 noyabr 1855 1855 11 11 42 yasinda Vefat yeri Kopenhagen Kopenhagen belediyyesi d DanimarkaVefat sebebi verem IflicVetendasligi Danimarka kralligiIstiqameti EkzistensializmEsas maraqlari felsefeTesirlenib Aristotel Avreli Avqustin Qothold Efraim Lessinq Martin Luter Fridrix Sellinq Georq Vilhelm Fridrix Hegel Xristian Volf Immanuel Kant Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiKyerkeqor 1813 cu ilde Kopenhagende varli bir ailede doguldu Varli tuccar olan atasinin dindarligi Kyerkeqora da tesir etmisdi O erken yaslarindan dini metinleri oxumaga baslamisdi Dini arasdirmalar onu felsefeye dogru cekirdi Kyerkeqor gencken Xristian Volf Qothold Efraim Lessinq ve Platonun eserlerini oxuyurdu 1830 cu ilde Kopenhagen Universitetine daxil oldu ve felsefe sahesinde ixtisaslasdi Sonraki illerde Regina Olsenle olan ugursuz munasibeti Kyerkeqora tesir etdi O munasibeti davam etdire bilmemesine sebeb kimi oz melanxoliyasini gosterirdi Sorn Kyerkeqor Xristianliga hucum basligi altinda bir nece meqalesi ustunde isleyerken onurga veremine tutuldu ve 11 noyabr 1855 ci ilde vefat etdi FelsefesiKyerkeqor dindar atasinin tesiriyle din tehsili almis ve qati bir dini atmosferde boyumusdur Usaqligi boyunca yetisdiyi muhitin tesirini gormek mumkundur Ozu de dini dusunceleri olan biri olmaqla birlikde davamli din adamlariyla teskilatlariyla ve dusunceleriyle qarsidurma halinda idi Movcud xristianligin korlanmis oldugunu ireli surdu ve xristian inancinin tamamile yenilenmesine istiqametli tenqidler inkisaf etdirdi Kyerkeqor din ve tanrini tamamile ferdi bir movzu olaraq qiymetlendirdi Bu istiqametde gederek sistematik felsefenin ferdi gozardi eden anlayisini redd etdi O oz felsefesinde ferdi merkeze qoymusdu Kyerkeqor ekzistensializmin qabaqcillarindan sayilir O mueyyen bir felsefi sistem inkisaf etdirmese de Kyerkeqor bu menada Fridrix Nitsse kimi musteqil ve sistemsiz filosoflardandir istifade etdiyi anlayislar ve felsefe etme terzi sonradan ekzistensial felsefelerde gorulen xususiyyetleri ozunde ehtiva edirdi Kyerkeqorun etiraz etdiyi ve davamli tenqid etdiyi filosof Hegeldir Hegelin rasionalist ve sitematli felsefesi Kyerkeqor ucun qebul edilmez idi Ekzistensial felsefelerde gorulen anlayislarin ekseriyyeti ilkin olaraq Kyerkeqorda gorulur axmaqliq bohrana dusme qorxu ve qaygi Kyerkeqorun felsefi istiqameti bir baximdan movcud xristianliq icinde ve hetta qarsisinda nece yaxsi bir xristian olunacagi meselesi ile de baglidir Kyerkeqor felsefe tarixinin mucerred mentiqi fantastikalarla inkisaf etdiyini ve bu sebeble ferdi ferdin gercek heyatini gozden qacirdigini dusunurdu Onun ucun varliq konkret ve subyektiv bir insanin heyatidir Bu sebeble felsefe konkret dusunmeye yeni varliq meselesine yonelmelidir Eserleri1841 Ironiya anlayisi haqqinda Om Begrebet Ironi med stadigt Hensyn til Socrates Kyerkeqorun magistr dissertasiyasi 1843 Ya ya da Enten Eller 1843 Iki duzeldici sohbet 1843 Qorxu ve dehset Frygt og Baeven 1843 Tekrarlama Gjentagelsen 1844 Felsefi qirintilar Philosophiske Smuler 1844 Qorxu konsepsiyasi Begrebet Angest 1845 Heyat yolu merheleleri Stadier paa Livets Vei 1846 Felsefi qirintilar ucun son elmi olmayan soz Afsluttende uvidenskabelig Efterskrift 1847 Ferqli bir ruhda ibretamiz cixislar Opbyggelige Taler i forskjellig Aand 1847 Sahe zanbaqlari ve goydeki quslar bize ne oyredir 1847 Sevgi meselesi Kjerlighedens Gjerninger 1847 Iki kicik etik ve dini traktat 1848 Xristian cixislari Christelige Taler 1848 Bas kesis Zulmkar Gunahkar 1849 Olumcul xestelik Sygdommen til Doden 1849 Tarla zanbagi ve goy qusu Uc ilahi sohbet Lilien paa Marken og Fuglen under Himlen 1850 Xristianliga giris Indovelse i Christendom IstinadlarBibliotheque nationale de France Soren Kierkegaard 1813 1855 BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Westphal M Soren Kierkegaard Encyclopaedia Britannica ing Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 KERKEGOR Kerkegor rus Moskva Bolshaya rossijskaya enciklopediya 2004 https biografieonline it biografia kierkegaard Swenson David F Something About Kierkegaard Mercer University Press 2000 A New View of the Relation Pastor Poet in the Sphere of Religion JP VI 6521 Pap X2 A 157 1849 Christianity has of course known very well what it wanted It wants to be proclaimed by witnesses that is by persons who proclaim the teaching and also existentially express it The modern notion of a pastor as it is now is a complete misunderstanding Since pastors also presumably should express the essentially Christian they have quite rightly discovered how to relax the requirement abolish the ideal What is to be done now Yes now we must prepare for another tactical advance First a detachment of poets almost sinking under the demands of the ideal with the glow of a certain unhappy love they set forth the ideal Present day pastors may now take second rank These religious poets must have the particular ability to do the kind of writing that helps people out into the current When this has happened when a generation has grown up that from childhood on has received the pathos filled impression of an existential expression of the ideal the monastery and the genuine witnesses of the truth will both come again This is how far behind the cause of Christianity is in our time The first and foremost task is to create pathos with the superiority of intelligence imagination penetration and wit to guarantee pathos for the existential which the understanding has reduced to the ludicrous Bukdahl Jorgen Soren Kierkegaard and the Common Man Eugene Oregon Wipf and Stock Publishers 2009 46 ISBN 9781606084663 Dorrien 2012 See David F Swenson s 1921 biography of SK pp 2 13 Istifade tarixi 17 July 2013 Kierkegaard s indebtedness to the Anti Enlightenment author is explained in this book by Smith G Hamann 1730 1788 A Study In Christian Existence 1960 by Ronald Gregor Smith Either Or Part I Swenson 1944 1959 p 1967ff Concluding Unscientific Postscript Hong trans p 72ff Either Or Part I title page Stages on Life s Way p 150 216 339 Garff 2005 Hannay 2003 Krasnik Benjamin danimarka Kristeligt Dagblad 2013 13 October 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 October 2016 Duncan 1976 Concluding Unscientific Postscript to Philosophical Fragments Hong trans pp 15 17 555 610 Either Or Vol II pp 14 58 216 217 250 Hong McDonald William Soren Kierkegaard 1813 1855 21 September 2022 tarixinde Istifade tarixi 8 September 2019 O Grady Jane Did Kierkegaard s heartbreak inspire his greatest writing The Daily Telegraph 8 April 2019 31 May 2022 tarixinde Istifade tarixi 24 June 2019 Burgwinkle 1 William redaktorThe Cambridge History of French Literature Cambridge Cambridge University Press 2011 585 593 doi 10 1017 CHOL9780521897860 067 ISBN 9780511976322 Soren Kierkegaard 1846 Concluding Unscientific Postscript to Philosophical Fragments Hong p 310 311 Gardiner 1969Menbe Kantian Reason and Hegelian Spirit The Idealistic Logic of Modern Theology 5th Hoboken NJ John Wiley amp Sons 2012 ISBN 978 0 470 67331 7 Vikianbarda Sorn Kyerkeqor ile elaqeli mediafayllar var Nineteenth Century Philosophy New York The Free Press 1969 ISBN 978 0 02 911220 5 Soren Kierkegaard A Biography trans by Bruce Kirmmse Princeton Princeton University Press 2005 ISBN 978 0 691 09165 5 Kierkegaard A Biography new Cambridge England Cambridge University Press 2003 ISBN 0 521 53181 0 Felsefe portaliDuncan Elmer Soren Kierkegaard Maker of the Modern Theological Mind Word Books 1976 ISBN 0 87680 463 6