Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qothold Efraim Lessinq (alm. Gotthold Ephraim Lessing, 22 yanvar 1729[…], Kaments[d] – 15 fevral 1781[…], Braunşveyq) — alman şairi, dramaturqu, ədəbiyyatşünas, pedaqoq, alman klassik ədəbiyyatının banisi, mütəfəkkiridir. Lessinq yeni alman ədəbiyyatına keçidin möhtəşəm əsasını qoymuşdur. O, həmçinin Almaniyada realist estetikanın yaradıcısı sayılır. Əsas əsərləri "Laokoon və ya Rəssamlıq və Poeziyanın Sərhədlərində" traktatı, "Hamburq dramı" məqalələr silsiləsi, pyesleri "Miss Sara Sampson", "Minna fon Barnhelm", "Emilia Galotti", "Müdrik Natan" pyesləridir." Onun mübariz ideyalarla dolu dramaturgiyası isə yeni eranın siyasi tribunası olmuşdur.
| Qothold Efraim Lessinq | |
|---|---|
| alm. Gotthold Ephraim Lessing | |
 | |
| Doğum tarixi | 22 yanvar 1729[…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 15 fevral 1781[…](52 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | söz yazıçısı[d], filosof, dramaturq, şair, kitabxanaçı, ilahiyyatçı, dramaturq, ədəbiyyat tənqidçisi, jurnalist, yazıçı, tənqidçi, sənətşünas |
| Fəaliyyət illəri | 1749-cu ildən |
| Əsərlərinin dili | alman dili |
| Janr | dram |
| Üzvlüyü |
|
 | |
 Qothold Efraim Lessinq Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Qothold Efraim Lessinq 1729-cu ildə Almaniyada, Kaments şəhərində, pastor İohann Gottfrayd Lessinq (1693–1770) və həyat yoldaşı Yustina Salome,(1703–1777) ailəsində üçüncü uşaq idi. O, ibtidai təhsilini lüteran pravoslavlığının mövqelərində dayanan atasından alıb və artıq beş yaşında ikən atasının tərtib etdiyi İncil və katexizmi oxuya bilib. Qohumu Kristlob Mylius (almanca: Christlob Mylius, 1722–1754) ona hər şeyə tamamilə fərqli baxış verdi və onunla dostluq münasibətlərini davam etdirdi. Milius getdikdən sonra Lessinq Latın məktəbində, 1741-ci ildən isə — Maysendə Müqəddəs Afrikanın nüfuzlu məktəbində, ilk növbədə, qədim dilləri və qədim ədəbiyyatı öyrənir; Lessinqin ilk ədəbi təcrübələri bu dövrə aiddir. Bu monastır məktəbində də sxolastik pedantizm hakim idi. Lakin Lessinq bu köhnəliyə sinə gərməyə özündə qüvvə tapır və öz ideyalarının ardınca gedir. 1746-cı ildə Lessinq atasının istəyi ilə ilahiyyat fakültəsini oxuyaraq Leypsiq Universitetinə daxil olur. İlahiyyatı tərk edən Lessinq 1748-ci ildən tibb təhsili aldı, lakin bir neçə ay sonra həmin ilin noyabrında Berlinə köçmək üçün Vittenberq Universitetinə keçdi və burada jurnalist karyerasına başladı. Berlində başqa işlərlə yanaşı, həmdə bir Alman qəzetinin rəyçisi idi. Vossische Zeitung kimi tanınan Berlinerische Privilegierte Zeitung və Alman Critischen Nachrichten aus dem Reiche der Gelehrsamkeit-in müəllifidir. 1750-ci ildə Volterlə görüşdü. 1751-ci ildə Lessinq yenidən Vittenberqdə (bu dəfə Fəlsəfə fakültəsində) diqqətini cəmləyərək, 1752-ci il aprelin 29-da Xuan Uarteyə həsr olunmuş magistrlik dissertasiyasını tamamladı. Burada o, "Damon" və "Gənc Alim" adlı ilk dramatik əsərlərini bəstələyir və Frederica Karolina Nayber ilə tanışlığı sayəsində artıq 1748-ci ildə qismən avtobioqrafik "Gənc Alim" komediyası teatr səhnəsində tamaşaya qoyulur. Burada "Ədəbi Məktublar" adı ilə tanınmış "" jurnalını nəşr etdirir. Bu jurnal yeni alman ədəbiyyatının inkişafında mühüm rol oynayır. Almaniyada yeddiillik müharibə ilə əlaqədar Lessinq "" yaxud "Əsgər səadəti" komediyasını yazır. 1966-cı ildə isə o, özünün "Laokoon" nəzəri traktatını bitirir.
1767–1769-cu illərdə Lessinq Hamburq milli teatrında çalışır və bu dövr onun yaradıcılığında mühüm rol oynayır. O, bir sıra teatrla bağlı məqalələr yazır və özünün "" adlı monumental nəzəri əsərini yaradır. 1772-ci ildə Lessinq özünün məşhur "" faciəsini yazır. yaradıcılığının zirvəsi sayılan bu əsər çox kəskin realist bir dram idi. Hamburq teatrının dramaturqu kimi Lessinq Fridrix Lüdviq Şröder, Karl Filip Bax, İohann Fridrix Leuven və keşiş İohann Melkior Qöze (alm. Johann Melchior Goeze, 1717-1786) ilə sıx əlaqədə idi. Bundan əlavə, Lessinq Reimarus və Köniq ailələri ilə dost idi və o, 1768-ci ildə gələcək həyat yoldaşı Eva König ilə tanış oldu. Lessinqin dul qalmış Yeva Köninqə dostcasına dəstəyindən tezliklə 1771-ci ildə nişanla rəsmiləşdi toy isə, həll edilməmiş miras məsələləri səbəbiylə yalnız 1776-cı ildə baş tutdu. Yeva Köninqlə 1776-cı il oktyabrın 8-də Hamburq yaxınlığında baş tutan çoxdan arzulanan toy faciə ilə bitdi. 24 dekabr 1777-ci ildə anadan olan oğlu Traugott ertəsi gün, Eva König isə növbəti ilin 10 yanvarında öldü.Ömrünün son illərini o, Volfenbütteldə keçirir. Kitabxanaçı kimi Lessinq senzurasız nəşr hüququ aldı və 1773-cü ildən o, “Zur Geschichte und Litteratur” jurnalının naşiri və əsas müəllifi idi. O, mübariz ruhlu "" pamfletini (1778), "" (1779) mənzum dramını, "" (1780) traktatını və digər əsərlərini yazır. Onun bu fəlsəfi əsərləri əslində XVIII–XIX əsrlərin alman klassik fəlsəfəsinin əsas istiqamətlərini müəyyənləşdirirdi. Qothold Efraim Lessinq, bundan əvvəl də yazdığı bir pərdəli pyesləri olan "" (1747), "" (1749), "" (1749), "" pyeslərini də çox kəskin formada ictimai və dini məsələlərə toxunur, insan azadlığı uğrunda mübarızə aparırdı. Lessinq 1759-cu ildə "" qəhrəmanlıq faciəsini yazır. Bu əsərdə vətən uğrunda həlak olan romantik gənc bir qəhrəman obrazını yaratmışdır. Eyni sözləri "" əsəri haqqında da demək olar. 1759-cu ildə Lessinqin "" nəşr olunur. Bu əsər dövrün ictimai münasibətlərini kəskin tənqid edən təmsillərdən ibarətdir.1779-cu ildən Lessinqin səhhəti getdikcə pisləşdi. 1781-ci il yanvarın sonunda Volfenbütteldən Braunşveyqə gedərkən astma tutmasından əziyyət çəkən Lessinq pnevmoniyadan əziyyət çəkir və fevralın 15-də şərab taciri Anqotun evində vəfat edir. Ölümündə olan Alexander David qeyd etdi ki, Lessinq
"yaşadığı kimi öldü: bir müdrik kimi, qətiyyətli, sakit, son ana qədər şüurunu qoruyub saxladı". Lessinq köhnə şəhər Magnifriedhof qəbiristanlığında dəfn edildi.
Fəlsəfəsi
Maarifçilik rasionalizminin prinsiplərinə sadiq qalan Lessinq onları təbiətə, tarixə və incəsənətə daha dərin baxışlarla birləşdirdi. Bəşəriyyətin tarixi, onun fikrincə, insan şüurunun ləng inkişafı, ağılsızlığı aradan qaldırmaq və hər cür dogmalardan, ilk növbədə dini olanlardan azad olmaq prosesidir. Lessinq insanın məqsədini boş fərziyyədə deyil, canlı fəaliyyətdə görürdü. Söz və fikir azadlığı onun mövcud feodal quruluşu ilə mübarizə aparması üçün zəruri idi.
Haqqında deyilənlər
Q. E. Lessinqi "Yeni alman ədəbiyyatının atası" adlandırmışdır. Q. E. Lessinqi klassik alman ədəbiyyatının banisi sayırlar. Alman ədəbiyyatında Yohan Volfqanq Hötenin "Faust" əsərində sonra ən şöhrətli əsər "."
Əsərləri
Maraqlı əsərlərdən biri də Lessinqin iki sənət növünü müqayisə etdiyi “Laokoon və ya Rəssamlıq və Poeziyanın Sərhədləri” əsəridir: rəssamlıq və poeziya - Sadoleto və Laokoon tərəfindən təsvir olunan Laokoon heykəltəraşlığı nümunəsindən istifadə edərək. Lessinq rəsm çəkməklə ümumilikdə təsviri sənəti başa düşür.
- "" -pyes (1747)
- "" -pyes (1749)
- "" -pyes (1749)
- "" -pyes (1749)
- "" -faciə (1759)
- "" -faciə (1759)
- "" (1759)
- "" -komediyası (1766)
- "Laokoon" -nəzəri traktat (1766)
- "" -nəzəri əsər (1769)
- "" -faciə (1772)
- "" -pamflet (1778)
- "" -mənzum dram (1779)
- "" -traktat (1780)
Azərbaycan dilinə tərcümə edilmiş əsərləri
- "" -komediyası. Teatr repertuarındadır. Tərcümə edən Həmid Arzulu.
- "" -faciə pyes. //"Alman ədəbiyyatı antologiyası".[1] Bakı. Yazıçı nəş. səh 157–233. Tərcümə edən Həmid Arzulu.
- "" -mənzum dram. Bakı. "Naksuana" nəşr. 2004. 197 səh. Tərcümə edən Həmid Arzulu.
Müdrik Natan
Bu ölməz sənət incisi dini ayrı-seçkiliyə, millətlər arası ədavətə qarşı yazılmışdır. Onun qəhrəmanları qədim dövrlərdə Fələstində bir-biri ilə düşmənçilik edən xalqların və dinlərin nümayəndələridir. Millətlər arasında humanistlik, bərəbərlik, qardaşliq ideyalarını təbliğ edən bu əsər faşizm dövründə yandırılmış və qadağan edilmişdir. Humanizm və dini etiqadlara ehtiram hissi ilə yazılmış "" mənzum dram Lessinqin ən mürəkkəb süjetli fəlsəfi əsərlərindəndir. Oriqinaldan Azərbaycan dilinə Həmid Arzulu tərəfindən tərcümə edilmiş əsər Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında 2010-cu ilin repertuarına salınaraq tamaşaya qoyulmuşdur.
Xatirəsi
- 1905-ci ildə alman astronomu Maks Volf tərəfindən kəşf edilən asteroid (573) Reha, Lessinqin “Müdrik Natan” pyesinin qəhrəmanının adını daşıyır.
- Lessinqin anadan olmasının 200 illiyi üçün Fridrix Vilhelm Hörnlayn xatirə medalı hazırladı.
- Lessinq 1929-cu ildə Veymar Respublikasının 3 və 5 nominallı Reyxsmark sikkələrində, 1954-cü ildə ADR və 1961-ci ildə Almaniya Federativ Respublikasının poçt markalarında təsvir edilmişdir.
İstinadlar
- Redlich C. C. Lessing, Gotthold Ephraim (alm.). // Allgemeine Deutsche Biographie L: 1884. Vol. 19. S. 756–802.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Лессинг Готхольд Эфраим // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Müller, J. Gotthold Ephraim Lessing // Encyclopædia Britannica (ingilis).
- Антисери и Реале, Д. и Дж. Западная философия от истоков до наших дней. От Возрождения до Канта (rus). С-Петербург: «Пневма». 2002. 880.
- Epoxin, A.V. Большая российская энциклопедия (rus). 2010. 339–340. ISBN .
- З. Г. Матюшенко, З. Г. Лессинг, Готхольд // Новая философская энциклопедия : в 4 т. (rus) (2-ci nəşr). Мысль. 2010. 2010–2018. ISBN .
Xarici keçidlər
- Alman ədəbiyyatı antalogiyası:[2] 2013-01-12 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qothold Efraim Lessinq alm Gotthold Ephraim Lessing 22 yanvar 1729 Kaments d 15 fevral 1781 Braunsveyq alman sairi dramaturqu edebiyyatsunas pedaqoq alman klassik edebiyyatinin banisi mutefekkiridir Lessinq yeni alman edebiyyatina kecidin mohtesem esasini qoymusdur O hemcinin Almaniyada realist estetikanin yaradicisi sayilir Esas eserleri Laokoon ve ya Ressamliq ve Poeziyanin Serhedlerinde traktati Hamburq drami meqaleler silsilesi pyesleri Miss Sara Sampson Minna fon Barnhelm Emilia Galotti Mudrik Natan pyesleridir Onun mubariz ideyalarla dolu dramaturgiyasi ise yeni eranin siyasi tribunasi olmusdur Qothold Efraim Lessinqalm Gotthold Ephraim Lessing Dogum tarixi 22 yanvar 1729 1729 01 22 Dogum yeri Kaments d SaksoniyaVefat tarixi 15 fevral 1781 1781 02 15 52 yasinda Vefat yeri Braunsveyq Muqeddes Roma imperiyasiDefn yeri BraunsveyqTehsili Leypsiq Universiteti 1746 Fealiyyeti soz yazicisi d filosof dramaturq sair kitabxanaci ilahiyyatci dramaturq edebiyyat tenqidcisi jurnalist yazici tenqidci senetsunasFealiyyet illeri 1749 cu ildenEserlerinin dili alman diliJanr dramUzvluyu Prussiya Elmler Akademiyasi d Qothold Efraim Lessinq Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiQothold Efraim Lessinq 1729 cu ilde Almaniyada Kaments seherinde pastor Iohann Gottfrayd Lessinq 1693 1770 ve heyat yoldasi Yustina Salome 1703 1777 ailesinde ucuncu usaq idi O ibtidai tehsilini luteran pravoslavliginin movqelerinde dayanan atasindan alib ve artiq bes yasinda iken atasinin tertib etdiyi Incil ve katexizmi oxuya bilib Qohumu Kristlob Mylius almanca Christlob Mylius 1722 1754 ona her seye tamamile ferqli baxis verdi ve onunla dostluq munasibetlerini davam etdirdi Milius getdikden sonra Lessinq Latin mektebinde 1741 ci ilden ise Maysende Muqeddes Afrikanin nufuzlu mektebinde ilk novbede qedim dilleri ve qedim edebiyyati oyrenir Lessinqin ilk edebi tecrubeleri bu dovre aiddir Bu monastir mektebinde de sxolastik pedantizm hakim idi Lakin Lessinq bu kohneliye sine germeye ozunde quvve tapir ve oz ideyalarinin ardinca gedir 1746 ci ilde Lessinq atasinin isteyi ile ilahiyyat fakultesini oxuyaraq Leypsiq Universitetine daxil olur Ilahiyyati terk eden Lessinq 1748 ci ilden tibb tehsili aldi lakin bir nece ay sonra hemin ilin noyabrinda Berline kocmek ucun Vittenberq Universitetine kecdi ve burada jurnalist karyerasina basladi Berlinde basqa islerle yanasi hemde bir Alman qezetinin reycisi idi Vossische Zeitung kimi taninan Berlinerische Privilegierte Zeitung ve Alman Critischen Nachrichten aus dem Reiche der Gelehrsamkeit in muellifidir 1750 ci ilde Volterle gorusdu 1751 ci ilde Lessinq yeniden Vittenberqde bu defe Felsefe fakultesinde diqqetini cemleyerek 1752 ci il aprelin 29 da Xuan Uarteye hesr olunmus magistrlik dissertasiyasini tamamladi Burada o Damon ve Genc Alim adli ilk dramatik eserlerini besteleyir ve Frederica Karolina Nayber ile tanisligi sayesinde artiq 1748 ci ilde qismen avtobioqrafik Genc Alim komediyasi teatr sehnesinde tamasaya qoyulur Burada Edebi Mektublar adi ile taninmis jurnalini nesr etdirir Bu jurnal yeni alman edebiyyatinin inkisafinda muhum rol oynayir Almaniyada yeddiillik muharibe ile elaqedar Lessinq yaxud Esger seadeti komediyasini yazir 1966 ci ilde ise o ozunun Laokoon nezeri traktatini bitirir Lessinqin xatiresine ucaldilmis abide 1767 1769 cu illerde Lessinq Hamburq milli teatrinda calisir ve bu dovr onun yaradiciliginda muhum rol oynayir O bir sira teatrla bagli meqaleler yazir ve ozunun adli monumental nezeri eserini yaradir 1772 ci ilde Lessinq ozunun meshur faciesini yazir yaradiciliginin zirvesi sayilan bu eser cox keskin realist bir dram idi Hamburq teatrinin dramaturqu kimi Lessinq Fridrix Ludviq Sroder Karl Filip Bax Iohann Fridrix Leuven ve kesis Iohann Melkior Qoze alm Johann Melchior Goeze 1717 1786 ile six elaqede idi Bundan elave Lessinq Reimarus ve Koniq aileleri ile dost idi ve o 1768 ci ilde gelecek heyat yoldasi Eva Konig ile tanis oldu Lessinqin dul qalmis Yeva Koninqe dostcasina desteyinden tezlikle 1771 ci ilde nisanla resmilesdi toy ise hell edilmemis miras meseleleri sebebiyle yalniz 1776 ci ilde bas tutdu Yeva Koninqle 1776 ci il oktyabrin 8 de Hamburq yaxinliginda bas tutan coxdan arzulanan toy facie ile bitdi 24 dekabr 1777 ci ilde anadan olan oglu Traugott ertesi gun Eva Konig ise novbeti ilin 10 yanvarinda oldu Omrunun son illerini o Volfenbuttelde kecirir Kitabxanaci kimi Lessinq senzurasiz nesr huququ aldi ve 1773 cu ilden o Zur Geschichte und Litteratur jurnalinin nasiri ve esas muellifi idi O mubariz ruhlu pamfletini 1778 1779 menzum dramini 1780 traktatini ve diger eserlerini yazir Onun bu felsefi eserleri eslinde XVIII XIX esrlerin alman klassik felsefesinin esas istiqametlerini mueyyenlesdirirdi Qothold Efraim Lessinq bundan evvel de yazdigi bir perdeli pyesleri olan 1747 1749 1749 pyeslerini de cox keskin formada ictimai ve dini meselelere toxunur insan azadligi ugrunda mubarize aparirdi Lessinq 1759 cu ilde qehremanliq faciesini yazir Bu eserde veten ugrunda helak olan romantik genc bir qehreman obrazini yaratmisdir Eyni sozleri eseri haqqinda da demek olar 1759 cu ilde Lessinqin nesr olunur Bu eser dovrun ictimai munasibetlerini keskin tenqid eden temsillerden ibaretdir 1779 cu ilden Lessinqin sehheti getdikce pislesdi 1781 ci il yanvarin sonunda Volfenbuttelden Braunsveyqe gederken astma tutmasindan eziyyet ceken Lessinq pnevmoniyadan eziyyet cekir ve fevralin 15 de serab taciri Anqotun evinde vefat edir Olumunde olan Alexander David qeyd etdi ki Lessinq Lessinqin yasadigi ev yasadigi kimi oldu bir mudrik kimi qetiyyetli sakit son ana qeder suurunu qoruyub saxladi Lessinq kohne seher Magnifriedhof qebiristanliginda defn edildi FelsefesiMaarifcilik rasionalizminin prinsiplerine sadiq qalan Lessinq onlari tebiete tarixe ve incesenete daha derin baxislarla birlesdirdi Beseriyyetin tarixi onun fikrince insan suurunun leng inkisafi agilsizligi aradan qaldirmaq ve her cur dogmalardan ilk novbede dini olanlardan azad olmaq prosesidir Lessinq insanin meqsedini bos ferziyyede deyil canli fealiyyetde gorurdu Soz ve fikir azadligi onun movcud feodal qurulusu ile mubarize aparmasi ucun zeruri idi Haqqinda deyilenlerQ E Lessinqi Yeni alman edebiyyatinin atasi adlandirmisdir Q E Lessinqi klassik alman edebiyyatinin banisi sayirlar Alman edebiyyatinda Yohan Volfqanq Hotenin Faust eserinde sonra en sohretli eser EserleriMaraqli eserlerden biri de Lessinqin iki senet novunu muqayise etdiyi Laokoon ve ya Ressamliq ve Poeziyanin Serhedleri eseridir ressamliq ve poeziya Sadoleto ve Laokoon terefinden tesvir olunan Laokoon heykelterasligi numunesinden istifade ederek Lessinq resm cekmekle umumilikde tesviri seneti basa dusur Lessinqin kitablari pyes 1747 pyes 1749 pyes 1749 pyes 1749 facie 1759 facie 1759 1759 komediyasi 1766 Laokoon nezeri traktat 1766 nezeri eser 1769 facie 1772 pamflet 1778 menzum dram 1779 traktat 1780 Azerbaycan diline tercume edilmis eserleri komediyasi Teatr repertuarindadir Tercume eden Hemid Arzulu facie pyes Alman edebiyyati antologiyasi 1 Baki Yazici nes seh 157 233 Tercume eden Hemid Arzulu menzum dram Baki Naksuana nesr 2004 197 seh Tercume eden Hemid Arzulu Mudruk NatanMudrik Natan Bu olmez senet incisi dini ayri seckiliye milletler arasi edavete qarsi yazilmisdir Onun qehremanlari qedim dovrlerde Felestinde bir biri ile dusmencilik eden xalqlarin ve dinlerin numayendeleridir Milletler arasinda humanistlik bereberlik qardasliq ideyalarini teblig eden bu eser fasizm dovrunde yandirilmis ve qadagan edilmisdir Humanizm ve dini etiqadlara ehtiram hissi ile yazilmis menzum dram Lessinqin en murekkeb sujetli felsefi eserlerindendir Oriqinaldan Azerbaycan diline Hemid Arzulu terefinden tercume edilmis eser Naxcivan Dovlet Musiqili Dram Teatrinda 2010 cu ilin repertuarina salinaraq tamasaya qoyulmusdur Xatiresi 1905 ci ilde alman astronomu Maks Volf terefinden kesf edilen asteroid 573 Reha Lessinqin Mudrik Natan pyesinin qehremaninin adini dasiyir Lessinqin anadan olmasinin 200 illiyi ucun Fridrix Vilhelm Hornlayn xatire medali hazirladi Lessinq 1929 cu ilde Veymar Respublikasinin 3 ve 5 nominalli Reyxsmark sikkelerinde 1954 cu ilde ADR ve 1961 ci ilde Almaniya Federativ Respublikasinin poct markalarinda tesvir edilmisdir IstinadlarRedlich C C Lessing Gotthold Ephraim alm Allgemeine Deutsche BiographieL 1884 Vol 19 S 756 802 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Lessing Gothold Efraim Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Muller J Gotthold Ephraim Lessing Encyclopaedia Britannica ingilis Antiseri i Reale D i Dzh Zapadnaya filosofiya ot istokov do nashih dnej Ot Vozrozhdeniya do Kanta rus S Peterburg Pnevma 2002 880 Epoxin A V Bolshaya rossijskaya enciklopediya rus 2010 339 340 ISBN ISBN 978 5 85270 350 7 Z G Matyushenko Z G Lessing Gothold Novaya filosofskaya enciklopediya v 4 t rus 2 ci nesr Mysl 2010 2010 2018 ISBN ISBN 978 5 244 01115 9 Xarici kecidlerAlman edebiyyati antalogiyasi 2 2013 01 12 at the Wayback Machine