Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Senzura (lat. cencura) — nitqin, ictimai kommunikasiyanın və ya digər məlumatların gizlədilməsi. Bu, sözügedən materialın etiraz edilə bilən, zərərli, həssas və ya "uyğunsuz" hesab edilməsi əsasında tətbiq edilə bilər. Senzura hökumətlər, özəl qurumlar və digər nəzarət orqanları tərəfindən tətbiq oluna bilər.
Hökumətlər və özəl təşkilatlar senzura ilə məşğul ola bilər. Digər qruplar və ya qurumlar senzura təklifi verə və tətbiq olunması üçün müraciət edə bilər. Müəllif və ya digər yaradıcı şəxs öz əsərlərinə və ya nitqinə senzura tətbiq etdikdə, bu, adlanır. Ümumi senzura, milli təhlükəsizlik də daxil olmaqla müxtəlif iddia edilən səbəblərə görə əxlaqsızlığa, pornoqrafiyaya, nifrət məzmunlu nitqlərə nəzarət etmək, uşaqları və ya digər həssas qrupları qorumaq, siyasi və ya dini baxışları təşviq etmək və ya məhdudlaşdırmaq və böhtanların qarşısını almaq üçün nitqlər, kitablar, musiqilər, filmlər və digər incəsənət növləri, mətbuat, radio, televiziya və internet daxil olmaqla müxtəlif media vasitələrində tətbiq olunur.
Birbaşa senzura növündən, yerindən və məzmunundan asılı olaraq qanuni ola və ya olmaya bilər. Bir çox ölkələr qanunla senzuraya qarşı güclü müdafiə təmin edir, lakin bu müdafiələrin heç biri mütləq deyil və tez-tez nəyin senzuraya məruz qala biləcəyini və edilə bilməyəcəyini müəyyən etmək üçün ziddiyyətli hüquqların tarazlaşdırılmasının zərurət olduğu iddiası irəli sürülür. Avtosenzuraya qarşı heç bir qanun yoxdur.
Tarixi
Eramızdan əvvəl 399-cu ildə yunan filosofu Sokrat, Afina dövlətinin onun fəlsəfi təlimlərinə senzura tətbiq etmək cəhdlərinə qarşı durarkən, afinalı gənclərin korrupsiyası ilə bağlı girov ittihamları ilə ittiham edildi və badyan içərək ölümə məhkum edildi.
Sokratın ittiham edilməsinin təfərrüatları Platon tərəfindən belə qeyd olunur: E.ə. 399-cu ildə Sokrat Afina gənclərinin şüurunu korlamaqda və dinsizlikdə təqsirli bilindi və ölüm cəzasına məhkum edildi.
Sokratın tələbəsi Platonun demokratiyanın mövcudluğuna qarşı çıxan "Dövlət" adlı essesində senzuranı müdafiə etdiyi deyilir. Platondan fərqli olaraq, yunan dramaturqu Evripid (e.ə. 480–406) azad doğulmuş kişilərin həqiqi azadlığını, o cümlədən sərbəst ifadə hüququnu müdafiə edirdi. 1766-cı ildə İsveç qanunla senzuranı ləğv edən ilk ölkə oldu.
İstinadlar
- "censorship noun". . 15 November 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 30 January 2019.
- . . 31 January 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 January 2019.
- . . Oxford University Press. September 26, 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 January 2019.
- Plato. Apology, 24–27.
- (1997), The Impiety of Socrates 2017-12-01 at the Wayback Machine Mathesis publications; Ancient Philosophy 17 Accessed November 23, 2017
- Warren, J. "Socratic suicide". J Hell Stud. 121. 2001: 91–106. doi:10.2307/631830. JSTOR 631830. PMID 19681231.
- Linder, Doug (2002). "The Trial of Socrates" 2017-11-08 at the Wayback Machine. . Retrieved September 12, 2013.
- "Socrates (Greek philosopher)" 2015-04-29 at the Wayback Machine. Encyclopædia Britannica. Retrieved September 12, 2013.
- "The Long History of Censorship" 2014-06-27 at the Wayback Machine, Mette Newth, Beacon for Freedom of Expression (Norway), 2010
Ədəbiyyat
- Abbott, Randy. "A Critical Analysis of the Library-Related Literature Concerning Censorship in Public Libraries and Public School Libraries in the United States During the 1980s." Project for degree of Education Specialist, , December 1987.
- Biltereyst, Daniel, ed. Silencing Cinema. Palgrave/Macmillan, 2013.* Birmingham, Kevin, The Most Dangerous Book: The Battle for James Joyce's Ulysses, London (Head of Zeus Ltd), 2014, ISBN
- Burress, Lee. Battle of the Books. Metuchen, NJ: The Scarecrow Press, 1989.
- , "Excitable Speech: A Politics of the Performative"(1997).
- , Censors at Work: How States Shaped Literature. New York: W. W. Norton. 2014. ISBN .
- Demm, Eberhard. Censorship and Propaganda in World War I: A Comprehensive History (Bloomsbury Academic, 2019) online review
- , edited by Lawrence D. Kritzman. Philosophy, Culture: Interviews and Other Writings 1977–1984 (New York/London: 1988, Routledge, ISBN ) (The text Sexual Morality and the Law is Chapter 16 of the book).
- Gilbert, Nora. Better Left Unsaid: Victorian Novels, Hays Code Films, and the Benefits of Censorship. Stanford, CA: Stanford University Press, 2013.
- Hoffman, Frank. Intellectual Freedom and Censorship. Metuchen, NJ: The Scarecrow Press, 1989.
- Mathiesen, Kay Censorship and Access to Information Handbook of Information and Computer Ethics, Kenneth E. Himma, Herman T. Tavani, eds., John Wiley and Sons, New York, 2008
- National Coalition against Censorship (NCAC). "Books on Trial: A Survey of Recent Cases." January 1985.
- Parker, Alison M. (1997). Purifying America: Women, Cultural Reform, and Pro-Censorship Activism, 1873–1933, University of Illinois Press.
- Ringmar, Erik A Blogger's Manifesto: Free Speech and Censorship in the Age of the Internet (London: Anthem Press, 2007)
- Terry, John David II. "Censorship: Post Pico." In School Law Update, 1986, edited by Thomas N. Jones and Darel P. Semler.
- Sandefur, Timothy. Censorship // (redaktor). The Encyclopedia of Libertarianism. Thousand Oaks, CA: ; . 2008. 56–57. ISBN .
- Silber, Radomír. Partisan Media and Modern Censorship: Media Influence On Czech Political Partisanship and the Media's Creation of Limits to Public Opposition and Control of Exercising Power in the Czech Republic in the 1990s. First edition. Brno: Tribun EU, 2017. 86 stran. Librix.eu. ISBN .
- Silber, Radomír. (2018) On Modern Censorship in Public Service Broadcasting. Cultural and Religious Studies, Volume 3, 2018, ISSN 2328-2177.
- Wittern-Keller, Laura. Freedom of the Screen: Legal Challenges to State Film Censorship, 1915–1981. University Press of Kentucky 2008
Xarici keçidlər
- BBC Azərbaycancada "Senzura" mövzusu"
- Azərbaycanda internet senzurası: giriş, istifadə və məhdudiyyət
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Senzura lat cencura nitqin ictimai kommunikasiyanin ve ya diger melumatlarin gizledilmesi Bu sozugeden materialin etiraz edile bilen zererli hessas ve ya uygunsuz hesab edilmesi esasinda tetbiq edile biler Senzura hokumetler ozel qurumlar ve diger nezaret orqanlari terefinden tetbiq oluna biler Senzuranin emblemi Hokumetler ve ozel teskilatlar senzura ile mesgul ola biler Diger qruplar ve ya qurumlar senzura teklifi vere ve tetbiq olunmasi ucun muraciet ede biler Muellif ve ya diger yaradici sexs oz eserlerine ve ya nitqine senzura tetbiq etdikde bu adlanir Umumi senzura milli tehlukesizlik de daxil olmaqla muxtelif iddia edilen sebeblere gore exlaqsizliga pornoqrafiyaya nifret mezmunlu nitqlere nezaret etmek usaqlari ve ya diger hessas qruplari qorumaq siyasi ve ya dini baxislari tesviq etmek ve ya mehdudlasdirmaq ve bohtanlarin qarsisini almaq ucun nitqler kitablar musiqiler filmler ve diger incesenet novleri metbuat radio televiziya ve internet daxil olmaqla muxtelif media vasitelerinde tetbiq olunur Birbasa senzura novunden yerinden ve mezmunundan asili olaraq qanuni ola ve ya olmaya biler Bir cox olkeler qanunla senzuraya qarsi guclu mudafie temin edir lakin bu mudafielerin hec biri mutleq deyil ve tez tez neyin senzuraya meruz qala bileceyini ve edile bilmeyeceyini mueyyen etmek ucun ziddiyyetli huquqlarin tarazlasdirilmasinin zeruret oldugu iddiasi ireli surulur Avtosenzuraya qarsi hec bir qanun yoxdur TarixiEramizdan evvel 399 cu ilde yunan filosofu Sokrat Afina dovletinin onun felsefi telimlerine senzura tetbiq etmek cehdlerine qarsi durarken afinali genclerin korrupsiyasi ile bagli girov ittihamlari ile ittiham edildi ve badyan icerek olume mehkum edildi Sokratin ittiham edilmesinin teferruatlari Platon terefinden bele qeyd olunur E e 399 cu ilde Sokrat Afina genclerinin suurunu korlamaqda ve dinsizlikde teqsirli bilindi ve olum cezasina mehkum edildi Sokratin telebesi Platonun demokratiyanin movcudluguna qarsi cixan Dovlet adli essesinde senzurani mudafie etdiyi deyilir Platondan ferqli olaraq yunan dramaturqu Evripid e e 480 406 azad dogulmus kisilerin heqiqi azadligini o cumleden serbest ifade huququnu mudafie edirdi 1766 ci ilde Isvec qanunla senzurani legv eden ilk olke oldu Istinadlar censorship noun 15 November 2021 tarixinde Istifade tarixi 30 January 2019 31 January 2019 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 January 2019 Oxford University Press September 26 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 January 2019 Plato Apology 24 27 1997 The Impiety of Socrates 2017 12 01 at the Wayback Machine Mathesis publications Ancient Philosophy 17 Accessed November 23 2017 Warren J Socratic suicide J Hell Stud 121 2001 91 106 doi 10 2307 631830 JSTOR 631830 PMID 19681231 Linder Doug 2002 The Trial of Socrates 2017 11 08 at the Wayback Machine Retrieved September 12 2013 Socrates Greek philosopher 2015 04 29 at the Wayback Machine Encyclopaedia Britannica Retrieved September 12 2013 The Long History of Censorship 2014 06 27 at the Wayback Machine Mette Newth Beacon for Freedom of Expression Norway 2010EdebiyyatAbbott Randy A Critical Analysis of the Library Related Literature Concerning Censorship in Public Libraries and Public School Libraries in the United States During the 1980s Project for degree of Education Specialist December 1987 Biltereyst Daniel ed Silencing Cinema Palgrave Macmillan 2013 Birmingham Kevin The Most Dangerous Book The Battle for James Joyce s Ulysses London Head of Zeus Ltd 2014 ISBN 978 1594203367 Burress Lee Battle of the Books Metuchen NJ The Scarecrow Press 1989 Excitable Speech A Politics of the Performative 1997 Censors at Work How States Shaped Literature New York W W Norton 2014 ISBN 978 0393242294 Demm Eberhard Censorship and Propaganda in World War I A Comprehensive History Bloomsbury Academic 2019 online review edited by Lawrence D Kritzman Philosophy Culture Interviews and Other Writings 1977 1984 New York London 1988 Routledge ISBN 0415900824 The text Sexual Morality and the Law is Chapter 16 of the book Gilbert Nora Better Left Unsaid Victorian Novels Hays Code Films and the Benefits of Censorship Stanford CA Stanford University Press 2013 Hoffman Frank Intellectual Freedom and Censorship Metuchen NJ The Scarecrow Press 1989 Mathiesen Kay Censorship and Access to Information Handbook of Information and Computer Ethics Kenneth E Himma Herman T Tavani eds John Wiley and Sons New York 2008 National Coalition against Censorship NCAC Books on Trial A Survey of Recent Cases January 1985 Parker Alison M 1997 Purifying America Women Cultural Reform and Pro Censorship Activism 1873 1933 University of Illinois Press Ringmar Erik A Blogger s Manifesto Free Speech and Censorship in the Age of the Internet London Anthem Press 2007 Terry John David II Censorship Post Pico In School Law Update 1986 edited by Thomas N Jones and Darel P Semler Sandefur Timothy Censorship redaktor The Encyclopedia of Libertarianism Thousand Oaks CA 2008 56 57 ISBN 978 1412965804 Silber Radomir Partisan Media and Modern Censorship Media Influence On Czech Political Partisanship and the Media s Creation of Limits to Public Opposition and Control of Exercising Power in the Czech Republic in the 1990s First edition Brno Tribun EU 2017 86 stran Librix eu ISBN 978 8026311744 Silber Radomir 2018 On Modern Censorship in Public Service Broadcasting Cultural and Religious Studies Volume 3 2018 ISSN 2328 2177 Wittern Keller Laura Freedom of the Screen Legal Challenges to State Film Censorship 1915 1981 University Press of Kentucky 2008Xarici kecidlerVikianbarda elaqeli media fayllar BBC Azerbaycancada Senzura movzusu Azerbaycanda internet senzurasi giris istifade ve mehdudiyyet