Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azərbaycan aysorları (özünüadlandırma: süry. ܣܘܿܓܪܵܚ, soqrax):148 — aysor diasporunun bir hissəsi, Azərbaycanda yaşayan etnik qrup.
| Özünüadlandırma | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| süry. ܣܘܿܓܪܵܚ | |||||||||
| Ümumi sayı | |||||||||
| 6,000+ | |||||||||
| Yaşadığı ərazilər | |||||||||
| |||||||||
| Dili | |||||||||
| İrqi | |||||||||
| Avropoid | |||||||||
| Dini | |||||||||
| əsasən xristianlıq | |||||||||
| Daxildir | |||||||||
| aysorlar | |||||||||
| Mənşəyi | |||||||||
| samilər | |||||||||
| Qohum xalqlar | |||||||||
Aysorların Cənubi Qafqaza ilk köçləri xristianlığın yayılması ilə əlaqədardır və VI əsrə aid Keşikçidağ məbədinin On üç aysor ataya aid edilir. Onların əsas köçü Gülüstan (1813) və Türkmənçay (1828) müqavilələrindən sonra Rusiya imperiyası tərəfindən kurasiya edilmişdir. Birinci Dünya müharibəsində Osmanlı imperiyası tərəfindən həyata keçirilən "səyfo" nəticəsində Azərbaycana daha çox aysor köçmüşdür. Onlardan bəri XX əsrin ortalarında SSRİ hakimiyyəti tərəfindən sürgün edilmişdir. Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı çox sayda aysor ksenofobiya səbəbilə Azərbaycanı tərk edərək Rusiyaya, həmçinin Ermənistana və tanınmamış Dağlıq Qarabağ Respublikası ərazisinə köç etmişdir.
Əksəriyyəti xristian olan Azərbaycan aysorları Azərbaycan adət-ənənələrini mənimsəmiş və islamdan təsirlənmişdir, həmçinin Azərbaycan dilini bilirlər. Onlar asoru şəxs adlarından istifadə edirlər.
Tarixi
Azərbaycanda aysorların müxtəlif köç mərhələləri olmuşdur. VI əsrə aid Keşikçidağ məbədi On üç aysor atanın Gürcüstan ərazisinə gəldiyi dövr ilə əlaqələndirilir.
Rusiya imperiyası Gülüstan (1813) və Türkmənçay (1828) müqavilələrindən sonra İrandan və Türkiyədən Cənubi Qafqaza təqribən 16 min aysor köçürmüşdür. Müharibənin sonunda Rusiya qoşunlarının ardınca nestorian kilsəsinə daxil olan 3 minə yaxın aysor Erməni vilayətinə gəlmişdir. 1830-cu illərində Urmiya xanlığının Süpürgən, Muyşava, Yengicə, Koracaluy, Nazi və Quytafa kəndlərindən olmaqla 100 aysor ailəsi Alaverdi Tumayevin başçılığı ilə Rusiyanın nəzarəti altında olan Cənubi Qafqaz torpaqlarına köçmüşdülər. Urmiyadan çıxan bu 100 ailə ilk əvvəl Naxçıvan qəzasına, 3 ildən sonra isə Şuşa qəzasına köçmüş, 10 il ərzində Şuşa qəzasının Tərtər kəndində yaşadıqdan sonra difteriya xəstəliyinin yayılması səbəbindən bu kəndi tərk edərək əvvəlcə İrəvan qəzasının Ağalezalu, daha sonra isə Duqun kəndinə, nəhayət 1840-cı illərdə Köyləsər kəndinə köçmüşdülər. O dövrdə aysorlar məişətdə asoru dilində danışsalar da, "lingua franca" kimi Azərbaycan dilində danışırdılar.:150 Bundan başqa, Naxçıvanda Siyaqut kəndi XIX əsrin əvvəllərində İranın eyniadlı kəndindən köçmüş aysor ailələri tərəfindən salınmışdır.
Birinci Dünya müharibəsində Osmanlı imperiyası tərəfindən "səyfo" həyata keçirilmişdir ki, bunun bir hissəsi Osmanlı qüvvələri tərəfindən Azərbaycan ərazisində də keçirilmişdir. Azərbaycan mənbələri aysorların erməni qruplaşmaları ilə birləşərək Mart soyqırımında iştirak etdiyini qeyd edir. Aysorların bir hissəsi Osmanlı imperiyasının Bitlis vilayətindən 500 ailə olaraq köçürülmüşdür. Köç zamanı onlar həm Osmanlı, həm də erməni qüvvələri tərəfindən hücumlara məruz qalmışdılar. Köç nəticəsində 500 ailədən sadəcə 30–40-ı indiki Ağstafa rayonunun Həsənsu kəndində yerləşə bilmişdir. 1949-cu ildə SSRİ hakimiyyəti onları Rusiyanın Tomsk vilayətinə sürgün edilmişdilər.
Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı çox sayda aysor Azərbaycanı tərk edərək Rusiyaya, həmçinin Ermənistana və tanınmamış Dağlıq Qarabağ Respublikası ərazisinə köç etmişdir. 2020-ci ildə baş tutan İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Qarabağda yaşayan, o cümlədən Rusiya və Ermənistandan gələn aysorlar Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinə qarşı vuruşmuşdur. 2022–2023-cü illərdə Xankəndi–Laçın yolunda baş tutan aksiyalarda Xankəndi əhalisinin blokada altında qaldığı iddia edilmişdir.Ermənistan parlamentinin "Hayastan" fraksiyasından olan deputat Zemfira Mirzəyeva bildirmişdir ki, "Qarabağda Azərbaycan blokadası altında qalanlar arasında aysorlar da var".
Əhalisi
1885-ci il üçün Cənubi Qafqazda yaşayan aysorların sayının Tiflis quberniyasında 836, Bakı quberniyasında 368, İrəvan quberniyasında 1,244 nəfər olduğunu göstərmişdir. 1897-ci il Ümumrusiya siyahıyaalınmasının nəticələrinə görə aysorlar Cənubi Qafqazda əsasən İrəvan quberniyasında yaşamaqla onların sayı hər iki cinsdən olmaqla 2,862 nəfər idi və quberniya əhalisinin 0,1 faizini təşkil edirdilər. Aysorların əksər hissəsinin yaşadığı quberniyanın Şərur-Dərələyəz qəzasında onlar qəza əhalisinin 0,43 faizini təşkil edirdilər.:151
SSRİ dövründə Azərbaycanda aparılan əhali siyahıyaalmalarında aysorlar da qeyd edilmişdir. Azərbaycan SSR-də 1926-cı ildə 964 aysor,1939-cu ildə 1,815 aysor,1959-cu ildə 1,367 aysor,1970-ci ildə 1,231 aysor,1989-cu ildə 646 aysor qeydə alınmışdır. 2015-ci ildə tanınmamış Dağlıq Qarabağ Respublikasının apardığı əhali siyahıyaalmasına görə, orada 16 nəfər aysor yaşayırdı. "Joshua Project"in məlumatına görə, Azərbaycanda indiki dövrdə 1,600 nəfər aysor yaşayır və onların böyük əksəriyyəti xristiandır. Onlardan bəziləri Ağstafa rayonunun Vurğun qəsəbəsində yaşayırlar. Eyni rayonun Həsənsu kəndində yaşamış aysorlar SSRİ hakimiyyəti tərəfindən sürgün edilmişdir.
Azərbaycanda yaşayan aysorların çoxusu başqa ölkələrə köçmüşdür. Azərbaycan və Ermənistan Dağlıq Qarabağ uğrunda müharibəyə hazırlaşarkən Göygöl şəhərində yaşayan aysor icması 1988–1991-ci illərdə bölgəni tərk etmişdir. Bu dövrdə Bakı şəhərini tərk edən aysorlar da olmuşdur. 2011-ci ildə Ermənistanın aysor icmasının nümayəndəsi Razmik Xosroyev bildirmişdi ki, Qarabağ müharibəsindən əvvəl Azərbaycanda 6,000 nəfərlik aysor icması yaşayırdı, lakin aysorların əksəriyyəti Rusiyaya, xüsusilə də Krasnodar diyarına və digər ölkələrə mühacirət etmişdir. Onun sözlərinə görə, aysor icması Azərbaycan hakimiyyəti tərəfindən birbaşa təzyiqlərə məruz qalmamışdı, lakin Qarabağ müharibəsi zamanı artan ksenofobiya aysorların bütün əmlaklarını qoyub Azərbaycandan köçməyə məcbur etmişdir.
Cəmiyyəti
Əksəriyyəti xristiandırlar. Asoru dilində və Azərbaycan dilində danışırlar. Toy adətləri Azərbaycandan mənimsənilmişdir, dini ibadətlərindən islam təsirləri mövcuddur. Onlar dua edərkən üzlərini Kəbə tərəfə döndərirlər. Yallı, şeyxana, köçəri kimi rəqsləri var. Azərbaycan aysorları qadınlar üçün Şmoye və Şuşana, kişilər üçün Muşel, Yuqan, Şamon və Amonuel kimi yerli şəxs adlarından istifadə edirlər.
Azərbaycanlılaşma
F. T. Markov qeyd edir ki, aysorlar öz aralarında asoru dilində danışır, "ancaq digər millətlərlə əlaqələrində tatarcanı (azərbaycanca) istifadə edirdilər", hansı ki İrəvan qəzasında hamı tərəfindən qəbul edilirdi. Şərqi süryani dua əlyazmalarındakı türkdilli mətnlərdə də Azərbaycan dilinin xarakteristikaları tapılmışdır.
Yazıldıqdan az bir müddət sonra "Arşın mal alan" komediyası yeni asoru dilinə tərcümə edilərək İrandan mühacirət etmiş asorular arasında məşhurluq qazanmışdır. 1920-ci illərdən başlayaraq aysor dramaturq Aleksandr Qabriel operettanı Yonkers və Çikaqoda səhnəyə qoymuşdur. "Arşın mal alan" SSRİ-dəki aysor diasporu ilə yanaşı Nyu-York və Konnektikut ştatlarının aysor icmalarında ən məşhur teatr əsərlərindən biri olmuşdur.
İstinadlar
- Əliyeva, İradə. "Aysorların Şimali Azərbaycan torpaqlarına köçürülməsi və pravoslavlaşdırılması tarixindən (XIX əsr)". История и археология.
- Məmmədov, İlkin. "Azərbaycan və Gürcüstanın monastır mübahisəsi (Yenilənib)". 17 may 2012. 16 May 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 27 November 2023 – www.azadliq.org vasitəsilə.
- Centre, UNESCO World Heritage. "David Gareji Monasteries and Hermitage". UNESCO World Heritage Centre. 2020-11-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-27.
- "AZƏRBAYCANDA ALMANLAR – Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi". multikulturalizm.gov.az. 2022-08-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-27.
- Encyclopedic dictionary of Azerbaijan toponyms. In two volumes. Volume I. p. 304. Baku: "East-West". 2007. ISBN .
- Qasımlı, Musa. Ermənistanın sovetləşdirilməsindən Azərbaycanərazilərinin işğalınadək erməni iddiaları: tarix – olduğu kimi (1920‐1994‐cü illər) (PDF) (az.). Bakı: Elminİnkişafı Fondu. 2016. 2023-05-11 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-11-27.
- "Mart soyqırımından nəticə çıxarmayan insanlıq – canilərin şirnikləndirilən davamçıları – ŞƏRH". Report İnformasiya Agentliyi. 31 mar 2021.
- Orhun, Hikmət. "Azərbaycanda etnik azlıq: xristiandırlar, amma oruc tutub, namaz qılırlar". Sputnik Azərbaycan (az.). 7 iyun 2016. İstifadə tarixi: 27 noyabr 2023.
- "Assyrian stories from the Caucasus". 2023-06-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-27.
- Journal, The Assyrian. "In Artsakh, Assyrians of Armenia rise to country's defense". 2 noy 2020. 2023-11-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-27.
- Light, Felix. "Nagorno-Karabakh residents say 'disastrous' blockade choking supplies". 16 avq 2023. 2023-11-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-27 – www.reuters.com vasitəsilə.
- "Assyrians unable to return from blockaded Artsakh, MP calls on international community to sanction Azerbaijan". armenpress.am.
- Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1926 года. Национальный состав населения по регионам республик СССР :Закавказская СФСР/Азербайджанская ССР 2012-02-10 at the Wayback Machine---Источник: Всесоюзная перепись населения 1926 года.М.: Издание ЦСУ Союза ССР, 1928–29. Том 10–16. Таблица VI. Население по полу, народности.---А также Excel файл 2019-11-27 at the Wayback Machine
- Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1926 г. Распределение постоянного населения на местных и неместных уроженцев :Закавказская СФСР: Азербайджанская ССР (с Нахичеванской АССР) 2021-07-09 at the Wayback Machine---Источник: Источник: Всесоюзная перепись населения 1926 года. Т. LI. М. 1930. Табл. V. Уроженцы СССР, постоянно проживающие — по месту рождения. С.174–193
- Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения по республикам СССР :Азербайджанская ССР 2012-01-03 at the Wayback Machine---Источник:РГАЭ РФ (быв. ЦГАНХ СССР), фонд 1562, опись 336, ед.хр. 966–1001 (Разработочная таблица ф. 15А. Национальный состав населения по СССР, республикам, областям, районам)
- Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1959 года. Национальный состав населения по республикам СССР: Азербайджанская ССР 2012-01-03 at the Wayback Machine---Источник: РГАЭ РФ (быв. ЦГАНХ СССР), фонд 1562, опись 336, ед.хр. 1566а −1566д (Таблица 3,4 Распределение населения по национальности и родному языку)
- Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1970 года. Национальный состав населения по республикам СССР: Азербайджанская ССР 2012-01-03 at the Wayback Machine---Источник: РГАЭ РФ , фонд 1562, опись 336, ед.хр.3998–4185 (Таблица 7с. Распределение населения по национальности, родному и второму языку.)
- "Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по республикам СССР: Азербайджанская ССР — Еженедельная демографическая газета Демоскоп Weekly". Archived from the original on 2011-08-26. İstifadə tarixi: 7 iyul 2015..Orijinal mətn (rus.)
Источник: Рабочий архив Госкомстата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.)
- Таблица 5.2-1 Население (городское, сельское) по национальности, полу (PDF) (rus). July 31, 2018 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: July 31, 2018.
- Project, Joshua. "Assyrian in Azerbaijan". joshuaproject.net. 2018-11-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-27.
- "Assyrians Call on UN to Influence Azerbaijan". www.aina.org.
- Хикмет, Орхун. "Ассирийцы в Азербайджане молятся, обратившись лицом к своей Каабе". Sputnik (rus). 8 iyun 2016. 2023-07-03 tarixində . İstifadə tarixi: 27 noyabr 2023.
- Волкова Н. Г. Материалы экономических обследований Кавказа 1880-х годов как этнографический источник // Кавказский этнографический сборник. — М.: Наука, 1984. — Т. 8. — С. 222.
- Karlsson, Jonas. (2019). Characteristics of Some Turkic Garshuni Texts Preserved in an 18th Century Chaldean Prayer Book. Intellectual History of the Islamicate World. 7. 247–263. 10.1163/2212943X-00702002.
- "Alexander Gabriel Memorial Assyrian Preservation Fund at Harvard University" 2016-05-28 at the Wayback Machine. Журнал "Zinda". VIII.38. 23 декабря 2002 г.
- Eden Naby (2017). Theater, Language and Inter-Ethnic Exchange: Assyrian Performance before World War I 2018-10-08 at the Wayback Machine. Iranian Studies, 40:4, 501–510
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azerbaycan aysorlari ozunuadlandirma sury ܣܘ ܓܪ ܚ soqrax 148 aysor diasporunun bir hissesi Azerbaycanda yasayan etnik qrup Azerbaycan aysorlari Ozunuadlandirmasury ܣܘ ܓܪ ܚUmumi sayi6 000 Yasadigi eraziler Azerbaycan Agstafa Naxcivan Baki Xankendi ve s 1 600 Rusiya Krasnodar diyari 2 500 Ermenistan namelumDiliAzerbaycan asoru rusIrqiAvropoidDiniesasen xristianliqDaxildiraysorlarMenseyisamilerQohum xalqlarermeniler mizrahi Aysorlarin Cenubi Qafqaza ilk kocleri xristianligin yayilmasi ile elaqedardir ve VI esre aid Kesikcidag mebedinin On uc aysor ataya aid edilir Onlarin esas kocu Gulustan 1813 ve Turkmencay 1828 muqavilelerinden sonra Rusiya imperiyasi terefinden kurasiya edilmisdir Birinci Dunya muharibesinde Osmanli imperiyasi terefinden heyata kecirilen seyfo neticesinde Azerbaycana daha cox aysor kocmusdur Onlardan beri XX esrin ortalarinda SSRI hakimiyyeti terefinden surgun edilmisdir Birinci Qarabag muharibesi zamani cox sayda aysor ksenofobiya sebebile Azerbaycani terk ederek Rusiyaya hemcinin Ermenistana ve taninmamis Dagliq Qarabag Respublikasi erazisine koc etmisdir Ekseriyyeti xristian olan Azerbaycan aysorlari Azerbaycan adet enenelerini menimsemis ve islamdan tesirlenmisdir hemcinin Azerbaycan dilini bilirler Onlar asoru sexs adlarindan istifade edirler TarixiAzerbaycanda aysorlarin muxtelif koc merheleleri olmusdur VI esre aid Kesikcidag mebedi On uc aysor atanin Gurcustan erazisine geldiyi dovr ile elaqelendirilir Muqeddes Qarecili David XVIII esre aid miniatur Rusiya imperiyasi Gulustan 1813 ve Turkmencay 1828 muqavilelerinden sonra Irandan ve Turkiyeden Cenubi Qafqaza teqriben 16 min aysor kocurmusdur Muharibenin sonunda Rusiya qosunlarinin ardinca nestorian kilsesine daxil olan 3 mine yaxin aysor Ermeni vilayetine gelmisdir 1830 cu illerinde Urmiya xanliginin Supurgen Muysava Yengice Koracaluy Nazi ve Quytafa kendlerinden olmaqla 100 aysor ailesi Alaverdi Tumayevin basciligi ile Rusiyanin nezareti altinda olan Cenubi Qafqaz torpaqlarina kocmusduler Urmiyadan cixan bu 100 aile ilk evvel Naxcivan qezasina 3 ilden sonra ise Susa qezasina kocmus 10 il erzinde Susa qezasinin Terter kendinde yasadiqdan sonra difteriya xesteliyinin yayilmasi sebebinden bu kendi terk ederek evvelce Irevan qezasinin Agalezalu daha sonra ise Duqun kendine nehayet 1840 ci illerde Koyleser kendine kocmusduler O dovrde aysorlar meisetde asoru dilinde danissalar da lingua franca kimi Azerbaycan dilinde danisirdilar 150 Bundan basqa Naxcivanda Siyaqut kendi XIX esrin evvellerinde Iranin eyniadli kendinden kocmus aysor aileleri terefinden salinmisdir Birinci Dunya muharibesinde Osmanli imperiyasi terefinden seyfo heyata kecirilmisdir ki bunun bir hissesi Osmanli quvveleri terefinden Azerbaycan erazisinde de kecirilmisdir Azerbaycan menbeleri aysorlarin ermeni qruplasmalari ile birleserek Mart soyqiriminda istirak etdiyini qeyd edir Aysorlarin bir hissesi Osmanli imperiyasinin Bitlis vilayetinden 500 aile olaraq kocurulmusdur Koc zamani onlar hem Osmanli hem de ermeni quvveleri terefinden hucumlara meruz qalmisdilar Koc neticesinde 500 aileden sadece 30 40 i indiki Agstafa rayonunun Hesensu kendinde yerlese bilmisdir 1949 cu ilde SSRI hakimiyyeti onlari Rusiyanin Tomsk vilayetine surgun edilmisdiler Birinci Qarabag muharibesi zamani cox sayda aysor Azerbaycani terk ederek Rusiyaya hemcinin Ermenistana ve taninmamis Dagliq Qarabag Respublikasi erazisine koc etmisdir 2020 ci ilde bas tutan Ikinci Qarabag muharibesi zamani Qarabagda yasayan o cumleden Rusiya ve Ermenistandan gelen aysorlar Azerbaycan Silahli Quvvelerine qarsi vurusmusdur 2022 2023 cu illerde Xankendi Lacin yolunda bas tutan aksiyalarda Xankendi ehalisinin blokada altinda qaldigi iddia edilmisdir Ermenistan parlamentinin Hayastan fraksiyasindan olan deputat Zemfira Mirzeyeva bildirmisdir ki Qarabagda Azerbaycan blokadasi altinda qalanlar arasinda aysorlar da var EhalisiGoygol seheri Azerbaycanda aysorlarin yasadigi az sayda yasayis menteqelerinden biridir 1885 ci il ucun Cenubi Qafqazda yasayan aysorlarin sayinin Tiflis quberniyasinda 836 Baki quberniyasinda 368 Irevan quberniyasinda 1 244 nefer oldugunu gostermisdir 1897 ci il Umumrusiya siyahiyaalinmasinin neticelerine gore aysorlar Cenubi Qafqazda esasen Irevan quberniyasinda yasamaqla onlarin sayi her iki cinsden olmaqla 2 862 nefer idi ve quberniya ehalisinin 0 1 faizini teskil edirdiler Aysorlarin ekser hissesinin yasadigi quberniyanin Serur Dereleyez qezasinda onlar qeza ehalisinin 0 43 faizini teskil edirdiler 151 SSRI dovrunde Azerbaycanda aparilan ehali siyahiyaalmalarinda aysorlar da qeyd edilmisdir Azerbaycan SSR de 1926 ci ilde 964 aysor 1939 cu ilde 1 815 aysor 1959 cu ilde 1 367 aysor 1970 ci ilde 1 231 aysor 1989 cu ilde 646 aysor qeyde alinmisdir 2015 ci ilde taninmamis Dagliq Qarabag Respublikasinin apardigi ehali siyahiyaalmasina gore orada 16 nefer aysor yasayirdi Joshua Project in melumatina gore Azerbaycanda indiki dovrde 1 600 nefer aysor yasayir ve onlarin boyuk ekseriyyeti xristiandir Onlardan bezileri Agstafa rayonunun Vurgun qesebesinde yasayirlar Eyni rayonun Hesensu kendinde yasamis aysorlar SSRI hakimiyyeti terefinden surgun edilmisdir Azerbaycanda yasayan aysorlarin coxusu basqa olkelere kocmusdur Azerbaycan ve Ermenistan Dagliq Qarabag ugrunda muharibeye hazirlasarken Goygol seherinde yasayan aysor icmasi 1988 1991 ci illerde bolgeni terk etmisdir Bu dovrde Baki seherini terk eden aysorlar da olmusdur 2011 ci ilde Ermenistanin aysor icmasinin numayendesi Razmik Xosroyev bildirmisdi ki Qarabag muharibesinden evvel Azerbaycanda 6 000 neferlik aysor icmasi yasayirdi lakin aysorlarin ekseriyyeti Rusiyaya xususile de Krasnodar diyarina ve diger olkelere muhaciret etmisdir Onun sozlerine gore aysor icmasi Azerbaycan hakimiyyeti terefinden birbasa tezyiqlere meruz qalmamisdi lakin Qarabag muharibesi zamani artan ksenofobiya aysorlarin butun emlaklarini qoyub Azerbaycandan kocmeye mecbur etmisdir CemiyyetiEkseriyyeti xristiandirlar Asoru dilinde ve Azerbaycan dilinde danisirlar Toy adetleri Azerbaycandan menimsenilmisdir dini ibadetlerinden islam tesirleri movcuddur Onlar dua ederken uzlerini Kebe terefe donderirler Yalli seyxana koceri kimi reqsleri var Azerbaycan aysorlari qadinlar ucun Smoye ve Susana kisiler ucun Musel Yuqan Samon ve Amonuel kimi yerli sexs adlarindan istifade edirler Azerbaycanlilasma Esas meqale Azerbaycan medeni tesiri F T Markov qeyd edir ki aysorlar oz aralarinda asoru dilinde danisir ancaq diger milletlerle elaqelerinde tatarcani azerbaycanca istifade edirdiler hansi ki Irevan qezasinda hami terefinden qebul edilirdi Serqi suryani dua elyazmalarindaki turkdilli metnlerde de Azerbaycan dilinin xarakteristikalari tapilmisdir Yazildiqdan az bir muddet sonra Arsin mal alan komediyasi yeni asoru diline tercume edilerek Irandan muhaciret etmis asorular arasinda meshurluq qazanmisdir 1920 ci illerden baslayaraq aysor dramaturq Aleksandr Qabriel operettani Yonkers ve Cikaqoda sehneye qoymusdur Arsin mal alan SSRI deki aysor diasporu ile yanasi Nyu York ve Konnektikut statlarinin aysor icmalarinda en meshur teatr eserlerinden biri olmusdur IstinadlarEliyeva Irade Aysorlarin Simali Azerbaycan torpaqlarina kocurulmesi ve pravoslavlasdirilmasi tarixinden XIX esr Istoriya i arheologiya Memmedov Ilkin Azerbaycan ve Gurcustanin monastir mubahisesi Yenilenib 17 may 2012 16 May 2022 tarixinde Istifade tarixi 27 November 2023 www azadliq org vasitesile Centre UNESCO World Heritage David Gareji Monasteries and Hermitage UNESCO World Heritage Centre 2020 11 11 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 27 AZERBAYCANDA ALMANLAR Baki Beynelxalq Multikulturalizm Merkezi multikulturalizm gov az 2022 08 06 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 27 Encyclopedic dictionary of Azerbaijan toponyms In two volumes Volume I p 304 Baku East West 2007 ISBN 978 9952 34 155 3 Qasimli Musa Ermenistanin sovetlesdirilmesinden Azerbaycanerazilerinin isgalinadek ermeni iddialari tarix oldugu kimi 1920 1994 cu iller PDF az Baki ElminInkisafi Fondu 2016 2023 05 11 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 11 27 Mart soyqirimindan netice cixarmayan insanliq canilerin sirniklendirilen davamcilari SERH Report Informasiya Agentliyi 31 mar 2021 Orhun Hikmet Azerbaycanda etnik azliq xristiandirlar amma oruc tutub namaz qilirlar Sputnik Azerbaycan az 7 iyun 2016 Istifade tarixi 27 noyabr 2023 Assyrian stories from the Caucasus 2023 06 04 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 27 Journal The Assyrian In Artsakh Assyrians of Armenia rise to country s defense 2 noy 2020 2023 11 18 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 27 Light Felix Nagorno Karabakh residents say disastrous blockade choking supplies 16 avq 2023 2023 11 26 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 27 www reuters com vasitesile Assyrians unable to return from blockaded Artsakh MP calls on international community to sanction Azerbaijan armenpress am Demoskop Weekly ezhenedelnaya demograficheskaya gazeta Elektronnaya versiya Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1926 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po regionam respublik SSSR Zakavkazskaya SFSR Azerbajdzhanskaya SSR 2012 02 10 at the Wayback Machine Istochnik Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1926 goda M Izdanie CSU Soyuza SSR 1928 29 Tom 10 16 Tablica VI Naselenie po polu narodnosti A takzhe Excel fajl 2019 11 27 at the Wayback Machine Demoskop Weekly ezhenedelnaya demograficheskaya gazeta Elektronnaya versiya Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1926 g Raspredelenie postoyannogo naseleniya na mestnyh i nemestnyh urozhencev Zakavkazskaya SFSR Azerbajdzhanskaya SSR s Nahichevanskoj ASSR 2021 07 09 at the Wayback Machine Istochnik Istochnik Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1926 goda T LI M 1930 Tabl V Urozhency SSSR postoyanno prozhivayushie po mestu rozhdeniya S 174 193 Demoskop Weekly ezhenedelnaya demograficheskaya gazeta Elektronnaya versiya Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1939 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR Azerbajdzhanskaya SSR 2012 01 03 at the Wayback Machine Istochnik RGAE RF byv CGANH SSSR fond 1562 opis 336 ed hr 966 1001 Razrabotochnaya tablica f 15A Nacionalnyj sostav naseleniya po SSSR respublikam oblastyam rajonam Demoskop Weekly ezhenedelnaya demograficheskaya gazeta Elektronnaya versiya Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1959 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR Azerbajdzhanskaya SSR 2012 01 03 at the Wayback Machine Istochnik RGAE RF byv CGANH SSSR fond 1562 opis 336 ed hr 1566a 1566d Tablica 3 4 Raspredelenie naseleniya po nacionalnosti i rodnomu yazyku Demoskop Weekly ezhenedelnaya demograficheskaya gazeta Elektronnaya versiya Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1970 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR Azerbajdzhanskaya SSR 2012 01 03 at the Wayback Machine Istochnik RGAE RF fond 1562 opis 336 ed hr 3998 4185 Tablica 7s Raspredelenie naseleniya po nacionalnosti rodnomu i vtoromu yazyku Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1989 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR Azerbajdzhanskaya SSR Ezhenedelnaya demograficheskaya gazeta Demoskop Weekly Archived from the original on 2011 08 26 Istifade tarixi 7 iyul 2015 Orijinal metn rus Istochnik Rabochij arhiv Goskomstata Rossii Tablica 9s Raspredelenie naseleniya po nacionalnosti i rodnomu yazyku Tablica 5 2 1 Naselenie gorodskoe selskoe po nacionalnosti polu PDF rus July 31 2018 tarixinde PDF Istifade tarixi July 31 2018 Project Joshua Assyrian in Azerbaijan joshuaproject net 2018 11 18 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 27 Assyrians Call on UN to Influence Azerbaijan www aina org Hikmet Orhun Assirijcy v Azerbajdzhane molyatsya obrativshis licom k svoej Kaabe Sputnik rus 8 iyun 2016 2023 07 03 tarixinde Istifade tarixi 27 noyabr 2023 Volkova N G Materialy ekonomicheskih obsledovanij Kavkaza 1880 h godov kak etnograficheskij istochnik Kavkazskij etnograficheskij sbornik M Nauka 1984 T 8 S 222 Karlsson Jonas 2019 Characteristics of Some Turkic Garshuni Texts Preserved in an 18th Century Chaldean Prayer Book Intellectual History of the Islamicate World 7 247 263 10 1163 2212943X 00702002 Alexander Gabriel Memorial Assyrian Preservation Fund at Harvard University 2016 05 28 at the Wayback Machine Zhurnal Zinda VIII 38 23 dekabrya 2002 g Eden Naby 2017 Theater Language and Inter Ethnic Exchange Assyrian Performance before World War I 2018 10 08 at the Wayback Machine Iranian Studies 40 4 501 510