Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| İrəvan qəzası | |||
|---|---|---|---|
| |||
| Ölkə |  Rusiya İmperiyası | ||
| Quberniya | İrəvan quberniyası | ||
| Mərkəzi | İrəvan | ||
| Yaradılıb | 1849 | ||
| Ləğv edilib | 1930 | ||
| Sahəsi | 23226,4 verst² (1897) | ||
| Əhalisi | 829556 nəfər (1897) | ||
| Xəritə | |||
 | |||
Coğrafi mövqe
İrəvan qəzası İrəvən quberniyasının orta cənub hissəsində yerləşmiş və cənub-qərbdə İranla həmsərhəd olmuşdur. Relyef cəhətcə qəza şimal-şərqdə dağlıq və cənub-qərbdə ovalıq hissədən ibarət olmuşdur. Qəzanın ovalıq hissəsi Araz çayı boyunca uzanır, Şərur-Dərələyəz qəzası ilə sərhəddində ən alşaq hissəsi dəniz səviyyəsindən 2667 fut hündürlüyə malikdir. Qəzanın ən hündür nöqtəsi İrəvan şəhəri yaxınlığında olub, dəniz səviyyəsindən 3200 fut hündürlüyə malikdir. Qəza vulkanik dağ silsiləsinə malikdir. Göyçə gölü əhatəsində olan bu silsilə Aqamanqan (Ağaməngən?) (10173 fut), və Ağ-dağ kimi sönmüş vulkanlara malikdir.
Rusiya İmperatorunun 9 iyun 1849-cu il fərmanı ilə İrəvan quberniyası yaradılmışdır. 1850-ci il yanvar ayının 1-dən qüvvəyə minən həmin inzibati-ərazi bölgüsünüə görə İrəvan quberniyasının tərkibində 5 qəza vardı: İrəvan qəzası, Aleksandropol qəzası, Novobəyazid qəzası, Naxçıvan qəzası və Ordubad qəzası. İrəvan qəzası 4 nahiyədən ibarət idi:
1913 cü ildə Kəndləri
- Əli Məhəmməd qışlağı
- ,
- Арамусское — с. Aramus,
- Арминское — с. Qaraqoyunlu (Vedibasar),
- Башгариникское — с. Baş Gərni,
- Бурукинское — коч. Торун,
- Ведачайское — с. Böyük Vedi,
- Давалинское — с. Dəvəli (Vedibasar),
- Двин-Айсорское — с. Dvin,
- Иманшалинское — с. İmanşalı,
||
- Камарлинское — с. Qəmərli (Gərnibasar),
- Канакирское — с. Kanakir,
- Карахачское — с. Qaraxaç,
- Койласарское — с. Ciğdamlı,
- Нараковитское — с. ,
- Огурбеклинское — с. Oğurbəyli,
- Садаракское — с. Sədərək,
- Ширабадское — с. Şirabad (Üçkilsə).
- Danagirməz.
Əhalisi
1897-ci il əhalinin siyahıyaalmasına görə cəmi İrəvan qəzasında 150 879 nəfər, (bunlardan azərbaycanlılar (həmin dövrdə adlandırılmış azərbaycan tatarları) - 77 491 nəfər, ermənilər - 58 148 nəfər), qəza mərkəzi - İrəvan şəhərində isə 29 006 nəfər, (bunlardan azərbaycanlılar - 12 359 nəfər, ermənilər - 12 523 nəfər) əhali yaşamışdır. XX əsrin əvvəllərində qəzada 127 072 nəfər əhalinin (qəza mərkəzi sayılmadan) 53,5%-i azərbaycanlılar - , 37%-i isə ermənilər, qəza mərkəzi İrəvan şəhərində isə 29 033 nəfər yaşamış əhalinin 49%-i azərbaycanlılar və 48%-i ermənilər olmuşlar.
1897 ci ildə qəzanın etnik tərkibi (ana dili üzrə)
İrəvan qəzası əhalisinin milli tərkibi (1897) azərbaycanlılar (51,4 %) ermənilər (38,5 %) kürdlər (5,4 %) ruslar (2 %) qalanları (2,7 %)
| Qəza | ermənilər | azərbaycanlılar | kürdlər | ruslar | assuriyalılar |
|---|---|---|---|---|---|
| İrəvan | 38,5 % | 51,4 % | 5,4 % | 2,0 % | 1,5 % |
İstinadlar
- "Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г." 2013-10-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-02-10. (rus.)
- "Эривань в ЭСБЕ". 2018-09-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-02-11.
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2020-11-29 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-11-22.
- "Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. город Эривань". 2019-05-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-02-11.
- "Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей". 2012-02-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-02-11.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Irevan deqiqlesdirme Irevan qezasiQuberniyanin gerbiOlke Rusiya ImperiyasiQuberniya Irevan quberniyasiMerkezi IrevanYaradilib 1849Legv edilib 1930Sahesi 23226 4 verst 1897 Ehalisi 829556 nefer 1897 XeriteAleksandropol qezasi Ecmiedzin qezasi Yeni Beyazid qezasi Irevan qezasi Serur Dereleyez qezasi Surmeli qezasi Naxcivan qezasiZengezur qezasi Uluxanli kendiCografi movqeIrevan qezasi Ireven quberniyasinin orta cenub hissesinde yerlesmis ve cenub qerbde Iranla hemserhed olmusdur Relyef cehetce qeza simal serqde dagliq ve cenub qerbde ovaliq hisseden ibaret olmusdur Qezanin ovaliq hissesi Araz cayi boyunca uzanir Serur Dereleyez qezasi ile serheddinde en alsaq hissesi deniz seviyyesinden 2667 fut hundurluye malikdir Qezanin en hundur noqtesi Irevan seheri yaxinliginda olub deniz seviyyesinden 3200 fut hundurluye malikdir Qeza vulkanik dag silsilesine malikdir Goyce golu ehatesinde olan bu silsile Aqamanqan Agamengen 10173 fut ve Ag dag kimi sonmus vulkanlara malikdir Rusiya Imperatorunun 9 iyun 1849 cu il fermani ile Irevan quberniyasi yaradilmisdir 1850 ci il yanvar ayinin 1 den quvveye minen hemin inzibati erazi bolgusunue gore Irevan quberniyasinin terkibinde 5 qeza vardi Irevan qezasi Aleksandropol qezasi Novobeyazid qezasi Naxcivan qezasi ve Ordubad qezasi Irevan qezasi 4 nahiyeden ibaret idi Surmeli nahiyesi Serur nahiyesi 1913 cu ilde Kendleri Eli Mehemmed qislagi Aramusskoe s Aramus Arminskoe s Qaraqoyunlu Vedibasar Bashgarinikskoe s Bas Gerni Burukinskoe koch Torun Vedachajskoe s Boyuk Vedi Davalinskoe s Develi Vedibasar Dvin Ajsorskoe s Dvin Imanshalinskoe s Imansali Kamarlinskoe s Qemerli Gernibasar Kanakirskoe s Kanakir Karahachskoe s Qaraxac Kojlasarskoe s Cigdamli Narakovitskoe s Ogurbeklinskoe s Ogurbeyli Sadarakskoe s Sederek Shirabadskoe s Sirabad Uckilse Danagirmez Ehalisi1897 ci il ehalinin siyahiyaalmasina gore cemi Irevan qezasinda 150 879 nefer bunlardan azerbaycanlilar hemin dovrde adlandirilmis azerbaycan tatarlari 77 491 nefer ermeniler 58 148 nefer qeza merkezi Irevan seherinde ise 29 006 nefer bunlardan azerbaycanlilar 12 359 nefer ermeniler 12 523 nefer ehali yasamisdir XX esrin evvellerinde qezada 127 072 nefer ehalinin qeza merkezi sayilmadan 53 5 i azerbaycanlilar 37 i ise ermeniler qeza merkezi Irevan seherinde ise 29 033 nefer yasamis ehalinin 49 i azerbaycanlilar ve 48 i ermeniler olmuslar 1897 ci ilde qezanin etnik terkibi ana dili uzre Irevan qezasi ehalisinin milli terkibi 1897 azerbaycanlilar 51 4 ermeniler 38 5 kurdler 5 4 ruslar 2 qalanlari 2 7 Qeza ermeniler azerbaycanlilar kurdler ruslar assuriyalilarIrevan 38 5 51 4 5 4 2 0 1 5 Istinadlar Pervaya vseobshaya perepis naseleniya Rossijskoj Imperii 1897 g 2013 10 16 tarixinde Istifade tarixi 2011 02 10 rus Erivan v ESBE 2018 09 15 tarixinde Istifade tarixi 2011 02 11 Arxivlenmis suret PDF 2020 11 29 tarixinde PDF Istifade tarixi 2020 11 22 Pervaya vseobshaya perepis naseleniya Rossijskoj Imperii 1897 g gorod Erivan 2019 05 02 tarixinde Istifade tarixi 2011 02 11 Demoskop Weekly Prilozhenie Spravochnik statisticheskih pokazatelej 2012 02 29 tarixinde Istifade tarixi 2011 02 11 Hemcinin bax