Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Krasnodar diyarı və ya Krasnodar ölkəsi (rus. Краснодарский край) — Rusiya Federasiyası subyektlərindən biri.
| Krasnodar diyarı | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Краснодарский край | |||||
 | |||||
| |||||
|
| |||||
| Ölkə | |||||
| İnzibati mərkəz | Krasnodar | ||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Yaradılıb | 13 sentyabr 1937 | ||||
| Sahəsi |
| ||||
| Saat qurşağı |
| ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
| ||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| ISO kodu | RU-KDA | ||||
| Telefon kodu | 861, 862 | ||||
| Avtomobil nömrəsi | 23, 93, 123 | ||||
| Rəsmi sayt | |||||
 | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Coğrafiya
Krasnodar Diyarının sahəsi 76.000 km2, əhalisi 5 mln. nəfərdir. Ümumi əhalinin 54%-i şəhərlərdə yaşayır, sıxlıq 1 km2-də 66 nəfərdir. Əsas şəhərlərinə Krasnodar (mərkəz) , Şoçi, Novorossiysk, Armavir, Eysk (diyarda cəmi 26 şəhər var) aiddir. Ərazi Böyük Qafqazın qərb hissəsində və Kuban-Azovətrafı ovalıqda yerləşir. Diyarın şərq hissəsi Stavropol yüksəkliyinə söykənir. İqlimi mülayim kontinentaldan subtropikə keçid ilə xarakterizə olunur. Yanvarın orta temperaturu düzənlikdə −4°S, sahildə 5°S, iyulun orta temperaturu düzənlikdə 22–24°S, 2200 m hündürlüklü dağlarda 12°S-dir. Düzən ərazilərə ildə 400 mm, dağlara isə 3200 mm yağıntı düşür. Yüksəkdağlıqda buzlaqlar vardır. Qərbi Ön Qafqaz düzənliyində məhsuldar karbonatlı qaratorpaqlar, dağlarda qonur dağ-meşə, yüksəkdağlıqda isə dağ-çəmən torpaqları yayılmışdır. Çöllərin 80%-i şumlanmışdır. Dağlarda enliyarpaq və iynəyarpaq meşələr, daha yüksəkdə isə subalp və alp çəmənlikləri vardır (Tuapse-Soçi rayonunda qarışıq Kolxida meşələri). Rəngarəng heyvanat aləminə malikdir. Əsas çayı Kuban və onun qollarıdır (Laba, Urup, Belaya). Bir neçə su anbarı yaradılmışdır (Krasnodar və s.). Qərbi Qafqazın yüksəkdağlıq ərazisində çoxsaylı kiçik karst gölləri vardır. Taman yarımadasında və Azov dənizi sahili göllərlə zəngindir.Krasnodar diyarı çöllər zonasında yerləşdiyindən təbii şərait əhalinin həyatı, eləcə də kənd təsərrüfatının inkişafı baxımından əlverişlidir. Ərazidə az miqdarda neft, qaz, tikinti materialları (gips, mergel, dolomit, sement, mərmər), duz yataqları, çoxsaylı mineral su mənbələri vardır.
Əhali
Diyar ərazisində 100-ə yaxın millətin nümayəndəsi yaşayır: ruslar (87%), ukraynalılar (4%), ermənilər (4%), beloruslar, adıgeylər, Krım tatarları, tatarlar, gürcülər, azərbaycan türkləri və s.
İqtisadiyyat
Sənayesi yeyinti, maşınqayırma, tikinti materialları və b. ibarətdir. Çoxlu miqdarda şəkər tozu, bitki yağı, konservlər istehsal olunur. Şəkər tozu və bitki yağı istehsalına görə Rusiyada tayı bərabəri yoxdur. Dağ çayları hidroenerji ehtiyatları ilə zəngindir. Neft, qaz və tikinti materialları ehtiyatına malikdir. Sənaye Krasnodarda, Novorossirskdə və k/t rayonlarında yerləşir. Qara dəniz sahillərində iri kurort şəhərləri yerləşir. Krasnadar taxıl istehsalına görə Rusiyanın əsas ərzaq diyarı hesab olunur. Burada buğda, çəltik, qarğıdalı əkinləri geniş yayılmışdır. Şəkər çuğunduru, günəbaxan, tərəvəz istehsalına görə Rusiyada birinci yerdə durur. Az miqdarda subtropik təsərrüfat – çayçılıq, meyvəçilik inkişaf etdirildi. Kuban diyarında iri südlük ətlik, qoyunçuluq, donuzçuluq, quşçuluq sahələrinə malikdir. Nəqliyyatı yaxşı inkişaf etmişdir, Novorossiysk, Tuapse kimi iri limanları vardır.
Rayonlar
1.Abinsk rayonu
Bu toponim Türk mənşəli aba tayfasının adının təhrif edilmiş variantıdır.Monqol yürüşləri zamanı,bir hissəsi daha qədim zamanlarda Hun tayfa birliyində gəlmişlər.
2.Apşeronsk rayonu
Bu toponim Türk mənşəli avşarların adındandır.
3.Belaya Qlina rayonu
4.Beloreçensk rayonu
Bu toponimin qədim adı Aksu idi.Bu rus dilinə tərcümə edilmiş variantıdır.
5.Bryuxovetskaya rayonu
6.Vıselki rayonu
7.Qulkeviç rayonu
8.Dinskaya rayonu
9.Yeysk rayonu
Şəhərin əsl adı Ay olmuşdur.Yey təhrif olunmuş variantıdır.
10.Qafqaz rayonu
11.Kalininskaya rayonu
12.Kanevskaya rayonu
Bu yer adı iki hissədən ibarətdir.Birinci hissədəki söz kan-xan sözüdür ki bu söz məlumdur.İkinci söz isə ev sözüdür ki bu da xan evi mənasındadır.Şəhərin əsl adı Xanev olmuşdur.
13.Korenovsk rayonu
14.Krasnoarmiya rayonu
15.Krılovskaya rayonu
16.Krımsk rayonu
17.Kurqaninsk rayonu
Əsl adı Kurqan-en olmuşdur.
18.Kuşevskaya rayonu
Bu adında Türk mənşəli Qıpcaq tayfası olan quşların adı ilə bağlıdır.Ev isə məskən,yurd deməkdir.
19.Labinsk rayonu
20.Leniqradskaya rayonu
21.Mostovskoy rayonu
22.Novokubansk rayonu
23.Novopokrovskaya rayonu
24.Şerbinovskaya rayonu
25.Ust-Labinsk rayonu
26.Otradnenskaya rayonu
27.Pavlovskaya rayonu
28.Primorsko-Axtarsk rayonu
29.Severskaya rayonu
30.Slavyansk rayonu
31.Starominskaya rayonu
Bu toponimdə türk mənşəli minqlərlə bağlıdır.Minqlərin isə Qafqaza gəlməyi məlumdur. Monqol yürüşləri zamanı minqlərin bir qismi qərbə gəlmişdir.Staro ruscə eski,qədim deməkdir.
32.Tbilisskaya rayonu
Tiflis adının gürcücə deyiliş formasıdır.
33.Temryuk rayonu
Digər Türk yeradları kimi bu adda təhrifə məruz qalmışdır.Yer adı temr yuk birləşməsindən ibarətdi.Temr-temir-təmir-dəmir sözüdür.Yuk isə yük sözüdü.
34.Timaşevsk rayonu
35.Tixoretsk rayonu
36.Tuapse rayonu
Bu yer adına gəlinə iki sözün birləşməsindən əmələ gəlmişdir.Tuap-tuaf-qəribə və se-su sözünün birləşməsindən əmələ gəlmişdi.
37.Uspenskoe rayonu
Böyük Şəhərləri
- Krasnodar – 646.175 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)
- Soçi – 328.809 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)
- Novorossiysk – 232.079 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- .
- Шахрай С. М., Алексеев С. С., Собчак А. А., Конституционное совещание Российской Федерации, phaile Конституция Российской Федерации (rus.). // Российская газета Россия: 1993. Т. 102. С. 102. ISSN 1606-5484; 1560-0823
- Абшеронск // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. I ҹилд: А—Балзак. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1976. С. 31.
- "RussiaOutdoors — Путешествия по России". 2022-03-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-06-13.
- "RussiaOutdoors — Путешествия по России". 2016-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-06-13.
- "RussiaOutdoors — Путешествия по России". 2021-08-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-06-13.
- "RussiaOutdoors — Путешествия по России". 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-06-13.
Xarici keçidlər
 | Rusiya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Krasnodar diyari ve ya Krasnodar olkesi rus Krasnodarskij kraj Rusiya Federasiyasi subyektlerinden biri Krasnodar diyariKrasnodarskij krajBayraq d Gerb d 45 22 sm e 39 26 s u Olke RusiyaInzibati merkez KrasnodarTarixi ve cografiyasiYaradilib 13 sentyabr 1937Sahesi 75 485 km Saat qursagi Moskva vaxti d EhalisiEhalisi 5 683 947 nef 1 yanvar 2021 Reqemsal identifikatorlarISO kodu RU KDATelefon kodu 861 862Avtomobil nomresi 23 93 123Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyaKrasnodar Diyarinin sahesi 76 000 km2 ehalisi 5 mln neferdir Umumi ehalinin 54 i seherlerde yasayir sixliq 1 km2 de 66 neferdir Esas seherlerine Krasnodar merkez Soci Novorossiysk Armavir Eysk diyarda cemi 26 seher var aiddir Erazi Boyuk Qafqazin qerb hissesinde ve Kuban Azovetrafi ovaliqda yerlesir Diyarin serq hissesi Stavropol yuksekliyine soykenir Iqlimi mulayim kontinentaldan subtropike kecid ile xarakterize olunur Yanvarin orta temperaturu duzenlikde 4 S sahilde 5 S iyulun orta temperaturu duzenlikde 22 24 S 2200 m hundurluklu daglarda 12 S dir Duzen erazilere ilde 400 mm daglara ise 3200 mm yaginti dusur Yuksekdagliqda buzlaqlar vardir Qerbi On Qafqaz duzenliyinde mehsuldar karbonatli qaratorpaqlar daglarda qonur dag mese yuksekdagliqda ise dag cemen torpaqlari yayilmisdir Collerin 80 i sumlanmisdir Daglarda enliyarpaq ve iyneyarpaq meseler daha yuksekde ise subalp ve alp cemenlikleri vardir Tuapse Soci rayonunda qarisiq Kolxida meseleri Rengareng heyvanat alemine malikdir Esas cayi Kuban ve onun qollaridir Laba Urup Belaya Bir nece su anbari yaradilmisdir Krasnodar ve s Qerbi Qafqazin yuksekdagliq erazisinde coxsayli kicik karst golleri vardir Taman yarimadasinda ve Azov denizi sahili gollerle zengindir Krasnodar diyari coller zonasinda yerlesdiyinden tebii serait ehalinin heyati elece de kend teserrufatinin inkisafi baximindan elverislidir Erazide az miqdarda neft qaz tikinti materiallari gips mergel dolomit sement mermer duz yataqlari coxsayli mineral su menbeleri vardir EhaliDiyar erazisinde 100 e yaxin milletin numayendesi yasayir ruslar 87 ukraynalilar 4 ermeniler 4 beloruslar adigeyler Krim tatarlari tatarlar gurculer azerbaycan turkleri ve s IqtisadiyyatSenayesi yeyinti masinqayirma tikinti materiallari ve b ibaretdir Coxlu miqdarda seker tozu bitki yagi konservler istehsal olunur Seker tozu ve bitki yagi istehsalina gore Rusiyada tayi beraberi yoxdur Dag caylari hidroenerji ehtiyatlari ile zengindir Neft qaz ve tikinti materiallari ehtiyatina malikdir Senaye Krasnodarda Novorossirskde ve k t rayonlarinda yerlesir Qara deniz sahillerinde iri kurort seherleri yerlesir Krasnadar taxil istehsalina gore Rusiyanin esas erzaq diyari hesab olunur Burada bugda celtik qargidali ekinleri genis yayilmisdir Seker cugunduru gunebaxan terevez istehsalina gore Rusiyada birinci yerde durur Az miqdarda subtropik teserrufat cayciliq meyvecilik inkisaf etdirildi Kuban diyarinda iri sudluk etlik qoyunculuq donuzculuq qusculuq sahelerine malikdir Neqliyyati yaxsi inkisaf etmisdir Novorossiysk Tuapse kimi iri limanlari vardir Rayonlar1 Abinsk rayonu Bu toponim Turk menseli aba tayfasinin adinin tehrif edilmis variantidir Monqol yurusleri zamani bir hissesi daha qedim zamanlarda Hun tayfa birliyinde gelmisler 2 Apseronsk rayonu Bu toponim Turk menseli avsarlarin adindandir 3 Belaya Qlina rayonu 4 Belorecensk rayonu Bu toponimin qedim adi Aksu idi Bu rus diline tercume edilmis variantidir 5 Bryuxovetskaya rayonu 6 Viselki rayonu 7 Qulkevic rayonu 8 Dinskaya rayonu 9 Yeysk rayonu Seherin esl adi Ay olmusdur Yey tehrif olunmus variantidir 10 Qafqaz rayonu 11 Kalininskaya rayonu 12 Kanevskaya rayonu Bu yer adi iki hisseden ibaretdir Birinci hissedeki soz kan xan sozudur ki bu soz melumdur Ikinci soz ise ev sozudur ki bu da xan evi menasindadir Seherin esl adi Xanev olmusdur 13 Korenovsk rayonu 14 Krasnoarmiya rayonu 15 Krilovskaya rayonu 16 Krimsk rayonu 17 Kurqaninsk rayonu Esl adi Kurqan en olmusdur 18 Kusevskaya rayonu Bu adinda Turk menseli Qipcaq tayfasi olan quslarin adi ile baglidir Ev ise mesken yurd demekdir 19 Labinsk rayonu 20 Leniqradskaya rayonu 21 Mostovskoy rayonu 22 Novokubansk rayonu 23 Novopokrovskaya rayonu 24 Serbinovskaya rayonu 25 Ust Labinsk rayonu 26 Otradnenskaya rayonu 27 Pavlovskaya rayonu 28 Primorsko Axtarsk rayonu 29 Severskaya rayonu 30 Slavyansk rayonu 31 Starominskaya rayonu Bu toponimde turk menseli minqlerle baglidir Minqlerin ise Qafqaza gelmeyi melumdur Monqol yurusleri zamani minqlerin bir qismi qerbe gelmisdir Staro rusce eski qedim demekdir 32 Tbilisskaya rayonu Tiflis adinin gurcuce deyilis formasidir 33 Temryuk rayonu Diger Turk yeradlari kimi bu adda tehrife meruz qalmisdir Yer adi temr yuk birlesmesinden ibaretdi Temr temir temir demir sozudur Yuk ise yuk sozudu 34 Timasevsk rayonu 35 Tixoretsk rayonu 36 Tuapse rayonu Bu yer adina geline iki sozun birlesmesinden emele gelmisdir Tuap tuaf qeribe ve se su sozunun birlesmesinden emele gelmisdi 37 Uspenskoe rayonuBoyuk SeherleriKrasnodar 646 175 nefer 2002 ci il siyahiya almasina esasen Soci 328 809 nefer 2002 ci il siyahiya almasina esasen Novorossiysk 232 079 nefer 2002 ci il siyahiya almasina esasen IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Shahraj S M Alekseev S S Sobchak A A Konstitucionnoe soveshanie Rossijskoj Federacii phaile Konstituciya Rossijskoj Federacii rus Rossijskaya gazetaRossiya 1993 T 102 S 102 ISSN 1606 5484 1560 0823 Absheronsk Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә I ҹild A Balzak Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1976 S 31 RussiaOutdoors Puteshestviya po Rossii 2022 03 14 tarixinde Istifade tarixi 2009 06 13 RussiaOutdoors Puteshestviya po Rossii 2016 03 08 tarixinde Istifade tarixi 2009 06 13 RussiaOutdoors Puteshestviya po Rossii 2021 08 27 tarixinde Istifade tarixi 2009 06 13 RussiaOutdoors Puteshestviya po Rossii 2016 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2009 06 13 Xarici kecidler Rusiya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin