Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Amazon dilləri — Amazon dilləri, Cənubi Amerikanın Amazon hövzəsində danışılan müxtəlif yerli dillər qrupuna aiddir və çoxsaylı dil ailələrinə bölünür. Amazon hövzəsi, Boliviya, Braziliya, Kolumbiya, Ekvador, Qayana, Peru, Surinam və Venesuela daxil olmaqla, bir çox ölkəni əhatə edir və təqribən 300-dən çox müxtəlif yerli dil burada danışılır.
Amazon dillərinin xüsusiyyətləri və yayılması
Amazon bölgəsi, dil müxtəlifliyi baxımından dünyada ən zənginlərdən biridir. Burada danışılan dillər bir neçə əsas dil ailəsinə aid edilir, bunlara Tupi, Araşak, Kariban, Pano-Tacanan, Jê və Makro-Ge kimi ailələr daxildir. Həmçinin bəzi dillər heç bir dil ailəsinə aid edilməyərək izolyat dil olaraq qəbul edilir. Amazon dillərində çoxsaylı fonetik və morfoloji fərqlər mövcuddur. Bu dillərin çoxunda zəngin sait sistemləri, ton fərqləri və bir sıra qrammatik kateqoriyalar mövcuddur. Bəzi dillərdə inkorporasiya, polisintez və şəkilçi vasitəsilə morfoloji quruluşun qurulması kimi xüsusiyyətlər də görülür. Amazon dilləri yerli mədəniyyətlərin zənginliyini və unikal həyat tərzini əks etdirir. Hər bir dil, yerli icmaların öz tarixi, əfsanələri, dini inancları və təbiət haqqında biliklərini daşıyır. Lakin şəhərləşmə, müasir təsirlər və dövlət dillərinin təsiri nəticəsində bir çox Amazon dili tənəzzülə uğramaq təhlükəsi altındadır və dil qoruma proqramlarına ehtiyac duyulur. Amazon dilləri haqqında məlumat toplanması çox çətindir, çünki bu dillərin danışıldığı ərazilər çox vaxt uzaq və çətin əlçatandır. Həmçinin, bu dillərin bir çoxunda yazılı ənənə yoxdur, buna görə də dilçilər əsasən sahə tədqiqatları vasitəsilə məlumat toplamalıdırlar. Əlavə olaraq, bəzi dillər hələ də yaxşı sənədləşdirilməyib və yalnız az sayda insan tərəfindən danışılır. Tupi və Araşak kimi əsas dil ailələri, Amazon bölgəsində ən geniş yayılmış ailələrdən sayılır. Tupi dili Braziliyanın bir çox ərazilərində danışılır və ən çox yayılmış dillərdən biridir. Arawak dilləri isə Cənubi Amerikanın şimal hissələrində, o cümlədən Kolumbiya və Venesuelada geniş yayılıb.
Dilçilikdə Önəmi
Amazon dilləri, dilçilik tədqiqatlarında xüsusi yer tutur, çünki onların araşdırılması dilin ümumi inkişaf qanunauyğunluqlarını, struktur dəyişikliklərini və qrammatik imkanları anlamağa kömək edir. Bu dillərin qorunması həm yerli mədəni irsin saxlanması, həm də dünya dilçilik müxtəlifliyinin qorunması baxımından əhəmiyyətlidir.
İstinadlar
- Epps and Michael, 2015, p. 1
- R. M. Dixon (1999), səh. 7
- Hemminq, 1978.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Amazon dilleri Amazon dilleri Cenubi Amerikanin Amazon hovzesinde danisilan muxtelif yerli diller qrupuna aiddir ve coxsayli dil ailelerine bolunur Amazon hovzesi Boliviya Braziliya Kolumbiya Ekvador Qayana Peru Surinam ve Venesuela daxil olmaqla bir cox olkeni ehate edir ve teqriben 300 den cox muxtelif yerli dil burada danisilir DilcilikDunya dilleriFonologiya Morfologiya Sintaksis Semantika Praqmatika Koqnitiv dilcilik Generativ linqvistikaDeskriptiv linqvistikaAntropoloji linqvistika Tekamul linqvistikasi etimologiya Fonetika SosiolinqvistikaTetbiqi dilcilikKomputer dilciliyi Kriminalistika Dilin menimsenilmesi Dil qiymetlendirmesi Dil inkisafi Preskriptivizm Antropoloji linqvistika Neyrolinqvistika Psixolinqvistika StilistikaDigerleriEdebiyyat Linqvistik tipologiya Linqvistikanin tarixi Dilcilerin siyahisi Dunya dilleribrAmazonda en cox danisilan dil ailesidir Amazon dillerinin xususiyyetleri ve yayilmasiCenubi Amerikanin Amazon dillerinin ikinci en boyuk ailesi Tund mavi Cenubi Aravak dillerini gosterir Pano tund yasil ve Takana aciq yasil dillerin senedlesdirilmis lokalizasiyasini gosteren noqteler Amazon bolgesi dil muxtelifliyi baximindan dunyada en zenginlerden biridir Burada danisilan diller bir nece esas dil ailesine aid edilir bunlara Tupi Arasak Kariban Pano Tacanan Je ve Makro Ge kimi aileler daxildir Hemcinin bezi diller hec bir dil ailesine aid edilmeyerek izolyat dil olaraq qebul edilir Amazon dillerinde coxsayli fonetik ve morfoloji ferqler movcuddur Bu dillerin coxunda zengin sait sistemleri ton ferqleri ve bir sira qrammatik kateqoriyalar movcuddur Bezi dillerde inkorporasiya polisintez ve sekilci vasitesile morfoloji qurulusun qurulmasi kimi xususiyyetler de gorulur Amazon dilleri yerli medeniyyetlerin zenginliyini ve unikal heyat terzini eks etdirir Her bir dil yerli icmalarin oz tarixi efsaneleri dini inanclari ve tebiet haqqinda biliklerini dasiyir Lakin seherlesme muasir tesirler ve dovlet dillerinin tesiri neticesinde bir cox Amazon dili tenezzule ugramaq tehlukesi altindadir ve dil qoruma proqramlarina ehtiyac duyulur Amazon dilleri haqqinda melumat toplanmasi cox cetindir cunki bu dillerin danisildigi eraziler cox vaxt uzaq ve cetin elcatandir Hemcinin bu dillerin bir coxunda yazili enene yoxdur buna gore de dilciler esasen sahe tedqiqatlari vasitesile melumat toplamalidirlar Elave olaraq bezi diller hele de yaxsi senedlesdirilmeyib ve yalniz az sayda insan terefinden danisilir Tupi ve Arasak kimi esas dil aileleri Amazon bolgesinde en genis yayilmis ailelerden sayilir Tupi dili Braziliyanin bir cox erazilerinde danisilir ve en cox yayilmis dillerden biridir Arawak dilleri ise Cenubi Amerikanin simal hisselerinde o cumleden Kolumbiya ve Venesuelada genis yayilib Dilcilikde OnemiAmazon dilleri dilcilik tedqiqatlarinda xususi yer tutur cunki onlarin arasdirilmasi dilin umumi inkisaf qanunauygunluqlarini struktur deyisikliklerini ve qrammatik imkanlari anlamaga komek edir Bu dillerin qorunmasi hem yerli medeni irsin saxlanmasi hem de dunya dilcilik muxtelifliyinin qorunmasi baximindan ehemiyyetlidir IstinadlarEpps and Michael 2015 p 1 R M Dixon 1999 seh 7 Hemminq 1978