Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rómalı İppolít (Hippolitus) (170 - 236) - Xristian ilahiyyatçısı, hereslərlə qarşı mübarizə aparan Xristian ilahiyyatçısı, Xristianlığın birinci antipapası, Xristian kilsəsinin müqəddəs atası.
| Romalı İppolit | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | təq. 170[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 235[…] |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Dövr | Roma imperiyası |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
| Erkən xristianlıq |
 |
| Yunandilli apologetika: Yustin • Tatian • Afinoqor • Teofil Latındilli apologetika: Minusius Feliks • Arnobius • Laktansius • Tertullian Qnostiklərə qarşı olanlar: |
Xristian ehkamlarının formalaşması Rəsmi kilsəyə qarşı duran təriqətlər: Rəsmi kilsə tərəfdarları: Atanasius • İoann Xrisostom • Saxta Dionisius Xristoloji mübahisələr səbəbilə ayrılan təriqətlər: |
Latın qərbində Kilsə Ataları Boesius • Kassiodor • Avqustin Avrelius |
Bioqrafiyası
Pomada yaşayıb yaratmışdır. Əsərlərini yunanca yazırdı. Ona görə ehtimal edirlər ki, onun əsli yunan olmuşdur. Rəsmi Xristian ehkamlarının möhkəmlənməsində böyük çabalar göstərmişdir. O zaman formalaşma dövrünü yaşayan rəsmi Kilsənin tərəfdarı olmuşdur. Formalaşan kilsənin ehkamlarını qəbul etməyən başqa Xristian təriqətlərinə, özəlliklə də qnostiklərə qarşı mübarizə aparmış, onlara qarşı çoxlu sayda rəddiyələr yazmışdır. Episkop rütbəsində idi.
Roma papası Zeferinin (198-217) o təriqətlərin heresinə (küfrünə) meyl etməsinə görə. öz tərəfdarları ilə ondan imtina edib özünü papa elan etmiş və bununla da Roma kilsəsinin birinci antipapası olmuşdur.
Poma imperatoru Maksimin tərəfindən sürgün edilmişdir, sürgündə də edam olunmuşdur. Buna görə kilsə şəhidi və müqəddəsi kimi tanınır.
Əsərləri
İppolit "Apokalipsisin təfsiri", "Zəbur haqqında", "Ekklesiast kitabının təfsiri" kimi çoxlu əsərlərin yazarı olmuşdur. Onları bəziləri bizim zamanımıza çatmamışdır. Ancaq onun ən tanınmış əsərləri «Philosophumena kata pason haireseon elenchus» (Bütün hereslərin (küfrlərin) təkzib edilməsi) idi. Bu kitab latın dilində «Refutatio omnium haeresium» adlanır. Burada İppolit başqa Xristian təriqətlərin təlimlərinə, özəlliklə də qnostiklərə qarşı rəddiyələr yazmışdır.
İppolitin bu əsərində çeşidli fəlsəfi təlimlərin, mövhumatların və miflərin tarixi haqqında çox qiymətli məlumatlar verir. Bu məlumatlar bir çox hallarda çağdaş araşdırmaçılar üçün antik fəlsəfə tarixinə aid olan yeganə informasiya mənbəyidir.
Hereslərə qarşı savaşı
İppolit qnostisizmin mənbəyinin İlahi vəhy deyil, bütpərəst mifologiyasının olduğunu sübut etməyə çalışmışdır. Onun fikrincə, hətta qnostik təlimlərinin əsasını bütpərəst fəlsəfələrdən çox mövhumatlar təşkil edir. Ona görə də İppolit bu təlimlərin şübhəli olması və həqiqətə uyğun olmaması qənaətinə gəlir. Bütpərəst fəlsəfəsinin bütün müsbət cəhətləri isə qnostisizmə deyil, xristian kilsəsinin təliminə uyğundur. Sonda isə İppolit qnostiklərin xristianları na danlıqda ittiham etməsinin heç bir əsasının olmadığı qənaətinə gəlir.
İppolit «Philosophumena kata pason haireseon elenchus» əsərində Platon fəlsəfəsinin bir çox müddəaları ilə razılaşır, ancaq onun kosmoqoniyasını, ruhların köçməsi inancını, Tanrı ilə materiyanın əzəldən mövcud olması ideyasını rədd edir. İppolitin qənaətinə görə, Platon fəlsəfəsi Xristianlığa daha yaxındır. Aristotelin fəlsəfəsində isə Xristianlığa yaxın olan müddəalar Plato fəlsəfəsi ilə müqayisədə bir qədər azdır.Bütpərəst filosofları İppolit üç hissəyə bölür:
1. Fizioloqlar (naturfilosoflar). Bu kateqoriyaya Sokratdan əvvəl yaşamış filosoflar aid edilir.
2. Etoloqlar (əxlaqçılar). Platon və Sokratla təmsil olunurlar.
3. Dialektiklər (məntiqçilər). Bu kateqoriyaya Aristotel və stoiklər daxildirlər. İppolitin fikrincə skepsisizm və fəlsəfəsi Xristianlığa zidd olan təlimlərdir və onları yuxarıda göstərilən heç bir kateqoriyaya aid etməmişdir.
Beləliklə, filosofların klassifikasiyasını verəndən sonra, Hippolit yazırdı ki, qnostik təlimlərdə bir az fəlsəfə varsa da, o qədim filosoflardan alınıb, və sonra mövhumatlarla qarışdırılıb. Bunu sübut etmək üçün, «Philosophumena kata pason haireseon elenchus» kitabının dördüncü hissəsində İppolit, onun zamanında yayılmış mövhumatlar haqqında məlumat verir və magiya, astrologiya, nekromantiya (ölüm halına daxil olma,bu haldan çıxma, ölülərlə ünsiyyət bağlama praktikasıdır) kimi yalançı elmləri rədd edərək, qnostik təlimlərinin onlarla bənzər cəhətlərini vurğulayır. Nəticədə o yazır ki, qnostiklər öz ideyalarını bu mövhumatlardan alıblar.
Kitabının onuncu hissəsində isə İppolit “bütün hereslərə (küfrlərə)” qarşı öz dünyagörüşünü izah edir. İsanın təbiətinin (xristologiyanın) izah edilməsinə çox yer verir və burada o, subordionalizm (yəni Loqosun ataya tabe olması) prinsipinə üstünlük verir.
Kosmologiyası
İppolitin dünyagörüşü olmuşdur. Onun kosmoloji baxışlarında stoisizm fəlsəfəsinin elementləri müşahidə edilir. Onun fikrincə, dünya heç nədən Tanrı tərəfindən yaradılıbsa da, o bir bədənə bənzəyir. Əvvəlcə 4 substansiya yaradılmışdır: yer, su, hava və od. Onlar əbədidir və məhvedilməzdir. Sonra isə onlardan dünyada hər bir şey yaranmışdır. O şeylər məhvə və ölümə məruz qalır. Substansiya baxımından ən sadə məxluqlar – oddan yaranan mələklərdir. İnsan ruhu od və havadan ibarətdir, bədəni isə torpaq və sudan .
İppolit bu cür eklektik fikirləri, III əsrdə xristian ideoloqlarının bütpərəst fəlsəfəsinin müddəalarından istifadə etməsinin göstəricisidir.
Mənbə
- Aydın Əlizadə. (PDF). Bakı: Əbilov, Zeynalov və qardaşlar. 2007. s. 47-50. ISBN . 2016-08-22 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-16.
Ədəbiyyat
- Aydın Əlizadə. (PDF). Bakı: Əbilov, Zeynalov və qardaşlar. 2007. s. 47-50. ISBN . 2016-08-22 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-16.
- Писарев Л. И. Святой Ипполит, еп. Римский. Очерк его жизни и литературной деятельности. Казань, 1898. 48 стр.
- Муравьёв С. Н. Ипполит цитирует Гераклита. // Из истории античной культуры. М., 1976. С. 120—142.
- Майоров Г. Г. Формирование средневековой философии (латинская патристика). М.: Мысль, 1979. С. 75-79.
- Солопова М. А. Ипполит Римский. // Античная философия: Энциклопедический словарь. М., 2008. С. 400—402. (с библиографией)
- Brent, Allen (1995). Hippolytus and the Roman church in the third century : communities in tension before the emergence of a monarch-bishop. Leiden: Brill. .
- Quasten, Johannes (1953). Patrology: the Anti-Nicene literature after Irenaeus. Westminster, MD: Newman.
İstinadlar
- Hippolyte de Rome // AlKindi.
- Schäfer J. Ökumenisches Heiligenlexikon. 1998.
- Sant'Ippolito di Roma // BeWeB.
- Hippolytus // Catalogue of the Library of the Pontifical University of Saint Thomas Aquinas.
- Hippolytus. Philosophumena kata pason haireseon elenchus X, 32.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Romali Ippolit Hippolitus 170 236 Xristian ilahiyyatcisi hereslerle qarsi mubarize aparan Xristian ilahiyyatcisi Xristianligin birinci antipapasi Xristian kilsesinin muqeddes atasi Romali IppolitDogum tarixi teq 170 Dogum yeri Roma Roma imperiyasiVefat tarixi 235 Vefat yeri Sardiniya ItaliyaVetendasligi Qedim RomaDovr Roma imperiyasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarErken xristianliqXristianligin yaranmasiPatristikaApologetika Yunandilli apologetika Yustin Tatian Afinoqor Teofil Latindilli apologetika Minusius Feliks Arnobius Laktansius Tertullian Qnostiklere qarsi olanlar Irineus Lionlu Ippolit Romali Iskenderiyye ilahiyyat mektebi Klement OrigenXristian ehkamlarinin formalasmasi Resmi kilseye qarsi duran teriqetler Arianliq Donatizm Resmi kilse terefdarlari Atanasius Ioann Xrisostom Saxta Dionisius Kappadokiyali kilse atalari Basil Qeyseriyyeli Qriqor Nazianzen Nissali Qriqori Xristoloji mubahiseler sebebile ayrilan teriqetler Nestorianliq Monofizitizm Monofelitlik Ikonomaxiya Ekumenik Kilse Meclisleri Latin qerbinde Kilse Atalari Boesius Kassiodor Avqustin Avrelius Iyeronim Stridonlu Ilarius PiktaviyaliXristian mistisizmi Xristian rahibliyi IsihazmSerq ve Qerb kilselerinin aralanmasiXristian simvolikasiBioqrafiyasiPomada yasayib yaratmisdir Eserlerini yunanca yazirdi Ona gore ehtimal edirler ki onun esli yunan olmusdur Resmi Xristian ehkamlarinin mohkemlenmesinde boyuk cabalar gostermisdir O zaman formalasma dovrunu yasayan resmi Kilsenin terefdari olmusdur Formalasan kilsenin ehkamlarini qebul etmeyen basqa Xristian teriqetlerine ozellikle de qnostiklere qarsi mubarize aparmis onlara qarsi coxlu sayda reddiyeler yazmisdir Episkop rutbesinde idi Roma papasi Zeferinin 198 217 o teriqetlerin heresine kufrune meyl etmesine gore oz terefdarlari ile ondan imtina edib ozunu papa elan etmis ve bununla da Roma kilsesinin birinci antipapasi olmusdur Poma imperatoru Maksimin terefinden surgun edilmisdir surgunde de edam olunmusdur Buna gore kilse sehidi ve muqeddesi kimi taninir EserleriIppolit Apokalipsisin tefsiri Zebur haqqinda Ekklesiast kitabinin tefsiri kimi coxlu eserlerin yazari olmusdur Onlari bezileri bizim zamanimiza catmamisdir Ancaq onun en taninmis eserleri Philosophumena kata pason haireseon elenchus Butun hereslerin kufrlerin tekzib edilmesi idi Bu kitab latin dilinde Refutatio omnium haeresium adlanir Burada Ippolit basqa Xristian teriqetlerin telimlerine ozellikle de qnostiklere qarsi reddiyeler yazmisdir Ippolitin bu eserinde cesidli felsefi telimlerin movhumatlarin ve miflerin tarixi haqqinda cox qiymetli melumatlar verir Bu melumatlar bir cox hallarda cagdas arasdirmacilar ucun antik felsefe tarixine aid olan yegane informasiya menbeyidir Hereslere qarsi savasiIppolit qnostisizmin menbeyinin Ilahi vehy deyil butperest mifologiyasinin oldugunu subut etmeye calismisdir Onun fikrince hetta qnostik telimlerinin esasini butperest felsefelerden cox movhumatlar teskil edir Ona gore de Ippolit bu telimlerin subheli olmasi ve heqiqete uygun olmamasi qenaetine gelir Butperest felsefesinin butun musbet cehetleri ise qnostisizme deyil xristian kilsesinin telimine uygundur Sonda ise Ippolit qnostiklerin xristianlari na danliqda ittiham etmesinin hec bir esasinin olmadigi qenaetine gelir Ippolit Philosophumena kata pason haireseon elenchus eserinde Platon felsefesinin bir cox muddealari ile razilasir ancaq onun kosmoqoniyasini ruhlarin kocmesi inancini Tanri ile materiyanin ezelden movcud olmasi ideyasini redd edir Ippolitin qenaetine gore Platon felsefesi Xristianliga daha yaxindir Aristotelin felsefesinde ise Xristianliga yaxin olan muddealar Plato felsefesi ile muqayisede bir qeder azdir Butperest filosoflari Ippolit uc hisseye bolur 1 Fizioloqlar naturfilosoflar Bu kateqoriyaya Sokratdan evvel yasamis filosoflar aid edilir 2 Etoloqlar exlaqcilar Platon ve Sokratla temsil olunurlar 3 Dialektikler mentiqciler Bu kateqoriyaya Aristotel ve stoikler daxildirler Ippolitin fikrince skepsisizm ve felsefesi Xristianliga zidd olan telimlerdir ve onlari yuxarida gosterilen hec bir kateqoriyaya aid etmemisdir Belelikle filosoflarin klassifikasiyasini verenden sonra Hippolit yazirdi ki qnostik telimlerde bir az felsefe varsa da o qedim filosoflardan alinib ve sonra movhumatlarla qarisdirilib Bunu subut etmek ucun Philosophumena kata pason haireseon elenchus kitabinin dorduncu hissesinde Ippolit onun zamaninda yayilmis movhumatlar haqqinda melumat verir ve magiya astrologiya nekromantiya olum halina daxil olma bu haldan cixma olulerle unsiyyet baglama praktikasidir kimi yalanci elmleri redd ederek qnostik telimlerinin onlarla benzer cehetlerini vurgulayir Neticede o yazir ki qnostikler oz ideyalarini bu movhumatlardan aliblar Kitabinin onuncu hissesinde ise Ippolit butun hereslere kufrlere qarsi oz dunyagorusunu izah edir Isanin tebietinin xristologiyanin izah edilmesine cox yer verir ve burada o subordionalizm yeni Loqosun ataya tabe olmasi prinsipine ustunluk verir KosmologiyasiIppolitin dunyagorusu olmusdur Onun kosmoloji baxislarinda stoisizm felsefesinin elementleri musahide edilir Onun fikrince dunya hec neden Tanri terefinden yaradilibsa da o bir bedene benzeyir Evvelce 4 substansiya yaradilmisdir yer su hava ve od Onlar ebedidir ve mehvedilmezdir Sonra ise onlardan dunyada her bir sey yaranmisdir O seyler mehve ve olume meruz qalir Substansiya baximindan en sade mexluqlar oddan yaranan meleklerdir Insan ruhu od ve havadan ibaretdir bedeni ise torpaq ve sudan Ippolit bu cur eklektik fikirleri III esrde xristian ideoloqlarinin butperest felsefesinin muddealarindan istifade etmesinin gostericisidir MenbeAydin Elizade PDF Baki Ebilov Zeynalov ve qardaslar 2007 s 47 50 ISBN 5 87459 013 7 2016 08 22 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 08 16 EdebiyyatAydin Elizade PDF Baki Ebilov Zeynalov ve qardaslar 2007 s 47 50 ISBN 5 87459 013 7 2016 08 22 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 08 16 Pisarev L I Svyatoj Ippolit ep Rimskij Ocherk ego zhizni i literaturnoj deyatelnosti Kazan 1898 48 str Muravyov S N Ippolit citiruet Geraklita Iz istorii antichnoj kultury M 1976 S 120 142 Majorov G G Formirovanie srednevekovoj filosofii latinskaya patristika M Mysl 1979 S 75 79 Solopova M A Ippolit Rimskij Antichnaya filosofiya Enciklopedicheskij slovar M 2008 S 400 402 s bibliografiej Brent Allen 1995 Hippolytus and the Roman church in the third century communities in tension before the emergence of a monarch bishop Leiden Brill ISBN 90 04 10245 0 Quasten Johannes 1953 Patrology the Anti Nicene literature after Irenaeus Westminster MD Newman IstinadlarHippolyte de Rome AlKindi Schafer J Okumenisches Heiligenlexikon 1998 Sant Ippolito di Roma BeWeB Hippolytus Catalogue of the Library of the Pontifical University of Saint Thomas Aquinas Hippolytus Philosophumena kata pason haireseon elenchus X 32