İsgəndəriyyə ilahiyyat məktəbi — II yüzillikdə formalaşan Xristian ehkamlarını və fəlsəfəsini sistemləşdirən, onları vahid təlim şəklində ortalığa çıxardan, antik fəlsəfi irsi ilə Xristianğı uyğunlaşdıran məktəb idi.
Erkən xristianlıq |
Yunandilli apologetika: Yustin • Tatian • Afinoqor • Teofil Latındilli apologetika: Minusius Feliks • Arnobius • Laktansius • Tertullian Qnostiklərə qarşı olanlar: |
Xristian ehkamlarının formalaşması Rəsmi kilsəyə qarşı duran təriqətlər: Rəsmi kilsə tərəfdarları: Atanasius • İoann Xrisostom • Saxta Dionisius Xristoloji mübahisələr səbəbilə ayrılan təriqətlər: |
Latın qərbində Kilsə Ataları Boesius • Kassiodor • Avqustin Avrelius |
Xristianlığın formalaşmasında apologetlər (əqli və məntiqi üsullarla xristian ehkamlarını tənqidçilər qarşısında müdafiə edən ilahiyyatçılardır) çox əhəmiyyətli fəaliyyət göstərmişdirlər. Ancaq o dövrdə Xristianlıq hələ sistemləşmiş bir təlim halına gəlməmişdi. fəlsəfi təlimlərlə mübarizə aparmaq üçün isə fundamental, sistemləşmiş və hərtərəfli bir nəzəriyyə yaratmaq lazım idi. Ona görə də, bir neçə Xristian düşünürü bu çətin işlə məşğul olmuşdur. Bu işdə ən böyük nailiyyətləri İsgəndəriyyədə II yüzillikdə təsis edilən ilahiyyat məktəbinin nümayəndələri əldə etmişdirlər.
Bu məktəb Xristianlığın əsasları ilə tanış olmaq və onu qəbul etmək istəyənlər üçün açılmışdır. Eyni zamanda bu məktəb qarşısına ən savadlı təbəqələrin nümayəndələrində xristian təliminə marağını oyatmaq məqsədini güdürdü. Ancaq bunun üçün təkcə dini ehkamların tədrisi kifayət etməzdi. Ona görə də burada fəlsəfi fənlərə də böyük önəm verilirdi. Dini ehkamlarla antik mədəni və fəlsəfi irsin bir-birinə yaxınlaşması, uyğunlaşması siyasəti aparılırdı. Burada çalışan alimlər bu yaxınlaşmaya nail olmayaraq Xristianlığın yayılmasının mümkün olmamasını anlayırdılar və bu istiqamətdə məqsədyönlü iş aparırdılar.
179-cu ildən başlayaraq İsgəndəriyyə məktəbinə Panten başçılıq etməyə başlamışdı. O keçmişdə stoik olmuşdu. O fəlsəfəyə daha da çox önəm verirdi. Ancaq onun əsərləri bizim zəmanəmizə çatmamışdı. Bu məktəbin nümayəndələri İsgəndəriyyəli Klement, Origen, İsgəndəriyyəli Herakl, İsgəndəriyyəli Dionisius, Afinaqor kimi tanınmış Xristian ilahiyyatçıları olmuşdurlar.
İsgəndəriyyəli Klement və Origen haqıında ayrıca məqalələrə baxın.
Mənbə
- Aydın Əlizadə. Xristianlıq: Tarix və fəlsəfə (ilk çağlar). Bakı: Əbilov, Zeynalov və qardaşlar, 2007, s. 50.
Ədəbiyyat
- Aydın Əlizadə. Xristianlıq: Tarix və fəlsəfə (ilk çağlar). Bakı: Əbilov, Zeynalov və qardaşlar, 2007, s. 50.
- Антиохиохийская и Александрийская богословские школи и их влияние на христологические споры IV-VI веков. - Московская духовная академия, 1950.
- Саврей В. Я. Александрийская школа в истории философско-богословской мысли. М.: КомКнига, 2006. 1008 стр..
- Fr. Tadros Y. Malaty The School of Alexandria & Origen's Theology/BOOK 2
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Isgenderiyye ilahiyyat mektebi II yuzillikde formalasan Xristian ehkamlarini ve felsefesini sistemlesdiren onlari vahid telim seklinde ortaliga cixardan antik felsefi irsi ile Xristiangi uygunlasdiran mekteb idi Erken xristianliqXristianligin yaranmasiPatristikaApologetika Yunandilli apologetika Yustin Tatian Afinoqor Teofil Latindilli apologetika Minusius Feliks Arnobius Laktansius Tertullian Qnostiklere qarsi olanlar Irineus Lionlu Ippolit Romali Iskenderiyye ilahiyyat mektebi Klement OrigenXristian ehkamlarinin formalasmasi Resmi kilseye qarsi duran teriqetler Arianliq Donatizm Resmi kilse terefdarlari Atanasius Ioann Xrisostom Saxta Dionisius Kappadokiyali kilse atalari Basil Qeyseriyyeli Qriqor Nazianzen Nissali Qriqori Xristoloji mubahiseler sebebile ayrilan teriqetler Nestorianliq Monofizitizm Monofelitlik Ikonomaxiya Ekumenik Kilse Meclisleri Latin qerbinde Kilse Atalari Boesius Kassiodor Avqustin Avrelius Iyeronim Stridonlu Ilarius PiktaviyaliXristian mistisizmi Xristian rahibliyi IsihazmSerq ve Qerb kilselerinin aralanmasiXristian simvolikasi Xristianligin formalasmasinda apologetler eqli ve mentiqi usullarla xristian ehkamlarini tenqidciler qarsisinda mudafie eden ilahiyyatcilardir cox ehemiyyetli fealiyyet gostermisdirler Ancaq o dovrde Xristianliq hele sistemlesmis bir telim halina gelmemisdi felsefi telimlerle mubarize aparmaq ucun ise fundamental sistemlesmis ve herterefli bir nezeriyye yaratmaq lazim idi Ona gore de bir nece Xristian dusunuru bu cetin isle mesgul olmusdur Bu isde en boyuk nailiyyetleri Isgenderiyyede II yuzillikde tesis edilen ilahiyyat mektebinin numayendeleri elde etmisdirler Bu mekteb Xristianligin esaslari ile tanis olmaq ve onu qebul etmek isteyenler ucun acilmisdir Eyni zamanda bu mekteb qarsisina en savadli tebeqelerin numayendelerinde xristian telimine maragini oyatmaq meqsedini gudurdu Ancaq bunun ucun tekce dini ehkamlarin tedrisi kifayet etmezdi Ona gore de burada felsefi fenlere de boyuk onem verilirdi Dini ehkamlarla antik medeni ve felsefi irsin bir birine yaxinlasmasi uygunlasmasi siyaseti aparilirdi Burada calisan alimler bu yaxinlasmaya nail olmayaraq Xristianligin yayilmasinin mumkun olmamasini anlayirdilar ve bu istiqametde meqsedyonlu is aparirdilar 179 cu ilden baslayaraq Isgenderiyye mektebine Panten basciliq etmeye baslamisdi O kecmisde stoik olmusdu O felsefeye daha da cox onem verirdi Ancaq onun eserleri bizim zemanemize catmamisdi Bu mektebin numayendeleri Isgenderiyyeli Klement Origen Isgenderiyyeli Herakl Isgenderiyyeli Dionisius Afinaqor kimi taninmis Xristian ilahiyyatcilari olmusdurlar Isgenderiyyeli Klement ve Origen haqiinda ayrica meqalelere baxin MenbeAydin Elizade Xristianliq Tarix ve felsefe ilk caglar Baki Ebilov Zeynalov ve qardaslar 2007 s 50 EdebiyyatAydin Elizade Xristianliq Tarix ve felsefe ilk caglar Baki Ebilov Zeynalov ve qardaslar 2007 s 50 Antiohiohijskaya i Aleksandrijskaya bogoslovskie shkoli i ih vliyanie na hristologicheskie spory IV VI vekov Moskovskaya duhovnaya akademiya 1950 Savrej V Ya Aleksandrijskaya shkola v istorii filosofsko bogoslovskoj mysli M KomKniga 2006 1008 str Fr Tadros Y Malaty The School of Alexandria amp Origen s Theology BOOK 2