Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Zəkəriyazadə Yəhya Əfəndi (oktyabr 1561, Ankara – 27 fevral 1644) — Osmanlı dövlət xadimi, şair, müdərris, qazı və şeyxülislam.
| Zəkəriyazadə Yəhya Əfəndi | |
|---|---|
| Əvvəlki | Xocazadə Əsad Əfəndi |
| Sonrakı | Xocasadəttinzadə Mehmed Əsad Əfəndi |
| 22 may 1625 – 10 fevral 1632 | |
| Əvvəlki | Xocazadə Əsad Əfəndi |
| Sonrakı | Ahizadə Hüseyn Əfəndi |
| 7 yanvar 1634 – 27 fevral 1644 | |
| Əvvəlki | Ahizadə Hüseyn Əfəndi |
| Sonrakı | Əbu Səid Mehmed Əfəndi |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | İstanbul, Osmanlı İmperiyası |
| Vəfat tarixi | (90 yaşında) |
| Vəfat yeri | İstanbul, Osmanlı İmperiyası |
| Fəaliyyəti | yazıçı |
| Atası | Bayramzadə Zəkəriya Əfəndi |
Həyatı
III Murad dönəmində şeyxülislam olan Bayramzadə Zəkəriya Əfəndinin oğlu olaraq 1561-ci ilin oktyabr ayında İstanbulda dünyaya gəlmişdir. Mükəmməl mədrəsə təhsili aldıqdan sonra 1586-cı ildə atası ilə birlikdə həccə getdi. 1587-ci ildə Atik Əli Paşa, 1590-cı ildə Hasəki Sultan, 1593-cü ildə Şahzadəbaşı, 1594-cü ildə Üsküdar Atik Validə Sultan mədrəsələrində müdərris olaraq fəaliyyət göstərmişdir. 1596-cı ildə Hələb, 1597-ci ildə isə Şam şəhərinin qazısı təyin olundu. Bu vəzifədə ikən Cığalızadə Yusif Sənan Paşanın hamiliyini qəbul edərək Misir qazılığına yüksəlmişdir. 1600-cü ildə İstanbula geri qayıdan Yəhya Əfəndi bir müddət Bursa və Ədirnədə qazı olaraq çalışdı. Daha sonra 20 may 1604 tarixində İstanbul qazısı seçilsə də, rəqiblərinin apardığı əks-siyasət səbəbilə bu vəzifədə 4 aydan çox qala bilmədi. 1605-ci ilin yanvar ayında əvvəlcə Anadolu, 5 ay sonra isə Rumeli başqazısı seçildi. Ancaq dönəmin güclü vəzirlərindən olan Dərviş Mehmed Paşanın təsiri ilə 1606-cı ildə vəzifəsindən ayrıldı. 3 il sonra — 1609-cu ildə yenidən bu vəzifəyə gətirilsə də, bu vəzifədə 1 il qala bildi. 1617-ci ildə üçüncü dəfə Rumeli başqazısı seçilən Yəhya Əfəndi iki il bu vəzifədə qaldıqdan sonra 21 may 1622 tarixində şeyxülislam seçildi. I Mustafanın taxtdan endirilib, IV Muradın taxta çıxarılmasında şeyxülislam olaraq böyük rol oynadı. Ancaq Sədrəzəm Kəmankeş Əli Paşa tərəfindən 4 oktyabr 1623 tarixində vəzifəsindən uzaqlaşdırıldı.
Siyasi vəziyyət sabitləşdikdən sonra Yəhya Əfəndi 22 may 1625 tarixində yenidən şeyxülislam seçildi və bu vəzifəsini 10 fevral 1632 tarixinə qədər davam etdirdi. Siyasi olaraq olduqca gərgin illər olan bu dönəm IV Muradın hələ uşaq yaşlarında olduğu, dövləti isə dönəmin validə sultanı olan Kösəm Sultan tərəfindən idarə edildiyi illər idi. 7 fevral 1632 tarixində sədrəzəm Hafiz Əhməd Paşa əleyhinə çıxan yeniçəri üsyanı əsnasında üsyançılar padşahdan aralarında sədrəzəm, yeniçəri ağası və şeyxülislamın da olduğu 17 nəfər dövlət adamının edam edilməsini tələb edərək Topqapı Sarayının qapılarına dayandı. Sədrəzəmin üsyançılara təslim edilməsi ilə sonlanan üsyanın sonunda Yəhya Əfəndi şeyxülislamlıqdan öz istəyilə ayrıldı.
Şeyx Sənan köşkünə çəkilən Yəhya Əfəndi bu vəzifəyə üçüncü dəfə 7 yanvar 1634 tarixində qayıtdı və ölənə qədər bu vəzifədə qaldı. Şeyxülislamlığı dövründə IV Muradın sevgi və hörmətini qazanan Yəhya Əfəndi gənc sultanla İrəvan və Bağdad səfərlərinə qatılmışdır.
Sultan İbrahim dönəmində isə məruz qaldığı təzyiqlər səbəbilə səhhəti korlandı və 27 fevral 1644 tarixində vəfat etdi. Cənazə mərasimi böyük izdihamla qarşılandı. Atasının Sultan Səlim Məscidi yaxınlığındakı mədrəsəsinin həyətində dəfn edilmişdir.
İstinadlar
- Cengiz, Halil Erdogan (1983) Divan Siiri Antolojisi, Ankara: Bilgi Yayinevi say.490-
- http://www.tdvia.org/dia/ayrmetin.php?idno=430245[ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Zekeriyazade Yehya Efendi oktyabr 1561 Ankara 27 fevral 1644 Osmanli dovlet xadimi sair muderris qazi ve seyxulislam Zekeriyazade Yehya Efendi33 Osmanli seyxulislamiEvvelkiXocazade Esad EfendiSonrakiXocasadettinzade Mehmed Esad Efendi35 Osmanli seyxulislami22 may 1625 10 fevral 1632EvvelkiXocazade Esad EfendiSonrakiAhizade Huseyn Efendi37 Osmanli seyxulislami7 yanvar 1634 27 fevral 1644EvvelkiAhizade Huseyn EfendiSonrakiEbu Seid Mehmed EfendiSexsi melumatlarDogum tarixi oktyabr 1553Dogum yeri Istanbul Osmanli ImperiyasiVefat tarixi 27 fevral 1644 90 yasinda Vefat yeri Istanbul Osmanli ImperiyasiFealiyyeti yaziciAtasi Bayramzade Zekeriya EfendiHeyatiIII Murad doneminde seyxulislam olan Bayramzade Zekeriya Efendinin oglu olaraq 1561 ci ilin oktyabr ayinda Istanbulda dunyaya gelmisdir Mukemmel medrese tehsili aldiqdan sonra 1586 ci ilde atasi ile birlikde hecce getdi 1587 ci ilde Atik Eli Pasa 1590 ci ilde Haseki Sultan 1593 cu ilde Sahzadebasi 1594 cu ilde Uskudar Atik Valide Sultan medreselerinde muderris olaraq fealiyyet gostermisdir 1596 ci ilde Heleb 1597 ci ilde ise Sam seherinin qazisi teyin olundu Bu vezifede iken Cigalizade Yusif Senan Pasanin hamiliyini qebul ederek Misir qaziligina yukselmisdir 1600 cu ilde Istanbula geri qayidan Yehya Efendi bir muddet Bursa ve Edirnede qazi olaraq calisdi Daha sonra 20 may 1604 tarixinde Istanbul qazisi secilse de reqiblerinin apardigi eks siyaset sebebile bu vezifede 4 aydan cox qala bilmedi 1605 ci ilin yanvar ayinda evvelce Anadolu 5 ay sonra ise Rumeli basqazisi secildi Ancaq donemin guclu vezirlerinden olan Dervis Mehmed Pasanin tesiri ile 1606 ci ilde vezifesinden ayrildi 3 il sonra 1609 cu ilde yeniden bu vezifeye getirilse de bu vezifede 1 il qala bildi 1617 ci ilde ucuncu defe Rumeli basqazisi secilen Yehya Efendi iki il bu vezifede qaldiqdan sonra 21 may 1622 tarixinde seyxulislam secildi I Mustafanin taxtdan endirilib IV Muradin taxta cixarilmasinda seyxulislam olaraq boyuk rol oynadi Ancaq Sedrezem Kemankes Eli Pasa terefinden 4 oktyabr 1623 tarixinde vezifesinden uzaqlasdirildi Siyasi veziyyet sabitlesdikden sonra Yehya Efendi 22 may 1625 tarixinde yeniden seyxulislam secildi ve bu vezifesini 10 fevral 1632 tarixine qeder davam etdirdi Siyasi olaraq olduqca gergin iller olan bu donem IV Muradin hele usaq yaslarinda oldugu dovleti ise donemin valide sultani olan Kosem Sultan terefinden idare edildiyi iller idi 7 fevral 1632 tarixinde sedrezem Hafiz Ehmed Pasa eleyhine cixan yeniceri usyani esnasinda usyancilar padsahdan aralarinda sedrezem yeniceri agasi ve seyxulislamin da oldugu 17 nefer dovlet adaminin edam edilmesini teleb ederek Topqapi Sarayinin qapilarina dayandi Sedrezemin usyancilara teslim edilmesi ile sonlanan usyanin sonunda Yehya Efendi seyxulislamliqdan oz isteyile ayrildi Seyx Senan koskune cekilen Yehya Efendi bu vezifeye ucuncu defe 7 yanvar 1634 tarixinde qayitdi ve olene qeder bu vezifede qaldi Seyxulislamligi dovrunde IV Muradin sevgi ve hormetini qazanan Yehya Efendi genc sultanla Irevan ve Bagdad seferlerine qatilmisdir Sultan Ibrahim doneminde ise meruz qaldigi tezyiqler sebebile sehheti korlandi ve 27 fevral 1644 tarixinde vefat etdi Cenaze merasimi boyuk izdihamla qarsilandi Atasinin Sultan Selim Mescidi yaxinligindaki medresesinin heyetinde defn edilmisdir IstinadlarCengiz Halil Erdogan 1983 Divan Siiri Antolojisi Ankara Bilgi Yayinevi say 490 http www tdvia org dia ayrmetin php idno 430245 olu kecid