Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalənin şübhə doğurur. |
| Erkən Dövr Tarix və Ənənələr Məzhəblər və Hərəkatlar Əsas mövzular |
|
İncil (ərəb. إنجيل; yun. εὐαγγέλιον Evanqelion – "xoş xəbər") — Müasir əsasən xristiyanların Müqəddəs Kitablarının bir hissəsi. Hal-hazırda İncil dedikdə, adətən Əhdi-Cədid nəzərdə tutulur. Əhdi-Cədidin ilk dörd kitabı olan və İsa Məsihin doğulmasından, həyatından, möcüzələrindən, ölümündən, dirilməsindən və göyə qalxmasından bəhs edən yazılara da ayrı-ayrılıqda “Evanqelion” deyilir, lakin Müqəddəs Kitabın Azərbaycan dilinə tərcüməsində bu dörd kitab “İncil” deyil, “Müjdə” olaraq tərcümə olunmuşdur.
İncil kanonu
İncil kanonu dedikdə, Kilsə tərəfindən Allahdan ilham almış yazı, Allahın Kəlamı olaraq qəbul edilən yazıların toplusu nəzərdə tutulur. İsa Məsih kitab yazmayıb və yazdırmayıb. Onun İncili və ya Müjdəsi yazıya alınmazdan əvvəl şifahi formada mövcud idi. Həvari Paul eramızın I əsrində bu şifahi Müjdəni (yunan dilində εὐαγγέλιον Evanqelion) İsa Məsihin Özündən aldığını yazırdı. Bu şifahi “İncil” həm İsa Məsihin Müjdəsi, həm də sonra Onun Kilsəsi, yaxud İmanlılar Cəmiyyətinin Müjdəsi olub.
İsa Məsihdən sonrakı ilk iki yüzillikdə erkən xristianların Müqəddəs Kitabı, əsasən, Tövrat da daxil edilməklə bütün yəhudi Müqəddəs Yazıları olub. Xristianların çoxu Müqəddəs Kitabın yunan dilinə məşhur tərcüməsi Septuagintadan istifadə edirdilər. İsa Məsihin həyatı və təlimi haqqında müxtəlif İncil kitabları ortaya çıxmağa başladı. Kilsə bunların dördünün dəqiq olduğunu, qalanlarının isə həqiqətə uyğun gəlmədiyini qərarlaşdırıb. Lakin kanon prosesi başa çatmazdan çox-çox əvvəl məşhur xristian müəllimləri tərəfindən yazılmış əsərlərdə kanonik İncillərdən bir çox sitatlara rast gəlinir. I əsrin axırlarında yaşayan Romalı Kliment Korinflilərə 1-ci məktubunda kanonik İncillərdən sitat gətirir. II əsrin əvvəllərində Antakyalı İqnatiy Mattanın yazdığı Müjdədən sitat gətirir və Müjdələrlə tanış olduğunu bildirir. II əsrin xristian ədəbiyyatında Papiy, Didaxe, Markiona qarşı proloq, Lionlu İrineyin yazılarında və b. əsərlərdə də kanonik İncillərin müəllifləri barədə məlumatlar verilir və onlardan sitatlar gətirilir. Lionlu İriney “Bidətlərə qarşı” əsərində yer üzünün dörd yanı olduğu kimi, İncilin də məhz dörd Müjdələrdən ibarət olduğunu qeyd edirdi. II əsrin sonlarında – III əsrin əvvələrində yaşamış İsgəndəriyyəli Kliment öz əsərlərində kanonik İncillərin ayələrindən geniş istifadə edir və Müjdələrin yazılmasının tarixçəsini yazır: “İlk əvvəl nəsil şəcərəsi olan Müjdələr yazılmışdı. Markın Müjdəsi belə meydana gəldi: Peter Romada ikən Məsihin təlimini vəz etdiyi zaman, Müqəddəs Ruhla dolub, İncildə olanı nəql edirdi. Ona qulaq asan (bunlar çox idilər) Markı inandırdılar ki, o, çoxdan Peterlə birlikdə səyahət edən bir adam kimi onun dediklərini yazsın. Mark məhz belə etdi və bu İncil kitabını ondan xahiş edənlərə təqdim etdi. Peter bunu öyrəndikdə, nəinki Marka qadağan etmədi, daha da onu ruhlandırdı. Nəhayət Yəhya o İncil kitablarının Məsihin dünyadakı əməllərindən bəhs etdiyini gördü və şagirdlərin təşviqi ilə, Ruhdan ilham alaraq ruhani bir İncil kitabını yazdı”. IV əsrdə kanonun formalaşması başa çatıb.
İncilin qədim əlyazmaları
İncilin bir çox qədim əlyazmaları tapılır və müxtəlif muzey və kitabxanalarda saxlanır. İncilin ilk əlyazmaları, çox güman, o dövrdə geniş şəkildə istifadə edilən, amma davamlı olmayan papirusların üzərində yazılmışdır.
İngiltərənin Mançester şəhərində yerləşən Con Raylands Kitabxanasında, İncilin bilinən ən qədim nüsxəsinin bir parçası saxlanılır. Eramızın 130-140-cı illərinə aid olan və Con Raylands Papirusu kimi bilinən bu parçanın üstündə, Yəhyanın Müjdəsinin kiçik bir hissəsi yazılmışdır. Bu papirus kiçik olmaqla bərabər, Yəhyanın Müjdəsinin yazılma tarixindən sadəcə olaraq 40-50 il sonrasına aid olması baxımından xüsusi əhəmiyyətə malikdir.
İsveçrənin Cenevrə şəhərinin yaxınlığında yerləşən Bodmer Kitabxanasında da mühüm papiruslar saxlanmaqdadır. Onlardan biri, eramızın 200-cü ilinə aid olan Yəhyanın Müjdəsidir. Yenə də eyni illərə aid, İncilin Matta, Mark, Luka və Yəhyadan ibarət olan bir nüsxə, çürümə səbəbilə hal-hazırda Lukanın son yarısı ilə Yəhyanın ilk yarısını əhatə edir.
İrlandiyanın paytaxtı Dublində yerləşən Çester Bitti Kitabxanasında bəzi mühüm əlyazmalar saxlanılır. 200-250-ci illərə aid olan Çester Bitti Kodeksi Matta, Mark, Luka və Yəhya İncillərinin və Həvarilərin İşlərinin hissələrini ehtiva edir.
Misirdə yerləşən Oksirinxus Papirusları (eramızın 200-300-cü illəri), Matta, Mark və Yəhya Müjdələrinin ayrı-ayrı hissələrindən ibarətdir.
İncilin qədim əlyazmalarının sayı başqa qədim əsərlərin əlyazmalarından sayca çoxdur. Homerin əsərlərinin 110, Vergili və Sofoklun əsərlərinin təqribən 100, Esxilin 50, Platonun 11 əlyazması qaldığı halda, İncilin tamamı və hissələrinin əlyazmaları 5 300-dən artıqdır.
Kanonik İncillər
- Mattanın nəql etdiyi Müjdə
- Markın nəql etdiyi Müjdə
- Lukanın nəql etdiyi Müjdə
- Yəhyanın nəql etdiyi Müjdə
Apokrifik İncillər
Apokrif kəlməsi “gizli”, “üstü örtülü” mənasına gəlir. Apokrifik yazı dedikdə, Kilsə tərəfindən qəbul edilməyən erkən xristian yazıları nəzərdə tutulur.
Eramızın ilk əsrlərində Kilsə İsa Məsih haqqında yazılan müxtəlif kitabların arasından dörd Müjdəni seçib əsl İncil olduğunu, qalanlarını isə həqiqətə uyğun gəlmədiyini qərarlaşdırıb. Bu seçim sadəcə bir coğrafi bölgə ilə məhdud deyil idi, Qüds, Antakya, İsgəndəriyyə, Roma və b. yerlərdə mövcud olan xristianlar tərəfindən qəbul olunub. Kilsə apokriflərə qarşı mübarizə apardığı halda, onlar qorunub-saxlanmış və bir çox qədim dillərə tərcümə olunmuşdur.
Dörd kanonik Müjdələr ilə apokriflərin arasında ciddi fərqlər vardır.
I-II yüzilliyə aid olan "Barnabas İncili".
II əsrə aid olan “Yaqub İncili” Həzrəti Məryəmin uşaqlığı, valideynləri haqqında mözücələrlə dolu rəvayətlərdən ibarətdir.
II əsrdə yazılmış “Foma İncili” İsa Məsihin uşaqlığından bəhs edir, Məsihi hər addımbaşı möcüzələr göstərən təkəbbürlü və sərt bir uşaq kimi təsvir edir. Şənbə günü gildən quş düzəldir və sonra insanların etirazları qarşısında əl çalır və o saat bunlar əsl quşlara dönüb uçmağa başlayır.
Peter İncili, Məryəm İncili, Yəhyanın apokrifi, Matta, Yəhuda, Barnaba və b. apokrifik İncillərin ayrı-ayrı hissələri qorunub-saxlanıb.
İncilin təhrif nəzəriyyəsi
Məlum olduğu kimi, müsəlmanların əksəriyyəti İncilin əslinin itirildiyini və hal-hazırda əlimizdə olan İncilin təhrif edildiyini düşünürlər. Bu mövzu xristianlarla müsəlmanların arasında mübahisələrə səbəb olur.
İncilin təhrif edildiyi fikri Qurani Kərimin aşağıdakı ayələrinə əsaslanır:
(Ey müsəlmanlar!) Onlardan (kitab əhlindən) bir zümrə də vardır ki, siz onların oxuduqlarını (Tövratdan) hesab edəsiniz deyə, kitab oxuyan zaman dillərini (qəsdən) o tərəf-bu tərəfə əyirlər (bükürlər). Halbuki onların bu oxuduqları kitabdan (Tövratdan) deyildir...
Yəhudilərin bir qismi (Tövratdakı) sözlərin yerini dəyişib təhrif edir və dillərini əyərək dinə (islama) tənə vurmaq məqsədilə (sənə qarşı): “Eşitdik və qəbul etmədik; eşit, eşitməz olasan (kar olasan) və raina”, – deyirlər...
Xristianlar bu iddialara cavabən belə deyirlər: “Bu ayədə bəzi yəhudilərin “sözlərin yerini dəyişib təhrif etməsindən” bəhs edilirsə də, bundan dərhal sonra “dillərini əyərək” sözündən aydın olur ki, kitabların mətnində deyil, şifahi olaraq “dəyişdirməkdən” söhbət gedir. Xristianlara gəldikdə, onlar İncili dəyişdirməsi yaxud təhrif etməsində günahlandırılmayıblar”
Xristianlar Allahın İncili təhrifdən qorumağa qadir olduğuna və qoruduğuna inanırlar. Xristian alimləri İncil də daxil edilməklə Müqəddəs Yazıların məzmunu təhrif edilmədən, mətninin qorunub-saxlandığına inanırlar. Xristianlıqda vəhy məfhumu ilahi ilə bəşəri amillərin birləşməsini nəzərdə tutur. Buna görə də, xristianlar İncil əlyazmalarında bir sıra cüzi fərqlərin mövcud olmasını təhrif kimi qəbul etmirlər. adında xüsusi bir elmi fənn qədim əlyazmaları tədqiq edərək kiçik xətaları, buraxılan kəlmələri, səhv oxunmaları və s. aşkar edir. Lakin eramızın II əsrindən bəri Kilsə atalarının çox saylı əsərlərinin tədqiqi göstərir ki, mətndə bəşəri amili kimi rast gəlinən cüzi fərqlər və xətalar Bibliyanın vahid əsas ideyalarına, mahiyyətinə xələl verməz. Bu amillər İncilin məzmununu dəyişdirməz. Dörd Müjdə və ya İncil İsa Məsihin doğulması, həyatı, möcüzələri, ölümü, dirilməsi və göyə qalxması haqqında ən qədim və etibarlı mənbə sayılır.
İstinadlar
- Bax: Müqəddəs Kitab. Əhdi-Ətiq və Əhdi-Cədid. Müqəddəs Kitab Şirkəti, Bakı 2009. Səh. i: “Əhdi-Cədid yaxud İncil…”
- Bax: Müqəddəs Kitab. Əhdi-Ətiq və Əhdi-Cədid. Müqəddəs Kitab Şirkəti, Bakı 2009
- Bax: Müqəddəs Kitab, Korinflilərə 1-ci məktub 11:23; 15:3
- . 2011-10-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-12-26.
- Bax: İqnatiyin Efeslilərə məktubu 14: http://krotov.info/acts/02/01/0117efs.html 2022-03-25 at the Wayback Machine
- Bax: İqnatiyin İzmirlilərə məktubu 6: https://archive.today/20120712140832/library-iliya.ucoz.com/index/0-53
- Bax: http://krotov.info/library/i/iriney/vers_3.html 2008-12-02 at the Wayback Machine XI hissə, 8-ci bölmə
- Bax: Qeysəriyyəli Yevseviy Pamfil (265-340), “Kilsə tarixi”: http://krotov.info/acts/04/1/0324000f.html 2022-03-25 at the Wayback Machine
- Bax: http://www.skypoint.com/members/waltzmn/ManuscriptsPapyri.html#P52 2012-02-21 at the Wayback Machine
- Bax: http://legacy.earlham.edu/~seidti/iam/tc_pap75.html 2011-12-20 at the Wayback Machine; http://www.ewtn.com/library/SCRIPTUR/bodmerpapyrus.HTM 2018-11-04 at the Wayback Machine
- "Arxivlənmiş surət". 2018-11-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-12-26.
- Bax: http://krotov.info/library/bible/comm4/rukopisi.html 2011-10-12 at the Wayback Machine
- Bax: http://dic.academic.ru/dic.nsf/relig/75 2016-03-05 at the Wayback Machine
- Bax: Мировая духовная культура. Христианство. Церковь. Лекции и беседы. – М.: Фонд имени Александра Меня, 1995. 671 с. Тир 10 000. 2-е изд.: 1997. http://krotov.info/library/13_m/myen/00049.html 2013-06-09 at the Wayback Machine
- Qurani Kərim, Ali-İmran (3) surəsi, ayə 78
- Qurani Kərim, ən-Nisa (4) surəsi, ayə 46
- İsa Karataş, Gerçekleri Saptıranlar Hıristiyanlık İle İlgili Gerçek Dışı İddialara Yanıt, Lütuf yayıncılık, İstanbul, 1997
- Александр Мень. Словарь по библиологии. «Неповрежденность текста Библии»
Mənbə
- İncil onlayn: http://www.korpu.net/BibleNorth.html 2013-09-18 at the Wayback Machine
- Müqəddəs Kitab (Əhdi-Ətiq və Əhdi-Cədid). Müqəddəs Kitab şirkəti. Bakı, 2009.
- Александр Мень. Словарь по библиологии. «Евангелия»; «Канон Священного Писания».
- Prof. F.F. Bruce, İncil Nasıl Yazıldı?, 3-5 s., çev. Yakup Yazman, İstanbul-1979.
Bu məqalə . |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Encir ile sehv salmayin Bibliya ile sehv salmayin Bu meqalenin neytralligi subhe dogurur Meqalede teref tutma ve ya pislemek meqsedi dasiyan ve dogrulugu subut edilmeyen fikirlerin oldugu iddia edilir Xahis olunur bu mesele ile elaqedar muzakirelerde istirak edesiniz Xristianliq Isa Bakire Meryemin dogmasi Isanin carmixa cekilmesi Isanin dirilmesi Pasxa Isa Xristianliqda Erken Dovr Hevari Kilse Inanc Incil Allahin Padsahligi Septuaginta Yeni Ehd Bibliya Ehdi Etiq Ehdi Cedid Apokrif Teologiya Bagislanma Veftiz Xristologiya Ata Ogul Muqeddes Ruh Insan Xilas Esxatologiya Uc uqnum Tarix ve Eneneler Meryem Pyotr Pavel Erken I Konstantin Kilse meclisi Xristianliqda bolunme Xac yurusleri Reformasiya Mezhebler ve Herekatlar Anabaptist Anglikan Baptist Kalvinizm Evangelizm Luteran Protestant Ellinci Katolik kilsesiPravoslav Konstantinopol Pravoslav KilsesiHerekatlarYehova sahidleri Esas movzular Veftiz SimvolizmXristianliqbaxmuzakireredakte Incil ereb إنجيل yun eὐaggelion Evanqelion xos xeber Muasir esasen xristiyanlarin Muqeddes Kitablarinin bir hissesi Hal hazirda Incil dedikde adeten Ehdi Cedid nezerde tutulur Ehdi Cedidin ilk dord kitabi olan ve Isa Mesihin dogulmasindan heyatindan mocuzelerinden olumunden dirilmesinden ve goye qalxmasindan behs eden yazilara da ayri ayriliqda Evanqelion deyilir lakin Muqeddes Kitabin Azerbaycan diline tercumesinde bu dord kitab Incil deyil Mujde olaraq tercume olunmusdur Incil kanonuIncil kanonu dedikde Kilse terefinden Allahdan ilham almis yazi Allahin Kelami olaraq qebul edilen yazilarin toplusu nezerde tutulur Isa Mesih kitab yazmayib ve yazdirmayib Onun Incili ve ya Mujdesi yaziya alinmazdan evvel sifahi formada movcud idi Hevari Paul eramizin I esrinde bu sifahi Mujdeni yunan dilinde eὐaggelion Evanqelion Isa Mesihin Ozunden aldigini yazirdi Bu sifahi Incil hem Isa Mesihin Mujdesi hem de sonra Onun Kilsesi yaxud Imanlilar Cemiyyetinin Mujdesi olub Incilin qedim fraqmenti Isa Mesihden sonraki ilk iki yuzillikde erken xristianlarin Muqeddes Kitabi esasen Tovrat da daxil edilmekle butun yehudi Muqeddes Yazilari olub Xristianlarin coxu Muqeddes Kitabin yunan diline meshur tercumesi Septuagintadan istifade edirdiler Isa Mesihin heyati ve telimi haqqinda muxtelif Incil kitablari ortaya cixmaga basladi Kilse bunlarin dordunun deqiq oldugunu qalanlarinin ise heqiqete uygun gelmediyini qerarlasdirib Lakin kanon prosesi basa catmazdan cox cox evvel meshur xristian muellimleri terefinden yazilmis eserlerde kanonik Incillerden bir cox sitatlara rast gelinir I esrin axirlarinda yasayan Romali Kliment Korinflilere 1 ci mektubunda kanonik Incillerden sitat getirir II esrin evvellerinde Antakyali Iqnatiy Mattanin yazdigi Mujdeden sitat getirir ve Mujdelerle tanis oldugunu bildirir II esrin xristian edebiyyatinda Papiy Didaxe Markiona qarsi proloq Lionlu Irineyin yazilarinda ve b eserlerde de kanonik Incillerin muellifleri barede melumatlar verilir ve onlardan sitatlar getirilir Lionlu Iriney Bidetlere qarsi eserinde yer uzunun dord yani oldugu kimi Incilin de mehz dord Mujdelerden ibaret oldugunu qeyd edirdi II esrin sonlarinda III esrin evvelerinde yasamis Isgenderiyyeli Kliment oz eserlerinde kanonik Incillerin ayelerinden genis istifade edir ve Mujdelerin yazilmasinin tarixcesini yazir Ilk evvel nesil seceresi olan Mujdeler yazilmisdi Markin Mujdesi bele meydana geldi Peter Romada iken Mesihin telimini vez etdiyi zaman Muqeddes Ruhla dolub Incilde olani neql edirdi Ona qulaq asan bunlar cox idiler Marki inandirdilar ki o coxdan Peterle birlikde seyahet eden bir adam kimi onun dediklerini yazsin Mark mehz bele etdi ve bu Incil kitabini ondan xahis edenlere teqdim etdi Peter bunu oyrendikde neinki Marka qadagan etmedi daha da onu ruhlandirdi Nehayet Yehya o Incil kitablarinin Mesihin dunyadaki emellerinden behs etdiyini gordu ve sagirdlerin tesviqi ile Ruhdan ilham alaraq ruhani bir Incil kitabini yazdi IV esrde kanonun formalasmasi basa catib Incilin qedim elyazmalariIncilin bir cox qedim elyazmalari tapilir ve muxtelif muzey ve kitabxanalarda saxlanir Incilin ilk elyazmalari cox guman o dovrde genis sekilde istifade edilen amma davamli olmayan papiruslarin uzerinde yazilmisdir Ingilterenin Mancester seherinde yerlesen Con Raylands Kitabxanasinda Incilin bilinen en qedim nusxesinin bir parcasi saxlanilir Eramizin 130 140 ci illerine aid olan ve Con Raylands Papirusu kimi bilinen bu parcanin ustunde Yehyanin Mujdesinin kicik bir hissesi yazilmisdir Bu papirus kicik olmaqla beraber Yehyanin Mujdesinin yazilma tarixinden sadece olaraq 40 50 il sonrasina aid olmasi baximindan xususi ehemiyyete malikdir Isvecrenin Cenevre seherinin yaxinliginda yerlesen Bodmer Kitabxanasinda da muhum papiruslar saxlanmaqdadir Onlardan biri eramizin 200 cu iline aid olan Yehyanin Mujdesidir Yene de eyni illere aid Incilin Matta Mark Luka ve Yehyadan ibaret olan bir nusxe curume sebebile hal hazirda Lukanin son yarisi ile Yehyanin ilk yarisini ehate edir Irlandiyanin paytaxti Dublinde yerlesen Cester Bitti Kitabxanasinda bezi muhum elyazmalar saxlanilir 200 250 ci illere aid olan Cester Bitti Kodeksi Matta Mark Luka ve Yehya Incillerinin ve Hevarilerin Islerinin hisselerini ehtiva edir Misirde yerlesen Oksirinxus Papiruslari eramizin 200 300 cu illeri Matta Mark ve Yehya Mujdelerinin ayri ayri hisselerinden ibaretdir Incilin qedim elyazmalarinin sayi basqa qedim eserlerin elyazmalarindan sayca coxdur Homerin eserlerinin 110 Vergili ve Sofoklun eserlerinin teqriben 100 Esxilin 50 Platonun 11 elyazmasi qaldigi halda Incilin tamami ve hisselerinin elyazmalari 5 300 den artiqdir Kanonik IncillerMattanin neql etdiyi Mujde Markin neql etdiyi Mujde Lukanin neql etdiyi Mujde Yehyanin neql etdiyi MujdeApokrifik IncillerApokrif kelmesi gizli ustu ortulu menasina gelir Apokrifik yazi dedikde Kilse terefinden qebul edilmeyen erken xristian yazilari nezerde tutulur Eramizin ilk esrlerinde Kilse Isa Mesih haqqinda yazilan muxtelif kitablarin arasindan dord Mujdeni secib esl Incil oldugunu qalanlarini ise heqiqete uygun gelmediyini qerarlasdirib Bu secim sadece bir cografi bolge ile mehdud deyil idi Quds Antakya Isgenderiyye Roma ve b yerlerde movcud olan xristianlar terefinden qebul olunub Kilse apokriflere qarsi mubarize apardigi halda onlar qorunub saxlanmis ve bir cox qedim dillere tercume olunmusdur Dord kanonik Mujdeler ile apokriflerin arasinda ciddi ferqler vardir I II yuzilliye aid olan Barnabas Incili II esre aid olan Yaqub Incili Hezreti Meryemin usaqligi valideynleri haqqinda mozucelerle dolu revayetlerden ibaretdir II esrde yazilmis Foma Incili Isa Mesihin usaqligindan behs edir Mesihi her addimbasi mocuzeler gosteren tekebburlu ve sert bir usaq kimi tesvir edir Senbe gunu gilden qus duzeldir ve sonra insanlarin etirazlari qarsisinda el calir ve o saat bunlar esl quslara donub ucmaga baslayir Peter Incili Meryem Incili Yehyanin apokrifi Matta Yehuda Barnaba ve b apokrifik Incillerin ayri ayri hisseleri qorunub saxlanib Incilin tehrif nezeriyyesiMelum oldugu kimi muselmanlarin ekseriyyeti Incilin eslinin itirildiyini ve hal hazirda elimizde olan Incilin tehrif edildiyini dusunurler Bu movzu xristianlarla muselmanlarin arasinda mubahiselere sebeb olur Incilin tehrif edildiyi fikri Qurani Kerimin asagidaki ayelerine esaslanir Ey muselmanlar Onlardan kitab ehlinden bir zumre de vardir ki siz onlarin oxuduqlarini Tovratdan hesab edesiniz deye kitab oxuyan zaman dillerini qesden o teref bu terefe eyirler bukurler Halbuki onlarin bu oxuduqlari kitabdan Tovratdan deyildir Yehudilerin bir qismi Tovratdaki sozlerin yerini deyisib tehrif edir ve dillerini eyerek dine islama tene vurmaq meqsedile sene qarsi Esitdik ve qebul etmedik esit esitmez olasan kar olasan ve raina deyirler Xristianlar bu iddialara cavaben bele deyirler Bu ayede bezi yehudilerin sozlerin yerini deyisib tehrif etmesinden behs edilirse de bundan derhal sonra dillerini eyerek sozunden aydin olur ki kitablarin metninde deyil sifahi olaraq deyisdirmekden sohbet gedir Xristianlara geldikde onlar Incili deyisdirmesi yaxud tehrif etmesinde gunahlandirilmayiblar Xristianlar Allahin Incili tehrifden qorumaga qadir olduguna ve qoruduguna inanirlar Xristian alimleri Incil de daxil edilmekle Muqeddes Yazilarin mezmunu tehrif edilmeden metninin qorunub saxlandigina inanirlar Xristianliqda vehy mefhumu ilahi ile beseri amillerin birlesmesini nezerde tutur Buna gore de xristianlar Incil elyazmalarinda bir sira cuzi ferqlerin movcud olmasini tehrif kimi qebul etmirler adinda xususi bir elmi fenn qedim elyazmalari tedqiq ederek kicik xetalari buraxilan kelmeleri sehv oxunmalari ve s askar edir Lakin eramizin II esrinden beri Kilse atalarinin cox sayli eserlerinin tedqiqi gosterir ki metnde beseri amili kimi rast gelinen cuzi ferqler ve xetalar Bibliyanin vahid esas ideyalarina mahiyyetine xelel vermez Bu amiller Incilin mezmununu deyisdirmez Dord Mujde ve ya Incil Isa Mesihin dogulmasi heyati mocuzeleri olumu dirilmesi ve goye qalxmasi haqqinda en qedim ve etibarli menbe sayilir IstinadlarBax Muqeddes Kitab Ehdi Etiq ve Ehdi Cedid Muqeddes Kitab Sirketi Baki 2009 Seh i Ehdi Cedid yaxud Incil Bax Muqeddes Kitab Ehdi Etiq ve Ehdi Cedid Muqeddes Kitab Sirketi Baki 2009 Bax Muqeddes Kitab Korinflilere 1 ci mektub 11 23 15 3 2011 10 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 12 26 Bax Iqnatiyin Efeslilere mektubu 14 http krotov info acts 02 01 0117efs html 2022 03 25 at the Wayback Machine Bax Iqnatiyin Izmirlilere mektubu 6 https archive today 20120712140832 library iliya ucoz com index 0 53 Bax http krotov info library i iriney vers 3 html 2008 12 02 at the Wayback Machine XI hisse 8 ci bolme Bax Qeyseriyyeli Yevseviy Pamfil 265 340 Kilse tarixi http krotov info acts 04 1 0324000f html 2022 03 25 at the Wayback Machine Bax http www skypoint com members waltzmn ManuscriptsPapyri html P52 2012 02 21 at the Wayback Machine Bax http legacy earlham edu seidti iam tc pap75 html 2011 12 20 at the Wayback Machine http www ewtn com library SCRIPTUR bodmerpapyrus HTM 2018 11 04 at the Wayback Machine Arxivlenmis suret 2018 11 27 tarixinde Istifade tarixi 2011 12 26 Bax http krotov info library bible comm4 rukopisi html 2011 10 12 at the Wayback Machine Bax http dic academic ru dic nsf relig 75 2016 03 05 at the Wayback Machine Bax Mirovaya duhovnaya kultura Hristianstvo Cerkov Lekcii i besedy M Fond imeni Aleksandra Menya 1995 671 s Tir 10 000 2 e izd 1997 http krotov info library 13 m myen 00049 html 2013 06 09 at the Wayback Machine Qurani Kerim Ali Imran 3 suresi aye 78 Qurani Kerim en Nisa 4 suresi aye 46 Isa Karatas Gercekleri Saptiranlar Hiristiyanlik Ile Ilgili Gercek Disi Iddialara Yanit Lutuf yayincilik Istanbul 1997 Aleksandr Men Slovar po bibliologii Nepovrezhdennost teksta Biblii MenbeIncil onlayn http www korpu net BibleNorth html 2013 09 18 at the Wayback Machine Muqeddes Kitab Ehdi Etiq ve Ehdi Cedid Muqeddes Kitab sirketi Baki 2009 Aleksandr Men Slovar po bibliologii Evangeliya Kanon Svyashennogo Pisaniya Prof F F Bruce Incil Nasil Yazildi 3 5 s cev Yakup Yazman Istanbul 1979 Vikianbarda Incil ile elaqeli mediafayllar var Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin