Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| Erkən Dövr Tarix və Ənənələr Məzhəblər və Hərəkatlar Əsas mövzular |
|
Vəftiz — (yunanca – βάπτισμα — "suya batırma") xristianlıqda ən müqəddəs ayinlərdən biri, imanlılar cəmiyyətinə (kilsəyə) daxil olma mərasimi.
Vəftiz mərasiminin yaranması
Su qədimdən bir çox xalqlarda həyat və paklanma rəmzi olmuşdur. Yəhudilərin adəti üzrə, başqa bir millətdən yəhudiliyə dönən şəxs müqəddəs paklanma mərasimini yerinə yetirməli idi və həmin mərasim ibrani dilində "טבילה" (tvila), yunan dilində isə "βάπτισμα" (baptisma) adlanırdı. Qüdsdə bu mərasim üçün xüsusi bir hovuz var idi. Yəhudi olmayan bir şəxs "tvila" mərasimini yerinə yetirdikdən sonra yenidən doğulmuş sayılırdı. Bəzi yəhudi təriqətlərində (məs. Yesseylər təriqəti) gündəlik "müqəddəs yuyulma" yerinə yetirmək adəti var idi. Vəftizçi Yəhya İordan çayında xalqın tövbə etməsi və gələcək olan Məsihə hazırlanması üçün vəftiz edirdi. İnsanlar vəftiz olunduqları zaman öz günahlarını etiraf edirdilər.
Erkən kilsədə vəftiz
Əhdi-Cədidə və digər qədim tarixi mənbələrə əsasən, vəftiz erkən xristian dinində zəruri bir şərt sayılırdı. Buna səbəb, İsa Məsihin Matta və Mark Müjdələrində yazılmış sözləridir:
"İsa şagirdlərinə dedi: "Dünyanın hər tərəfinə gedin, bütün yaradılışa Müjdəni vəz edin. İman edib vəftiz olan kəs xilas olacaq, iman etməyən isə məhkum olacaq"
"İsa yaxınlaşıb onlara dedi: "Göydə və yer üzündə bütün səlahiyyət Mənə verilmişdir. Beləliklə, gedin, bütün millətləri Mənim şagirdim edin; onları Ata, Oğul və Müqəddəs Ruh adı ilə vəftiz edin; sizə əmr etdiyim hər şeyə riayət etməyi onlara öyrədin. Budur, Mən dövrün sonuna qədər hər gün sizinləyəm""
İsa Məsihin Paul vəftiz mərasimində möminin İsa Məsihlə birləşərək suya girəndə ölməyini, sudan çıxanda isə dirilməyini görürdü:
"Məgər bilmirsiniz ki, biz hamımız Məsih İsa ilə birləşmək üçün vəftiz olunarkən həmin vəftizlə Onun ölümü ilə birləşdik? Deməli, vəftiz olunub Onun ölümü ilə birləşməklə biz də Onunla birgə dəfn olunduq; belə ki Atanın izzəti ilə Məsih ölülər arasından dirildiyi kimi biz də həmin cür yeni həyat sürək. Əgər Onun ölümünə bənzər ölümdə Onunla bir olmuşuqsa, Onun dirilməsinə bənzər dirilmədə də Onunla bir olacağıq. Bunu bilirik ki, günahlı bədənin aradan qaldırılması üçün, daha günaha qul olmayaq deyə köhnə mənliyimiz Onunla birlikdə çarmıxa çəkildi. Çünki ölmüş adam günahdan azad olub. Əgər Məsihlə ölmüşüksə, Onunla yaşayacağımıza da inanırıq"
Erkən xristianların I əsrin axırlarında vəftizi necə yerinə yetirdiklərindən daha konkret olaraq I–II əsrlərdə yazılmış "Didaxe" yaxud On İki həvarinin təlimi adlı əsərdən öyrənirik:
"Vəftizə gəlincə, belə vəftiz edin: bütün bunları (Məsihin Müjdəsini) öyrədəndən sonra axan suda Ata, Oğul və Müqəddəs Ruh adı ilə vəftiz et. Əgər axan su yoxdursa, başqa cür suda; soyuq suda mümkün deyilsə, isti suda vəftiz et. Nə soyuq, nə də isti su hövzəsi yoxdursa, onda vəftiz olunan adamın başına üç dəfə Ata, Oğul və Müqəddəs Ruh adı ilə su tök. Mərasimdən əvvəl vəftiz edən də, olunan da və mümkünsə başqaları da oruc tutsunlar, vəftiz olunan adama isə bir-iki gün əvvəl oruc tutmağı tapşır"
Uşaqları vəftiz etmək adəti
Erkən kilsədə xristianlığı qəbul edənlərin əksəriyyəti bütpərəstlikdən xristianlığa dönən böyük yaşlı adamlar idi. Lakin II əsrdə yaşamış Tertullianın öz əsərlərində uşaqların vəftiz olunmasına qarşı etiraz etdiyindən bəlli olur ki, uşaqların vəftiz olunması II əsrə qədər olduqca yayılmış bir adət idi. Pravoslav və Katolik kilsələrində bu adət indiyə kimi saxlanmışdır. Reformasiya zamanı katolik kilsəsindən ayrılan protestant hərəkatı içərisində lüteran, və anqlikan kilsələri də uşaqları vəftiz etmək adətini qoruyub saxlamışlar. Lakin islahatçılardan çıxan anabaptistlər yalnız şüurlu şəkildə iman əqidəsini iqrar edən insanların vəftiz oluna biləcəklərini öyrədərdilər. Bu gün uşaqların vəftizini rədd edən çoxlu protestant məzhəbləri vardır: baptistlər, , əllincilər və s.
İstinadlar
- Müqəddəs Kitab (Əhdi-Ətiq və Əhdi-Cədid). Müqəddəs Kitab şirkəti. Bakı, 2009; Həvarilərin İşləri 19:4
- Müqəddəs Kitab (Əhdi-Ətiq və Əhdi-Cədid). Müqəddəs Kitab şirkəti. Bakı, 2009; Matta Müjdəsi 3:6
- Note that this is an image of baptism by immersion in the sense explained below, distinct from baptism by submersion beneath the water. This mode of baptism continues in the East except for infants, but in the West it had dropped almost completely out of use by the 15th century, and the artist may have chosen an archaic form for this depiction of baptism by St Peter.
- Mark Müjdəsi 16:15–16
- Matta Müjdəsi 28:18–20
- Romalılara Məktub 6:3–8
- Didaxe, 7-ci fəsil. Bax: http://krotov.info/acts/01/nz/0092dozn.html 2012-04-30 at the Wayback Machine
- Bax: Tertullianus. De baptismo. Териуллиан. О крещении http://www.tertullian.org/russian/de_baptismo_rus.htm 2018-10-01 at the Wayback Machine
Mənbə
- Müqəddəs Kitab (Əhdi-Ətiq və Əhdi-Cədid). Müqəddəs Kitab şirkəti. Bakı, 2009
- Encyclopedia Britannica, "Baptism": http://www.britannica.com/EBchecked/topic/52311/Baptism
- Мень А. протоиерей "Библиологический словарь в 3-х т.". Москва: Фонд имени Александра Меня, 2002. "Таинства церковные и Библия"
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xristianliq Isa Bakire Meryemin dogmasi Isanin carmixa cekilmesi Isanin dirilmesi Pasxa Isa Xristianliqda Erken Dovr Hevari Kilse Inanc Incil Allahin Padsahligi Septuaginta Yeni Ehd Bibliya Ehdi Etiq Ehdi Cedid Apokrif Teologiya Bagislanma Veftiz Xristologiya Ata Ogul Muqeddes Ruh Insan Xilas Esxatologiya Uc uqnum Tarix ve Eneneler Meryem Pyotr Pavel Erken I Konstantin Kilse meclisi Xristianliqda bolunme Xac yurusleri Reformasiya Mezhebler ve Herekatlar Anabaptist Anglikan Baptist Kalvinizm Evangelizm Luteran Protestant Ellinci Katolik kilsesiPravoslav Konstantinopol Pravoslav KilsesiHerekatlarYehova sahidleri Esas movzular Veftiz SimvolizmXristianliqbaxmuzakireredakte Veftiz yunanca baptisma suya batirma xristianliqda en muqeddes ayinlerden biri imanlilar cemiyyetine kilseye daxil olma merasimi Veftiz merasiminin yaranmasiSu qedimden bir cox xalqlarda heyat ve paklanma remzi olmusdur Yehudilerin adeti uzre basqa bir milletden yehudiliye donen sexs muqeddes paklanma merasimini yerine yetirmeli idi ve hemin merasim ibrani dilinde טבילה tvila yunan dilinde ise baptisma baptisma adlanirdi Qudsde bu merasim ucun xususi bir hovuz var idi Yehudi olmayan bir sexs tvila merasimini yerine yetirdikden sonra yeniden dogulmus sayilirdi Bezi yehudi teriqetlerinde mes Yesseyler teriqeti gundelik muqeddes yuyulma yerine yetirmek adeti var idi Veftizci Yehya Iordan cayinda xalqin tovbe etmesi ve gelecek olan Mesihe hazirlanmasi ucun veftiz edirdi Insanlar veftiz olunduqlari zaman oz gunahlarini etiraf edirdiler Erken kilsede veftizXV esre aid veftiz prosesi Ehdi Cedide ve diger qedim tarixi menbelere esasen veftiz erken xristian dininde zeruri bir sert sayilirdi Buna sebeb Isa Mesihin Matta ve Mark Mujdelerinde yazilmis sozleridir Isa sagirdlerine dedi Dunyanin her terefine gedin butun yaradilisa Mujdeni vez edin Iman edib veftiz olan kes xilas olacaq iman etmeyen ise mehkum olacaq Isa yaxinlasib onlara dedi Goyde ve yer uzunde butun selahiyyet Mene verilmisdir Belelikle gedin butun milletleri Menim sagirdim edin onlari Ata Ogul ve Muqeddes Ruh adi ile veftiz edin size emr etdiyim her seye riayet etmeyi onlara oyredin Budur Men dovrun sonuna qeder her gun sizinleyem Isa Mesihin Paul veftiz merasiminde mominin Isa Mesihle birleserek suya girende olmeyini sudan cixanda ise dirilmeyini gorurdu Meger bilmirsiniz ki biz hamimiz Mesih Isa ile birlesmek ucun veftiz olunarken hemin veftizle Onun olumu ile birlesdik Demeli veftiz olunub Onun olumu ile birlesmekle biz de Onunla birge defn olunduq bele ki Atanin izzeti ile Mesih oluler arasindan dirildiyi kimi biz de hemin cur yeni heyat surek Eger Onun olumune benzer olumde Onunla bir olmusuqsa Onun dirilmesine benzer dirilmede de Onunla bir olacagiq Bunu bilirik ki gunahli bedenin aradan qaldirilmasi ucun daha gunaha qul olmayaq deye kohne menliyimiz Onunla birlikde carmixa cekildi Cunki olmus adam gunahdan azad olub Eger Mesihle olmusukse Onunla yasayacagimiza da inaniriq Erken xristianlarin I esrin axirlarinda veftizi nece yerine yetirdiklerinden daha konkret olaraq I II esrlerde yazilmis Didaxe yaxud On Iki hevarinin telimi adli eserden oyrenirik Veftize gelince bele veftiz edin butun bunlari Mesihin Mujdesini oyredenden sonra axan suda Ata Ogul ve Muqeddes Ruh adi ile veftiz et Eger axan su yoxdursa basqa cur suda soyuq suda mumkun deyilse isti suda veftiz et Ne soyuq ne de isti su hovzesi yoxdursa onda veftiz olunan adamin basina uc defe Ata Ogul ve Muqeddes Ruh adi ile su tok Merasimden evvel veftiz eden de olunan da ve mumkunse basqalari da oruc tutsunlar veftiz olunan adama ise bir iki gun evvel oruc tutmagi tapsir Usaqlari veftiz etmek adetiErken kilsede xristianligi qebul edenlerin ekseriyyeti butperestlikden xristianliga donen boyuk yasli adamlar idi Lakin II esrde yasamis Tertullianin oz eserlerinde usaqlarin veftiz olunmasina qarsi etiraz etdiyinden belli olur ki usaqlarin veftiz olunmasi II esre qeder olduqca yayilmis bir adet idi Pravoslav ve Katolik kilselerinde bu adet indiye kimi saxlanmisdir Reformasiya zamani katolik kilsesinden ayrilan protestant herekati icerisinde luteran ve anqlikan kilseleri de usaqlari veftiz etmek adetini qoruyub saxlamislar Lakin islahatcilardan cixan anabaptistler yalniz suurlu sekilde iman eqidesini iqrar eden insanlarin veftiz oluna bileceklerini oyrederdiler Bu gun usaqlarin veftizini redd eden coxlu protestant mezhebleri vardir baptistler ellinciler ve s IstinadlarMuqeddes Kitab Ehdi Etiq ve Ehdi Cedid Muqeddes Kitab sirketi Baki 2009 Hevarilerin Isleri 19 4 Muqeddes Kitab Ehdi Etiq ve Ehdi Cedid Muqeddes Kitab sirketi Baki 2009 Matta Mujdesi 3 6 Note that this is an image of baptism by immersion in the sense explained below distinct from baptism by submersion beneath the water This mode of baptism continues in the East except for infants but in the West it had dropped almost completely out of use by the 15th century and the artist may have chosen an archaic form for this depiction of baptism by St Peter Mark Mujdesi 16 15 16 Matta Mujdesi 28 18 20 Romalilara Mektub 6 3 8 Didaxe 7 ci fesil Bax http krotov info acts 01 nz 0092dozn html 2012 04 30 at the Wayback Machine Bax Tertullianus De baptismo Teriullian O kreshenii http www tertullian org russian de baptismo rus htm 2018 10 01 at the Wayback MachineMenbeMuqeddes Kitab Ehdi Etiq ve Ehdi Cedid Muqeddes Kitab sirketi Baki 2009 Encyclopedia Britannica Baptism http www britannica com EBchecked topic 52311 Baptism Men A protoierej Bibliologicheskij slovar v 3 h t Moskva Fond imeni Aleksandra Menya 2002 Tainstva cerkovnye i Bibliya