Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Məmmədhəsən Cəfərqulu oğlu Hacınski (3 (15) mart 1875, Bakı – 9 fevral 1931, Tiflis) — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurasının müvəqqəti və son sədri, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin daxili işlər, maliyyə, xarici işlər naziri, dövlət nəzarəti naziri, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının üzvü, Zaqafqaziya Seyminin və Zaqafqaziya Seyminin Müsəlman fraksiyasının üzvü, Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikası hökumətinin ticarət və sənaye naziri, Bakı Şəhər Dumasının üzvü.
| Məmmədhəsən Hacınski | |
|---|---|
 | |
| 1923 – 1931 | |
| Sonrakı | Heydər Vəzirov |
| 1 aprel 1920 – 27 aprel 1920 | |
| Əvvəlki | Nəsib bəy Yusifbəyli |
| Sonrakı | vəzifə ləğv olundu |
| 18 fevral 1920 – 30 mart 1920 | |
| Hökumət | II Yusifbəyli hökuməti |
| Əvvəlki | Xudadat bəy Məlik-Aslanov |
| Sonrakı | vəzifə ləğv olundu |
| 24 dekabr 1919 – 18 fevral 1920 | |
| Hökumət | II Yusifbəyli hökuməti |
| Əvvəlki | Məmmədhəsən Hacınski (özü) |
| Sonrakı | Mustafa bəy Vəkilov |
| Oktyabr 1919 – 22 dekabr 1919 | |
| Hökumət | I Yusifbəyli hökuməti |
| Əvvəlki | Nəsib bəy Yusifbəyli |
| Sonrakı | Məmmədhəsən Hacınski (özü) |
| 26 dekabr 1918 – 16 yanvar 1919 | |
| Hökumət | II Xoyski hökuməti |
| Əvvəlki | vəzifə ləğv edilib |
| Sonrakı | Nəriman bəy Nərimanbəyli |
| 17 iyun 1918 – 6 oktyabr 1918 | |
| Hökumət | II Xoyski hökuməti |
| Əvvəlki | vəzifə təsis edilib |
| Sonrakı | vəzifə ləğv edilib |
| 6 oktyabr 1918 – 7 dekabr 1918 | |
| Hökumət | II Xoyski hökuməti |
| Əvvəlki | Əbdüləli bəy Əmircanov |
| Sonrakı | |
| 28 may 1918 – 6 oktyabr 1918 | |
| Hökumət | II Xoyski hökuməti I Xoyski hökuməti |
| Əvvəlki | vəzifə təsis edilib |
| Sonrakı | Əlimərdan bəy Topçubaşov |
| 7 dekabr 1918 – 27 aprel 1918 | |
| Fraksiya | Müsavat və bitərəflər fraksiyası |
| 27 may 1919 – 7 dekabr 1919 | |
| Fraksiya | Müsavat və demokratik bitərəflər qrupu |
| 22 aprel 1918 – 26 may 1918 | |
| Əvvəlki | vəzifə təsis edilib |
| Sonrakı | vəzifə ləğv edilib |
| 23 fevral 1918 – 26 may 1918 | |
| Fraksiya | Müsəlman fraksiyası |
| Qrup | Müsavat və demokratik bitərəflər qrupu |
Zaqafqaziya Komissarlığı ticarət və sənaye komissarının müavini | |
| 11 noyabr 1917 – Yanvar 1918 | |
| Komissar | Məmməd Yusif Cəfərov |
Bakı Müsəlman İctimai Təşkilatları Şurası İcraiyyə Komitəsinin sədr müavini | |
| 12 iyul 1917 – 28 may 1918 | |
| Sədr | Əlimərdan bəy Topçubaşov |
| Əvvəlki | Məhəmməd Əmin Rəsulzadə |
| Sonrakı | vəzifə ləğv edilib |
Bakı Müsəlman İctimai Təşkilatları Şurası İcraiyyə Komitəsinin sədri | |
| 29 mart 1917 – 12 iyul 1917 | |
| Əvvəlki | vəzifə təsis edilib |
| Sonrakı | Əlimərdan bəy Topçubaşov |
| 1902 – 1917 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 3 (15) mart 1875 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 9 fevral 1931 (55 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Partiya |
|
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | diplomat, memar, siyasətçi, mühəndis |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Məmmədhəsən Cəfərqulu oğlu Hacınski 1875-ci il martın 3-də Bakıda anadan olmuşdur. O, Bakı real məktəbini, 1902-ci ildə isə Peterburq Texnoloji İnstitutunu bitirmişdir. Bir müddət Şəmsi Əsədullayevin Moskvadakı neftayırma zavodunda mühəndis işləmişdir.
1908-ci ildə Bakıya qayıdaraq, tikinti işlərində, müəllifi Nikolay fon der Nonne olan baş şəhərsalma planı təkmilləşdirilməsində iştirak etmişdir. 1912-ci ildə Hacınskinin redaktəsi ilə Bakı küçələrinin nəcibləşdirməsi barədə kitab nəşr olunur.
Çar Rusiyası dövrü
1913-cü ildə Bakı Şəhər İdarəsinə rəhbərlik edirdi. O, Şirvanşahlar Sarayına xüsusi diqqət yetirirdi, sarayın bərpası və qorunması haqqında tez-tez təkliflər irəli sürürdü. Hacınskinin təşəbbüsü ilə Ömər Abuyev və Zivər bəy Əhmədbəyov sarayın gələcək bərpası üçün elmi-tədqiqat işləri aparmışdılar. 1902–1917-də Bakı Şəhər Dumasının üzvü olmuşdur. Hümmət və müsəlmanlar arasında savadlılığı yayan "Nəşri-maarif" cəmiyyətinin yaradıcılarından biri idi, "Nicat" müsəlman maarif cəmiyyəti və Qafqaz Müsəlman Xeyriyyə Cəmiyyətinin Mərkəzi Komitəsinin rəhbərliyində çalışmışdı.
1917-ci ildə Bakıda keçirilən Qafqaz Müsəlmanlarının Qurultayını açıq elan edib, fəal iştirak etmişdi. Həmin ilin mayında müsəlmanlarının Moskva qurultayında da iştirak etmişdir.
Keçid dövrü
Zaqafqaziya Komissarlığının ticarət və sənaye komissarının müavini (Məmməd Yusif Cəfərovun müavini) vəzifəsində işləmişdir. Müsavat üzvü olaraq Zaqafqaziya Seyminin üzvü seçilmişdir. Osmanlı imperiyası ilə danışıqlar aparan nümayəndə heyətinin üzvü idi. Trabzon konfransında iştirak edərkən, Seymin danışıqların dayandırılması qərarını şikayət edib, bunu sülhün pozulması cəhdi kimi qiymətləndirmişdi və bunu tarixdə görünməmiş təxribat adlandırmışdı.
Hacınskinin məsləhəti ilə, Akaki Çxenkeli danışıqları kəsmədi. Hacınski də daxil olmaqla, nümayəndə heyətinin bir neçə üzvü Trabzonda qaldı. Hacınski Ənvər paşa ilə söhbətdə Osmanlı imperiyasının Cənubi Qafqazda apardığı siyasəti təhlil etmişdir. Hacınskinin sayəsində Osmanlı imperiyası sülh təşəbbüsü ilə çıxış etməyə başladı.
Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikası dövründə Məmmədhəsən Hacınski ticarət və sənaye naziri idi.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrü
Batum konfransında Məhəmməd Əmin Rəsulzadə ilə birlikdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətini təmsil edən Zaqafqaziya Seyminin altı əsas nümayəndəsindən biri idi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının Müsavat və demokratik bitərəflər qrupundan üzvü, həmçinin İstiqlal Bəyannaməsini imzalayan 26 şəxsdən biri olmuşdur.
I Xoyski hökuməti
Məmmədhəsən Hacınski I Xoyski hökumətində ilk xarici işlər naziri təyin olunmuşdur. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə ilə yanaşı Batum müqaviləsini Hacınski də imzalamışdır. 1918-ci il iyunun 14-də Hacınski Gürcüstan hökumətindən Borçalı qəzasından qoşunlarını dərhal çıxarılmasını tələb edib etiraz notası göndərmişdi. Hacınski Gürcüstan və Ermənistan hökumətlərinə Cənubi Qafqaz respublikalarının sərhədlərinin dəqiqləşdirilməsi üçün birgə komissiyanın yaradılmasını təklif etmişdi.
II Xoyski hökuməti
Məmmədhəsən Hacınski II Xoyski hökumətində də xarici işlər naziri vəzifəsini tuturdu. 1918-ci il oktyabrın 6-da kabinə daxili dəyişikliklər zamanı Məmmədhəsən Hacınski maliyyə naziri vəzifəsinə təyin olunur.
1918-ci ilin 15 – 17 noyabr tarixləri arasında Məhəmmədhəsən Hacınski xəstə olduğu üçün vəzifələri müvvəqəti olaraq Əbdüləli bəy Əmircanov tərəfindən icra olunub.
1918-ci il noyabrın 28-də o, Dağlılar Respublikası ilə müqavilə bağlayır, müqaviləyə əsasən, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Dağlılar Respublikasına 10 milyon rubl məbləğində faizsiz kredit verir.
III Xoyski hökuməti
Məmmədhəsən Hacınski III Xoyski hökumətində dövlət nəzarəti naziri təyin olunur. O, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının üzvü olaraq Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü seçilmişdir. Hacınski Paris konfransında Topçubaşov rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətinin tərkibində idi, konfrans iştirakçılarına azərbaycanlıların müstəqillik uğrunda mübarizə, ağır iqtisadi vəziyyət və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin zəngin neft yataqları haqqında məlumat vermişdir.
Hacınski Əlimərdan bəy Topçubaşov ilə birgə ABŞ vətəndaşı M. Robinovu Azərbaycan nümayəndə heyətinin maliyyə məsləhətçisinin vəzifəsinə təyin edilməsi barədə əmri imzalamışdır. Hacınski Parisdə Dağlılar Respublikası ilə imzalanmış ikitərəfli müqavilənin müəllifi idi. Konfransdan Bakıya qayıtdıqdan sonra o, Ermənistanla sülh müqaviləsinin imzalanması üçün Nəsib bəy Yusifbəyli ilə birlikdə Tiflisə gedir. Dövlət Müdafiə Komitəsinin əmri ilə Hacınski Fətəli xan Xoyski və Məmmədrza ağa Vəkilovla birlikdə Azərbaycanı Azərbaycan-Ermənistan konfransında təmsil edən nümayəndə heyətinin işində iştirak edir. Hacınski konfrans çıxışında bildirmişdi ki, Azərbaycan və Ermənistan arasında sülhə əsas maneə sonuncunun ərazi iddiaları olmasıdı.
I Yusifbəyli hökuməti
1919-cu il oktyabr ayında I Yusifbəyli hökumətində daxili işlər naziri vəzifəsi Nəsib bəy Yusufbəylidən Hacınskiyə verildi.
II Yusifbəyli hökuməti
Hacınski 24 dekabr 1919-cu il tarixində II Yusifbəyli hökumətində yenidən daxili işlər naziri təyin olunur, lakin o, 1920-ci il fevralın 18-də bu vəzifədən uzaqlaşdırılaraq müvəqqəti olaraq ticarət, sənaye və ərzaq naziri vəzifəsinə təyin olunmuş Xudadat bəy Məlik-Aslanovun əvəzinə ticarət, sənaye və ərzaq naziri təyin olunur.
Hacınski hökuməti
II Yusifbəyli hökumətinin istefası qəbul edildikdən sonra parlament 1920-ci il martın 30-da Hacınskiyə hökumətin formalaşdırılmasını tapşırdı. Hacınski partiyalarla danışıqlar aparıb, bolşeviklərə nazir portfellərini təklif etsə də, onlardan imtina cavabını aldı. Aprelin 22-də Hacınski, parlamentin sədr müavini və sədr əvəzi Məmməd Yusif Cəfərova hökumətin formalaşdırılması mümkün olmadığını haqda məlumat verdi.
Sovet dövrü
Sovet rejimi bərqərar olduqdan sonra müəyyən müddət Azərbaycan SSR Dövlət Plan Komitəsində çalışan Hacınski, 1923-cü ildə Zaqafqaziya Sosialist Federativ Sovet Respublikası Dövlət Plan Komitəsinin sədr müavini təyin olunur.
1924-cü ildə Bakıda Azərbaycan Milli Mərkəzi yaradılmışdı. Mərkəzə ziyalılar, o cümlədən Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin keçmiş Sovet hakimiyyətinə qarşı birgə mübarizə aparmaq üçün "Birləşmiş Zaqafqaziya Komitəsi" yaratmış, Müsavat və İttihad partiyaları ilə birləşmişdi. Dağıstanda sovet hakimiyyətinə qarşı mübarizə aparan təşkilatla və kəndli partiyası ilə də əlaqə yaradılmışdı. mərkəz öz fəaliyyətində Parisdə Əlimərdan bəy Topçubaşovun rəhbərlik etdiyi "Qafqaz Siyasi Mühacirlərinin Birləşmiş Komitəsi" və Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin rəhbərlik etdiyi Müsavatın İstanbul bürosunun siyasi məramnamələrini rəhbər tutmuşdur..
1928-ci ilin əvvəllərində Parisdəki siyasi mühacir mərkəzlərinin göstərişi əsasında yaradılmış Qafqazın Müstəqilliyi Komitəsinin analoji forması kimi Zaqafqaziya Birləşmiş Komitəsi yaradıldı. Komitəyə Azərbaycandan Məmmədhəsən Hacınski, Məhəmməd Xəlilov və Cəfər bəy Rüstəmbəyov, Gürcüstandan Çiçinadze və Alşibay, Ermənistandan isə Ter Qazaryan və İ. Arutyunov daxil idilər.
1931-ci il sentyabrın 30-da Azərbaycan SSR Dövlət Siyasi İdarəsi kollegiyasının məhkəmə iclasında, 1932-ci il fevralın 2-də isə Tiflisdə Zaqafqaziya DSİ kollegiyası yanında məhkəmədə "Azərbaycan Milli Mərkəzinin işi"nə baxılmış, onun fəaliyyətinə son qoyulmuş, üzvləri isə müxtəlif müddətlərə həbs cəzasına məhkum olunmuşlar.
Partiya fəaliyyəti
1904-cü ilin axırlarında Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası Bakı Komitəsi nəzdində Müsəlman Sosial Demokrat "Hümmət" təşkilatı yaradılmışdı. Məhəmmədhəsən Hacınski də bu təşkilatın sıralarına daxil olmuşdu.
Müsavat Partiyasının ilk üzvlərindən biri idi. Müsavat Partiyasının ikinci qurultayında Məmməd Həsən Hacınski partiyanın siyasət komissiyasına və Mərkəzi Komitəsinə yenidən seçilmişdir.
22 aprel 1920-ci il tarixində Hacınski Müsavat Partiyasını tərk edir və Azərbaycan Kommunist Partiyasının üzvü olur. Bolşeviklər hakimiyyətə gəldikdən sonra Hacınski Azərbaycan şəhərlərinin abadlaşdırılması ilə məşğul olur. 1930-cu il dekabrın 3-də Lavrenti Beriyanın əmri ilə Məmməd Həsən Hacınski həbs edilir. Həbsxanada Hacınski vərəmə yolxulur. İstintaq sənədlərinə görə, Hacınski işgəncələrə dözməyərək 1931-ci il fevralın 9-da intihar edir, digər ehtimala görə, 1931-ci il martın 8-də Tiflis həbsxanasında vəhşicəsinə qətlə yetirilir.Tbilisinin botanika bağının ərazisində yerləşən müsəlman qəbiristanlığında dəfn olunub.
Repressiya və ölümü
1930-cu il dekabrın 3-də Lavrenti Beriyanın əmri ilə Məmmədhəsən Hacınski həbs edilir.
Həbsxanada Hacınski vərəmə yolxulur. İstintaq sənədlərinə görə, Hacınski işgəncələrə dözməyərək 1931-ci il fevralın 9-da intihar edir, digər ehtimala görə, 1931-ci il martın 8-də Tiflis həbsxanasında vəhşicəsinə qətlə yetirilir.
Məmmədhəsən Hacınski Tbilisinin botanika bağının ərazisində yerləşən müsəlman qəbiristanlığında dəfn olunub.
Xatirəsi
2016-cı ildə Azərmarka tərəfindən Memarlar İttifaqının 80 illiyi münasibətilə hazırlanan poçt markalarından biri Məmmədhəsən Hacınskiyə həsr olunmuşdur.
Qalereya
-
![image]()
Məmmədhəsən Hacınski gənc yaşlarında -
![image]()
Bakı Şəhər Dumasının üzvləri 1910-cu il. 2-ci sırada soldan 2-ci Məmmədhəsən Hacınski -
![image]()
Batuma göndərilmiş Azərbaycan Heyəti-Mürəxxəsəsinin üzvləri. Soldan 4-cü Məmmədhəsən Hacınski -
![image]()
ZDFR və Osmanlı arasında təşkil olunan konfransın iştirakçıları. Öndə soldan 2-ci Hacınski
Mənbə
Ədəbiyyat
- Zaqafqaziya Seyminin müsəlman fraksiyası və Azərbaycan Milli Şurası iclaslarının protokolları 1918-ci il (PDF). Bakı: Adiloğlu. 2006. səh. 216.
- Oqtay Əsədov, Rafael Cəbrayılov. Azərbaycan Respublikasının Parlamenti. Bakı. 2008.
- Yaqub Mahmudov. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF). 1 (Lider nəşriyyatı). Bakı. 2004. səh. 440. ISBN .
- Yaqub Mahmudov. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF). 2 (Lider nəşriyyatı). Bakı. 2004. səh. 472. ISBN .
- Nəsiman Yaqublu. Cümhuriyyət qurucuları (PDF). Bakı: “NURLAR” Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi. 2018. səh. 504.
- Altay Göyüşov. Azərbaycanda ittihadçılıq. Bakı. 1997.
- Lətif Şüküroğlu. Cümhuriyyət hökuməti repressiya məngənəsində. 2. Bakı. 2000.
- Elşad Qoca. Sibir dərsi. Bakı.
- Musa Qasımlı və E. Hüseynova. Azərbaycanın xarici işlər nazirləri. Bakı.
- Cəmil Həsənli. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Xarici Siyasəti. Bakı. 2009.
- Aydın Dadaşov. Məhəmməd Həsən Hacınski. Bakı. 2004.
- Tadeuş Svetoxovski, Brian C. Collins. Historical dictionary of Azerbaijan Historical dictionary of Azerbaijan (#bad_url). ABŞ: Scarecrow Press. 1999. ISBN .
HAJINSKI, MAMMAD HASAN (1875-1931). An engineer by training and one of the founding members of the Himmat Party in 1904. Hajinski was also coeditor of the leftist weekly Takammul (Perfection) that appeared in the years 1907-1907. Following the February 1917 Russian Revolution, Hajinski became the head of the executive committee of the Council of Muslim Public Associations. He was part of the Azeri component of the Transcaucasian delegation of the Trebizond Peace Talks in March 1918, and again at the Batum Peace Conference in May 1918. Following Azerbaijan's declaration of independence from Russia in May 1918, Hajinski became the minister of the interior for the Azerbaijani Democratic Republic. His attempts to preserve Azerbaijan's independence by placating the Bolsheviks led to his dismissal from that post in 1920 and his reassignment as the minister of commerce and industry. The resignation of Nasib bey Yusufbeyli's government in April 1920, gave Hajinksi the opportunity to form a cabinet more acceptable to Moscow and thus avert a Red Army invasion of Azerbaijan. However, his efforts were too late, and on April 28, 1920, the Democratic Republic was overthrown by the Bolsheviks.
İstinadlar
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. I cild. Bakı: "Lider". 2004. səh. 186. ISBN .
- . 2011-07-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-06-30.
- "Təslim dövrünün baş nazirinin məhbəsdə bitən ömrü — ARAŞDIRMA — FOTO 2017-08-03 at the Wayback Machine" Lent
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Memmedhesen Ceferqulu oglu Hacinski 3 15 mart 1875 Baki 9 fevral 1931 Tiflis Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Nazirler Surasinin muveqqeti ve son sedri Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin daxili isler maliyye xarici isler naziri dovlet nezareti naziri Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin uzvu Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Milli Surasinin uzvu Zaqafqaziya Seyminin ve Zaqafqaziya Seyminin Muselman fraksiyasinin uzvu Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasi hokumetinin ticaret ve senaye naziri Baki Seher Dumasinin uzvu Memmedhesen HacinskiZaqafqaziya Sosialist Federativ Sovet Respublikasi Dovlet Plan Komitesinin sedr muavini1923 1931SonrakiHeyder VezirovAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Nazirler Surasinin muveqqeti sedri1 aprel 1920 27 aprel 1920EvvelkiNesib bey YusifbeyliSonrakivezife legv olunduAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin ticaret senaye ve erzaq naziri18 fevral 1920 30 mart 1920HokumetII Yusifbeyli hokumetiEvvelkiXudadat bey Melik AslanovSonrakivezife legv olunduAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin daxili isler naziri24 dekabr 1919 18 fevral 1920HokumetII Yusifbeyli hokumetiEvvelkiMemmedhesen Hacinski ozu SonrakiMustafa bey VekilovOktyabr 1919 22 dekabr 1919HokumetI Yusifbeyli hokumetiEvvelkiNesib bey YusifbeyliSonrakiMemmedhesen Hacinski ozu Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin dovlet nezareti naziri26 dekabr 1918 16 yanvar 1919HokumetII Xoyski hokumetiEvvelkivezife legv edilibSonrakiNeriman bey Nerimanbeyli17 iyun 1918 6 oktyabr 1918HokumetII Xoyski hokumetiEvvelkivezife tesis edilibSonrakivezife legv edilibAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin maliyye naziri6 oktyabr 1918 7 dekabr 1918HokumetII Xoyski hokumetiEvvelkiEbduleli bey EmircanovSonrakiAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin xarici isler naziri28 may 1918 6 oktyabr 1918HokumetII Xoyski hokumeti I Xoyski hokumetiEvvelkivezife tesis edilibSonrakiElimerdan bey TopcubasovAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin uzvu7 dekabr 1918 27 aprel 1918FraksiyaMusavat ve biterefler fraksiyasiAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Milli Surasinin uzvu27 may 1919 7 dekabr 1919FraksiyaMusavat ve demokratik biterefler qrupuZaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasinin ticaret ve senaye naziri22 aprel 1918 26 may 1918Evvelkivezife tesis edilibSonrakivezife legv edilibZaqafqaziya Seyminin uzvu23 fevral 1918 26 may 1918FraksiyaMuselman fraksiyasiQrupMusavat ve demokratik biterefler qrupuZaqafqaziya Komissarligi ticaret ve senaye komissarinin muavini11 noyabr 1917 Yanvar 1918KomissarMemmed Yusif CeferovBaki Muselman Ictimai Teskilatlari Surasi Icraiyye Komitesinin sedr muavini12 iyul 1917 28 may 1918SedrElimerdan bey TopcubasovEvvelkiMehemmed Emin ResulzadeSonrakivezife legv edilibBaki Muselman Ictimai Teskilatlari Surasi Icraiyye Komitesinin sedri29 mart 1917 12 iyul 1917Evvelkivezife tesis edilibSonrakiElimerdan bey TopcubasovBaki Seher Dumasinin uzvu1902 1917Sexsi melumatlarDogum tarixi 3 15 mart 1875Dogum yeri Baki Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 9 fevral 1931 1931 02 09 55 yasinda Vefat yeri Tiflis Gurcustan SSR ZSFSR SSRIPartiya Musavat Partiyasi 1911 1920 Hummet Partiyasi 1904 1907 Difai Partiyasi 1907 1907 Azerbaycan Kommunist Partiyasi 1920 1931 Tehsili Sankt Peterburq Dovlet Texnologiya Institutu d Fealiyyeti diplomat memar siyasetci muhendis Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMemmedhesen Ceferqulu oglu Hacinski 1875 ci il martin 3 de Bakida anadan olmusdur O Baki real mektebini 1902 ci ilde ise Peterburq Texnoloji Institutunu bitirmisdir Bir muddet Semsi Esedullayevin Moskvadaki neftayirma zavodunda muhendis islemisdir 1908 ci ilde Bakiya qayidaraq tikinti islerinde muellifi Nikolay fon der Nonne olan bas sehersalma plani tekmillesdirilmesinde istirak etmisdir 1912 ci ilde Hacinskinin redaktesi ile Baki kucelerinin neciblesdirmesi barede kitab nesr olunur Car Rusiyasi dovru 1913 cu ilde Baki Seher Idaresine rehberlik edirdi O Sirvansahlar Sarayina xususi diqqet yetirirdi sarayin berpasi ve qorunmasi haqqinda tez tez teklifler ireli sururdu Hacinskinin tesebbusu ile Omer Abuyev ve Ziver bey Ehmedbeyov sarayin gelecek berpasi ucun elmi tedqiqat isleri aparmisdilar 1902 1917 de Baki Seher Dumasinin uzvu olmusdur Hummet ve muselmanlar arasinda savadliligi yayan Nesri maarif cemiyyetinin yaradicilarindan biri idi Nicat muselman maarif cemiyyeti ve Qafqaz Muselman Xeyriyye Cemiyyetinin Merkezi Komitesinin rehberliyinde calismisdi 1917 ci ilde Bakida kecirilen Qafqaz Muselmanlarinin Qurultayini aciq elan edib feal istirak etmisdi Hemin ilin mayinda muselmanlarinin Moskva qurultayinda da istirak etmisdir Kecid dovru Zaqafqaziya Komissarliginin ticaret ve senaye komissarinin muavini Memmed Yusif Ceferovun muavini vezifesinde islemisdir Musavat uzvu olaraq Zaqafqaziya Seyminin uzvu secilmisdir Osmanli imperiyasi ile danisiqlar aparan numayende heyetinin uzvu idi Trabzon konfransinda istirak ederken Seymin danisiqlarin dayandirilmasi qerarini sikayet edib bunu sulhun pozulmasi cehdi kimi qiymetlendirmisdi ve bunu tarixde gorunmemis texribat adlandirmisdi Hacinskinin mesleheti ile Akaki Cxenkeli danisiqlari kesmedi Hacinski de daxil olmaqla numayende heyetinin bir nece uzvu Trabzonda qaldi Hacinski Enver pasa ile sohbetde Osmanli imperiyasinin Cenubi Qafqazda apardigi siyaseti tehlil etmisdir Hacinskinin sayesinde Osmanli imperiyasi sulh tesebbusu ile cixis etmeye basladi Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasi dovrunde Memmedhesen Hacinski ticaret ve senaye naziri idi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovru Batum konfransinda Mehemmed Emin Resulzade ile birlikde Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetini temsil eden Zaqafqaziya Seyminin alti esas numayendesinden biri idi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Milli Surasinin Musavat ve demokratik biterefler qrupundan uzvu hemcinin Istiqlal Beyannamesini imzalayan 26 sexsden biri olmusdur I Xoyski hokumeti Memmedhesen Hacinski I Xoyski hokumetinde ilk xarici isler naziri teyin olunmusdur Mehemmed Emin Resulzade ile yanasi Batum muqavilesini Hacinski de imzalamisdir 1918 ci il iyunun 14 de Hacinski Gurcustan hokumetinden Borcali qezasindan qosunlarini derhal cixarilmasini teleb edib etiraz notasi gondermisdi Hacinski Gurcustan ve Ermenistan hokumetlerine Cenubi Qafqaz respublikalarinin serhedlerinin deqiqlesdirilmesi ucun birge komissiyanin yaradilmasini teklif etmisdi II Xoyski hokumeti Memmedhesen Hacinski II Xoyski hokumetinde de xarici isler naziri vezifesini tuturdu 1918 ci il oktyabrin 6 da kabine daxili deyisiklikler zamani Memmedhesen Hacinski maliyye naziri vezifesine teyin olunur 1918 ci ilin 15 17 noyabr tarixleri arasinda Mehemmedhesen Hacinski xeste oldugu ucun vezifeleri muvveqeti olaraq Ebduleli bey Emircanov terefinden icra olunub 1918 ci il noyabrin 28 de o Daglilar Respublikasi ile muqavile baglayir muqavileye esasen Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Daglilar Respublikasina 10 milyon rubl mebleginde faizsiz kredit verir III Xoyski hokumeti Memmedhesen Hacinski III Xoyski hokumetinde dovlet nezareti naziri teyin olunur O Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Milli Surasinin uzvu olaraq Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin uzvu secilmisdir Hacinski Paris konfransinda Topcubasov rehberlik etdiyi numayende heyetinin terkibinde idi konfrans istirakcilarina azerbaycanlilarin musteqillik ugrunda mubarize agir iqtisadi veziyyet ve Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin zengin neft yataqlari haqqinda melumat vermisdir Hacinski Elimerdan bey Topcubasov ile birge ABS vetendasi M Robinovu Azerbaycan numayende heyetinin maliyye meslehetcisinin vezifesine teyin edilmesi barede emri imzalamisdir Hacinski Parisde Daglilar Respublikasi ile imzalanmis ikiterefli muqavilenin muellifi idi Konfransdan Bakiya qayitdiqdan sonra o Ermenistanla sulh muqavilesinin imzalanmasi ucun Nesib bey Yusifbeyli ile birlikde Tiflise gedir Dovlet Mudafie Komitesinin emri ile Hacinski Feteli xan Xoyski ve Memmedrza aga Vekilovla birlikde Azerbaycani Azerbaycan Ermenistan konfransinda temsil eden numayende heyetinin isinde istirak edir Hacinski konfrans cixisinda bildirmisdi ki Azerbaycan ve Ermenistan arasinda sulhe esas manee sonuncunun erazi iddialari olmasidi I Yusifbeyli hokumeti 1919 cu il oktyabr ayinda I Yusifbeyli hokumetinde daxili isler naziri vezifesi Nesib bey Yusufbeyliden Hacinskiye verildi II Yusifbeyli hokumeti Hacinski 24 dekabr 1919 cu il tarixinde II Yusifbeyli hokumetinde yeniden daxili isler naziri teyin olunur lakin o 1920 ci il fevralin 18 de bu vezifeden uzaqlasdirilaraq muveqqeti olaraq ticaret senaye ve erzaq naziri vezifesine teyin olunmus Xudadat bey Melik Aslanovun evezine ticaret senaye ve erzaq naziri teyin olunur Hacinski hokumeti II Yusifbeyli hokumetinin istefasi qebul edildikden sonra parlament 1920 ci il martin 30 da Hacinskiye hokumetin formalasdirilmasini tapsirdi Hacinski partiyalarla danisiqlar aparib bolseviklere nazir portfellerini teklif etse de onlardan imtina cavabini aldi Aprelin 22 de Hacinski parlamentin sedr muavini ve sedr evezi Memmed Yusif Ceferova hokumetin formalasdirilmasi mumkun olmadigini haqda melumat verdi Sovet dovru Sovet rejimi berqerar olduqdan sonra mueyyen muddet Azerbaycan SSR Dovlet Plan Komitesinde calisan Hacinski 1923 cu ilde Zaqafqaziya Sosialist Federativ Sovet Respublikasi Dovlet Plan Komitesinin sedr muavini teyin olunur 1924 cu ilde Bakida Azerbaycan Milli Merkezi yaradilmisdi Merkeze ziyalilar o cumleden Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Hokumetinin kecmis Sovet hakimiyyetine qarsi birge mubarize aparmaq ucun Birlesmis Zaqafqaziya Komitesi yaratmis Musavat ve Ittihad partiyalari ile birlesmisdi Dagistanda sovet hakimiyyetine qarsi mubarize aparan teskilatla ve kendli partiyasi ile de elaqe yaradilmisdi merkez oz fealiyyetinde Parisde Elimerdan bey Topcubasovun rehberlik etdiyi Qafqaz Siyasi Muhacirlerinin Birlesmis Komitesi ve Mehemmed Emin Resulzadenin rehberlik etdiyi Musavatin Istanbul burosunun siyasi meramnamelerini rehber tutmusdur 1928 ci ilin evvellerinde Parisdeki siyasi muhacir merkezlerinin gosterisi esasinda yaradilmis Qafqazin Musteqilliyi Komitesinin analoji formasi kimi Zaqafqaziya Birlesmis Komitesi yaradildi Komiteye Azerbaycandan Memmedhesen Hacinski Mehemmed Xelilov ve Cefer bey Rustembeyov Gurcustandan Cicinadze ve Alsibay Ermenistandan ise Ter Qazaryan ve I Arutyunov daxil idiler 1931 ci il sentyabrin 30 da Azerbaycan SSR Dovlet Siyasi Idaresi kollegiyasinin mehkeme iclasinda 1932 ci il fevralin 2 de ise Tiflisde Zaqafqaziya DSI kollegiyasi yaninda mehkemede Azerbaycan Milli Merkezinin isi ne baxilmis onun fealiyyetine son qoyulmus uzvleri ise muxtelif muddetlere hebs cezasina mehkum olunmuslar Partiya fealiyyeti 1904 cu ilin axirlarinda Rusiya Sosial Demokrat Fehle Partiyasi Baki Komitesi nezdinde Muselman Sosial Demokrat Hummet teskilati yaradilmisdi Mehemmedhesen Hacinski de bu teskilatin siralarina daxil olmusdu Musavat Partiyasinin ilk uzvlerinden biri idi Musavat Partiyasinin ikinci qurultayinda Memmed Hesen Hacinski partiyanin siyaset komissiyasina ve Merkezi Komitesine yeniden secilmisdir 22 aprel 1920 ci il tarixinde Hacinski Musavat Partiyasini terk edir ve Azerbaycan Kommunist Partiyasinin uzvu olur Bolsevikler hakimiyyete geldikden sonra Hacinski Azerbaycan seherlerinin abadlasdirilmasi ile mesgul olur 1930 cu il dekabrin 3 de Lavrenti Beriyanin emri ile Memmed Hesen Hacinski hebs edilir Hebsxanada Hacinski vereme yolxulur Istintaq senedlerine gore Hacinski isgencelere dozmeyerek 1931 ci il fevralin 9 da intihar edir diger ehtimala gore 1931 ci il martin 8 de Tiflis hebsxanasinda vehsicesine qetle yetirilir Tbilisinin botanika baginin erazisinde yerlesen muselman qebiristanliginda defn olunub Repressiya ve olumu Memmed Hesen Hacinski istintaq zamani 1930 cu il dekabrin 3 de Lavrenti Beriyanin emri ile Memmedhesen Hacinski hebs edilir Hebsxanada Hacinski vereme yolxulur Istintaq senedlerine gore Hacinski isgencelere dozmeyerek 1931 ci il fevralin 9 da intihar edir diger ehtimala gore 1931 ci il martin 8 de Tiflis hebsxanasinda vehsicesine qetle yetirilir Memmedhesen Hacinski Tbilisinin botanika baginin erazisinde yerlesen muselman qebiristanliginda defn olunub XatiresiPoct markasi 2016 ci ilde Azermarka terefinden Memarlar Ittifaqinin 80 illiyi munasibetile hazirlanan poct markalarindan biri Memmedhesen Hacinskiye hesr olunmusdur QalereyaMemmedhesen Hacinski genc yaslarinda Baki Seher Dumasinin uzvleri 1910 cu il 2 ci sirada soldan 2 ci Memmedhesen Hacinski Batuma gonderilmis Azerbaycan Heyeti Murexxesesinin uzvleri Soldan 4 cu Memmedhesen Hacinski ZDFR ve Osmanli arasinda teskil olunan konfransin istirakcilari Onde soldan 2 ci HacinskiMenbeEdebiyyat Zaqafqaziya Seyminin muselman fraksiyasi ve Azerbaycan Milli Surasi iclaslarinin protokollari 1918 ci il PDF Baki Adiloglu 2006 seh 216 Oqtay Esedov Rafael Cebrayilov Azerbaycan Respublikasinin Parlamenti Baki 2008 Yaqub Mahmudov Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi PDF 1 Lider nesriyyati Baki 2004 seh 440 ISBN 9952 417 14 2 Yaqub Mahmudov Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi PDF 2 Lider nesriyyati Baki 2004 seh 472 ISBN 9952 417 44 4 Nesiman Yaqublu Cumhuriyyet quruculari PDF Baki NURLAR Nesriyyat Poliqrafiya Merkezi 2018 seh 504 Altay Goyusov Azerbaycanda ittihadciliq Baki 1997 Letif Sukuroglu Cumhuriyyet hokumeti repressiya mengenesinde 2 Baki 2000 Elsad Qoca Sibir dersi Baki Musa Qasimli ve E Huseynova Azerbaycanin xarici isler nazirleri Baki Cemil Hesenli Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Xarici Siyaseti Baki 2009 Aydin Dadasov Mehemmed Hesen Hacinski Baki 2004 Tadeus Svetoxovski Brian C Collins Historical dictionary of Azerbaijan Historical dictionary of Azerbaijan bad url ABS Scarecrow Press 1999 ISBN 0810835509 Orijinal metn ing HAJINSKI MAMMAD HASAN 1875 1931 An engineer by training and one of the founding members of the Himmat Party in 1904 Hajinski was also coeditor of the leftist weekly Takammul Perfection that appeared in the years 1907 1907 Following the February 1917 Russian Revolution Hajinski became the head of the executive committee of the Council of Muslim Public Associations He was part of the Azeri component of the Transcaucasian delegation of the Trebizond Peace Talks in March 1918 and again at the Batum Peace Conference in May 1918 Following Azerbaijan s declaration of independence from Russia in May 1918 Hajinski became the minister of the interior for the Azerbaijani Democratic Republic His attempts to preserve Azerbaijan s independence by placating the Bolsheviks led to his dismissal from that post in 1920 and his reassignment as the minister of commerce and industry The resignation of Nasib bey Yusufbeyli s government in April 1920 gave Hajinksi the opportunity to form a cabinet more acceptable to Moscow and thus avert a Red Army invasion of Azerbaijan However his efforts were too late and on April 28 1920 the Democratic Republic was overthrown by the Bolsheviks Istinadlar Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I cild Baki Lider 2004 seh 186 ISBN 9952 417 14 2 2011 07 14 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 06 30 Teslim dovrunun bas nazirinin mehbesde biten omru ARASDIRMA FOTO 2017 08 03 at the Wayback Machine Lent