Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
I Yusifbəyli hökuməti və ya Dördüncü hökumət kabineti — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin sayca 4-cü, Nəsib bəy Yusifbəylinin başçılığı ilə 14 aprel 1919 tarixindən 22 dekabr 1919 tarixinədək fəaliyyət göstərmiş, müsavatçılar, bitərəflər, sosialistlər, slavyan-rus cəmiyyəti üzvləri və daşnaklardan ibarət koalisya hökuməti.
| I Yusifbəyli hökuməti | |
|---|---|
 | |
 I Yusifbəyli hökumətinin üzvləri | |
| | |
| Formalaşdırılma tarixi | 14 aprel 1919 |
| Buraxılma tarixi | 22 dekabr 1919 |
| Hökumətin tərkibi | |
| Hökumət başçısı | Nəsib bəy Yusifbəyli |
| Nazir sayı | 15 |
| Hakim partiya | Müsavat Partiyası |
| Digər məlumatlar | |
| Müxalif partiya | İttihad Partiyası |
| Müxalifət lider | Qara bəy Qarabəyov |
Zəmin
Fətəli xan Xoyski öz hökumətinin istefası barədə parlamentə məktub göndərir. Parlamentin fevralın 25-də keçirilmiş iclasında Xoyski Hökumətinin istefası qəbul olunur və yeni hökumət təşkilinə qədər onlardan öz fəaliyyətlərini davam etdirmək xahiş olunur.
1919-cu ilin aprelində qurulacaq IV hökumət kabinetinin qurulması isə Nəsib bəy Yusifbəyliyə tapşırılır.
Tərkibi
1919 il aprelin 14-də Nəsib bəy Yusifbəyli yeni yaratdığı kabinənin üzvlərini parlamentə təqdim etdi:
| Vəzifəsi | Adı | Başlama tarixi | Bitmə tarixi | Fraksiya (Partiya) | |
|---|---|---|---|---|---|
 Nəsib bəy Yusifbəyli | Müsavat Partiyası | ||||
Nəsib bəy Yusifbəyli | Müsavat Partiyası | ||||
 Məmmədhəsən Hacınski | Müsavat Partiyası | ||||
 Nəriman bəy Nərimanbəyli | Müsavat Partiyası | ||||
 Aslan bəy Səfikürdski | Xalqçı Partiyası | ||||
 Aslan bəy Qardaşov | |||||
 Səməd bəy Mehmandarov | |||||
 Məmməd Yusif Cəfərov | Müsavat Partiyası | ||||
 Rəşid xan Qaplanov | |||||
 Əliağa Həsənov | |||||
 Camo bəy Hacınski | Xalqçı Partiyası | ||||
 | |||||
 Abram Dastakyan | |||||
 Viktor Klenevski | |||||
 Ağa Əminov | Müsavat Partiyası | ||||
 Xudadat bəy Məlik-Aslanov | |||||
Fəaliyyəti
Parlamentin 14 aprel tarixli iclasında çıxış edən Nəsib bəy Yusifbəyli elan etdi ki, xarici siyasət sahəsində onun kabinetinin başlıca məqsədi Azərbaycanın istiqlaliyyətinin böyük dövlətlər tərəfindən tanınması və dövlətin ərazi bütövlüyünü qoruyub saxlamaq uğrunda mübarizə, daxili siyasət sahəsində isə hər bir mədəni və demokratik ölkə üçün zəruri olan söz, mətbuat, yığıncaq və başqa azadlıqların təminatı, fəhlələrin əməklə, kəndlilərin torpaqla təminatı olacaqdır. Milli məsələdən bəhs edən Nəsib bəy Yusifbəyli qeyd etdi ki, Hökumət bütün qüvvəsini Azərbaycanın və onun ərazisində yaşayan bütün millətlərin sevimli vətəni olmasına sərf edəcəkdir.
Nəsib bəy Yusifbəylinin başçılıq etdiyi Hökumət öz fəaliyyəti dövründə xaricdən Denikin ordusu, daxildən isə bolşeviklərin Azərbaycana qarşı törətdikləri təhlükələrlə üzləşmişdi. Belə ki, 1919 il mayın 6-da bolşeviklərin gizli təşkilatının təşəbbüsü ilə Bakı Fəhlə Konfransı tərəfindən hazırlanan tətil şəhəri bürümüşdü. Parlamentin həmin gün keçirilmiş iclasında hökumət adından çıxış edən Nəsib bəy Yusifbəyli demişdi:
 | "Güman edirəm, bu tətilin iqtisadi deyil, siyasi olduğunu, bilməyən yoxdur. Bu tətilin siyasi olduğunu tətil edənlər və tətil etdirmək istəyən adamların özləri də inkar etmirlər. Onlar məclislərində açıq deyirlər ki, biz gərək bütün Rusiyada, o cümlədən də Azərbaycanda Şura Hökuməti təşkil edək. |  |
1919-cu ilin mayında Şimali Qafqazı və Dağıstanı ələ keçirən Denikin ordusu Cənubi Qafqazı, xüsusilə Azərbaycan və Gürcüstanı işğal təhlükəsi altında qoymuşdu. Yaranmış təhlükəli vəziyyət Azərbaycan Parlamentinin və Hökumətinin iclaslarında dəfələrlə müzakirə olunmuşdu.
Denikin təhlükəsi ilə bağlı Parlament tərəfindən qəbul edilmiş qərarda göstərilirdi ki, mövcud hökumət daxilindən bir heyət seçilməli və həmin heyət ölkənin müdafiəsini təşkil etməlidir. Bununla əlaqədar olaraq 1919-cu il iyunun 9-da Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin qərarı ilə 5 nəfərdən ibarət Dövlət Müdafiə Komitəsi yaradıldı. Komitənin tərkibinə Nazirlər Şurasının sədri, hərbi, yollar, xarici işlər və ədliyyə nazirləri daxil edildilər.
1919-cu il iyunun 11-də Dövlət Müdafiə Komitəsi fövqəladə vəziyyət haqqında qərar qəbul etdi. Ölkədə Denikin təhlükəsinə qarşı səfərbərlik elan olundu. Həmin il iyunun 27-də Denikin ordusunun hücumundan müdafiə məqsədilə Azərbaycan-Gürcüstan hərbi-müdafiə sazişi imzalandı.
İstefası
Kabinet və parlament daxili münaqişələrə görə 4-cü kabinet də 22 dekabr 1919-cu il tarixində istefa verdi.
İstinadlar
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920). Parlament. (stenoqrafık hesabat), c.1–2, B., 1998
- Aзepбaйджанская Демократическая Pecnyблика (1918–1920). Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998.
- Paşayev A., Açılmamış səhifələrin izi ilə, B., 2001
- Aдpec-календары Aзepбaйджанской Pecnyблики нa 1920 год, Б., 1920
- Aзepбaйджанская Демократическая Pecnyблика (1918–1920). Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998
Mənbə
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. I cild. Bakı: "Lider". 2004. səh. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətləri. ISBN .
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
I Yusifbeyli hokumeti ve ya Dorduncu hokumet kabineti Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin sayca 4 cu Nesib bey Yusifbeylinin basciligi ile 14 aprel 1919 tarixinden 22 dekabr 1919 tarixinedek fealiyyet gostermis musavatcilar biterefler sosialistler slavyan rus cemiyyeti uzvleri ve dasnaklardan ibaret koalisya hokumeti I Yusifbeyli hokumetiI Yusifbeyli hokumetinin uzvleriFormalasdirilma tarixi 14 aprel 1919Buraxilma tarixi 22 dekabr 1919Hokumetin terkibiHokumet bascisi Nesib bey YusifbeyliNazir sayi 15Hakim partiya Musavat PartiyasiDiger melumatlarMuxalif partiya Ittihad PartiyasiMuxalifet lider Qara bey Qarabeyov III Xoyski hokumetiII Yusifbeyli hokumeti ZeminFeteli xan Xoyski oz hokumetinin istefasi barede parlamente mektub gonderir Parlamentin fevralin 25 de kecirilmis iclasinda Xoyski Hokumetinin istefasi qebul olunur ve yeni hokumet teskiline qeder onlardan oz fealiyyetlerini davam etdirmek xahis olunur 1919 cu ilin aprelinde qurulacaq IV hokumet kabinetinin qurulmasi ise Nesib bey Yusifbeyliye tapsirilir Terkibi1919 il aprelin 14 de Nesib bey Yusifbeyli yeni yaratdigi kabinenin uzvlerini parlamente teqdim etdi Vezifesi Adi Baslama tarixi Bitme tarixi Fraksiya Partiya Nazirler Surasinin sedri Nesib bey Yusifbeyli 14 mart 1919 22 dekabr 1919 Musavat ve biterefler fraksiyasiMusavat PartiyasiDaxili Isler naziri Nesib bey Yusifbeyli 14 mart 1919 Oktyabr 1919 Musavat ve biterefler fraksiyasiMusavat PartiyasiMemmedhesen Hacinski Oktyabr 1919 22 dekabr 1919 Musavat ve biterefler fraksiyasiMusavat PartiyasiDovlet nezareti naziri Neriman bey Nerimanbeyli 14 mart 1919 22 dekabr 1919 Musavat ve biterefler fraksiyasiMusavat PartiyasiEdliyye naziri Aslan bey Sefikurdski 14 mart 1919 22 dekabr 1919 Sosialistler fraksiyasiXalqci PartiyasiEkincilik ve dovlet emlaki naziri Aslan bey Qardasov 14 mart 1919 22 dekabr 1919 Ehrar fraksiyasiHerbi nazir Semed bey Mehmandarov 14 mart 1919 22 dekabr 1919 FraksiyasizXarici isler naziri Memmed Yusif Ceferov 14 mart 1919 22 dekabr 1918 Musavat ve biterefler fraksiyasiMusavat PartiyasiMaarif ve dini etiqad naziri Resid xan Qaplanov 14 mart 1919 22 dekabr 1919 Ehrar fraksiyasiMaliyye naziri Eliaga Hesenov 14 mart 1919 22 dekabr 1919 Biterefler fraksiyasiPoct teleqraf ve emek naziri Camo bey Hacinski 14 mart 1919 22 dekabr 1919 Sosialistler fraksiyasiXalqci PartiyasiPortfelsiz nazir 14 mart 1919 22 dekabr 1919 Ermeni fraksiyasiDasnaksutyun fraksiyasiSehiyye naziri Abram Dastakyan 14 mart 1919 22 dekabr 1919 DasnaksutyunSosial teminat naziri Viktor Klenevski 14 mart 1919 22 dekabr 1919 Slavyan rus Cemiyyeti fraksiyasiTicaret ve senaye naziri Aga Eminov 14 mart 1919 22 dekabr 1919 Musavat ve biterefler fraksiyasiMusavat PartiyasiYollar naziri Xudadat bey Melik Aslanov 14 mart 1919 22 dekabr 1919 FraksiyasizFealiyyetiParlamentin 14 aprel tarixli iclasinda cixis eden Nesib bey Yusifbeyli elan etdi ki xarici siyaset sahesinde onun kabinetinin baslica meqsedi Azerbaycanin istiqlaliyyetinin boyuk dovletler terefinden taninmasi ve dovletin erazi butovluyunu qoruyub saxlamaq ugrunda mubarize daxili siyaset sahesinde ise her bir medeni ve demokratik olke ucun zeruri olan soz metbuat yigincaq ve basqa azadliqlarin teminati fehlelerin emekle kendlilerin torpaqla teminati olacaqdir Milli meseleden behs eden Nesib bey Yusifbeyli qeyd etdi ki Hokumet butun quvvesini Azerbaycanin ve onun erazisinde yasayan butun milletlerin sevimli veteni olmasina serf edecekdir Nesib bey Yusifbeylinin basciliq etdiyi Hokumet oz fealiyyeti dovrunde xaricden Denikin ordusu daxilden ise bolseviklerin Azerbaycana qarsi toretdikleri tehlukelerle uzlesmisdi Bele ki 1919 il mayin 6 da bolseviklerin gizli teskilatinin tesebbusu ile Baki Fehle Konfransi terefinden hazirlanan tetil seheri burumusdu Parlamentin hemin gun kecirilmis iclasinda hokumet adindan cixis eden Nesib bey Yusifbeyli demisdi Guman edirem bu tetilin iqtisadi deyil siyasi oldugunu bilmeyen yoxdur Bu tetilin siyasi oldugunu tetil edenler ve tetil etdirmek isteyen adamlarin ozleri de inkar etmirler Onlar meclislerinde aciq deyirler ki biz gerek butun Rusiyada o cumleden de Azerbaycanda Sura Hokumeti teskil edek 1919 cu ilin mayinda Simali Qafqazi ve Dagistani ele keciren Denikin ordusu Cenubi Qafqazi xususile Azerbaycan ve Gurcustani isgal tehlukesi altinda qoymusdu Yaranmis tehlukeli veziyyet Azerbaycan Parlamentinin ve Hokumetinin iclaslarinda defelerle muzakire olunmusdu Denikin tehlukesi ile bagli Parlament terefinden qebul edilmis qerarda gosterilirdi ki movcud hokumet daxilinden bir heyet secilmeli ve hemin heyet olkenin mudafiesini teskil etmelidir Bununla elaqedar olaraq 1919 cu il iyunun 9 da Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Hokumetinin qerari ile 5 neferden ibaret Dovlet Mudafie Komitesi yaradildi Komitenin terkibine Nazirler Surasinin sedri herbi yollar xarici isler ve edliyye nazirleri daxil edildiler 1919 cu il iyunun 11 de Dovlet Mudafie Komitesi fovqelade veziyyet haqqinda qerar qebul etdi Olkede Denikin tehlukesine qarsi seferberlik elan olundu Hemin il iyunun 27 de Denikin ordusunun hucumundan mudafie meqsedile Azerbaycan Gurcustan herbi mudafie sazisi imzalandi IstefasiKabinet ve parlament daxili munaqiselere gore 4 cu kabinet de 22 dekabr 1919 cu il tarixinde istefa verdi IstinadlarAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament stenoqrafik hesabat c 1 2 B 1998 Azepbajdzhanskaya Demokraticheskaya Pecnyblika 1918 1920 Zakonodatelnye akty sbornik dokumentov B 1998 Pasayev A Acilmamis sehifelerin izi ile B 2001 Adpec kalendary Azepbajdzhanskoj Pecnybliki na 1920 god B 1920 Azepbajdzhanskaya Demokraticheskaya Pecnyblika 1918 1920 Zakonodatelnye akty sbornik dokumentov B 1998MenbeAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I cild Baki Lider 2004 seh Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti hokumetleri ISBN 9952 417 14 2 Hemcinin bax