Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Görkəmli Azərbaycanlılar panteonu — Tbilisidə Azərbaycanın görkəmli ictimai xadimlərin dəfn olunduğu memorial qəbiristanlıq. Burada Mirzə Fətəli Axundov, Mirzə Şəfi Vazeh, Fətəli xan Xoyski, Həsən bəy Ağayev və s. kimi görkəmli şəxslər dəfn edilib. Panteon Botanika bağının ərazisində, köhnə müsəlman qəbiristanlığının yerində yerləşir.
| Görkəmli Azərbaycanlılar panteonu | |
|---|---|
| Tiflis müsəlman qəbiristanlığı | |
 Fətəli Xan Xoyski, Mirzə Fətəli Axundov və Mirzə Şəfi Vazehin qəbirstanlığdaki abidələri. | |
 | |
| Ölkə |  Gürcüstan |
| Şəhər | Tbilisi |
| Tikilmə tarixi | XVII əsr |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Qəbiristanlıq "Gorxana" adı ilə XVII əsrdə yaradılıb. Şərqi Gürcüstan İrandan vassal asılılıqda olanda, qəbiristanlığın yerləşdiyi rayona seyidlər köçməyə başladılar, ona görə şəhərin bu rayonu Seyidabad adlanmağa başlandı. Həmçinin, Tiflisdə yaşayan bütün müsəlmanları elə bu qəbiristanlıqda dəfn edirdilər.
XIX əsrdə qəbiristanlığın ərazisi xeyli genişləndirilmişdir. Adı çəkilən şəxslərdən başqa qəbiristanlıqda general Abdulla-ağa Bakıxanov, Məmməd-Həsən Hacınski, yazıçı və publisist Əliqulu Qəmküsar, aktyor və rejissor İbrahim İsfahanlı, şair Mehdiqulu xan Vəfa, diplomat Behbud ağa Şahtaxtinski, İsa Sultan Şahtaxtinski, Adilə Şahtaxtinskaya, yazıçı və publisist Eynəli bəy Sultanov, yazıçı və publisist Rzaqulu Nəcəfov, Hüseyn Əfəndi Qayıbov, Nazlı xanım Məmmədquluzadə, , Müzəffər Nərimanov, Fərəc bəy Sultanov, Mirzəli Abbasov, , , Mustafa Vəliyev, , , kimi mədəniyyət, elm xadimləri və siyasətçilər də dəfn olunub, üstəlik Axundovun ailəsinin üzvləri, onun xanımı Tuba-xanım, oğulu Adil bəy və qızı Seyra, xanımının qardaş və bacıları və Mirzə Şəfi Vazehin xanımı da burada son mənzilini tapmışdılar. Onların bir çoxunun adları bu gün panteonun girişindəki abidəyə həkk olunmuşdur.
XX əsrdə müsəlman qəbiristanlığı söküldü. 1959-cu ildə qəbirstanlığa baş çəkən ədəbiyyatşünas alim Vaqif Arzumanlının sözlərinə görə, Azərbaycan xadimlərinin bir çoxunun məzarı burada yerləşirdi, eləcə də Vazehin türbə şəklində yarımdağılmış qəbiri və onun yanındaki bir neçə uşaq məzarları da olmaqla. 1964–1965-ci illərdə dəfn edilmişlərin qohumlarına qəbirlərin köçürülməsi barədə xəbər verilmişdir, çünki qəbiristanlığın yerində Botanika bağı qurmaq planlaşdırılırdı. Uzun illər sonra Arzumanlı yenidə Tbilisiyə yollandı, və gürcü tədqiqatçı İvan Yenikolopovun köməyi ilə o,100-ə yaxın məzarı tapa və şəklini çəkə bildi, o cümlədən 30-dən çox tanınmış azərbaycanlıların məzar yerləri aşkar edildi. Tbilisinin 70 yaşlı kökənli sakini Abdulayeva Fəridənin xatirələrinə görə, qəbiristanlıq ərazisində kiçik məscid yerləşirdi, hansı ki 1950-ci illərdə partladılmışdır. Tanınmış şəxsiyyətlərin yalnız bir neçəsinin məzarı salamat qaldı və bu ərazi "Görkəmli Azərbaycanlılar panteonu" adını alaraq Botanika bağının hissəsinə çevrildi. Salamat qalmış məzarların ən qədimi 1852-ci ilin noyabrında vəfat edən şair və mütəfəkkir, maarifçi və pedaqoq Mirzə Şəfi Vazehə məxsusdur,
1970-ci ildə Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi Heydər Əliyevin Tbilisiyə səfəri zamanı qəbiristanlıqda Axundovun qəbri bir az abadlaşdırılmışdır.
1996-cı ilin mart ayında Fətəli xan Xoyskinin qəbirüstü abidəsinin açılışı olmuşdur. Mərasimdə artıq Azərbaycanın prezidenti seçilən Heydər Əliyev də iştirak etmişdir.
2006-cı ildə Heydər Əliyev Fondu panteonda dəfn edilmiş şair Mirzə Şəfi Vazehin, Mirzə Fətəli Axundzadənin, Həsən bəy Ağayevin, Fətəli xan Xoyskinin qəbirüstü abidələrinin yenidən qurulması və xiyabanın yaradılması işlərini həyata keçirmişdi.
Təşkil edilmiş bir neçə bərpa edilmələrə baxmayaraq, 2012-ci ilin əvvəlində panteon baxımsız vəziyyətə düşdü, lakin ilin sonunadək qəbiristanlıq Azərbaycanın Gürcüstandakı diplomatik nümayəndəliyinin səyi ilə yenidən qurulmuşdur.
Dəfn olunanların siyahısı
Həsən bəy Ağayevlə Fətəli xan Xoyskinin məzarları simvolikdir.
İstinadlar
- Гоча Хундадзе. Последнее пристанище выдающихся азербайджанцев Грузии 2016-12-26 at the Wayback Machine // Мейдан.тв, 2016. (rus dilində)
- "Mirzə Şəfi Vazehin Tiflisdəki məzarı niyə yoxa çıxıb?". 2016-12-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-03-01.
- "Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin Gürcüstana ilk rəsmi səfəri (8–10 mart 1996-cı il) 2017-08-02 at the Wayback Machine" "Heydər Əliyev İrsi" Beynəxalq elektron kitabxana
- "Tbilisidə Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətlərinin qəbirüstü abidələrinin bərpası 2017-12-22 at the Wayback Machine" Heydər Əliyev Fondunun rəsmi saytı
- Часть Азербайджана в Тбилиси утопает в мусоре 2018-01-09 at the Wayback Machine (rus dilində)
- . 2018-07-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-03-01.
- Tahirzadə, Ədalət. Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri (az.). 7. Bakı: Adiloğlu nəşriyyatı. 2010. 151.
Xarici keçidlər
- Гоча Хундадзе. Последнее пристанище выдающихся азербайджанцев Грузии 2016-12-26 at the Wayback Machine // Мейдан.тв, 2016.
- Ziyalılarımızın dəfn olunduğu məzarlıq yerlə bir oldu
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gorkemli Azerbaycanlilar panteonu Tbiliside Azerbaycanin gorkemli ictimai xadimlerin defn olundugu memorial qebiristanliq Burada Mirze Feteli Axundov Mirze Sefi Vazeh Feteli xan Xoyski Hesen bey Agayev ve s kimi gorkemli sexsler defn edilib Panteon Botanika baginin erazisinde kohne muselman qebiristanliginin yerinde yerlesir Gorkemli Azerbaycanlilar panteonuTiflis muselman qebiristanligiFeteli Xan Xoyski Mirze Feteli Axundov ve Mirze Sefi Vazehin qebirstanligdaki abideleri 41 44 sm e 44 45 s u Olke GurcustanSeher TbilisiTikilme tarixi XVII esrGorkemli Azerbaycanlilar panteonu Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiQebiristanliq Gorxana adi ile XVII esrde yaradilib Serqi Gurcustan Irandan vassal asililiqda olanda qebiristanligin yerlesdiyi rayona seyidler kocmeye basladilar ona gore seherin bu rayonu Seyidabad adlanmaga baslandi Hemcinin Tiflisde yasayan butun muselmanlari ele bu qebiristanliqda defn edirdiler 1858 ci il Tiflisin kohne muselman qebiristanliginin gorunusu Seklin muellifi Aleksey Ivanitskiydi XIX esrde qebiristanligin erazisi xeyli genislendirilmisdir Adi cekilen sexslerden basqa qebiristanliqda general Abdulla aga Bakixanov Memmed Hesen Hacinski yazici ve publisist Eliqulu Qemkusar aktyor ve rejissor Ibrahim Isfahanli sair Mehdiqulu xan Vefa diplomat Behbud aga Sahtaxtinski Isa Sultan Sahtaxtinski Adile Sahtaxtinskaya yazici ve publisist Eyneli bey Sultanov yazici ve publisist Rzaqulu Necefov Huseyn Efendi Qayibov Nazli xanim Memmedquluzade Muzeffer Nerimanov Ferec bey Sultanov Mirzeli Abbasov Mustafa Veliyev kimi medeniyyet elm xadimleri ve siyasetciler de defn olunub ustelik Axundovun ailesinin uzvleri onun xanimi Tuba xanim ogulu Adil bey ve qizi Seyra xaniminin qardas ve bacilari ve Mirze Sefi Vazehin xanimi da burada son menzilini tapmisdilar Onlarin bir coxunun adlari bu gun panteonun girisindeki abideye hekk olunmusdur Tiflis muselman qebiristanliginda seyid qebri uzerindeki turbe 1900 cu il sekili XX esrde muselman qebiristanligi sokuldu 1959 cu ilde qebirstanliga bas ceken edebiyyatsunas alim Vaqif Arzumanlinin sozlerine gore Azerbaycan xadimlerinin bir coxunun mezari burada yerlesirdi elece de Vazehin turbe seklinde yarimdagilmis qebiri ve onun yanindaki bir nece usaq mezarlari da olmaqla 1964 1965 ci illerde defn edilmislerin qohumlarina qebirlerin kocurulmesi barede xeber verilmisdir cunki qebiristanligin yerinde Botanika bagi qurmaq planlasdirilirdi Uzun iller sonra Arzumanli yenide Tbilisiye yollandi ve gurcu tedqiqatci Ivan Yenikolopovun komeyi ile o 100 e yaxin mezari tapa ve seklini ceke bildi o cumleden 30 den cox taninmis azerbaycanlilarin mezar yerleri askar edildi Tbilisinin 70 yasli kokenli sakini Abdulayeva Feridenin xatirelerine gore qebiristanliq erazisinde kicik mescid yerlesirdi hansi ki 1950 ci illerde partladilmisdir Taninmis sexsiyyetlerin yalniz bir necesinin mezari salamat qaldi ve bu erazi Gorkemli Azerbaycanlilar panteonu adini alaraq Botanika baginin hissesine cevrildi Salamat qalmis mezarlarin en qedimi 1852 ci ilin noyabrinda vefat eden sair ve mutefekkir maarifci ve pedaqoq Mirze Sefi Vazehe mexsusdur 1970 ci ilde Azerbaycan KP MK nin birinci katibi Heyder Eliyevin Tbilisiye seferi zamani qebiristanliqda Axundovun qebri bir az abadlasdirilmisdir 1996 ci ilin mart ayinda Feteli xan Xoyskinin qebirustu abidesinin acilisi olmusdur Merasimde artiq Azerbaycanin prezidenti secilen Heyder Eliyev de istirak etmisdir 2006 ci ilde Heyder Eliyev Fondu panteonda defn edilmis sair Mirze Sefi Vazehin Mirze Feteli Axundzadenin Hesen bey Agayevin Feteli xan Xoyskinin qebirustu abidelerinin yeniden qurulmasi ve xiyabanin yaradilmasi islerini heyata kecirmisdi Teskil edilmis bir nece berpa edilmelere baxmayaraq 2012 ci ilin evvelinde panteon baximsiz veziyyete dusdu lakin ilin sonunadek qebiristanliq Azerbaycanin Gurcustandaki diplomatik numayendeliyinin seyi ile yeniden qurulmusdur Defn olunanlarin siyahisiHesen bey Agayevle Feteli xan Xoyskinin mezarlari simvolikdir IstinadlarGocha Hundadze Poslednee pristanishe vydayushihsya azerbajdzhancev Gruzii 2016 12 26 at the Wayback Machine Mejdan tv 2016 rus dilinde Mirze Sefi Vazehin Tiflisdeki mezari niye yoxa cixib 2016 12 26 tarixinde Istifade tarixi 2017 03 01 Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti Heyder Eliyevin Gurcustana ilk resmi seferi 8 10 mart 1996 ci il 2017 08 02 at the Wayback Machine Heyder Eliyev Irsi Beynexalq elektron kitabxana Tbiliside Azerbaycanin gorkemli sexsiyyetlerinin qebirustu abidelerinin berpasi 2017 12 22 at the Wayback Machine Heyder Eliyev Fondunun resmi sayti Chast Azerbajdzhana v Tbilisi utopaet v musore 2018 01 09 at the Wayback Machine rus dilinde 2018 07 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 03 01 Tahirzade Edalet Azerbaycan Tarixi Secere Cemiyyetinin Xeberleri az 7 Baki Adiloglu nesriyyati 2010 151 Xarici kecidlerVikianbarda Gorkemli Azerbaycanlilar panteonu ile elaqeli mediafayllar var Gocha Hundadze Poslednee pristanishe vydayushihsya azerbajdzhancev Gruzii 2016 12 26 at the Wayback Machine Mejdan tv 2016 Ziyalilarimizin defn olundugu mezarliq yerle bir oldu