Əliqulu Qəmküsar (doğum adı: Əliqulu Məşədi Ələkbər oğlu Nəcəfov; 24 may 1880 – 4 mart 1919) — Azərbaycan şairi, publisisti. Yazıları ilə "Molla Nəsrəddin", "Yeni füyuzat", "Həyat", "İrşad", "Sədayi-həqq", "Al bayraq", "Gələcək" və s. qəzet və jurnallarda iştirak etmişdir. Əsərləri "Otaylı", "Cüvəllağı", "Cüvəllağı bəy", "Sarsaqqulu bəy", "Qəmküsar" və başqa imzalarla nəşr edilmişdir. Ziyalı maarifçi nəsil olan nümayəndəsidir.
Əliqulu Qəmküsar | |
---|---|
Əliqulu Həcəfov | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Naxçıvan, İrəvan quberniyası, Rusiya imperiyası (hazırkı Naxçıvan, Azərbaycan) |
Vəfat tarixi | (38 yaşında) |
Vəfat yeri | Tiflis, Gürcüstan Demokratik Respublikası |
Dəfn yeri | |
Fəaliyyəti | şair |
Əliqulu Qəmküsar Vikimənbədə | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Əliqulu Nəcəfov Qəmküsar 1880-cı ildə Naxçıvanda doğulmuşdur. Atası Məşədi Ələkbər Hacı Nəcəf oğlu əvvəllər papaqçılıq, sonralar isə Culfa kömrükxanasında komissionçuluq etmişdir. Ana babası Məşədi Əsəd "Məddah" təxəllüsü ilə şeir yazmışdır. Əmisi "Fani" təxəllüslü Məhəmməd Hüseyn Nəcəfov Naxçıvanın qüvvətli şairlərindən sayılmışdır.
Qəmküsar səkkiz yaşından molla məktəbində ərəbcə və farscanı öyrənmişdir. Hələ məktəbdə ikən şeir yazmağa başlamış, 1892-ci ildə üç sinifli şəhər rus məktəbinə daxil olmuş, il yarım orada oxumuşdur. 1896-cı ilin əvvəlində, xəstə atası müalicə üçün Təbrizə gedir və Qəmküsarı da təhsildən ayırıb özü ilə aparır. Dörd ay Təbrizdə qaldıqdan sonra atası vəfat edir. Ağır külfətin qayğısı üzərinə düşdüyündən Qəmküsar dərsə davam edə bilmir. Təbriz mühiti şairin xoşuna gəlmir, təəssüratını belə ifadə edir:
Qurtarmadımı ağlamağın mövsimi, yarəb?
Hər gündə münacat olunur məscidimizdə.
Ağlar günə qaldıq, yenə əl çəkməyəcəklər,
Bu mərsiyəxanlar nə görüblər biləmizdə.
1897-ci ildə anası və dayısı ilə Xorasan ziyarətinə getməsi və orada gördükləri Qəmküsarda mövhumata olan nifrəti daha da artırır.
1912-ci ilin axırına qədər Culfada və bəzən Naxçıvanda yaşayır. "Molla Nəsrəddin" və başqa Bakı qəzet və jurnallarına şeir və məqalələr yazır. 1907-1909-cu illərdə İran inqilabı ilə yaxından maraqlanır, bu mövzuda şeirlər çap etdirir. 1912-ci ilin oktyabr ayında Qəmküsar Tiflisə köçür və Mirzə Cəlil ilə birlikdə "Molla Nəsrəddin" jurnalında yaxından iştirak etməyə başlayır. 1916-cı ilin may ayında juraal müvəqqəti olaraq dayandırılır. Qəmküsar Mirzə Cəlil ilə birlikdə səyahətə çıxır. "Ölülər" komediyasını səyahətdən əvvəl Bakıda, sonra Dağıstanda, Səmərqənddə, Daşkənddə və Volqaboyu şəhərlərində oynayırlar. Qəmküsarın "Ölülər"də Şeyx Nəsrullah rolunu böyük bir məharətlə oynaması məşhurdur. 1917-ci ilin axırında Tifiisdə çıxan "Al bayraq", sonra "Gələcək" qəzetlərində şeir və felyetonlar çap etdirir.
Ə.Qəmküsar 1919-cu ildə, martın 4-də axşam evinə qayıdarkən menşeviklər tərəfındən öldürülmüş və Tbilisinin botanika bağının ərazisində yerləşən müsəlman qəbiristanlığında dəfn edilmişdir.
Ə.Qəmküsar 1916-cı ildən etibarən öz yazıları ilə "Molla Nəsrəddin", "Yeni füyuzat", "Həyat", "İrşad", "Sədayi-həqq", "Al bayraq", "Gələcək" və s. qəzet və jurnallarda iştirak etmişdir. Əsərləri "Otaylı", "Cüvəllağı", "Cüvəllağı bəy", "Sarsaqqulu bəy", "Qəmküsar" və başqa imzalarla nəşr edilmişdir.
Yaradıcılığı
Həmçinin bax
Mənbə
- Əliqulu Qəmküsarın bioqrafiyası - www.adam.az 2016-03-05 at the Wayback Machine
- Qəzənfər Kazımov. "Qəmküsar yadigarı" 2007-03-04 at the Wayback Machine
- Kamal Camalov. "Əliqulu Qəmküsarın Azərbaycan məktəb və pedaqoji fikir tarixinin inkişaf etməsində xidmətləri çoxdur"
- Kamal Camalov. Mollanəsrəddinçilərin maarifçilik ideyaları. Bakı: Elm və təhsil, 2015.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Eliqulu Qemkusar dogum adi Eliqulu Mesedi Elekber oglu Necefov 24 may 1880 4 mart 1919 Azerbaycan sairi publisisti Yazilari ile Molla Nesreddin Yeni fuyuzat Heyat Irsad Sedayi heqq Al bayraq Gelecek ve s qezet ve jurnallarda istirak etmisdir Eserleri Otayli Cuvellagi Cuvellagi bey Sarsaqqulu bey Qemkusar ve basqa imzalarla nesr edilmisdir Ziyali maarifci nesil olan numayendesidir Eliqulu QemkusarEliqulu HecefovDogum tarixi 24 may 1880Dogum yeri Naxcivan Irevan quberniyasi Rusiya imperiyasi hazirki Naxcivan Azerbaycan Vefat tarixi 4 mart 1919 38 yasinda Vefat yeri Tiflis Gurcustan Demokratik RespublikasiDefn yeri Gorkemli Azerbaycanlilar panteonuFealiyyeti sairEliqulu Qemkusar Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiEliqulu Necefov Qemkusar 1880 ci ilde Naxcivanda dogulmusdur Atasi Mesedi Elekber Haci Necef oglu evveller papaqciliq sonralar ise Culfa komrukxanasinda komissionculuq etmisdir Ana babasi Mesedi Esed Meddah texellusu ile seir yazmisdir Emisi Fani texelluslu Mehemmed Huseyn Necefov Naxcivanin quvvetli sairlerinden sayilmisdir Qemkusar sekkiz yasindan molla mektebinde erebce ve farscani oyrenmisdir Hele mektebde iken seir yazmaga baslamis 1892 ci ilde uc sinifli seher rus mektebine daxil olmus il yarim orada oxumusdur 1896 ci ilin evvelinde xeste atasi mualice ucun Tebrize gedir ve Qemkusari da tehsilden ayirib ozu ile aparir Dord ay Tebrizde qaldiqdan sonra atasi vefat edir Agir kulfetin qaygisi uzerine dusduyunden Qemkusar derse davam ede bilmir Tebriz muhiti sairin xosuna gelmir teessuratini bele ifade edir Qurtarmadimi aglamagin movsimi yareb Her gunde munacat olunur mescidimizde Aglar gune qaldiq yene el cekmeyecekler Bu mersiyexanlar ne gorubler bilemizde 1897 ci ilde anasi ve dayisi ile Xorasan ziyaretine getmesi ve orada gordukleri Qemkusarda movhumata olan nifreti daha da artirir 1912 ci ilin axirina qeder Culfada ve bezen Naxcivanda yasayir Molla Nesreddin ve basqa Baki qezet ve jurnallarina seir ve meqaleler yazir 1907 1909 cu illerde Iran inqilabi ile yaxindan maraqlanir bu movzuda seirler cap etdirir 1912 ci ilin oktyabr ayinda Qemkusar Tiflise kocur ve Mirze Celil ile birlikde Molla Nesreddin jurnalinda yaxindan istirak etmeye baslayir 1916 ci ilin may ayinda juraal muveqqeti olaraq dayandirilir Qemkusar Mirze Celil ile birlikde seyahete cixir Oluler komediyasini seyahetden evvel Bakida sonra Dagistanda Semerqendde Daskendde ve Volqaboyu seherlerinde oynayirlar Qemkusarin Oluler de Seyx Nesrullah rolunu boyuk bir meharetle oynamasi meshurdur 1917 ci ilin axirinda Tifiisde cixan Al bayraq sonra Gelecek qezetlerinde seir ve felyetonlar cap etdirir E Qemkusar 1919 cu ilde martin 4 de axsam evine qayidarken mensevikler terefinden oldurulmus ve Tbilisinin botanika baginin erazisinde yerlesen muselman qebiristanliginda defn edilmisdir E Qemkusar 1916 ci ilden etibaren oz yazilari ile Molla Nesreddin Yeni fuyuzat Heyat Irsad Sedayi heqq Al bayraq Gelecek ve s qezet ve jurnallarda istirak etmisdir Eserleri Otayli Cuvellagi Cuvellagi bey Sarsaqqulu bey Qemkusar ve basqa imzalarla nesr edilmisdir Diger layihelerdeVikimenbede elaqeli metnlerVikianbarda elaqeli media fayllarYaradiciligiHemcinin baxMenbeEliqulu Qemkusarin bioqrafiyasi www adam az 2016 03 05 at the Wayback Machine Qezenfer Kazimov Qemkusar yadigari 2007 03 04 at the Wayback Machine Kamal Camalov Eliqulu Qemkusarin Azerbaycan mekteb ve pedaqoji fikir tarixinin in ki saf etmesinde xidmetleri coxdur Kamal Camalov Mollanesreddincilerin maarifcilik ideyalari Baki Elm ve tehsil 2015