Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kiyev (ukr. Київ təlləfüzü Kıyiv [ˈkɪjiu̯], tarixi Azərbaycan mənbələrində Kiyif az-əbcəd. کييف) — Ukraynanın paytaxtı və ən böyük şəhəri.
| Kiyev | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Київ | |||||
 | |||||
| |||||
| Ölkə | |||||
| Başçı | Vitali Kliçko | ||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Əsası qoyulub | 482 | ||||
| Sahəsi |
| ||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 179 ± 0 m | ||||
| Saat qurşağı |
| ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
| ||||
| Rəsmi dili | |||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | +380 44 | ||||
| Poçt indeksi | 01000–06999 | ||||
| Nəqliyyat kodu | AA, KA | ||||
| Digər | |||||
| kyivcity.gov.ua | |||||
| | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Kiyev Ukraynanın mərkəzi hissəsinin şimalında və Dnepr çayında yerləşir. Şəhərin ölçüsü şimaldan cənuba— 50 km, qərbdən şərqə isə 56 km-dir. Əhalisi üzrə Kiyev Avropa şəhərləri olan Moskvadan, Londondan, Parisdən, Sankt-Peterburqdan, Berlindən və Madriddən sonra yeddincidir.
Toponimi
"Zaman illəri haqqında povestlər" ("Повесть временных лет") salnaməsinə əsasən şəhərin adı Kiy adından yaranıb — üç qardaşdan ən böyüyünün adı belə idi, hansılar ki, Kiyevin baniləri hesab edilirlər. Həqiqətə daha yaxın olan, Kiyev şəhərinin əsasını qədim türklər tərəfində qoyulduğu bildirilir və "Kiyev" sözü qədim türk dilində "ki" yəni "iki" anlamını verir, "yev" ya da "ev" türk ləhçələrində geniş yayılmış "ev" anlamına istinad edir.
Tarixi
Öz uzun tarixi boyu Kiyev polyakların, Kiyev Rusiyasının, Kiyev knyazlığının, Ukrayna Xalq Respublikasının, Ukrayna Dövlətinin, Ukrayna Sovet Sosialist Respublikasının paytaxtı olmuşdur. 1991-ci il, 24 avqust tarixindən isə müstəqil Ukraynanın paytaxtı olmuşdur.
Kiyevin əhalisi
Kiyev 10 inzibatı rayona bölünür, onlar Dneprin sağ və sol sahillərində yerləşmişlər. Demoqrafiya İnstitutunun və Ukraynanın MEA-ının 2009-cu ilin başlanğıcına olan sosial tədqiqatlarının məlumatına görə Kiyevin faktiki əhalisi 3144,3 min insan təşkil edirdi. Onların arasında 83 % şəhər sakinləri — ukraynalılar, 14 % — ruslar, 3 % — yəhudilər, ermənilər və başqa milliyyətlərin nümayəndələridir.
Nəqliyyat
Kiyevdə üç aeroport mövcuddur: "Borispol" Beynəlxalq aeroportu, "Kiyev" (Julyanı) Beynəlxalq aeroportu və Qostomel (yük aeroportu Antonov) Aeroportu. Həmçinin bir neçə dəmiryol vağzalı var: Kiyev-Sərnişin, Cənub vağzalı, Şəhərətrafı vağzal, Karavayevlər Bağı (şəhərətrafı), Darniskiy dəmiryol vağzalı, Kiyev-Moskva. Kiyev Rusiya İmperiyasında elektrik tramvaylarının işə salındığı ilk şəhərdir.
6 noyabr 1960-cı ildə Kiyevdə ilk metro stansiyasının açılışı olmuşdur. Şəhərin özündə üç sərnişin xətti ilə (Svyatoşinsko-Brovarskaya, Kurenyovsko-Krasnoarmeyskaya, Sıresko-Peçerski) metropoliten fəaliyyət göstərir. Hər gün metropolitendən təxminən 1,422 milyon sərnişin istifadə edir.
Böyük həcmli yüklərin daşınmasında Dnepr çayından istifadə olunur.
Təhsil
Bu gün Kiyev Ukraynada ən böyük elm və təhsil mərkəzlərindən biridir. Kiyevdə böyük miqdarı ali və orta xüsusi təhsil müəssisələri yerləşdirilmişdir, bir neçə beynəlxalq əhəmiyyətli universitetlər daxil olmaqla, həmçinin Ukraynanın üç ən nüfuzlu universiteti: Taras Şevçenko adına Kiyev milli universiteti, "KPİ" Ukraynasının Milli texniki universiteti və Milli universitet "Kievo-Moqilyanskaya akademiya".
Kiyevdə təxminən 350 məktəb, 100-dən çox gimnaziya və lisey, təxminən 70 ali məktəb vardır, o cümlədən:
- Kiyev Milli İqtisadi Universiteti
- Milli Nəqliyyat Universiteti
- Milli Aviasiya Universiteti
- Kiyev milli Tikintinin və arxitektura universiteti (KİTİ)
- M. P. Draqomanov adına milli pedaqoji universitet
- Dövlət İnformasiya-Rabitə Texnologiyaları Universiteti
- Kiyev konservatoriyası
- Reklam institutu
- Kiyev milli dilçilik universiteti (XARDİL)
- Ukraynanın milli elmlər akademiyası (UMEA)
- Ukraynanın bioresurslarlarının və təbiətdən istifadə edilməsinin milli universiteti
- Kiyev milli Daxili işlər universiteti
- Kiyev rəssamlıq akademiyası
- O. O. Boqomoles adına milli tibbi universitet
- Beynəlxalq Solomonov Universiteti
- Ukraynanın milli Fiziki tərbiyə və idman (İNFİZ) universiteti
- İ. K. Karpenko-Karoqo adına Kiyev milli teatr, kino və televiziya universiteti
- Kiyev milli mədəniyyətin və incəsənət universiteti
- Kiyev milli texnologiyalar və dizayn universiteti
- Milli qida texnologiyaları universiteti
- Kiyev bazar əlaqələri universiteti
- Kiyev Milli Ticarət və İqtisadiyyat Universiteti
- Boris Qrinçenka adına Kiyev universiteti
Mədəniyyət
Kiyev həmçinin Ukraynanın mədəniyyət və incəsənət mərkəzidir. Burada 27 muzey, 25 teatr və teatr-studiyalar vardır. 2005-ci ildə Kiyev 50-ci Avroviziya musiqi müsabiqəsinin keçirildiyi yeri oldu, 2012-ci ildə isə o Ukraynanın Avropanın futbol 2012 Çempionatını qəbul etmiş dörd şəhərlərindən biri oldu.
Ədalətli olaraq Kiyevi dünyanın ən yaşıl şəhərlərindən biri adlandırırlar, axı meşələr parklar və bağlar onun sahəsinin daha çox yarısını təşkil edir. Şəhərin ərazisində iki böyük botanika bağı var. Mayda bütün Kiyevdə təmtəraqlı çiçəklənən şabalıd ağacı şəhərin simvoludur.
Qardaşlaşmış şəhərlər
İstinadlar
- Київський міський голова. Kyiv City State Administration.
- .
- State Statistics Service of Ukraine Чисельність наявного населення Українина 1 січня 2022. Kiyev: State Statistics Service of Ukraine.
- "edebiyyat defteri". 2014-04-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-12-16.
- . 2013-10-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-12-16.
Xarici keçidlər
- Kiyev — turistlər üçün məlumat
- Kiyev — şəhərlə tanışlıq 2009-03-03 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kiyev ukr Kiyiv tellefuzu Kiyiv ˈkɪjiu tarixi Azerbaycan menbelerinde Kiyif az ebced کييف Ukraynanin paytaxti ve en boyuk seheri KiyevKiyivBayraq d Gerb d 50 27 00 sm e 30 31 25 s u Olke UkraynaBasci Vitali KlickoTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 482Sahesi 848 km Merkezin hundurluyu 179 0 mSaat qursagi Serqi Avropa vaxti d UTC 02 00UTC 03 00Yay vaxtiEhalisiEhalisi 2 952 301 nef 1 yanvar 2022 Resmi dili ukrayn diliReqemsal identifikatorlarTelefon kodu 380 44Poct indeksi 01000 06999Neqliyyat kodu AA KADigerkyivcity gov uaXeriteni goster gizle Kiyev Vikianbarda elaqeli mediafayllar Kiyev Ukraynanin merkezi hissesinin simalinda ve Dnepr cayinda yerlesir Seherin olcusu simaldan cenuba 50 km qerbden serqe ise 56 km dir Ehalisi uzre Kiyev Avropa seherleri olan Moskvadan Londondan Parisden Sankt Peterburqdan Berlinden ve Madridden sonra yeddincidir Toponimi Zaman illeri haqqinda povestler Povest vremennyh let salnamesine esasen seherin adi Kiy adindan yaranib uc qardasdan en boyuyunun adi bele idi hansilar ki Kiyevin banileri hesab edilirler Heqiqete daha yaxin olan Kiyev seherinin esasini qedim turkler terefinde qoyuldugu bildirilir ve Kiyev sozu qedim turk dilinde ki yeni iki anlamini verir yev ya da ev turk lehcelerinde genis yayilmis ev anlamina istinad edir TarixiOz uzun tarixi boyu Kiyev polyaklarin Kiyev Rusiyasinin Kiyev knyazliginin Ukrayna Xalq Respublikasinin Ukrayna Dovletinin Ukrayna Sovet Sosialist Respublikasinin paytaxti olmusdur 1991 ci il 24 avqust tarixinden ise musteqil Ukraynanin paytaxti olmusdur Kiyevin ehalisiKiyev 10 inzibati rayona bolunur onlar Dneprin sag ve sol sahillerinde yerlesmisler Demoqrafiya Institutunun ve Ukraynanin MEA inin 2009 cu ilin baslangicina olan sosial tedqiqatlarinin melumatina gore Kiyevin faktiki ehalisi 3144 3 min insan teskil edirdi Onlarin arasinda 83 seher sakinleri ukraynalilar 14 ruslar 3 yehudiler ermeniler ve basqa milliyyetlerin numayendeleridir NeqliyyatKiyevde uc aeroport movcuddur Borispol Beynelxalq aeroportu Kiyev Julyani Beynelxalq aeroportu ve Qostomel yuk aeroportu Antonov Aeroportu Hemcinin bir nece demiryol vagzali var Kiyev Sernisin Cenub vagzali Seheretrafi vagzal Karavayevler Bagi seheretrafi Darniskiy demiryol vagzali Kiyev Moskva Kiyev Rusiya Imperiyasinda elektrik tramvaylarinin ise salindigi ilk seherdir 6 noyabr 1960 ci ilde Kiyevde ilk metro stansiyasinin acilisi olmusdur Seherin ozunde uc sernisin xetti ile Svyatosinsko Brovarskaya Kurenyovsko Krasnoarmeyskaya Siresko Pecerski metropoliten fealiyyet gosterir Her gun metropolitenden texminen 1 422 milyon sernisin istifade edir Boyuk hecmli yuklerin dasinmasinda Dnepr cayindan istifade olunur TehsilBu gun Kiyev Ukraynada en boyuk elm ve tehsil merkezlerinden biridir Kiyevde boyuk miqdari ali ve orta xususi tehsil muessiseleri yerlesdirilmisdir bir nece beynelxalq ehemiyyetli universitetler daxil olmaqla hemcinin Ukraynanin uc en nufuzlu universiteti Taras Sevcenko adina Kiyev milli universiteti KPI Ukraynasinin Milli texniki universiteti ve Milli universitet Kievo Moqilyanskaya akademiya Kiyevde texminen 350 mekteb 100 den cox gimnaziya ve lisey texminen 70 ali mekteb vardir o cumleden Kiyev Milli Iqtisadi Universiteti Milli Neqliyyat Universiteti Milli Aviasiya Universiteti Kiyev milli Tikintinin ve arxitektura universiteti KITI M P Draqomanov adina milli pedaqoji universitet Dovlet Informasiya Rabite Texnologiyalari Universiteti Kiyev konservatoriyasi Reklam institutu Kiyev milli dilcilik universiteti XARDIL Ukraynanin milli elmler akademiyasi UMEA Ukraynanin bioresurslarlarinin ve tebietden istifade edilmesinin milli universiteti Kiyev milli Daxili isler universiteti Kiyev ressamliq akademiyasi O O Boqomoles adina milli tibbi universitet Beynelxalq Solomonov Universiteti Ukraynanin milli Fiziki terbiye ve idman INFIZ universiteti I K Karpenko Karoqo adina Kiyev milli teatr kino ve televiziya universiteti Kiyev milli medeniyyetin ve incesenet universiteti Kiyev milli texnologiyalar ve dizayn universiteti Milli qida texnologiyalari universiteti Kiyev bazar elaqeleri universiteti Kiyev Milli Ticaret ve Iqtisadiyyat Universiteti Boris Qrincenka adina Kiyev universitetiMedeniyyetKiyev hemcinin Ukraynanin medeniyyet ve incesenet merkezidir Burada 27 muzey 25 teatr ve teatr studiyalar vardir 2005 ci ilde Kiyev 50 ci Avroviziya musiqi musabiqesinin kecirildiyi yeri oldu 2012 ci ilde ise o Ukraynanin Avropanin futbol 2012 Cempionatini qebul etmis dord seherlerinden biri oldu Edaletli olaraq Kiyevi dunyanin en yasil seherlerinden biri adlandirirlar axi meseler parklar ve baglar onun sahesinin daha cox yarisini teskil edir Seherin erazisinde iki boyuk botanika bagi var Mayda butun Kiyevde temteraqli ciceklenen sabalid agaci seherin simvoludur Qardaslasmis seherlerAnkara Turkiye 1992 Astana Qazaxistan 1998 Afina Yunanistan 1996 Asqabad Turkmenistan Baki Azerbaycan 1997 Belqrad Serbiya Biskek Qirgizistan 1997 Brazilia Braziliya Bratislava Slovakiya 1969 Brussel Belcika 1997 Budapest Macaristan 1993 Buenos Ayres Argentina 1993 Varsava Polsa 1994 Vyana Avstriya 1992 Vilnus Litva 1992 Havana Kuba 1994 Genuya Italiya 2009 Irevan Ermenistan 1995 Cenevre Isvecre Quds Israil Kioto Yaponiya 1971 Kisinyov Moldova 1993 Krakov Polsa 1961 Leypsiq Almaniya 1962 Lissabon Portuqaliya Mahacqala Rusiya Mexiko Meksika 1997 Sian Belarus 1997 Moskva Rusiya 1992 Munhen Almaniya 1989 Danimarka 1989 Os Qirgizistan Pekin Cin 13 dekabr 1993 Pretoriya CAR 1993 Riqa Latviya 1998 Rio de Janeyro Braziliya Sankt Peterburq Rusiya 2001 Santyaqo Cili 1998 Saratov Rusiya 2007 Sofiya Bolqaristan 1999 Stokholm Isvec 1997 Tallin Estoniya 1994 Tampere Finlandiya 1961 Daskend Ozbekistan 1998 Tbilisi Gurcustan 1999 Toronto Kanada 1991 Tripoli Liviya Tuluza Fransa 1970 Uxan Cin 1990 Florensiya Italiya 1969 Helsinki Finlandiya 1993 Cikaqo Illinoys ABS 1991 Edinburq Boyuk Britaniya 1989 IstinadlarKiyivskij miskij golova Kyiv City State Administration State Statistics Service of Ukraine Chiselnist nayavnogo naselennya Ukrayinina 1 sichnya 2022 Kiyev State Statistics Service of Ukraine edebiyyat defteri 2014 04 08 tarixinde Istifade tarixi 2013 12 16 2013 10 02 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 12 16 Xarici kecidlerKiyev turistler ucun melumat Kiyev seherle tanisliq 2009 03 03 at the Wayback Machine