Müslüm Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyası — Bakıda konsert kompleksi. Filarmoniya binası 1910–1912-ci illərdə mülki-mühəndis Qavril Ter-Mikelovun layihəsi əsasında Niyazi küçəsi (keçmiş Sadovaya küçəsi) və İstiqlaliyyət küçəsinin (keçmiş Nikolayevskaya küçəsi) kəsişməsində, sonradan Filarmoniya bağı adlandırılmış park (keçmiş adı Qubernator bağı) ərazisində inşa edilmişdir. Dövlət Filarmoniyası isə 25 may 1936-cı ildə yaradılmışdır.
Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyası | |
---|---|
| |
| |
Yerləşməsi | |
Ölkə | Azərbaycan |
Yerləşir | Bakı şəhəri, Səbail rayonu |
Ünvan | İstiqlaliyyət küçəsi, 2 |
Metro | M 1 İçərişəhər metrostansiyası |
Tarixi | |
Əsası qoyulub | 1920 |
Açılıb | 25 may 1936 |
Filarmoniya binası | |
Memarlıq üslubu | İtalyan intibahı (eksteryer) Rokoko (interyer) |
Memar | Qavriil Ter-Mikelov |
Tikilib | 1910–1912 |
Təmir olunub | 1936–1937, 1996–2004 |
Heyət | |
Direktor | Murad Adıgözəlzadə |
Digər məlumatlar | |
Telefon | +99412 497 36 09 |
Sayt | filarmoniya.az |
İstinad nöm. | 143 |
Əhəmiyyəti | Ölkə əhəmiyyətli |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Binası
Tarixi
1910-cu ilə kimi Bakıda şəhər varlılarının əylənməsi üçün taxtadan pavilyon mövcud idi. Suvaqlanmış və əhənglənmiş bu taxta bina "Ağ klub" adlandırılırdı. Bina Bakı qalasının Şirvan qapısı yaxınlığında yerləşirdi. Bir dəfə gecə güclü xəzri nəticəsində binada yanğın başlayır və "Ağ klub" tamamilə yanaraq məhv olur. Binanın qəsdən yandırılması da ehtimal edilir. 1910-cu ildə "Ağ klub"un yanaraq məhv olmasından sonra şəhərdə zənginlərin əylənməsi üçün yeni bina inşa edilməsinə ehtiyac var idi.
Binanın layihəsinin hazırlanması mülki-mühəndis Qavriil Ter-Mikelova həvalə edilir. O, yerli filarmoniya binası ilə tanış olmaq üçün — Monte Karloya ezam edilir. O, Bakı üçün Monte Karlo filarmoniyasına bənzər bina layihəsi hazırlayır. Monte Karlo filarmoniyası, öz gözəlliyinə görə Avropanın ən gözəl konsert salonlarından biri hesab edilirdi. Ter-Mikelov Monte Karlodan təəssürat və fikirlərlə qayıdır.
1907-ci ildə şəhər varlıları ictimai məclislərin keçirilməsi üçün məkanın inşa olunması məqsədiylə bağda yer ayırmaq təklifi ilə Şəhər Dumasına müraciət etdikdə, duma üzvlərinin bir çoxu buna etiraz edirlər, çünki, əks halda 200-dən çox yaşlı ağacın kəsilməsi lazım idi, lakin 1908-ci ildə ərazisinin 1664.92 m2-ə qədər azaldılması sayəsində Qubernator bağı ərazisində İctimai məclislər üçün yay binası üçün yer ayırılması təsdiq edildi. Layihənin yekun variantı 1910-cu ildə hazırlanır və təsdiqlənməsi üçün şəhər upravasının inşaat komissiyasına təqdim edilir. 1911-ci ildə binanın inşasına başlanan zaman, dəniz sahilində mühəndis Məmmədhəsən Hacınskinin layihəsi əsasında 1909-cu ildə inşasına başlanmış və 17.323.44 m2 ərazini əhatə edən bulvar mövcud idi.
Yay klubunun əsas fasadı Ter-Mikelovun layihəsi əsasında inşa edilmiş Sadıxov qardaşlarının evinə, profili isə Hacı Zeynalabdin Tağıyevin inşa etdirdiyi binası (Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyinin II korpusu) və Rotşildlərin Bakı kontorunun işlərini idarə edən De Burun sarayına (Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyinin I korpusu) baxır. Qısa müddət sonra De Bur öz malikanəsini Qafqaz Cəmiyyətinə satır və cəmiyyətin sədri milyonçu P. Qukasov Ter-Mikelovdan xahiş edir ki, binanı elə planlaşdırsın ki, onun yaşadığı saraydan nəinki musiqi eşidilsin, həm də klubda baş verənləri müşahidə etmək mümkün olsun. Milyonçunun xahişini yerinə yetirən memar orijinal üsul fikirləşir. Adətən konsert zallarında səhnə üzü əsas girişə tərəf baxsa da, filarmoniyada giriş səhnənin yanında yerəşir. Buna görə də Deburun sarayının pəncərə və eyvanlarından filarmoniyanın səhnəsini rahat görmək mümkündür. Lakin, Manaf Süleymanov qeyd edir ki, bu məlumat yalnız şəhər əfsanəsidir, çünki, 1912-ci ildə P. Qukasov Dövlət Dumasının üzvü seçilərək Peterburqa köçmüşdü. 1912-ci ildə binanın inşası tamamlanır.
Mülkədarlar və neft milyonçuları, zəngin tacirlər və yüksək vəzifəli məmurlar, tanınmış mühəndislər, çar ordusunun zabitləri və başqaları vaxtlarını gecə yarısına kimi burada keçirirdilər. Bəzilə bütün varlarını itirənə kimi burada qumar oynayırdılar.
Azərbaycanda Sovet hakimiyyətinin qurulmasından sonra, 20-ci illərdə bu binada musiqi həvəskarları, müxtəlif orkestr və ansambllar toplaşmağa başladı. 25 may 1936-cı ildə Bakı sovetinin işçi-kəndli və matros deputatları qarşısında simfonik konsertlər idarəsinin bazası əsasında Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası yaradıldı. 1936–1937-ci illərdə binada bərpa işləri görülmüşdür. 1937-ci il avqust ayının 11-də isə Xalq Komissarları Sovetinin 5021 saylı iclasının qərarı ilə AK (b) MK-dan xahiş edildi ki, Əməkdar İncəsənət xadimi Müslüm Maqomayevin adını əbədiləşdirməkdən ötru Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasına bəstəkarın adı verilsin.
Azərbaycan Respublikasının qurulmasından sonra 1996–2004-cü illərdə Filarmoniya binasında əsaslı bərpa və yenidənqurma işləri aparılmışdır. 27 yanvar 2004-cü ildə Filarmoniya binasının təntənəli açılış mərasimi baş tutmuşdur. Açılışda prezident İlham Əliyev, Mədəniyyət naziri Polad Bülbüloğlu, tanınmış violonçel ifaçısı Mstislav Rostropoviç, professor Fərhad Bədəlbəyli iştirak etmişdilər.
Memarlıq xüsusiyyətləri
ruhunda İtaliya intibahı, memarın layihəsini işlədiyi tikilinin obrazlı həllinə son dərəcə yaxşı uyğun gəlirdi. Bu həll, memarlıq-planlaşdırma ideyasını, tikili üçün ayırılan torpaq sahəsinin yeri – yerin uduşlu relyefini və iqlim xüsusiyyətlərini əvvəlcədən müəyyən edirdi. İctimai məclisin layihəsində koloritli və ifadəli (binanın aid olduğu mövzuya uyğun olaraq) kompozisiya yaradılmışdı. İşıq və kölgə oyunlarının böyük kütlələri ifadə etmək üçün vasitə kimi istifadə edildiyi, terras və verandalarla zəngin bina İntibah dövrü İtaliya villalarını xatırladır.
Künc sahəsi, binanın kompozisiyasında, simmetriya üsulunu saxlamaqla planlaşdırma həllinin seçimini qabaqcadan müəyyən etmişdi. Plan artıq keçid və dəhlizlər olmadan, aydın və sadə şəkildə təsvir edilmişdi. Bütün əsas divarlar bir-biri ilə əlaqəlidir və vahid konstruktiv sxem təşkil edir. Filarmoniyanın qalan bütün otaqlarının birləşdiryi planda ellips şəkilli zal memarlıq-planlaşdırma kompozisiyasının mərkəzidir.
Bina dənizə, mənzərəli Bakı buxtasına tərəf yönəlib. Cənub tərəfdən o, klassik orderləri istifdə etməklə incə və zərif şəkildə ayrın göstərilmiş təntənəli çoxyaruslu kompozisiya kimi qəbul edilir. Əsas həcm memarlıq kütlələrinin artan ritmik özəyi üzərində — yan qanadlardan mərkəzə doğru inşa edilib. Bütün həcmli-məkan quruluşu dekorativ fənərlə birgə günbəz və minarə üslublu cinahlardan çıxan düzgün quruluşlu qüllələr tamamlayıb.
Fasad mövzusunun inkişafını davam edən dekorativ işləmələr interyerin həllini maraqlı edir. Bu binada memarlığın xarici və daxili vahidliyini pozan eklektikaya yer verilməmişdir. İnteryerlərdə proporsiyaların təmizliyinin, formaların gözəlliyinin və bütövlüyünün həmahəngliyini açan, memarlıq düşüncəsinin məntiqinə birlikdə tabe edilmiş, İtalyan intibahının ən gözəl anlamında yalnız stilizasiya mövcuddur.
Strukturu
Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri
Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri 1920-ci ildə Azərbaycan peşəkar musiqisinin banisi Üzeyir Hacıbəyovun təşəbbüsü ilə yaradılıb. Tez bir zamanda orkestr Qlinkanın, Çaykovskinin, Musorqskinin, Rimski-Korsakovun, Motsartın, Bethovenin, Şubertin, Berliozun, Mendelsonun, Vaqnerin, Listin və başqa bəstəkarların əsərlərini yüksək səviyyədə, peşəkarlıqla ifa etməyə başlayıb. Müxtəlif illərdə dövlət simfonik orkestri ilə dirijorlardan M. Çernyaxovski, U. Qoldşteyn, A. Stolerman və başqaları işləmişlər.
Orkestrin formalaşmasında dirijorlardan R. Baton (Fransa), O. Klemperer (Almaniya), F. Ştidri (Avstriya), N. Qolovanov (Rusiya) yaxından iştirak ediblər. SSRİ-də yaradılmış ilk orkestrlərdən biri olan Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri fəaliyyətə başladığı vaxtdan peşəkar musiqi mədəniyyətinin təbliğində mühüm rol oynayıb. Simfonik Orkestrin repertuarına Qərbi Avropa, rus və Azərbaycan bəstəkarlarının əsərləri daxildir. 1938-ci ildən Simfonik Orkestrə görkəmli dirijor Niyazi başçılıq edib.
Orkestrin yarandığı dövrdə Niyazi onun bədii rəhbəri, N. P. Anosov isə baş dirijoru idi. N. P. Anosov orkestrlə cəmi 2 ilk işlədi. 1940–1944-cü illərdə Böyük Vətən Müharibəsi ilə əlaqədar orkestr buraxılmışdır. 1945–1948-ci illərdə orkestrin baş dirijoru vəsifəsində təcrübəli musiqiçi, tanınmış dirijor, professor Leo Ginzburq çalışmışdır. 1948–1984-cü illərdə, həyatının son gününə qədər simfonik orkestrin baş dirijoru və bədii rəhbəri Niyazi olmuşdur.
1984–1990-cı illərdə orkestrin drijoru və bədii rəhbəri kimi Rauf Abdullayev faliyyət göstərir. 1992–1998-ci illərdə Yalçın Adıgözəlov orkestrin bədii rəhbəri və baş dirijoru kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1998-ci ildən bu günə kimi isə həmin vəzifəni Rauf Abdullayev yerinə yetirir. Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri Almaniya, Türkiyə, İsveçrə, Misir, ABŞ, Fransa, Böyük Britaniya, İtaliya, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində uğurla çıxışlar etmişdir. Orkestr , Qəbələ Beynəlxalq Musiqi Festivalı, Üzeyir Hacıbəyov Beynəlxalq musiqi festivalı, Beynəlxalq Muğam Festivallarının fəal iştirakçısıdır.
Azərbaycan Dövlət Xalq Çalğı Alətləri Orkestri
Azərbaycan Dövlət Xalq Çalğı Alətləri Orkestri 2000-ci ildə Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının nəzdində yaradılaraq, həmin ilin 8 Mart Qadınlar Günü münasibətilə təşkil olunmuş konsertdə ilk dəfə çıxış etmişdir. Orkestr 2007-ci ilin may ayında Azərbaycanda, Belarus və Moldova respublikalarında keçirilən mədəniyyət və incəsənət günlərində iştirak etmişdir. Hal-hazırda orkestrın bədii rəhbəri və baş dirijoru Ağaverdi Paşayevdir. Azərbaycan Dövlət Xalq Çalğı Alətləri Orkestri 2004 və 2005-ci illərdə İran İslam Respublikasının Tehran şəhərində keçirilən ənənəvi XX "Fəcr" Beynəlxalq Musiqi Festivallarında 2 dəfə ən yüksək "Qızıl Çəngi" mükafatına layiq görülmüşdür.
Qara Qarayev adına Azərbaycan Dövlət Kamera Orkestri
Qara Qarayev adına Azərbaycan Dövlət Kamera Orkestri 1964-cü ildə məşhur Azərbaycan bəstəkarları Qara Qarayevin və Fikrət Əmirovun təşəbbüsü ilə yaradılmışdır. Orkestrin baş dirijoru və bədii rəhbəri respublikanın xalq artisti, Dövlət mükafatları laureatı Nazim Rzayev olmuşdur. 1995-ci ildən – 1997-ci ilədək kollektivə Yaşar İmanov rəhbərlik etmişdir. 1998-ci ildən bu günədək orkestrə respublikanın xalq artisti Teymur Göyçayev rəhbərlik edir. Orkestrin repertuarı Azərbaycan və xarici ölkə bəstəkarlarının əsərlərindən ibarətdir.1998-ci ilin iyulunda orkestr Azərbaycan mədəniyyətini Londonda müvəffəqiyyətlə təmsil etmiş, həmin ilin sentyabr ayında isə Parisdə Qara Qarayevin 80 illiyinə həsr olunmuş yubiley konserti vermişdir. 2011-ci ilin may ayında Pekin şəhərində keçirilən Azərbaycan Mədəniyyəti Günlərində, iyul ayında Fransada "Ramatuel" Beynəlxalq Klassik Musiqi Festivalında çıxış etmişdir. 2011-ci ilin fevral ayında Orkesrt Parisdə "Qavou" Konsert Zalında sentyabr ayında Berlin və Paris şəhərlərində, dekabr ayında Roma şəhərində Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü ilə Azərbaycanın müstəqilliyinin 20-ci il dönümünə həsr olunmuş konsert proqramları ilə çıxışlar etmişdir. 2014-cü il iyunun 6-da Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı və Azərbaycanın Yunanıstandakı səfirliyinin dəstəyi ilə Afinanın "Meqaro Muzikis" Mədəniyyət Kompleksində Qara Qarayev adına Azərbaycan Dövlət kamera orkestrinin konserti olub.
Fikrət Əmirov adına Azərbaycan Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblı
Fikrət Əmirov adına Azərbaycan Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblı 1938-ci ildə Üzeyir Hacıbəyov tərəfindən yaradılıb. Müxtəlif dövrlərdə kollektivə dahi Ü. Hacıbəyli ilə yanaşı Azərbaycan bəstəkarlarından Səid Rüstəmov, Cahangir Cahangirov, Vasif Adıgözəlov, Hacı Xanməmmədov, Telman Hacıyev və Ramiz Mirişli rəhbərlik edib. Ansamblın xoreoqrafiya qrupunda Əminə Dilbazi, Tutu Həmidova, Böyükağa Məmmədov, Roza Cəlilova, Aliyə Ramazanova, Afaq Məlikova, , Əlikram Aslanov, Nadir Məmmədov və başqa görkəmli rəqs ustaları yetişib. Ansamblın repertuarını Azərbaycan və dünya xalqlarının mahnı və rəqsləri, xor əsərləri təşkil edir. Mahnı və rəqs ansamblının bədii rəhbəri və dirijoru Ağaverdi Paşayevdir.
Azərbaycan Dövlət Xor Kapellası
Azərbaycan Dövlət Xor Kapellasının əsası 1926-cı ildə Üzeyir Hacıbəyov tərəfindən çoxsəsli xor yaradılmasına cəhd edilməsi ilə qoyulmuşdur. 1966-cı ildə Dövlət Filarmoniyasının nəzdində Azərbaycan Dövlət Xor Kapellası yaradılmışdır. Yarandığı vaxtdan uzun illər boyu kollektivə əməkdar incəsənət xadimi, xormeyster rəhbərlik etmişdir. 1996-cı ildən Azərbaycan Dövlət Xor Kapellasının bədii rəhbəri və baş dirijoru Gülbacı İmanovadır. Xorun repertuarı Azərbaycan və xarici ölkə bəstəkarlarının əsərlərindən ibarətdir.
Azərbaycan Dövlət Fortepiano Triosu
Azərbaycan Dövlət Fortepiano Triosu 2002-ci ildə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin təşəbbüsü ilə yaradılıb. Fortepiano triosunun iştirakçıları Töhfə Babayeva (skripka), Nərgiz Əliyarova (fortepiano) və Səbinə İbrahimovadır (violonçel). Fortepiano Triosunun repertuarında Azərbaycan və xarici bəstəkarların əsərləri yer alır.
Azərbaycan Dövlət Simli Kvarteti
Azərbaycan Dövlət Simli Kvarteti 1998-ci ildə yaradılıb. Simli Kvartetin iştirakçıları Uran Seyidov (I violin), Soltan Məmmədova (II violin), Vaxtanq İmanov (viola), Aleksey Miltıxdir (violonçel). Simli Kvartet 1998-ci ilin sentyabrında Parisdə UNESCO xətti ilə keçirilən Q. Qarayevə həsr edilən konsertdə, 2000-ci ildə İstanbul şəhərində Cəmil Rəşid Rey konsert salonunda uğurla çıxış edib.
Azərbaycan Dövlət Rəqs Ansamblı
Azərbaycan Dövlət Rəqs Ansamblı 1970-ci ildə yaradılıb. Ansambla uzun illər görkəmli balet ustaları, SSRİ xalq artisti Leyla Vəkilova və Əlibaba Abdullayev rəhbərlik etmişlər. Məhz bu sənətkarların əməyi sahəsində kollektiv öz repertuarını rəngarəng rəqslərlə zənginləşdirmişdir. 1984-cü ildən bu günədək ansambla Afaq Məlikova rəhbərlik edir. Dövlət Rəqs Ansamblına "Əməkdar kollektiv" fəxri adı verilmişdir. Peşəkarlardan ibarət olan bu kollektiv bir çox beynəlxalq səviyyəli festivalların, Rusiyada, Ukraynada, Gürcüstanda, Türkiyədə, Avstriyada keçirilən Azərbaycan Mədəniyyət Günlərinin, mədəni proqramaların, dövlət səviyyəli irimiqyaslı tədbirlərin iştirakçısı olmuşdur. O, 1979-cu ildə Beynəlxalq Karfagen Folklor Festivalının qızıl medalına layiq görülmüşdür.
İstinadlar
- Fətullayev-Fiqarov, Şamil. Bakıda şəhərsalma XIX əsr və XX əsrin əvvəllərində. Bakı: Şərq-Qərb. 2013. səh. 243. (#accessdate_missing_url)
- Сулейманов, Манаф. Дни минувшие (Исторические очерки). Баку: Азернешр. 1990. səh. 14. (#accessdate_missing_url)
- Fətullayev-Fiqarov, Şamil. Bakıda şəhərsalma XIX əsr və XX əsrin əvvəllərində. Bakı: Şərq-Qərb. 2013. səh. 244. (#accessdate_missing_url)
- Fətullayev-Fiqarov, Şamil. Bakının Memarlıq Ensiklopediyası. Bakı: Şərq-Qərb. 2013. səh. 133. (#accessdate_missing_url)
- "Казино в Монте-Карло? Нет, Филармония в Баку!". olaylar.az. 25.04.2016. 27 July 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 31 may 2016.
- . filarmoniya.az. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası. 11 October 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 may 2016.
- Fətullayev-Fiqarov, Şamil. Bakının Memarlıq Ensiklopediyası. Bakı: Şərq-Qərb. 2013. səh. 132. (#accessdate_missing_url)
- Fətullayev-Fiqarov, Şamil. Bakının Memarlıq Ensiklopediyası. Bakı: Şərq-Qərb. 2013. səh. 135. (#accessdate_missing_url)
- "Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestrı". anl.az. Azərbaycan Milli Kitabxanası. 2016-06-25 tarixində . İstifadə tarixi: 1 iyun 2016.
- . filarmoniya.az. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası. 2018-07-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyun 2016.
- "Azərbaycan Dövlət Xalq Çalğı Alətləri Orkestri". Səs qəzeti. Azərbaycan Milli Kitabxanası. 2010.- 10 iyul. 2022-03-25 tarixində . İstifadə tarixi: 1 iyun 2016.
- "Qara Qarayev adına Azərbaycan Dövlət Kamera Orkestrı". azerbaijans.com. 2021-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 1 iyun 2016.
- . filarmoniya.az. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası. 2018-07-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyun 2016.
- . heydar-aliyev-foundation.org. 9 iyun 2014. 2018-05-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyun 2016.
- . filarmoniya.az. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası. 2018-07-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyun 2016.
- . filarmoniya.az. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası. 2018-07-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyun 2016.
- . filarmoniya.az. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası. 2018-07-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyun 2016.
- . filarmoniya.az. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası. 2018-07-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyun 2016.
- "Peşəkar rəqqaslar yetişdirən ansambl". Səs qəzeti. anl.az. 2010.- 7 dekabr. 2022-03-25 tarixində . İstifadə tarixi: 1 iyun 2016.
Ədəbiyyat
- Манаф Сулейманов — Дни минувшие (Исторические очерки), Баку, Азернешр, 340 səhifə.
- Şamil Fətullayev-Fiqarov — Bakının Memarlıq Ensiklopediyası. Bakı, Azərbaycan Memarlar İttifaqı, Şər-Qərb, 528 səhifə
- Şamil Fətullayev-Fiqarov — Bakıda şəhərsalma – XIX əsr və XX əsrin əvəllərində. Bakı, Azərbaycan Memarlar İttifaqı, 352 səhifə
Xarici keçidlər
- Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının rəsmi saytı 2012-12-24 at the Wayback Machine
- В Азгосфилармонии начался ремонт (rus.)
- Филармония — гармония, отточенная временем 2008-11-20 at the Wayback Machine (rus.)
- Филармония [ölü keçid] (rus.)
- Филаpмония подводит итоги пpоделанной pаботы 2014-04-08 at the Wayback Machine (rus.)
- Фото бакинской филармонии им. Муслима Магомаева 2010-05-23 at the Wayback Machine (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Muslum Maqomayev adina Azerbaycan Dovlet Akademik Filarmoniyasi Bakida konsert kompleksi Filarmoniya binasi 1910 1912 ci illerde mulki muhendis Qavril Ter Mikelovun layihesi esasinda Niyazi kucesi kecmis Sadovaya kucesi ve Istiqlaliyyet kucesinin kecmis Nikolayevskaya kucesi kesismesinde sonradan Filarmoniya bagi adlandirilmis park kecmis adi Qubernator bagi erazisinde insa edilmisdir Dovlet Filarmoniyasi ise 25 may 1936 ci ilde yaradilmisdir Azerbaycan Dovlet Akademik FilarmoniyasiFilarmoniyanin Istiqlaliyyet kucesinden gorunusuFilarmoniyanin qapali konsert salonunun interyeriYerlesmesi40 21 50 sm e 49 49 53 s u Olke AzerbaycanYerlesir Baki seheri Sebail rayonuUnvan Istiqlaliyyet kucesi 2Metro M 1 Iceriseher metrostansiyasiTarixiEsasi qoyulub 1920Acilib 25 may 1936Filarmoniya binasiMemarliq uslubu Italyan intibahi eksteryer Rokoko interyer Memar Qavriil Ter MikelovTikilib 1910 1912Temir olunub 1936 1937 1996 2004HeyetDirektor Murad AdigozelzadeDiger melumatlarTelefon 99412 497 36 09Sayt filarmoniya azAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 143EhemiyyetiOlke ehemiyyetliAzerbaycan Dovlet Filarmoniyasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarBinasiTarixi Baki qalasi yaxinliginda yerlesmis ve 1910 cu ilde yangin neticesinde mehv olmus Ag klub binasi 1910 cu ile kimi Bakida seher varlilarinin eylenmesi ucun taxtadan pavilyon movcud idi Suvaqlanmis ve ehenglenmis bu taxta bina Ag klub adlandirilirdi Bina Baki qalasinin Sirvan qapisi yaxinliginda yerlesirdi Bir defe gece guclu xezri neticesinde binada yangin baslayir ve Ag klub tamamile yanaraq mehv olur Binanin qesden yandirilmasi da ehtimal edilir 1910 cu ilde Ag klub un yanaraq mehv olmasindan sonra seherde zenginlerin eylenmesi ucun yeni bina insa edilmesine ehtiyac var idi Binanin layihesinin hazirlanmasi mulki muhendis Qavriil Ter Mikelova hevale edilir O yerli filarmoniya binasi ile tanis olmaq ucun Monte Karloya ezam edilir O Baki ucun Monte Karlo filarmoniyasina benzer bina layihesi hazirlayir Monte Karlo filarmoniyasi oz gozelliyine gore Avropanin en gozel konsert salonlarindan biri hesab edilirdi Ter Mikelov Monte Karlodan teessurat ve fikirlerle qayidir 1907 ci ilde seher varlilari ictimai meclislerin kecirilmesi ucun mekanin insa olunmasi meqsediyle bagda yer ayirmaq teklifi ile Seher Dumasina muraciet etdikde duma uzvlerinin bir coxu buna etiraz edirler cunki eks halda 200 den cox yasli agacin kesilmesi lazim idi lakin 1908 ci ilde erazisinin 1664 92 m2 e qeder azaldilmasi sayesinde Qubernator bagi erazisinde Ictimai meclisler ucun yay binasi ucun yer ayirilmasi tesdiq edildi Layihenin yekun varianti 1910 cu ilde hazirlanir ve tesdiqlenmesi ucun seher upravasinin insaat komissiyasina teqdim edilir 1911 ci ilde binanin insasina baslanan zaman deniz sahilinde muhendis Memmedhesen Hacinskinin layihesi esasinda 1909 cu ilde insasina baslanmis ve 17 323 44 m2 erazini ehate eden bulvar movcud idi Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasinin gorunusu Yay klubunun esas fasadi Ter Mikelovun layihesi esasinda insa edilmis Sadixov qardaslarinin evine profili ise Haci Zeynalabdin Tagiyevin insa etdirdiyi binasi Azerbaycan Milli Incesenet Muzeyinin II korpusu ve Rotsildlerin Baki kontorunun islerini idare eden De Burun sarayina Azerbaycan Milli Incesenet Muzeyinin I korpusu baxir Qisa muddet sonra De Bur oz malikanesini Qafqaz Cemiyyetine satir ve cemiyyetin sedri milyoncu P Qukasov Ter Mikelovdan xahis edir ki binani ele planlasdirsin ki onun yasadigi saraydan neinki musiqi esidilsin hem de klubda bas verenleri musahide etmek mumkun olsun Milyoncunun xahisini yerine yetiren memar orijinal usul fikirlesir Adeten konsert zallarinda sehne uzu esas girise teref baxsa da filarmoniyada giris sehnenin yaninda yeresir Buna gore de Deburun sarayinin pencere ve eyvanlarindan filarmoniyanin sehnesini rahat gormek mumkundur Lakin Manaf Suleymanov qeyd edir ki bu melumat yalniz seher efsanesidir cunki 1912 ci ilde P Qukasov Dovlet Dumasinin uzvu secilerek Peterburqa kocmusdu 1912 ci ilde binanin insasi tamamlanir Mulkedarlar ve neft milyonculari zengin tacirler ve yuksek vezifeli memurlar taninmis muhendisler car ordusunun zabitleri ve basqalari vaxtlarini gece yarisina kimi burada kecirirdiler Bezile butun varlarini itirene kimi burada qumar oynayirdilar Azerbaycanda Sovet hakimiyyetinin qurulmasindan sonra 20 ci illerde bu binada musiqi heveskarlari muxtelif orkestr ve ansambllar toplasmaga basladi 25 may 1936 ci ilde Baki sovetinin isci kendli ve matros deputatlari qarsisinda simfonik konsertler idaresinin bazasi esasinda Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasi yaradildi 1936 1937 ci illerde binada berpa isleri gorulmusdur 1937 ci il avqust ayinin 11 de ise Xalq Komissarlari Sovetinin 5021 sayli iclasinin qerari ile AK b MK dan xahis edildi ki Emekdar Incesenet xadimi Muslum Maqomayevin adini ebedilesdirmekden otru Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasina bestekarin adi verilsin Azerbaycan Respublikasinin qurulmasindan sonra 1996 2004 cu illerde Filarmoniya binasinda esasli berpa ve yenidenqurma isleri aparilmisdir 27 yanvar 2004 cu ilde Filarmoniya binasinin tenteneli acilis merasimi bas tutmusdur Acilisda prezident Ilham Eliyev Medeniyyet naziri Polad Bulbuloglu taninmis violoncel ifacisi Mstislav Rostropovic professor Ferhad Bedelbeyli istirak etmisdiler Memarliq xususiyyetleri Monte Karlo Filarmoniyasi solda ve Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasi sagda binalarinin umumi gorunsu ruhunda Italiya intibahi memarin layihesini islediyi tikilinin obrazli helline son derece yaxsi uygun gelirdi Bu hell memarliq planlasdirma ideyasini tikili ucun ayirilan torpaq sahesinin yeri yerin uduslu relyefini ve iqlim xususiyyetlerini evvelceden mueyyen edirdi Ictimai meclisin layihesinde koloritli ve ifadeli binanin aid oldugu movzuya uygun olaraq kompozisiya yaradilmisdi Isiq ve kolge oyunlarinin boyuk kutleleri ifade etmek ucun vasite kimi istifade edildiyi terras ve verandalarla zengin bina Intibah dovru Italiya villalarini xatirladir Kunc sahesi binanin kompozisiyasinda simmetriya usulunu saxlamaqla planlasdirma hellinin secimini qabaqcadan mueyyen etmisdi Plan artiq kecid ve dehlizler olmadan aydin ve sade sekilde tesvir edilmisdi Butun esas divarlar bir biri ile elaqelidir ve vahid konstruktiv sxem teskil edir Filarmoniyanin qalan butun otaqlarinin birlesdiryi planda ellips sekilli zal memarliq planlasdirma kompozisiyasinin merkezidir Bina denize menzereli Baki buxtasina teref yonelib Cenub terefden o klassik orderleri istifde etmekle ince ve zerif sekilde ayrin gosterilmis tenteneli coxyaruslu kompozisiya kimi qebul edilir Esas hecm memarliq kutlelerinin artan ritmik ozeyi uzerinde yan qanadlardan merkeze dogru insa edilib Butun hecmli mekan qurulusu dekorativ fenerle birge gunbez ve minare uslublu cinahlardan cixan duzgun quruluslu qulleler tamamlayib Fasad movzusunun inkisafini davam eden dekorativ islemeler interyerin hellini maraqli edir Bu binada memarligin xarici ve daxili vahidliyini pozan eklektikaya yer verilmemisdir Interyerlerde proporsiyalarin temizliyinin formalarin gozelliyinin ve butovluyunun hemahengliyini acan memarliq dusuncesinin mentiqine birlikde tabe edilmis Italyan intibahinin en gozel anlaminda yalniz stilizasiya movcuddur StrukturuUzeyir Hacibeyov adina Azerbaycan Dovlet Simfonik Orkestri Azerbaycan Dovlet Simfonik Orkestri Beynelxalq Rostropovic Fesivali cercivesinde Heyder Eliyev Sarayinda cixis ederken 2008 ci il Esas meqale Azerbaycan Dovlet Simfonik Orkestri Azerbaycan Dovlet Simfonik Orkestri 1920 ci ilde Azerbaycan pesekar musiqisinin banisi Uzeyir Hacibeyovun tesebbusu ile yaradilib Tez bir zamanda orkestr Qlinkanin Caykovskinin Musorqskinin Rimski Korsakovun Motsartin Bethovenin Subertin Berliozun Mendelsonun Vaqnerin Listin ve basqa bestekarlarin eserlerini yuksek seviyyede pesekarliqla ifa etmeye baslayib Muxtelif illerde dovlet simfonik orkestri ile dirijorlardan M Cernyaxovski U Qoldsteyn A Stolerman ve basqalari islemisler Orkestrin formalasmasinda dirijorlardan R Baton Fransa O Klemperer Almaniya F Stidri Avstriya N Qolovanov Rusiya yaxindan istirak edibler SSRI de yaradilmis ilk orkestrlerden biri olan Azerbaycan Dovlet Simfonik Orkestri fealiyyete basladigi vaxtdan pesekar musiqi medeniyyetinin tebliginde muhum rol oynayib Simfonik Orkestrin repertuarina Qerbi Avropa rus ve Azerbaycan bestekarlarinin eserleri daxildir 1938 ci ilden Simfonik Orkestre gorkemli dirijor Niyazi basciliq edib Orkestrin yarandigi dovrde Niyazi onun bedii rehberi N P Anosov ise bas dirijoru idi N P Anosov orkestrle cemi 2 ilk isledi 1940 1944 cu illerde Boyuk Veten Muharibesi ile elaqedar orkestr buraxilmisdir 1945 1948 ci illerde orkestrin bas dirijoru vesifesinde tecrubeli musiqici taninmis dirijor professor Leo Ginzburq calismisdir 1948 1984 cu illerde heyatinin son gunune qeder simfonik orkestrin bas dirijoru ve bedii rehberi Niyazi olmusdur 1984 1990 ci illerde orkestrin drijoru ve bedii rehberi kimi Rauf Abdullayev faliyyet gosterir 1992 1998 ci illerde Yalcin Adigozelov orkestrin bedii rehberi ve bas dirijoru kimi fealiyyet gostermisdir 1998 ci ilden bu gune kimi ise hemin vezifeni Rauf Abdullayev yerine yetirir Azerbaycan Dovlet Simfonik Orkestri Almaniya Turkiye Isvecre Misir ABS Fransa Boyuk Britaniya Italiya Birlesmis Ereb Emirliklerinde ugurla cixislar etmisdir Orkestr Qebele Beynelxalq Musiqi Festivali Uzeyir Hacibeyov Beynelxalq musiqi festivali Beynelxalq Mugam Festivallarinin feal istirakcisidir Azerbaycan Dovlet Xalq Calgi Aletleri Orkestri Azerbaycan Dovlet Xalq Calgi Aletleri Orkestri Qebele Beynelxalq Musiqi Festivalinda cixis ederken 2009Esas meqale Azerbaycan Dovlet Xalq Calgi Aletleri Orkestri Azerbaycan Dovlet Xalq Calgi Aletleri Orkestri 2000 ci ilde Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasinin nezdinde yaradilaraq hemin ilin 8 Mart Qadinlar Gunu munasibetile teskil olunmus konsertde ilk defe cixis etmisdir Orkestr 2007 ci ilin may ayinda Azerbaycanda Belarus ve Moldova respublikalarinda kecirilen medeniyyet ve incesenet gunlerinde istirak etmisdir Hal hazirda orkestrin bedii rehberi ve bas dirijoru Agaverdi Pasayevdir Azerbaycan Dovlet Xalq Calgi Aletleri Orkestri 2004 ve 2005 ci illerde Iran Islam Respublikasinin Tehran seherinde kecirilen enenevi XX Fecr Beynelxalq Musiqi Festivallarinda 2 defe en yuksek Qizil Cengi mukafatina layiq gorulmusdur Qara Qarayev adina Azerbaycan Dovlet Kamera Orkestri Esas meqale Azerbaycan Dovlet Kamera Orkestri Qara Qarayev adina Azerbaycan Dovlet Kamera Orkestri 1964 cu ilde meshur Azerbaycan bestekarlari Qara Qarayevin ve Fikret Emirovun tesebbusu ile yaradilmisdir Orkestrin bas dirijoru ve bedii rehberi respublikanin xalq artisti Dovlet mukafatlari laureati Nazim Rzayev olmusdur 1995 ci ilden 1997 ci iledek kollektive Yasar Imanov rehberlik etmisdir 1998 ci ilden bu gunedek orkestre respublikanin xalq artisti Teymur Goycayev rehberlik edir Orkestrin repertuari Azerbaycan ve xarici olke bestekarlarinin eserlerinden ibaretdir 1998 ci ilin iyulunda orkestr Azerbaycan medeniyyetini Londonda muveffeqiyyetle temsil etmis hemin ilin sentyabr ayinda ise Parisde Qara Qarayevin 80 illiyine hesr olunmus yubiley konserti vermisdir 2011 ci ilin may ayinda Pekin seherinde kecirilen Azerbaycan Medeniyyeti Gunlerinde iyul ayinda Fransada Ramatuel Beynelxalq Klassik Musiqi Festivalinda cixis etmisdir 2011 ci ilin fevral ayinda Orkesrt Parisde Qavou Konsert Zalinda sentyabr ayinda Berlin ve Paris seherlerinde dekabr ayinda Roma seherinde Mehriban Eliyevanin tesebbusu ile Azerbaycanin musteqilliyinin 20 ci il donumune hesr olunmus konsert proqramlari ile cixislar etmisdir 2014 cu il iyunun 6 da Heyder Eliyev Fondunun teskilatciligi ve Azerbaycanin Yunanistandaki sefirliyinin desteyi ile Afinanin Meqaro Muzikis Medeniyyet Kompleksinde Qara Qarayev adina Azerbaycan Dovlet kamera orkestrinin konserti olub Fikret Emirov adina Azerbaycan Dovlet Mahni ve Reqs Ansambli Esas meqale Azerbaycan Dovlet Mahni ve Reqs Ansambli Fikret Emirov adina Azerbaycan Dovlet Mahni ve Reqs Ansambli 1938 ci ilde Uzeyir Hacibeyov terefinden yaradilib Muxtelif dovrlerde kollektive dahi U Hacibeyli ile yanasi Azerbaycan bestekarlarindan Seid Rustemov Cahangir Cahangirov Vasif Adigozelov Haci Xanmemmedov Telman Haciyev ve Ramiz Mirisli rehberlik edib Ansamblin xoreoqrafiya qrupunda Emine Dilbazi Tutu Hemidova Boyukaga Memmedov Roza Celilova Aliye Ramazanova Afaq Melikova Elikram Aslanov Nadir Memmedov ve basqa gorkemli reqs ustalari yetisib Ansamblin repertuarini Azerbaycan ve dunya xalqlarinin mahni ve reqsleri xor eserleri teskil edir Mahni ve reqs ansamblinin bedii rehberi ve dirijoru Agaverdi Pasayevdir Azerbaycan Dovlet Xor Kapellasi Azerbaycan Dovlet Xor Kapellasi Qebele Beynelxalq Musiqi Festivalinda cixis ederken 2009Esas meqale Azerbaycan Dovlet Xor Kapellasi Azerbaycan Dovlet Xor Kapellasinin esasi 1926 ci ilde Uzeyir Hacibeyov terefinden coxsesli xor yaradilmasina cehd edilmesi ile qoyulmusdur 1966 ci ilde Dovlet Filarmoniyasinin nezdinde Azerbaycan Dovlet Xor Kapellasi yaradilmisdir Yarandigi vaxtdan uzun iller boyu kollektive emekdar incesenet xadimi xormeyster rehberlik etmisdir 1996 ci ilden Azerbaycan Dovlet Xor Kapellasinin bedii rehberi ve bas dirijoru Gulbaci Imanovadir Xorun repertuari Azerbaycan ve xarici olke bestekarlarinin eserlerinden ibaretdir Azerbaycan Dovlet Fortepiano Triosu Esas meqale Azerbaycan Dovlet Fortepiano Triosu Azerbaycan Dovlet Fortepiano Triosu 2002 ci ilde Medeniyyet ve Turizm Nazirliyinin tesebbusu ile yaradilib Fortepiano triosunun istirakcilari Tohfe Babayeva skripka Nergiz Eliyarova fortepiano ve Sebine Ibrahimovadir violoncel Fortepiano Triosunun repertuarinda Azerbaycan ve xarici bestekarlarin eserleri yer alir Azerbaycan Dovlet Simli Kvarteti Esas meqale Azerbaycan Dovlet Simli Kvarteti Azerbaycan Dovlet Simli Kvarteti 1998 ci ilde yaradilib Simli Kvartetin istirakcilari Uran Seyidov I violin Soltan Memmedova II violin Vaxtanq Imanov viola Aleksey Miltixdir violoncel Simli Kvartet 1998 ci ilin sentyabrinda Parisde UNESCO xetti ile kecirilen Q Qarayeve hesr edilen konsertde 2000 ci ilde Istanbul seherinde Cemil Resid Rey konsert salonunda ugurla cixis edib Azerbaycan Dovlet Reqs Ansambli Azerbaycan Dovlet Reqs Ansambli 1970 ci ilde yaradilib Ansambla uzun iller gorkemli balet ustalari SSRI xalq artisti Leyla Vekilova ve Elibaba Abdullayev rehberlik etmisler Mehz bu senetkarlarin emeyi sahesinde kollektiv oz repertuarini rengareng reqslerle zenginlesdirmisdir 1984 cu ilden bu gunedek ansambla Afaq Melikova rehberlik edir Dovlet Reqs Ansamblina Emekdar kollektiv fexri adi verilmisdir Pesekarlardan ibaret olan bu kollektiv bir cox beynelxalq seviyyeli festivallarin Rusiyada Ukraynada Gurcustanda Turkiyede Avstriyada kecirilen Azerbaycan Medeniyyet Gunlerinin medeni proqramalarin dovlet seviyyeli irimiqyasli tedbirlerin istirakcisi olmusdur O 1979 cu ilde Beynelxalq Karfagen Folklor Festivalinin qizil medalina layiq gorulmusdur IstinadlarFetullayev Fiqarov Samil Bakida sehersalma XIX esr ve XX esrin evvellerinde Baki Serq Qerb 2013 seh 243 accessdate missing url Sulejmanov Manaf Dni minuvshie Istoricheskie ocherki Baku Azerneshr 1990 seh 14 accessdate missing url Fetullayev Fiqarov Samil Bakida sehersalma XIX esr ve XX esrin evvellerinde Baki Serq Qerb 2013 seh 244 accessdate missing url Fetullayev Fiqarov Samil Bakinin Memarliq Ensiklopediyasi Baki Serq Qerb 2013 seh 133 accessdate missing url Kazino v Monte Karlo Net Filarmoniya v Baku olaylar az 25 04 2016 27 July 2019 tarixinde Istifade tarixi 31 may 2016 filarmoniya az Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasi 11 October 2018 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 may 2016 Fetullayev Fiqarov Samil Bakinin Memarliq Ensiklopediyasi Baki Serq Qerb 2013 seh 132 accessdate missing url Fetullayev Fiqarov Samil Bakinin Memarliq Ensiklopediyasi Baki Serq Qerb 2013 seh 135 accessdate missing url Azerbaycan Dovlet Simfonik Orkestri anl az Azerbaycan Milli Kitabxanasi 2016 06 25 tarixinde Istifade tarixi 1 iyun 2016 filarmoniya az Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasi 2018 07 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 iyun 2016 Azerbaycan Dovlet Xalq Calgi Aletleri Orkestri Ses qezeti Azerbaycan Milli Kitabxanasi 2010 10 iyul 2022 03 25 tarixinde Istifade tarixi 1 iyun 2016 Qara Qarayev adina Azerbaycan Dovlet Kamera Orkestri azerbaijans com 2021 10 23 tarixinde Istifade tarixi 1 iyun 2016 filarmoniya az Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasi 2018 07 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 iyun 2016 heydar aliyev foundation org 9 iyun 2014 2018 05 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 iyun 2016 filarmoniya az Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasi 2018 07 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 iyun 2016 filarmoniya az Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasi 2018 07 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 iyun 2016 filarmoniya az Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasi 2018 07 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 iyun 2016 filarmoniya az Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasi 2018 07 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 iyun 2016 Pesekar reqqaslar yetisdiren ansambl Ses qezeti anl az 2010 7 dekabr 2022 03 25 tarixinde Istifade tarixi 1 iyun 2016 EdebiyyatManaf Sulejmanov Dni minuvshie Istoricheskie ocherki Baku Azerneshr 340 sehife Samil Fetullayev Fiqarov Bakinin Memarliq Ensiklopediyasi Baki Azerbaycan Memarlar Ittifaqi Ser Qerb 528 sehife Samil Fetullayev Fiqarov Bakida sehersalma XIX esr ve XX esrin evellerinde Baki Azerbaycan Memarlar Ittifaqi 352 sehifeXarici kecidlerAzerbaycan Dovlet Filarmoniyasinin resmi sayti 2012 12 24 at the Wayback Machine V Azgosfilarmonii nachalsya remont rus Filarmoniya garmoniya ottochennaya vremenem 2008 11 20 at the Wayback Machine rus Filarmoniya olu kecid rus Filapmoniya podvodit itogi ppodelannoj paboty 2014 04 08 at the Wayback Machine rus Foto bakinskoj filarmonii im Muslima Magomaeva 2010 05 23 at the Wayback Machine rus