Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Leyla Məhəd qızı Vəkilova (29 yanvar 1927, Bakı – 20 fevral 1999, Bakı) — Azərbaycanın milli balet sənətinin əfsanəvi və klassik dühalarından. Azərbaycan SSR Xalq Artisti, SSRİ xalq artisti, xoreoqraf, professor, Azərbaycan Dövlət Rəqs Ansamblının bədii rəhbəri (1976–1982), Bakı Xoreoqrafiya Məktəbinin bədii rəhbəri, Lenin ordeni və "Şöhrət" ordeni ilə təltif olunmuşdur. İlk dəfə klassik dünyəvi balet elementləri ilə milli rəqslərimizin hərəkət zəifliyini hünərvər ustalıqla birləşdirə və onu öz ifasının estetik hüsnünə çevirə bilmişdir.
| Leyla Vəkilova | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 29 yanvar 1927 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 20 fevral 1999 (72 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | I Fəxri Xiyaban |
| Vətəndaşlığı | |
| Fəaliyyəti | balerina, baletmeyster, xoreoqraf, balerina, balet pedaqoqu[d] |
| Fəaliyyət illəri | 1943–1999 |
| Mükafatları |    |
Həyatı
Leyla Məhəd qızı Vəkilova 1927-ci il yanvar ayının 29-da Bakıda doğulub. Əslən Qazax rayonunun Yuxarı Salahlı kəndinin Vəkilovlar soyundandır. Səkkiz yaşında Bakı Xoreoqrafiya Məktəbinə daxil olub. Əvvəlcə Ədilə Almaszadənin, son siniflərdə isə görkəmli balet ustası və pedaqoq Qəmər Almaszadənin rəhbərliyi ilə sənətin incəliklərinə yiyələnib. 1943-cü ildə məktəbi uğurla bitirən aktrisa Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının balet truppasına solist götürülüb.
1945–1946-cı illərdə ixtisas səriştəsini təkmilləşdirmək, sənətkarlıq qabiliyyətini formalaşdırmaq məqsədi ilə iki il dünya şöhrətli Moskva Xoreoqrafiya Məktəbində xüsusi kurs keçib. Bakıya qayıdaraq Opera və Balet Teatrının aparıcı balet aktrisası olub. Tezliklə o, repertuarın ən sanballı balet tamaşalarında qadın qəhrəmanların partiyalarını ifa etməyə başlayıb. Onun zəngin yaradıcılığının ən parlaq yaradıcılıq qələbələrini təmin edən obrazlar dünya balet ulduzlarının da əsas repertuarlarını təşkil edir.
Yaradıcılığı
Leyla Vəkilova ilk dəfə klassik dünyəvi balet elementləri ilə milli rəqslərimizin hərəkət zəifliyini hünərvər ustalıqla birləşdirə və onu öz ifasının estetik hüsnünə çevirə bilmişdir. Yüksək səhnə mədəniyyətinə və ifa texnikasına malik sənətkar olub.
İfası həmişə özünün emosional lətafəti, ülviyyəti, zərifliyi, cazibəli coşğunluğu, hərarətli qaynarlığı, fəza boşluğunda yaratdığı nağılvarı görünüşü ilə seçilib. Səhnədə son dərəcə çevik, hərəkətlərinin plastikası ifadəli və dərin məzmunlu idi, sanki dil açıb danışırdı.
Sənətkar yöndaşları diqqət və səmimiyyətinə, hərəkətlərinin psixoloji dərinliyinə, ünsiyyətinin təbiiliyinə və təbii canlanmağına görə Leyla xanımla bir tamaşada oynamağa xüsusi cəhd göstəriblər. Səhnə boyu uzanan, genişmiqyaslı lirik, dramatik və ehtiraslı hərəkətlər toplusundan ibarət mizanları icra etməkdə böyük peşəkar səriştəsi vardı.
Leyla xanım müxtəlif illərdə teatrın səhnəsində Gülyanaq ("Qız qalası", Əfrasiyab Bədəlbəyli), Odetta-Odilliya, Avrora, Mulla ("Qu gölü", "Yatmış gözəl" və "Şelkunçik", Pyotr Çaykovski), Pao Xoa ("Qırmızı lalə", Reynqard Qlier), Kitri ("Don Kixot" Lüdviq Minkus), Laurensiya ("Laurensiya", Aleksandr Kreyn), Zarema ("Bağçasaray fəvvarəsi", Boris Asafyev), Gülşən ("Gülşən", Soltan Hacıbəyov), Aişə, Sari ("Yeddi gözəl" və "İldırımlı yollarla", Qara Qarayev), Şirin ("Məhəbbət əfsanəsi", Arif Məlikov), Jizel ("Jizel", Adolf Adan), Malvina ("Qızıl açar", Boris Zeydman), Qaraca qız ("Qaraca qız", Əşrəf Abbasov) partiyalarını ifa edib. Azərbaycan milli balet sənətinin tərəqqisində və təkamülündə, beynəlxalq aləmdə tanınmasında göstərdiyi böyük xidmətlərə görə Leyla xanım Vəkilova 30 aprel 1955-ci ildə Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti, 26 aprel 1958-ci ildə xalq artisti, 31 dekabr 1967-ci ildə SSRİ xalq artisti fəxri adları ilə təltif olunub.
Leyla xanım Vəkilova Polşada (1956, 1962, 1968), Suriyada (1960), Çexoslovakiyada (1964), Hindistanda (1965), Bolqarıstanda (1966), Fransada (1969, 1974), Macarıstanda (1973), İtaliyada (1976), Türkiyədə (1977, 1982), Tiflisdə və Almaniyada (1979), Nepalda (1981) ifaçı və baletmeyster kimi uzunmüddətli qastrol səfərlərində olub. 1959-cu ildə Moskvada keçirilən Azərbaycan Ədəbiyyatı və İncəsənəti Dekadasında iştirak edib.
1976-cı ildən 1982-ci ilə kimi Azərbaycan Dövlət Rəqs Ansamblına bədii rəhbərlik edib.
Balet ustası 1953-cü ildən ömrünün sonuna kimi Bakı Xoreoqrafiya Məktəbində klassik rəqslər fənnindən dərs deyib və 1992-ci ildən həm də bu təhsil ocağına bədii rəhbərlik edib. Leyla Vəkilovanın yetirmələri nəinki Azərbaycanda, hətta Moskvanın Böyük Teatrında, Almaniyada milli balet sənətinin çiçəklənməsində səmərəli xidmətlər göstəriblər. O, 1996-cı il sentyabr ayının 6-dan Bakı Xoreoqrafiya Məktəbinin professoru idi. Onun layiqli yetirmələri bu gün də sənət fəaliyyətlərini davam etdirirlər.
Görkəmli balet ustası, milli səhnə mədəniyyətimizin nadir incilərindən olan Leyla Məhəd qızı Vəkilova 20 fevral 1999-cu ildə Bakıda vəfat edib. Məzarı Fəxri xiyabandadır.
Mükafatları
- Varşavada keçirilən Beşinci Dünya Gəncləri Festivalının iştirakçısı kimi xüsusi mükafata layiq gorülmüşdür.
- Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı — 28.01.1977
- Azərbaycanın xalq artisti.
- SSRİ xalq artisti
- Lenin ordeni
- 1997-ci il yanvarın 29-da "Şöhrət" ordeni ilə təltif olunmuşdur.
İstinadlar
- Векилова Лейла Махат кызы // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- SSRİ Xalq artisti L. M. Vəkilovanın Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 28 yanvar 1977-ci il tarixli Fərmanı 2020-01-16 at the Wayback Machine — anl.az saytı
Xarici keçidlər
- Leyla Vəkilova 2012-07-18 at the Wayback Machine
- İlk balerinanın yubileyində ilk baletimiz [ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Leyla Mehed qizi Vekilova 29 yanvar 1927 Baki 20 fevral 1999 Baki Azerbaycanin milli balet senetinin efsanevi ve klassik duhalarindan Azerbaycan SSR Xalq Artisti SSRI xalq artisti xoreoqraf professor Azerbaycan Dovlet Reqs Ansamblinin bedii rehberi 1976 1982 Baki Xoreoqrafiya Mektebinin bedii rehberi Lenin ordeni ve Sohret ordeni ile teltif olunmusdur Ilk defe klassik dunyevi balet elementleri ile milli reqslerimizin hereket zeifliyini hunerver ustaliqla birlesdire ve onu oz ifasinin estetik husnune cevire bilmisdir Leyla VekilovaDogum tarixi 29 yanvar 1927 1927 01 29 Dogum yeri Baki Baki qezasi Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIVefat tarixi 20 fevral 1999 1999 02 20 72 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanDefn yeri I Fexri XiyabanVetendasligi SSRI AzerbaycanFealiyyeti balerina baletmeyster xoreoqraf balerina balet pedaqoqu d Fealiyyet illeri 1943 1999Mukafatlari 1997 1959 1967 1958HeyatiLeyla Mehed qizi Vekilova 1927 ci il yanvar ayinin 29 da Bakida dogulub Eslen Qazax rayonunun Yuxari Salahli kendinin Vekilovlar soyundandir Sekkiz yasinda Baki Xoreoqrafiya Mektebine daxil olub Evvelce Edile Almaszadenin son siniflerde ise gorkemli balet ustasi ve pedaqoq Qemer Almaszadenin rehberliyi ile senetin inceliklerine yiyelenib 1943 cu ilde mektebi ugurla bitiren aktrisa Azerbaycan Dovlet Opera ve Balet Teatrinin balet truppasina solist goturulub 1945 1946 ci illerde ixtisas seristesini tekmillesdirmek senetkarliq qabiliyyetini formalasdirmaq meqsedi ile iki il dunya sohretli Moskva Xoreoqrafiya Mektebinde xususi kurs kecib Bakiya qayidaraq Opera ve Balet Teatrinin aparici balet aktrisasi olub Tezlikle o repertuarin en sanballi balet tamasalarinda qadin qehremanlarin partiyalarini ifa etmeye baslayib Onun zengin yaradiciliginin en parlaq yaradiciliq qelebelerini temin eden obrazlar dunya balet ulduzlarinin da esas repertuarlarini teskil edir YaradiciligiQiz Qalasi baletinden sehne Leyla Vekilova ilk defe klassik dunyevi balet elementleri ile milli reqslerimizin hereket zeifliyini hunerver ustaliqla birlesdire ve onu oz ifasinin estetik husnune cevire bilmisdir Yuksek sehne medeniyyetine ve ifa texnikasina malik senetkar olub Ifasi hemise ozunun emosional letafeti ulviyyeti zerifliyi cazibeli cosgunlugu heraretli qaynarligi feza boslugunda yaratdigi nagilvari gorunusu ile secilib Sehnede son derece cevik hereketlerinin plastikasi ifadeli ve derin mezmunlu idi sanki dil acib danisirdi Senetkar yondaslari diqqet ve semimiyyetine hereketlerinin psixoloji derinliyine unsiyyetinin tebiiliyine ve tebii canlanmagina gore Leyla xanimla bir tamasada oynamaga xususi cehd gosteribler Sehne boyu uzanan genismiqyasli lirik dramatik ve ehtirasli hereketler toplusundan ibaret mizanlari icra etmekde boyuk pesekar seristesi vardi Leyla xanim muxtelif illerde teatrin sehnesinde Gulyanaq Qiz qalasi Efrasiyab Bedelbeyli Odetta Odilliya Avrora Mulla Qu golu Yatmis gozel ve Selkuncik Pyotr Caykovski Pao Xoa Qirmizi lale Reynqard Qlier Kitri Don Kixot Ludviq Minkus Laurensiya Laurensiya Aleksandr Kreyn Zarema Bagcasaray fevvaresi Boris Asafyev Gulsen Gulsen Soltan Hacibeyov Aise Sari Yeddi gozel ve Ildirimli yollarla Qara Qarayev Sirin Mehebbet efsanesi Arif Melikov Jizel Jizel Adolf Adan Malvina Qizil acar Boris Zeydman Qaraca qiz Qaraca qiz Esref Abbasov partiyalarini ifa edib Azerbaycan milli balet senetinin tereqqisinde ve tekamulunde beynelxalq alemde taninmasinda gosterdiyi boyuk xidmetlere gore Leyla xanim Vekilova 30 aprel 1955 ci ilde Azerbaycan Respublikasinin emekdar artisti 26 aprel 1958 ci ilde xalq artisti 31 dekabr 1967 ci ilde SSRI xalq artisti fexri adlari ile teltif olunub Leyla xanim Vekilova Polsada 1956 1962 1968 Suriyada 1960 Cexoslovakiyada 1964 Hindistanda 1965 Bolqaristanda 1966 Fransada 1969 1974 Macaristanda 1973 Italiyada 1976 Turkiyede 1977 1982 Tiflisde ve Almaniyada 1979 Nepalda 1981 ifaci ve baletmeyster kimi uzunmuddetli qastrol seferlerinde olub 1959 cu ilde Moskvada kecirilen Azerbaycan Edebiyyati ve Inceseneti Dekadasinda istirak edib 1976 ci ilden 1982 ci ile kimi Azerbaycan Dovlet Reqs Ansamblina bedii rehberlik edib Balet ustasi 1953 cu ilden omrunun sonuna kimi Baki Xoreoqrafiya Mektebinde klassik reqsler fenninden ders deyib ve 1992 ci ilden hem de bu tehsil ocagina bedii rehberlik edib Leyla Vekilovanin yetirmeleri neinki Azerbaycanda hetta Moskvanin Boyuk Teatrinda Almaniyada milli balet senetinin ciceklenmesinde semereli xidmetler gosteribler O 1996 ci il sentyabr ayinin 6 dan Baki Xoreoqrafiya Mektebinin professoru idi Onun layiqli yetirmeleri bu gun de senet fealiyyetlerini davam etdirirler Gorkemli balet ustasi milli sehne medeniyyetimizin nadir incilerinden olan Leyla Mehed qizi Vekilova 20 fevral 1999 cu ilde Bakida vefat edib Mezari Fexri xiyabandadir MukafatlariVarsavada kecirilen Besinci Dunya Gencleri Festivalinin istirakcisi kimi xususi mukafata layiq gorulmusdur Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin Fexri Fermani 28 01 1977 Azerbaycanin xalq artisti SSRI xalq artisti Lenin ordeni 1997 ci il yanvarin 29 da Sohret ordeni ile teltif olunmusdur IstinadlarVekilova Lejla Mahat kyzy Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 SSRI Xalq artisti L M Vekilovanin Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin Fexri Fermani ile teltif edilmesi haqqinda Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin 28 yanvar 1977 ci il tarixli Fermani 2020 01 16 at the Wayback Machine anl az saytiXarici kecidlerLeyla Vekilova 2012 07 18 at the Wayback Machine Ilk balerinanin yubileyinde ilk baletimiz olu kecid