Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az
  • Vikipediya

ümumi Seçki hüququ irqindən etnik mənsubiyyətindən dilindən cinsindən gəlirindən var dövlətindən və s xüsusiyyətlərindən

Ümumi seçki hüququ

Ümumi seçki hüququ
www.wikimedia.az-az.nina.azhttps://www.wikimedia.az-az.nina.az

Ümumi Seçki hüququ — irqindən, etnik mənsubiyyətindən, dilindən, cinsindən, gəlirindən, var-dövlətindən və s. xüsusiyyətlərindən asılı olmayaraq bütün yetişkin şəxslərə səsvermə hüququnun verilməsi nəzərdə tutulur.XIX əsr siyasi islahatçıları tərəfindən bu termin yalnız kişilərin ümumi seçki hüququ mənasında işlədilirdi. Bu terminin qadınlara da aid edilməsi qadınlara seçki hüququnun verilməsi uğrunda gedən mübarizə zamanı baş verdi.

image
Səsvermə demorkatiyanın ən vacib ünsürlərindən biridir.

Səsvermə hüququnun xüsusiyyətləri baxımında ölkələr arasında müəyyən fərqlər vardır. Ölkələrdə səs verə bilmək üçün minimum yaş 18–25 arası dəyişir. Bəzi ölkələrdə isə əqli problemləri olan insanlara, müəyyən qrup cinayətkarlara səsvermə hüququ aid edilmiş, bəzi hallarda isə bu məhrumiyyət cəza kimi istifadə edilir.

ABŞ-də seçki hüququ çox zaman qadınların seçki hüququ ilə əlaqəli formada istifadə olunur. Qadınlara seçki hüququnun verilməsi hərəkatı XIX əsrin ortalarında başlamış və öz zirvəsinə 1920-ci ildə çatmışdır. Bu ildə ABŞ konstitutsiyasına edilən XIX düzəlişlə seçki hüququ qadınlara da aid edildi. Bir çox ölkədə kişilərə ümumi seçki hüququnun verilməsindən bir nəsil sonra bu hüquq qadınlara da şamil edilmişdir. Lakin bu hələki yalnız səsvermə hüququ idi, qadınların namizəd ola bilməsi isə daha sonra mümkün olmuşdur. Fransada 1944, Yunanıstanda 1952, İsveçrədə 1971-ci ilə qədər qadınların səsvermə hüququ yox idi.

İlk demokratiyalarda hökumətlər həmişə seçki hüququnu müəyyən əmlak, vergi senzləri, var-dövlət məhdudiyyətləri ilə kişi əhalinin belə çox az hissəsinə şamil etmişdir. Bəzi ölkələrdəki qanunlara görə səsvermədə iştirak edə bilmək üçün vətəndaşlar müəyyən dinə mənsub olmalı və bunu sübut etməli idi. XIX əsr boyunca ümumi seçki hüququna nail olmaq üçün Şimali Amerikada və Böyük Britaniyada mübarizə getmişdir və buna bütün müasir demokratiyalarda zamanla nail olunmuşdur.

Seçki hüququnun genişləndirilməsi

Fransada Yakobinçilərin 1793-cü ildə qəbul etdiyi konstitutsiyaya görə bütün yetişkin kişilərə səsvermə hüququ verilirdi. Fransa bunu edən ilk böyük ölkədir. Lakin bu Yakobin diktaturasının çökməsinə görə heç vaxt praktikada öz əksini tapa bilmədi. 1848-ci il inqilabından sonra II Respublika da (Fransa) bütün yetişkin kişilərə ümumi seçki hüququ vermişdi.

Fransız inqilabının ardınca, XIX əsrin əvvəllərində qərb dünyasında ümumi seçki hüququ uğrunda mübarizə aparan ilk hərəkatlar yaranmağa başladı. Bu hərəkatların əksəriyyətinin əsas tələbi əmlak senzinin ləğvi idi. 1867-ci ildə Almaniya bütün yetişkin kişi vətəndaşlara ümumi seçki hüquq verdi. ABŞ-də vətəndaş müharibəsindən sonra qullar azad edildi və onlara da vətəndaşlıq hüquqları verildi. Lakin bəzi ştatlarda onların vətəndaşlıq hüquqları xeyli məhdudlaşdırılmışdı. XIX əsrin sonları və XX əsrin əvvəllərində qərb dünyasında və Böyük Britaniyanın koloniyalarında ümumi seçki hüququ hərəkatı artıq səsvermə hüququnun qadınlara da şamil edilməsi üçün mübarizə aparırdı.

1906-cı ildə Finlandiya knyazlığında qadınlara ümumi seçki hüququ verildi. Yeni Zelandiyadan fərqli olaraq finlər qadınlara həm seçkilərdə səs vermək, həm də namizəd olmaq hüququ vermişdilər. Qadınlara bu haqları verən Avstraliyadansa əsas fərq onda idi ki, finlər heç bir etnik diskriminasiyaya yol verməmişdilər. Beləliklə, Finlandiyada dnyanın ilk qadın parlament üzvü seçildi.

Fransada I Respublika 1792-ci ildə kişilər üçün ümumi seçki hüququnu qəbul etmişdi. Bu ilk milli sistem idi ki, səsvermək və qeydiyyatdan keçmək üçün lazm olan bütün senzləri ləğv etmişdi. Yunanıstan 1830-cu ildə, İspaniya 1869-cu ildə, Fransa və İsveçrə isə 1848-ci il inqilablarının gedişində kişilərə ümumi seçki hüququ verdi. XIX əsrdə bir neçə Latın Amerkası ölkəsi və Afrikada Liberiya bütün kişilərə ümumi seçki hüququ verdi, lakin sonradan bəzi senzlər barədə qərarlar da qəbul edildi və ümumi seçki hüququ məhdudlaşdırıldı. 1871-ci ildə Alman imperiyası kişilərə ümumi seçki hüququ verdi.

image
Avropa İttifaqı yeganə millətlər üstü orqandır ki, ümumi seçki hüququ ilə seçilmişdir (1979).

ABŞ-də Yenidənqurma dövründə, 1870-ci ildə XV düzəliş qəbul edilmişdi. Bu düzəlişə görə irqinə, rənginə və əvvəlki vəziyyətinə görə (qulluq nəzərdə tutulur) vətəndaşların seçki hüququnu nə ABŞ, nə də hər hansısa ştat məhdudlaşdıra bilməzdi. Bu düzəliş ABŞ Vətəndaş müharibəsindən və Köləliyin ləğvi qərarlarından əvvəl cənub hissədə yaşayan zəncilərin seçki hüququna zəmanət verməli idi. Bu düzəlişə baxmayaraq, ümumi seçki hüququ keçmiş Konfederasiya ştatlarında 1877-ci ildən sonra belə zəncilərə şamil edilmədi. Buna nail olmaq üçün ştatlar müxtəlif yollardan — vergi limiti, oxuma-yazma testləri və baba kimliyi — istifadə edirdilər. Kimki səs vermək üçün aktiv şəkildə fəaliyyət göstərirdi, ona qarşı fiziki gücdən istifadə edilirdi. Cənubda yaşayan zəncilər 1965-ci ildə Seçici haqları aktı qəbul edilənə qədər ümumi seçki hüququndan aktiv şəkildə istifadə edə bilməmişdilər.

1893-cü ildə özünüidarə hüquqlu Britaniya koloniyası Yeni Zelandiya dünya ilk dövlət oldu ki (XVIII əsrdə mövcud olmuş qısaömürlü Korsika Respublikası xaric), qadınlara səsvermə hüququ verdi. Lakin 1919-cu ilə qədər qadınlara həm səsvermə, həm də namizəd olma hüququ verilmədi.

1902-ci ildə Avstraliya qadınlara həm səsvermə, həm də namizəd ola bilmə hüququ verən ilk ölkə oldu. Lakin o bu hüquqları aborigenlərə şamil etməmişdi. Yelrilər bu hüquqlarına yalnız 1962-ci ildə çata bildilər. Ümumiyyətlə, XX əsrin böyük bir hissəsində Avstraliya qanunlarına görə yerlilər insan hsab edilmirdilər.

Bir neçə Avropa ölkəsi ümumi seçki hüququnu normal yollarla qəbul etmişdi. Birinci Dünya müharibəsi boyunca və sonralar yaranmış dövlətlər öz istiqlaliyyət bəyannamələrində ümumi seçki hüququnu qəbul etdiklərini vurğulayırdılar.

Keçmişdə bir çox cəmiyyətlər siyasi repressiya aləti kimi özündən olmayan irqin və ya etnosun vətəndaş hüquqlarını məhdudlaşdırmışdır. Məsələn, Cənubi Afrikanın irqi ayrı-seçkilik dövründə ağ olmayan əhali milli seçkilərdə iştirak edə bilməzdi. Bu hal 1994-cü ilə qədər davam etmişdi. Rodeziyada buna bənzər yolla getmişdi. Rodeziyanın istiqlaliyyət bəyannaməsi qəbul edilərkən, seçki sistemi elə qurulmuşdu ki, say baxımından çox olan qaradərili əhali çox as sayda nümayəndə seçə bilirdi.

Disfrançayzinq

Disfrançayzinq dedikdə bir şəxsdən və ya bir qerup şəxsdən səsvermə hüququnun alınması nəzərtə tutulur. Bəzi millətlər, başda ABŞ və Birləşmiş Krallıq olmaqla müxtəlif dövrlərdə cinayətkarların səsvermə hüquqlarını ləğv etmişdirlər (Men və Vermont istisna olmaqla). Bu cinayətkarların cinayət maddələri, həbs müddətləri, neçənci cinayəti olması və s. müddəalardan asılıdır. Hətta bəzi ştatlarda həbsdən azad edildikdən sonra belə keçmiş məhkumlara səsvermə hüququ verilmir və onlar ömürlük olaraq bu hüquqlarından məhrum edilirlər. ABŞ-də əvvəllər vergi verməyən və dövlət yardımları hesabına yaşayan şəxslərində səsvermə hüquqları əllərindən alınmışdı.

Millətlər o ölkədə yaşamayan vətəndaşlara qarşı da müxtəlif münasibət bəsləyirlər: 2 il ölkədə yaşamayan danimarkalılar səs verə bilməzlər, İtaliyada yaşamayan italyanlar parlamentə seçkilərdə iştirak edə bilərlər, Britaniyada yaşamayanlar səsvermələrdə iştirak edə bilməzlər, bunun üçün ən azı 15 il orada yaşamaq lazımdır. Bəzi ölkələrdə hərbçilərin və polislərin səsvermələrdə iştirakı qadağandır.

Bir çox demokratik ölkələrdə, məsələn Birləşmiş Krallıq və Fransa imperiya olduqları dövrlərdə metropoliyadan kənarda yaşayan vətəndaşlarına qaunverici orqanlara olan seçkilərdə səsvermə hüququ vermirdi. Nadir istisna kimi Fransanın III Respublika dövründə Əlcəzairin statusunu göstərmək olar. Beləki, Əlcəzair hüquqibaxımda Fransanın daxili bölgəsi idi, lakin burada yaşayanların vətəndaşlıqları bir qədər məhdudlaşdırılmışdı və bu hr hansısa irqə və ya etnik mənsubiyyətə əsaslanmırdı. Hər bir əlcəzairli fransız vətəndaşı ola bilərdi və rahat şəkildə əvvəl yaaşdığı formada yaşaya bilərdi, lakin Fransa vətəndaşlığın qəbul etdikdən sonra mütləq olaraq İslam şəriəti əvəzinə fransız hüququnu qəbul etməli idi. Bunu isə çox az adam seçirdi. Amerika kolonistləri öz istiqlaliyyətlərini "nümayəndə yoxdursa, vergi də yoxdur" şüarı altında elan etmişdilər. Bu onların əsas narazı qaldıqları məsələlərdən biri idi. Lakin özləri də müstəqilləşdikdən sonra yetişkin kişi olan torpaq sahiblərinə seçki hüququ verdilər, bu isə ümumi əhalinin cəmi 6 faizi idi. Dənizaşırı bölgələrdə qalanlara isə bu hüquq da şamil edilməmişdi, onlara yalnız 1986-cı ildə bu hüquq şamil edildi.

Aİ üzvü dövlətin vətəndaşı Aİ parlamentinə olan seçkilərdə və bəzi məhəlli seçkilərdə iştirak edə bilər. Yəni, Fransa vətəndaşı şəxs Avstriyada yaşayarkən Aİ parlamentinə olan seçkilərdə və yaşadığı yerin bələdiyyə seçkilərində iştirak edə bilər, lakin Avstriyanın federal (milli) seçkilərində iştirak edə bilməz. Oxşar vəziyyət Böyük Britaniyada yaşayan Aİ vətəndaşlarında da vardır. Britaniyada yaşayn Aİ üzvü ölkə vətəndaşı buradakı yerli şuralara olan seçkilərdə iştirak edə bilər, bu tip seçicilər Şimali İrlandiyada da, Şotlandiyada da, Uelsdə də parlamentə və ya assambleyalara olan seçkilərdə iştirak edə bilərlər. Lakin britaniyalı, irland və ya Millətlər Birliyi üzvü ölkə vətəndaşı olmayan şəxslər Nümayəndələr Palatasına olan seçkilərdə iştirak edə bilməz. Onsuz Böyük Britaniya 15 il müddətinə orada yaşamayan öz vətəndaşlarına belə səsvermə imkanı tanımır.

Ölkəyə görə tarixlər

Dövlətlər müxtəlif vaxtlarda ümumi seçki hüququ vermiş və ləğv etmişdir. Bu siyahı 3 cür düzəldilə bilər:

  • Universal: Müəyyən yaşdan yuxarı seçicilər arasında dil, din, irq, cins, oxuma-yazma, zənginlik, illik gəlir və s. kimi fərqlər yoxdur.
  • Oxuma-yazma bacarığına, zənginliyə, sosial statusa və s. baxılmadan müəyyən yaşdan yuxarı bütün kişilərə seçici hüququnun verilməsi.
  • Oxuma-yazma bacarığına, zənginliyə, sosial statusa və s. baxılmadan müəyyən yaşdan yuxarı bütün qadınlara seçici hüququnun verilməsi.
  • Etnik kökən, din və irqə baxmadan müəyyən yaşdan yuxarı bütün seçicilərə seçici hüququnun verilməsi.
Ölkələrə və ya bölgələrə görə ümumi seçki hüququ
Universal Kişi Qadın Etnik mənsubiyyət Ölkə və ya bölgə Notes
1977 1977 1977 1977 Əfqanıstan Əfqanıstan 1964-cü il konstitutsiyası ilə müasir demokratiya mərhələsinə daxil olmuşdur.
1952 1853 1952 1853 Argentina Kişilər üçün ümumi seçki hüququ (universal) 1853-cü ildə yaradılmışdır. 1912-ci ildə qəbul edilmiş "Ümumi seçkilər qanunu" (isp. Sáenz Peña Law) ilə 18 yaşdan yuxarı kişilər üçün ümumi (universal), gizli və məcburi seçki tətbiq edilmişdir. Qadınlara bu hüquq 1947-ci ildə yaradılsa da, 1952-ci ildən effektiv olmuşdur.
1921 1919 1921 1920 Avstraliya 1855-ci ildə özünüidarə hüququ olan Cənubi Avstraliya koloniyasının parlamenti kişilərə ümumi seçki hüququnu şamil edən qərar qəbul etdi. 1857 və 1858-ci illərdə və Viktoriya koloniyaları da bunu etdi. 1894-cü ildə Cənubi Avstraliya qadınlara seçki hüququ verdi.
1918 1896 1918 1907 Avstriya Ümumi və bərabər seçki hüququ 1907-ci ildə tətbiq edilmişdir. 1907-ci ildən əvvəl torpaq sahibi qadınlara seçki hüququ verilmişdi. Birinci Dünya müharibəsində almanlar və müttəfiqlərinin məğlubiyyətindən sonra ümumi seçki hüququ qadınlara da aid edildi.
1919 1919 1919 1919 Azərbaycan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti zamanı həm qadınlara, həm də kişilərə ümumi seçki hüququ verilmişdi. Azərbaycan müsəlman şərqində qadına seçki hüququ verən ilk dövlətdir.
1961 1958 1961 1807 Baham adaları 1961-ci ildə yetişkin bütün vətəndaşlara ümumi seçki hüququ verilmişdir. Kişilərə isə 1958-ci ildə səsvermə hüququ verilmişdi. 1807-ci ildə isə yalnız azad və ağ kişilərin səsvermə hüququ var idi.
1975 1975 1975 1975 Bəhreyn 1973-cü ildə ümumi seçki hüququ ilə bağlı qərar verilsə də, az sonra parlament 30 illik müddətə dağıdılmışdır. Sünnilərdən başqalarının səsvermə hüququ yoxdur.
1948 1893 1948 1893 Belçika Universal census seçki hüququ 1893-cü ildə 25 yaş və ondan yuxarı kişilərə aid edilmişdi. Təhsil səviyyəsi və ödənilən verginin miqdarına görə kişilər 1 və 3 arası səs verə bilərdilər. Dul qadınlar səs verə bilərdilər, lakin evləndikdən sonra bu səslərini itirirdilər. Kişilərə ümumi seçki hüququ 1918-ci ildə verildi, bu hüquq qadınlara isə 1948-ci ildə verilmişdir.
2008 2008 2008 2008 Butan
1956 1956 1956 1956 Boliviya Ümumi seçki hüququna aid qərar 1956-cı ildə verilmişdir. İlk seçkilər 1956-cı ildə olmuşdur. Qadınların seçki hüququ oxuma-yazma testlərinin ləğvi ilə eyni vaxtda olmuşdur.
1988 1988 1988 1988 Braziliya 1891-ci il konstitutsiyası ilə kişilərə seçki hüququ verildi. Bura evsizlər, qadınlar, ağ olmayan əhali, savadsızlar, kasıb əhali, xarici ağ əhali, keşişlər, hərbçilər keçmiş qullar və onların varisləri daxil deyildilər. Qadınlar seçki hüququnu 1932-ci ildə əldə edə bildilər. Savadsızlar isə 1881-ci ildən 1988-ci ilə qədər bu hüquqlarından məhrum qalmışdılar.
– – – – Bruney Seçkilər yoxdur
1945 1945 1945 1945 Bolqarıstan Ordunu və qadınları da əhatə edən ümumi seçki hüququ "Atayurdu Cəbhəsi" hökuməti tərəfindən bolqarlara verilmişdir.
1990 1990 1990 1990 Birma/Myanmar Sonuncu azad seçki 1990-cı ildə keçirilmişdir.Myanmarda yeni seçkilər 2015-ci ildə keçirilmişdir. Bu seçkilərdə qanunverici orqan üzvlərinin 75 faizi seçicilər tərəfindən, 25 faizi isə ordu mənsubları tərəfindən sçeilmişdir.
1960 1920 1920 1960 Kanada Kanada 1920-ci ildə Kanada çinlilərindən və aborigenlərdən başqa bütün kişi və qadınlara əyalət seçkilərində ümumi seçki hüququ verdi. Qadınlara seçki hüququ 1916-da Manitobada, Albertada, Saskatcevan 1916-cı ildə qadınlara seçki hüququ verildi, Kvebekdə isə bu 1940-cı ildə baş verdi. cins fərqi qoyulmadan 1947-ci ildə seçki hüququ verildi. Aborigenlərə isə bu hüquq 1960-cı ilə qədər verilmədi.
1970 1970 1970 1970 Çili 1888-cı ildən oxumağı bacaran və 21 yaşdan yuxarı hər irqdən kişiyə ümumi seçki hüququ verilmişdi. 1925-ci ildən bu hüquq 21 yaşdan yuxarı olan, oxuyub-yazması olan bütün kişilərə şamil edildi. 1934-cü ildə qadınlar bələdiyyə seçkilərində iştirak etmə hüququ qazandılar. 1949-cu ildə oxuma-yazması olan, 21 yaşdan yuxarı bütün kişi və qadınlara seçki hüququ verildi. 1970-ci ildə isə yaş limiti 18-ə salındı və səs verə bilmək üçün oxuma bacarığı kifayət etməyə başladı.
1954 1936 1954 1936 Kolumbiya Kişilər üçün ümumi seçki hüququ 1853-cü ildə verilmişdir. 1886-cı ildə bu hüquq məhdudlaşdırılmışdır.
1918 1896 1918 1896 Avstriya ilə birlikdə 1896-cı ildə seçki hüququ yaradılmışdır. 1907-ci ildə isə seçkilər ümumi və bir şəxsin 1-dən çox səs verməsinin ləğv edilməsi ilə keçirilməyə başlamışdır. Birinci Dünya müharibəsi bitdikdən sonra qadınlara da ümumi seçki hüququ verilmişdir.
1915 1849 1915 1849 Danimarka Kral 1834-cü ildə məhdud seçki hüququnu təsdiq etmişdir. Buna görə, yalnız torpaq sahibləri səs verə bilərdilər. İlk mütərəqqi seçki qaydası 1949-cu ildə müəyyən edilmişdir və 1915-ci ilə qədər bir neçə dəfə dəyişdirilmişdir. Kralın seçkili orqalar üzərində geniş səlahiyyətləri var idi.Danimarka qanunları etnik mənsubiyyət fərqi qoymasa da, ölkədən 2 il müddətinə kənarda yaşayan vətəndaşlarına seçki hüququ vermir.
1918 1917 1918 1917 Estoniya İki mərhələli seçkilər keçirilmişdir. Kənd və şəhər yerlərindən 62 nümayəndə seçilmiş və 2 palatalı parlament formalaşdırılmışdır.
1979 1979 1979 1979 Avropa İttifaqı Avropa İttifaqının parlamentinə seçkilər 1979-cu ildən keçirilir.
1945 1848 1944 1916 Fransa 1792-ci ildə konvent 25 yaşdan yuxarı bütün kişi seçicilər tərəfindən seçilirdi. Sonrakı illərdə Fransada monarxistlər, bonpartistlər və respublikaçılar arasında gərgin mübarizələr getdi. Buna görə də seçki hüquq tez dəyişdirildi: seçki hüququ artırılıdı, əmlak senzi ilə məhdudlaşdırıldı və s. Ümumi seçki hüququ kişilərə 1848-ci ildə verildi. bu hüquq hərbçilərə aid edilmədi, onlar bu hüququ yalnız 1945-ci ildə əldə edə bildilər. 1944-cü ildə qadınlara da ümumi seçki hüququ verildi.
1906 1906 1906 1906 Finlandiya Rusiya imperiyası tərkibində olan Finlandiya knyazlığı insanlara 1906-cı ildə ümumi seçki hüququ vermişdir. Bununla da o, bu hüququ qəbul edən ikinci ölkə olmuşdur. Növbəti il isə keçirilən seçki əsasında dünyada ilk dəfə qadın deputat seçilmişdir.
1919 1871 1919 1919 Almaniya Alman imperiyası 1871-ci ildən 1918-ci ilə qədər kişilərə ümumi seçki hüququ vermişdir. Alman inqilabından sonra Veymar konstitutsiyasında minimum yaş 20 olmaqla bütün vətəndaşlara seçki hüququ verilməsi nəzərdə tutulurdu.
1919 1919 1919 1919 Gürcüstan İlk demokratik seçki 1919-cu ilin fevral ayında keçirilmişdir. 5 qadın deputat seçilmişdir. Onlardan biri olan azərbaycanlı Pərixan Sofiyeva da deputa seçilmişdir. O, müsəlman aləmində deputat olan ilk qadındır.
1951 1951 1951 1951 Qana 1951-ci ildə ümumi seçki hüququ əsasında seçkilər keçirilmişdir. Bu Afrikada ümumi seçki hüququ əsasında keçirilnə ilk seçkidir.
1952 1844 1952 1844 Yunanıstan 1843-cü il inqilabından sonra qəbul edilmiş 1844 konstitutsiyası ilə seçkilər gizli keçirilməklə bütün kişilərə ümumi seçki hüququ verilirdi. Qadınlara məhəlli seçkilərdə 1930, parlament seçkilərində isə 1952-ci ildə iştirak hüququ verildi.
1991 1991 1991 1991 İlk seçkilər 1991-ci ildə keçirilmişdir. Bütün qeydiyyatda olan seçicilər səsvermə hüququna malikdirlər.
1918 1918 1918 1867 Macarıstan Birinci Dünya müharibəsindən sonra qadınların səsverməsi üçün lazım olan yaş limiti 30-a qaldırıldı. Əmlak və təhsil senzi qaldırıldı. Kənd yerlərində seçki sistemi yenidən quruldu. Bununlada seçicilərin sayı ümumi əhalinin 20 faizi oldu.
1950 1950 1950 1950 Hindistan Hindistan Respublikası qurulan zaman dinindən, irqindən, cinsindən asılı olmayaraq bütün vətəndaşlara səsvermə hüququ vermişdi.
1955 1955 1955 1955 İndoneziya
1963 1906 1963 1906 İran İlk seçkilər Məşrutə hərəkatı zamanı keçirilmişdir. Ağ inqilab zamanı qadınlara səsvermə hüququ verilmişdir (1963).
1923 1918 1923 1829 İrlandiya Respublikası İrlandiya Birləşmiş Krallığın bir hissəsi olarkən seçki məsələləri 1791 və 1829-cu il aktları ilə tənzimlənirdi. İrland Azad Ölkəsi yaradıldıqdan sonra isə əvvəlki qanunları ləğv edərək, 1923-cü ildə bütün qadın və kişilərə ümumi seçki hüququ verdi.
1948 1948 1948 1948 İsrail Dövlət yaradıldığı zamandan ümumi seçki hüququ tətbiq edilir.
1945 1912 1945 1912 İtaliya 1912-ci ildə bütün 30 yaşdan yuxarı kişi seçicilərə seçki hüququ verildi. Bu 1913-cü il seçkilərində tətbiq edildi. 1918-ci ildə isə seçki hüququ yenidən tənzimləndi və yaş limiti 21-ə salındı. Səs verə bilmək üçün hərbi xidmətdə olmaq mütləq idi. Tam olaraq ümumi seçki hüququ isə 1945-ci ildə tətbiq edildi. 1975-ci ildə isə yaş limiti 18-ə salındı.
1944 1944 1944 1944 Yamayka Ümumi seçki hüququ mövcuddur.
1947 1925 1947 1925 Yaponiya 1925-ci ildə 25 yaşdan yuxarı kişilərə seçki hüquq verilmişdir. 1946-cı ildə isə hər iki cinsin nümayəndəsinə seçki hüququ verilmişdir. Bu 1947-ci ilin 3 mayında qəbul edilmiş konstitutsiyada da öz əksini tapmışdır.
2005 1962 2005 1962 Küveyt Yetişkin kişilərə 1962-ci ildə seçki hüququ verilmişdir. Orduda xidmət edənlərə səs vermək qadağandır. 2005-ci ildən məhdud formada olsa da, qadınlara da seçki hüququ verilmişdir.
1919 1919 1919 1919 Latviya Konstitutsiya Assambleyası tərəfindən ümumi seçki hüququ üəyyən edilmişdir.
1943 1943 1943 1943 Livan Kişilərə və qadınlara bərabər ümumi seçki hüququ verilmişdir. Arasında müsəlman və xristian deoutatların sayə bərabərdir, halbuki müsəlmanlar sayca çoxdurlar.
1951 1946 1946 – Liberiya Liberiya qaradərili olmayan şəxslərin siyasi hüquqlarını tanımır.
1984 1984 1984 1984 Lixtenşteyn
1922 1922 1922 1922 Litva
1948 1919 1919 1919 Luksemburq
1957 1956 1957 1956
1947 1947 1947 1947 Malta Maltada ümumi seçki 1947-ci ildə keçirilmişdir. Hər hansısa senz tətbiq edilməmişdir. Qadınlara da seçki hüquq verilmişdir.
1953 1917 1953 1917 Meksika 1917-ci ildə Meksika inqilabından sonra kişilərə ümumi seçki hüququ verilmişdir. 1947-ci ildə qadınlara da bu hüquq verilmişdir.
1919 1917 1919 1917 Niderland 1917-ci ildə yaş limiti 23-dən yuxarı olmaqla bütün vətəndaşlara seçki hüququ verilmişdir. 1919-cu ildə yaş limiti 23-ə endirilmiş, 1971-ci ildə isə 18 olaraq müəyyən edilmişdir.
1893 1879 1893 1879 Yeni Zelandiya 1893-cü ildə qadınlara seçki hüququ vermişdir. Bununlada dünyada bunu qalıcı olaraq edən ilk edən olmuşdur. Çoxulçu səsvermə 1889-cu ildə ləğv edilmişdir.
1913 1898 1913 1851 Norveç Kişilərə 1898-ci ildə, qadınlara isə 1913-cü ildə ümumi seçki hüquqları verilmişdir. 1821-ci il konstitutsiyasına görə vergi ödəyən Sami kişisi səs verə bilərdi. 1814-cü il konstitutsiyasına görə yəhudilərin ölkəyə daxil olması və yaşaması qadağan edilirdi. bu maddə 1851-ci ildə dəyişdirildi və yəhudilərə yaşamağa, vergi verməyə və səs verməyə icazə verildi.
1956 1951 1956 1951 Pakistan Pakistan müstəqil olduqdan sonra əyalət seçkilərində kişi və qadınlara ümumi seçki hüququ verdiyini elan etmişdir (1947). İlk seçkilər Pəncabda 1951-ci ildə Əyalət Assambleyası üçün keçirilmişdir. 1956-cı ildə qadınlara milli seçkilərdə də iştirak etmə hüququ verilmişdir.
1979 1979 1979 1979 Peru Qadınlara seçki hüququ 1955-ci ildə verilmişdir. Savadlılıq şərti isə 1979-cu ildə ləğv edilmişdir.
1946 1935 1937 1946 Filippin İngiliscə və ya ispanca danışa bilən, əmlak və vergi senzi tədbiq etməklə 25 yaşdan yuxarı kişilərə 1907-ci ildə seçki hüququ verilmişdir. 1935-ci ildə kişilərə ümumi seçki hüququ verilmişdir. Qadınlara isə 1937-ci ildə səsvermə hüququ verilmişdir.
1918 1918 1918 1918 Polşa Polşanın bölünməsindən əvvəl yalnız zadəgan nümayəndələri siyasi həyatda iştirak edə bilərdi. İlk parlament seçkiləri 1919-cu ildə keçirilmişdir. Ümumi seçki hüququ Jozef Pilsudski tərəfindən yaradılmışdı. Səs verə bilmək üçün yaş limiti 21 olaraq müəyyən edilmişdi.
1974 1974 1974 1974 Portuqaliya 1878-ci ildə ümumi kişi əhalisinin 72 faizi səsvermə hüququna malik idi. Məhdud formada olsa da, qadınlara seçki hüququ 1931-ci ildə verildi. bu 1933, 1946, 1968-ci illərdə genişləndirildi. Ümumi seçki hüququ isə yalnız Karnation inqilabından sonra tam olaraq reallaşdı (1974).
Qatar 1999-cu ildən bələdiyyə seçkiləri keçirilir.
1948 1918 1948 1918 Rumıniya Kişilər üçün ümumi seçki hüququ 1918-ci ildə yaradılmışdır. 1929-cu ildə savadlı qadınlara bələdiyyə seçkilrində səs verə bilmək imkanı yaradıldı. 1939-cu ildə seçicilərin siyahısı 30 yaşdan yuxarı və savadlı bütün əhalini əhatə edəcək qədər genişləndirildi. Ümumi seçki hüququ isə 1948-ci il konstitutsiyası ilə tam olaraq yaradıldı.
1917 1917 1917 1917 Rusiya Ümumi seçki hüququ 1917-ci ildə qəbul edilmişdir.
1991 1990 1991 1990 Samoa
2015 2005 2015 2005 Səudiyyə Ərəbistanı Yalnız bələdiyyə seçkiləri keçirilir.
1994 1910 1931 1994 CAR Ağ qadınlar 1930-cu ildə seçki hüququ əldə etmişdirlər. 1931-ci ildə isə bütün ağ yetişkinlərə seçki hüququ verilmişdir. 1948–1994-cü illəri əhatə edən irqi ayrı-seçkilik dövründə ümumi seçki hüququ təmin edilmədi. 1994-cü ildə isə qaradərililərə də seçki hüququ verildi.
1945 1888 1945 1888 Serbiya 1869-cu il konstitutsiyası ilə vergi verən bütün kişilərə seçki hüququ verilmişdi. 1888-ci il konstitutsiyası ilə bütün 21 yaşdan yuxarı kişilərə seçki hüququ verilmişdi. Qadınlara yalnız Yuqoslaviyanın kommunist konstitutsiyası ilə seçki hüququ verildi.
1948 1948 1948 1948 Cənubi Koreya Koreya respublikası yaradılan zamandan ümumi seçki hüququ tədbiq edilmişdir. Başlanğıcta isə seçki hüququ əsasən torpaq sahiblərini, vergi ödəyicilərini əhatə edirdi.
1977 1977 1977 1977 İspaniya Kişilər üçün seçki hüququ 1869-cu ildən 19123-cu ilə qədər və İkinci respublika zamanı (1931–1936) mövcud olmuşdur. 1933-cü ilin noyabr ayının 19-da qadınlara da seçki hüququ verildi. Bu Fransisko Franko və ondan sonrakı dövrü səciyyələndirən 1977-ci il konstitutsiyasında da saxlanılmışdı.
1931 1931 1931 1931 Şri-Lanka Etnik kimliyindən, dilindən, dinindən və cinsindən asılı olmayaraq hamıya seçki hüququ vermişdi. Şri-Lanka Asiyanın ən qədim demorkatiyalarından biridir.
1945 1909 1919 1873 İsveç 1718–1772-ci illərdə berjuazinın nümayəndələri olan qadınlara və kişilərə gəlir senzi nəzərə alınmaqla seçki hüquq tanınmışdı. Lakin 1772-ci ildə qadınların bu hüquq ləğv edildi. Yəhudilərə seçki hüququ 1838-ci ildə verilmişdir. Lakin onlar 1870-ci ilə qədər namizəd ola bilməmişdilər. Katoliklərə səsvermə hüququ 1873-cü ildə verilmişdir, lakin onlar 1951-ci ilə qədər namizəd ola bilməmişdilər. Ümumi seçki hüququ 25 yaşdan yuxarı kişilərə 1909-cu ildə verilmişdir. Lakin onlar yalnız iki palatadan yalnız birini seçə bilərdilər. Kişilərə və qadınlara ümumi seçki hüququ 1919-cu ildə verilmişdir. Bu sistemlə ilk seçki isə 1921-ci ildə keçirilmişdir. 1937-ci ilə qədər məhkəmə cinayətkarları seçki hüququndan məhrumetmə ilə cəzalandıra bilərdi. Seçki üçün lazimi yaş limiti 1945-ci ildə 21-ə, 1965-ci ildə 20-ə, 1969-cu ildə 19-a, 1975-ci ildə isə 18-ə salınmışdır.
1971 1848 1971 1866 İsveçrə İsveçrə 1848-i ildən kişilərə ümumi seçki hüququ vermişdi. 1866-cı ilə qədər yəhudilər xristianlarla eyni siyasi hüquqlara sahib deyildi. Qadınlara seçki hüquq 1971-ci ildə kişilər arasında keçirilən referendumdan sonra verilmişdir. Bundan əlavə kantonların bəzilərində əvvəllərdə kişilər üçün ümumi seçki hüquq tədbiq edilmişdi: Uridə 1231-ci ildə, Şvizdə 1294-cü ildə, Untervaldendə 1309-cu ildə. Qadınlara seçki hüquq verən sonuncu kanton Appenzell İnnerhoden olmuşdur (1990)
1947 1947 1947 1947 Tayvan İlk Milli Assambleya seçkisi 1947-də, ilk qanunverici orqan seçkisi 1947-də, ilk prezident seçkisi 1948-də keçirilmişdir
1933 1933 1933 1933 Tailand Ümumi seçki əsasında ilk seçki 1933-cü ildə keçirilmişdir.
1959 ???? ???? ???? Ümumi seçki hüququ Tunis müstəqillik qazandıqdan sonra (1959) qəbul edilmiş konstitutsiyada öz əksini tapmışdır.
1934 1876 1934 1876 Türkiyə
– 2006 2006 2006 BƏƏ Kişilərə və qadınlara məhdud seçki hüququ verilmişdir.
1928 1918 1928 1829 Birləşmiş Krallıq İlk vaxtlar Birləşmiş Krallıqda seçki hüquqları 1791 və 1829-cu il aktlarına əsaslanırdı. Seçki hüquq heç vaxt dinə və ya irqə əsaslanmamışdır. 1918-ci il aktı ilə bütün yetişkin kişilərə seçki hüquq verildi. Bu akta əsasən 30 yaşdan yuxarı qadınlara da seçki hüquq verilirdi. Lakin 60 faiz qadın 30 yaşdan aşağı və əmlak senzinə görə səsvermələrdə iştirak edə bilmirdilər. 1928-ci ildə qadınlara da kişilərə aid olan şərtlərlə seçki hüququ verildi. 1948-ci il aktı ilə bir nəfərin birdən çox səs verməsi ləğv edildi. Bu cür seçicilər ümumi seçicilərin 7 faizini təşkil edirdi. 1969-cu ildə qəbul eidlmiş akt ilə seçici yaşının limiti 21-dən 18-ə endirildi.
1948 1948 1948 1948 BMT-də seçkilər Ümumdünya İnsan hüquqları Bəyannaməsinin 21-ci maddəsi əsasın ümumi və bərabər formada keçirilir.
2015 Dominikan Respublikası konstitutsiya referendumunda hərbçi səslərinin effektli olmasını təklif etmişdir.
1965 1856 1920 1965 ABŞ Koloniyalar zamanı seçki hüququnu məhdudlaşdıran bir çox qanunlar var idi. Bir çox halalrda seçki hüququna malik olan şəxslərin sayı koloniyanın ümumi əhalisinin sayının yarısını belə təşkil etmirdi. Məhdudlaşdırmalar əsasən əmlak senzi vasitəsilə həyata keçirilirdi.

Amerikan İstiqlaliyyət müharibəsindən sonra konstitutsiya tam olaraq kimin səs verə biləcəyini müəyyən etməmişdi. ABŞ-nin erkən tarixində bir çox ştat əsasən ağ kişi əhaliyə müxtəlif senzlər tədbiq etməklə seçki hüquq verirdi. Bu isə ümumi əhalinin 6–7 faizini təşkil edirdi.Vermont, Pensilvaniya və Kentukki kişilərə tam seçki hüququ verən ştatlar idi. Nyu Cersi isə 1800-ci illərin əvvəllərinə qədər qadın torpaq sahiblərinə də seçki hüquq vermişdi.

1820-ci ildəki seçkidə 108,359 nəfər səs vermişdi. 1840-cı il seçkisində isə 2,412,694 nəfər səs vermişdi. Bu artışın səbəbi təbii artım deyildi. Artıq kasıb seçicilər elektoratın böyük hissəsini təşkil edirdilər. 1856-cı ildə — Ceksoniyan demokratiyadan sonra — demək olar ki, bütün ştatlar yetişkin ağ kişilərə hər hansısa senz olmadan seçki hüquq verirdi. Seçkilərə vergi təsiri məsələsi isə bu dövrdə artıq cəmi 5 ştatda qalmışdı. XX əsrdə isə belə ştatların sayı cəmi 2 idi.

1868-ci ildə konstitutsiyaya XIX düzəliş edildi. Bu düzəlişə əsasən ştatların Nümayəndələr palatasında təmsil olunma qaydaları dəyişdirildi və əhali (keçmiş qullar da daxil olmaqla) siyahıya alındı. Lakin bu düzəliş tam olaraq həyata keçirilmədi. 1870-ci ildə edilən XV düzəlişlə dinindən, irqindən, rəngindən, etnik kimliyindın, keçmiş vəziyyətindən asılı olmayaraq hamıya seçki hüququ verildi. Bu o demək idi ki, nəzəriyyədə olsa belə, Amerika qaradərililərinə seçki hüququ verilirdi.

1888-ci ildə keçmiş Konfederasiya ştatlar Cim Krou qanunu qəbul etdi. Bu qanuna əsasən qaradərili əhalinin və kasıb ağ əhalinin seçki hüquq əllərindən alındı. Bunu həyata keçirmək üçün müxtəlif yollardan istifadə edilirdi: vergi senzləri, oxuma-yazma testləri, əmlak senzləri, "baba məsələsi" və s. Beləliklə, bu ştatlar praktikada diskriminasiyadan istifadə edirdilər. Bu dövrlərdə ABŞ Ali Məhkəməsi əsasən ştatların irqi azlıqlara qarşı diskriminasiyasını dəstəkləyirdi. Yalnız XX əsrdə bu qanunlar konstitutsiyaya zidd elan olunmağa başladı. Şimalda yaşayan qaradərililər seçki hüququna malik idilər, lakin qaradərililərin əksəriyyəti cənubda yaşayırdılar.

Vyominq ilk bölgə idi ki, bütün qadınlara seçki hüququ vermişdi (1869). 1916-cı ilə qədər bütün qərb ştatları qadınların seçki hüqqunu qanuniləşdirmişdi. Lakin onları izləyən şərq ştatlar azlıq təşkil edirdi.

1920-ci ildə XIX düzəliş ilə bütün qadınlara seçki hüququ verildi. 1924-cü ildə Hindli Vətəndaşlıq Aktı qəbul edildi. Bu aktla yerli amerikalılara seçki hüququ verildi. Bu zaman yerlilərin 2/3-i artıq vətəndaşlıq statusuna sahib idilər və səs verə bilərdilər.

1964-cu ildə edilmiş XXIV düzəlişlə seçkiyə vergilərin təsiri kimi manelər ləğv edildi. Bütün şəxslərə seçki hüququ verən Seçki Haqları Aktı 1965-ci ildə qəbul edildi. ABŞ Ali Məhkəməsi Harper v. Virginia Board of Elections (1966) işi əsasında Virciniyada mövcud olan seçkiyə vergi təsirini konstitutsiyaya və XIV düzəlişə zidd olduğunu elan etdi. Kasıblarında qarşısındakı maneə aradan qaldırıldı.

1971-ci ildə edilmiş XXVI düzəlişlə seçici yaşı 21-dən 18-ə endirildi.

1918 Uruqvay 1918-ci il konstitutsiyası ilə seçki hüququ verilmişdir.
1987 1919 1987 Zimbabve Ümumi seçki hüququ ilk dəfə 1978-ci ildə daxili yerləşim bölgələri olan İan Smit və Abel Muzorevada tətbiq edilmişdir. 1979-cu il Lankaster Evi konstitutsiyası ilə razılaşdırılmışdır ki, qanunverici orqanda millətçilərlə yanaşı, ağlara da yer veriləcəkdir. Lakin ağlar daha xüsusi rol üstlənməli idilər. İrqi fərq qoyulmayan ilk seçki 1987-ci ildə keçirilmişdir. 1978-ci ilə qədər Rodeziyada (1980-ci ildən Rodeziya Zimbabve adlandırılmışdır) seçki hüququndan istifadə edə bilmək üçün müəyyən savad səviyyəsinə malik olmaq lazım idi. Bu etirazlara səbəb olurdu, çünki qaradərililər bu tələbə cavab verə bilmirdilər. Ağdərili qadınlara isə 1919-cu ildə seçki hüquq verilmişdi.
image
Finlandiyada seçilmiş dünyanın ilk qadın deputatı

Qadınlara seçki hüququnun verilməsi

1718-ci ildən 1772-ci ilə qədər qadınlara seçki hüququ verilmişdir. Korsikada 1755-ci ildən 1769-cu ilə qədər qadınlara seçki hüququ verilmişdir.

Qadınların seçki hüququ (kişilərlə eyni əmlak senzi ilə) 1776-cı ildəki Nyu-Cersi konstitutsiyasında öz əksini tapmışdı. Konstitutsiyada kişilər əvəzinə sakinlər sözü işlədilmişdi. Lakin bu 1807-ci ildə dəyişdirildi.

Pitkern adaları qadınlara 1838-ci ildə seçki hüququ vermişdir. Müxtəlif ölkələr və dövlətlər XIX əsrin II yarısından etibarən qadınlara seçki hüququ verməyə başlamışdır. 1861-ci ildə Cənubi Avstraliyada başlamaqla bu proses davam etmişdir. həmçinin Cənubi Avstraliya 1894-cü ildə qadınlara seçki və namizəd ola bilmə hüquq verilən ilk yer olmuşdur.

respublika olmamışdır 10 il əvvəl dünyada birinci ölkə olaraq qadınlara ümumi seçki hüququnu tətbiq etdi. Bununla qadınlar həm səs verə, həm namizəd də ola bilərdilər. Növbəti il isə Finlandiyada ilk qadın deputat seçildi.

image

Qadınların aktiv səsvermə haqlarının genişləndirilməsi ilə bağlı mübahisə zamanı radikal sosialist radikal fikir ayrılığı yaşamışdı. Kentə görə ispan qadınları hələ səsvermədə iştirak etməyə hazır deyildilər. Çünki İspaniyada qadınlar Katolik kilsəsinin güclü təsiri altında idilər və onlara səsvermə hüququ verilərdisə onlar sağçı namizədlərə səs verəcəkdilər.

Gənclərin, uşaqların seçki hüququ və məktəbdə seçki

Səsvermə üçün lazım olan yetkinlik yaşının aşağı salınması Gənclik hərəkatının əsas tələblərindən biridir. ABŞ-dəki kimi təşkilatlar yaş limitinin aşağı salınmasını tələb edir və bu mübarizədə bəzi uğurlar da əldə edə bilmişdir.

Demokratik məktəblər praktikasında məktəbdə ümumi seçki hüququ dəstəklənir və məktəbdə keçirilən bütün seçkilərdə həm şagirdlər, həm də işçi heyəti iştirak edir və bərabər səsə malik olurlar. Bunda məqsəd uşaqları gələcəkdə demokratik cəmiyyətə daha yararlı olacaqları şəraitdə böyütməkdir.

Həmçinin bax

  • Hüquq
  • Seçki hüququ

İstinadlar

  1. "Suffrage" (ing. ). www.britannica.com. 7 iyun 2019 tarixində .
  2. Shirley Roberts, Sophia Jex-Blake: A Woman Pioneer in Nineteenth Century Medical Reform (Routledge, 1993), p. 1: "Although political reformers from John Wilkes onward had pressed for 'universal suffrage' they and their followers all understood the term to mean 'universal 'male suffrage.'"
  3. Robert Justin Goldstein, Political Repression in 19th Century Europe (Routledge, 1983): "the great majority of European countries adopted highly discriminatory suffrage systems for lower legislative chambers for most or all of the 1815–1915 period. Universal male suffrage (which is what was meant when universal suffrage was discussed) at age 21 would have enfranchised about 25 per cent of the European population during the nineteenth century."
  4. "Brief history of Parliament - from autonomy to EU Finland". www.eduskunta.fi. 7 iyun 2019 tarixində .
  5. "The General Strike and women's suffrage" (ing. ). www.aanioikeus.fi. 10 fevral 2018 tarixində .
  6. Chandler Davidson, "The Recent Evolution of Voting Rights Law Affecting Racial and Language Minorities" in Quiet Revolution in the South: The Impact of the Voting Rights Act, 1965–1990 (Princeton University Press, 1994: eds. Chandler Davidson & Bernard Grofman), pp. 21–22.
  7. Gary Gershman, "Fifteenth Amendment (1870)" in Race and Racism in the United States: An Encyclopedia of the American Mosaic (eds. Charles A. Gallagher, Cameron D. Lippard), pp. 441–43.
  8. "About Australia" (ing. ). www.australia.gov.au. 7 iyun 2019 tarixində .
  9. "State Felon Voting Laws" (ing. ). felonvoting.procon.org. 7 iyun 2019 tarixində .
  10. Steinfeld, Robert J. "Property and Suffrage in the Early American Republic". Stanford Law Review. 41 (2). 1989: 335–376, p.&nbsp, 335 et passim. doi:10.2307/1228746.
  11. "Udlandsdanskeres valgret". /valg.oim.dk. 7 iyun 2019 tarixində .
  12. Chris Sear. (PDF). Parliament and Constitution Centre.
  13. CİA. "MIDDLE EAST :: KUWAIT". www.cia.gov. 7 iyun 2019 tarixində .
  14. . The Charters of Freedom. National Archives. 2019-06-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
  15. "Expansion of Rights and Liberties - The Right of Suffrage". Online Exhibit: The Charters of Freedom. National Archives. 6 July 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 21 April 2015.
  16. "Who is eligible to vote at a UK general election?" (ing. ). www.electoralcommission.org.uk. 7 iyun 2019 tarixində .
  17. "Expat vote ban lifted, but not in time for EU referendum" (ing. ). www.telegraph.co.uk. 7 iyun 2019 tarixində .
  18. "Profile: Ex-king Zahir Shah" (ing. ). news.bbc.co.uk. 7 iyun 2019 tarixində .
  19. "The Right to Vote in Australia" (ing. ). www.aec.gov.au. 7 iyun 2019 tarixində .
  20. "International Woman Suffrage Timeline" (ing. ). www.thoughtco.com. 7 iyun 2019 tarixində .
  21. "Myanmar profile - Timeline" (ing. ). www.bbc.com. 7 iyun 2019 tarixində .
  22. "Valgret 1834-1915" (ing. ). danmarkshistorien.dk. 7 iyun 2019 tarixində .
  23. Council of Europe, Official Report of Debates, p.113. 1991
  24. M. L. Anderson: Praciticing Democracy. Elections and Political Culture in Imperial Germany. Princeton (NJ) 2000;
  25. Brown, J.M. & Roger Louis, W.M. The Oxford History of the British Empire. 1999. səh. 301.
  26. "Building the nation, 1832–1913" (ing. ). www.britannica.com. 7 iyun 2019 tarixində .
  27. "1925. évi XXVI. törvénycikk". 1000ev.hu. 5 mart 2016 tarixində .
  28. "The National Democratic Institute" (ing. ). www.ndi.org. 7 iyun 2019 tarixində .
  29. Irish legislation — Electoral Act 1923, section:1. 1923
  30. "Right to vote". luxembourg.public.lu. 7 iyun 2019 tarixində .
  31. "Mexico: Voting Rights and Emigration" (ing. ). migration.ucdavis.edu. 7 iyun 2019 tarixində .
  32. . 29 April 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-06-09.
  33. . 2019-06-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
  34. "Suffrage". 7 iyun 2019 tarixində .
  35. "Istoria votului în România". www.radiooltenia.ro. 7 iyun 2019 tarixində .
  36. "80 de ani de când femeile pot vota în România". 7 iyun 2019 tarixində .
  37. Национальные парламенты мира : энцикл. справ. / А. Х. Саидов ; Рос. акад. наук, Ин-т государства и права, p. 148. 2021-12-20 at the Wayback Machine
  38. Cumings, Bruce. The Korean War: A History. 2010. səh. 111.
  39. "Sidan kan inte hittas..." 7 iyun 2019 tarixində .
  40. Walker, Graham. A History of the Ulster Unionist Party: Protest, Pragmatism and Pessimism (Manchester Studies in Modern History). səh. 162. ISBN .
  41. "The History of the Parliamentary Franchise". House of Commons Library. 1 March 2013. 5 November 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 16 March 2016.
  42. Heater, Derek. Emergence of Radicalism // Citizenship in Britain: A History. Edinburgh University Press. 2006. səh. 107. ISBN . 2022-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-06-04.
  43. Heater, Derek. Emergence of Radicalism // Citizenship in Britain: A History. Edinburgh University Press. 2006. səh. 136. ISBN . 2022-04-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-06-04.
  44. "Women's rights". The National Archives. 3 March 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 11 February 2015.
  45. "Which Act Gave Women the Right to Vote in Britain?". Synonym. 9 March 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 11 February 2015.
  46. Peter N. Stearns (2008). "The Oxford encyclopedia of the modern world, Volume 7". p. 160. Oxford University Press, 2008
  47. "From Magna Carta to universal suffrage, the 1000-year history of British democracy". The Telegraph. 18 April 2017. 2019-06-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-01-19.
  48. "Legislation". legislation.gov.uk. 7 iyun 2019 tarixində .
  49. "Zorrilla Ozuna propone incluir voto militar en modificación constitucional". 7 iyun 2019 tarixində .
  50. "Expansion of Rights and Liberties - The Right of Suffrage". Online Exhibit: The Charters of Freedom. National Archives. 6 July 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 21 April 2015.
  51. Janda, Kenneth; Berry, Jeffrey M.; Goldman, Jerry. The challenge of democracy : government in America (9. ed., update). Houghton Mifflin. 2008. səh. 207. ISBN . 2020-01-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-06-04; Murrin, John M.; Johnson, Paul E.; McPherson, James M.; Fahs, Alice; Gerstle, Gary. Liberty, Equality, Power: A History of the American People (6th). Wadsworth, Cengage Learning. 2012. səh. 296. ISBN . 2020-11-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-06-04.
  52. Stanley L. Engerman. (PDF). University of Rochester and NBER. 2005.
  53. "U.S. Voting Rights". www.infoplease.com. 7 iyun 2019 tarixində .
  54. David Quigley, Acts of Enforcement: The New York City Election of 1870, in: New York History (2002).
  55. Ashlyn K. Kuersten (2003). Women and the Law: Leaders, Cases, and Documents. p. 13. ABC-CLIO, 2003
  56. Madsen, Deborah L., redaktorThe Routledge Companion to Native American Literature. Routledge. 2015. səh. 168. ISBN .
  57. Karlsson Sjögren, Åsa, Männen, kvinnorna och rösträtten: medborgarskap och representation 1723–1866 [Men, women and suffrage: citizenship and representation 1723–1866], Carlsson, Stockholm, 2006 (in Swedish)
  58. A. Kulinski, K. Pawlowski. "The Atlantic Community — The Titanic of the XXI Century". p. 96. WSB-NLU. 2010
  59. Dieter Nohlen — Elections in Asia and the Pacific: South East Asia, East Asia, and the South Pacific. p. 14. Oxford University Press. 2001.
  60. =Brian Conner. "Congress Votes on Lowering Voting Age to 16". National Youth Rights Association. 7 iyun 2019 tarixində .
  61. Greenberg, D. (1987) The Sudbury Valley School Experience, "Subtleties of a Democratic School." 2016-04-03 at the Wayback Machine Retrieved 21 February 2010.
  62. Greenberg, D. (1987) The Sudbury Valley School Experience "Back to Basics – Political basics." 11 may 2011 at the Wayback Machine. Retrieved 21 February 2010.

Xarici keçidlər

  • Limited suffrage in England prior to the 1832 reforms 2007-11-05 at the Wayback Machine
  • Finnish centennial celebration
  • "Have you heard the news?", a pamphlet published by an anonymous English freeman in 1835
  • An address to the middle and working classes engaged in trade and manufactures throughout the empire on the necessity of union at the present crisis (1842) by

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Umumi Secki huququ irqinden etnik mensubiyyetinden dilinden cinsinden gelirinden var dovletinden ve s xususiyyetlerinden asili olmayaraq butun yetiskin sexslere sesverme huququnun verilmesi nezerde tutulur XIX esr siyasi islahatcilari terefinden bu termin yalniz kisilerin umumi secki huququ menasinda isledilirdi Bu terminin qadinlara da aid edilmesi qadinlara secki huququnun verilmesi ugrunda geden mubarize zamani bas verdi Sesverme demorkatiyanin en vacib unsurlerinden biridir Sesverme huququnun xususiyyetleri baximinda olkeler arasinda mueyyen ferqler vardir Olkelerde ses vere bilmek ucun minimum yas 18 25 arasi deyisir Bezi olkelerde ise eqli problemleri olan insanlara mueyyen qrup cinayetkarlara sesverme huququ aid edilmis bezi hallarda ise bu mehrumiyyet ceza kimi istifade edilir ABS de secki huququ cox zaman qadinlarin secki huququ ile elaqeli formada istifade olunur Qadinlara secki huququnun verilmesi herekati XIX esrin ortalarinda baslamis ve oz zirvesine 1920 ci ilde catmisdir Bu ilde ABS konstitutsiyasina edilen XIX duzelisle secki huququ qadinlara da aid edildi Bir cox olkede kisilere umumi secki huququnun verilmesinden bir nesil sonra bu huquq qadinlara da samil edilmisdir Lakin bu heleki yalniz sesverme huququ idi qadinlarin namized ola bilmesi ise daha sonra mumkun olmusdur Fransada 1944 Yunanistanda 1952 Isvecrede 1971 ci ile qeder qadinlarin sesverme huququ yox idi Ilk demokratiyalarda hokumetler hemise secki huququnu mueyyen emlak vergi senzleri var dovlet mehdudiyyetleri ile kisi ehalinin bele cox az hissesine samil etmisdir Bezi olkelerdeki qanunlara gore sesvermede istirak ede bilmek ucun vetendaslar mueyyen dine mensub olmali ve bunu subut etmeli idi XIX esr boyunca umumi secki huququna nail olmaq ucun Simali Amerikada ve Boyuk Britaniyada mubarize getmisdir ve buna butun muasir demokratiyalarda zamanla nail olunmusdur Secki huququnun genislendirilmesiFransada Yakobincilerin 1793 cu ilde qebul etdiyi konstitutsiyaya gore butun yetiskin kisilere sesverme huququ verilirdi Fransa bunu eden ilk boyuk olkedir Lakin bu Yakobin diktaturasinin cokmesine gore hec vaxt praktikada oz eksini tapa bilmedi 1848 ci il inqilabindan sonra II Respublika da Fransa butun yetiskin kisilere umumi secki huququ vermisdi Fransiz inqilabinin ardinca XIX esrin evvellerinde qerb dunyasinda umumi secki huququ ugrunda mubarize aparan ilk herekatlar yaranmaga basladi Bu herekatlarin ekseriyyetinin esas telebi emlak senzinin legvi idi 1867 ci ilde Almaniya butun yetiskin kisi vetendaslara umumi secki huquq verdi ABS de vetendas muharibesinden sonra qullar azad edildi ve onlara da vetendasliq huquqlari verildi Lakin bezi statlarda onlarin vetendasliq huquqlari xeyli mehdudlasdirilmisdi XIX esrin sonlari ve XX esrin evvellerinde qerb dunyasinda ve Boyuk Britaniyanin koloniyalarinda umumi secki huququ herekati artiq sesverme huququnun qadinlara da samil edilmesi ucun mubarize aparirdi 1906 ci ilde Finlandiya knyazliginda qadinlara umumi secki huququ verildi Yeni Zelandiyadan ferqli olaraq finler qadinlara hem seckilerde ses vermek hem de namized olmaq huququ vermisdiler Qadinlara bu haqlari veren Avstraliyadansa esas ferq onda idi ki finler hec bir etnik diskriminasiyaya yol vermemisdiler Belelikle Finlandiyada dnyanin ilk qadin parlament uzvu secildi Fransada I Respublika 1792 ci ilde kisiler ucun umumi secki huququnu qebul etmisdi Bu ilk milli sistem idi ki sesvermek ve qeydiyyatdan kecmek ucun lazm olan butun senzleri legv etmisdi Yunanistan 1830 cu ilde Ispaniya 1869 cu ilde Fransa ve Isvecre ise 1848 ci il inqilablarinin gedisinde kisilere umumi secki huququ verdi XIX esrde bir nece Latin Amerkasi olkesi ve Afrikada Liberiya butun kisilere umumi secki huququ verdi lakin sonradan bezi senzler barede qerarlar da qebul edildi ve umumi secki huququ mehdudlasdirildi 1871 ci ilde Alman imperiyasi kisilere umumi secki huququ verdi Avropa Ittifaqi yegane milletler ustu orqandir ki umumi secki huququ ile secilmisdir 1979 ABS de Yenidenqurma dovrunde 1870 ci ilde XV duzelis qebul edilmisdi Bu duzelise gore irqine rengine ve evvelki veziyyetine gore qulluq nezerde tutulur vetendaslarin secki huququnu ne ABS ne de her hansisa stat mehdudlasdira bilmezdi Bu duzelis ABS Vetendas muharibesinden ve Koleliyin legvi qerarlarindan evvel cenub hissede yasayan zencilerin secki huququna zemanet vermeli idi Bu duzelise baxmayaraq umumi secki huququ kecmis Konfederasiya statlarinda 1877 ci ilden sonra bele zencilere samil edilmedi Buna nail olmaq ucun statlar muxtelif yollardan vergi limiti oxuma yazma testleri ve baba kimliyi istifade edirdiler Kimki ses vermek ucun aktiv sekilde fealiyyet gosterirdi ona qarsi fiziki gucden istifade edilirdi Cenubda yasayan zenciler 1965 ci ilde Secici haqlari akti qebul edilene qeder umumi secki huququndan aktiv sekilde istifade ede bilmemisdiler 1893 cu ilde ozunuidare huquqlu Britaniya koloniyasi Yeni Zelandiya dunya ilk dovlet oldu ki XVIII esrde movcud olmus qisaomurlu Korsika Respublikasi xaric qadinlara sesverme huququ verdi Lakin 1919 cu ile qeder qadinlara hem sesverme hem de namized olma huququ verilmedi 1902 ci ilde Avstraliya qadinlara hem sesverme hem de namized ola bilme huququ veren ilk olke oldu Lakin o bu huquqlari aborigenlere samil etmemisdi Yelriler bu huquqlarina yalniz 1962 ci ilde cata bildiler Umumiyyetle XX esrin boyuk bir hissesinde Avstraliya qanunlarina gore yerliler insan hsab edilmirdiler Bir nece Avropa olkesi umumi secki huququnu normal yollarla qebul etmisdi Birinci Dunya muharibesi boyunca ve sonralar yaranmis dovletler oz istiqlaliyyet beyannamelerinde umumi secki huququnu qebul etdiklerini vurgulayirdilar Kecmisde bir cox cemiyyetler siyasi repressiya aleti kimi ozunden olmayan irqin ve ya etnosun vetendas huquqlarini mehdudlasdirmisdir Meselen Cenubi Afrikanin irqi ayri seckilik dovrunde ag olmayan ehali milli seckilerde istirak ede bilmezdi Bu hal 1994 cu ile qeder davam etmisdi Rodeziyada buna benzer yolla getmisdi Rodeziyanin istiqlaliyyet beyannamesi qebul edilerken secki sistemi ele qurulmusdu ki say baximindan cox olan qaraderili ehali cox as sayda numayende sece bilirdi DisfrancayzinqDisfrancayzinq dedikde bir sexsden ve ya bir qerup sexsden sesverme huququnun alinmasi nezerte tutulur Bezi milletler basda ABS ve Birlesmis Kralliq olmaqla muxtelif dovrlerde cinayetkarlarin sesverme huquqlarini legv etmisdirler Men ve Vermont istisna olmaqla Bu cinayetkarlarin cinayet maddeleri hebs muddetleri necenci cinayeti olmasi ve s muddealardan asilidir Hetta bezi statlarda hebsden azad edildikden sonra bele kecmis mehkumlara sesverme huququ verilmir ve onlar omurluk olaraq bu huquqlarindan mehrum edilirler ABS de evveller vergi vermeyen ve dovlet yardimlari hesabina yasayan sexslerinde sesverme huquqlari ellerinden alinmisdi Milletler o olkede yasamayan vetendaslara qarsi da muxtelif munasibet besleyirler 2 il olkede yasamayan danimarkalilar ses vere bilmezler Italiyada yasamayan italyanlar parlamente seckilerde istirak ede bilerler Britaniyada yasamayanlar sesvermelerde istirak ede bilmezler bunun ucun en azi 15 il orada yasamaq lazimdir Bezi olkelerde herbcilerin ve polislerin sesvermelerde istiraki qadagandir Bir cox demokratik olkelerde meselen Birlesmis Kralliq ve Fransa imperiya olduqlari dovrlerde metropoliyadan kenarda yasayan vetendaslarina qaunverici orqanlara olan seckilerde sesverme huququ vermirdi Nadir istisna kimi Fransanin III Respublika dovrunde Elcezairin statusunu gostermek olar Beleki Elcezair huquqibaximda Fransanin daxili bolgesi idi lakin burada yasayanlarin vetendasliqlari bir qeder mehdudlasdirilmisdi ve bu hr hansisa irqe ve ya etnik mensubiyyete esaslanmirdi Her bir elcezairli fransiz vetendasi ola bilerdi ve rahat sekilde evvel yaasdigi formada yasaya bilerdi lakin Fransa vetendasligin qebul etdikden sonra mutleq olaraq Islam serieti evezine fransiz huququnu qebul etmeli idi Bunu ise cox az adam secirdi Amerika kolonistleri oz istiqlaliyyetlerini numayende yoxdursa vergi de yoxdur suari altinda elan etmisdiler Bu onlarin esas narazi qaldiqlari meselelerden biri idi Lakin ozleri de musteqillesdikden sonra yetiskin kisi olan torpaq sahiblerine secki huququ verdiler bu ise umumi ehalinin cemi 6 faizi idi Denizasiri bolgelerde qalanlara ise bu huquq da samil edilmemisdi onlara yalniz 1986 ci ilde bu huquq samil edildi AI uzvu dovletin vetendasi AI parlamentine olan seckilerde ve bezi mehelli seckilerde istirak ede biler Yeni Fransa vetendasi sexs Avstriyada yasayarken AI parlamentine olan seckilerde ve yasadigi yerin belediyye seckilerinde istirak ede biler lakin Avstriyanin federal milli seckilerinde istirak ede bilmez Oxsar veziyyet Boyuk Britaniyada yasayan AI vetendaslarinda da vardir Britaniyada yasayn AI uzvu olke vetendasi buradaki yerli suralara olan seckilerde istirak ede biler bu tip seciciler Simali Irlandiyada da Sotlandiyada da Uelsde de parlamente ve ya assambleyalara olan seckilerde istirak ede bilerler Lakin britaniyali irland ve ya Milletler Birliyi uzvu olke vetendasi olmayan sexsler Numayendeler Palatasina olan seckilerde istirak ede bilmez Onsuz Boyuk Britaniya 15 il muddetine orada yasamayan oz vetendaslarina bele sesverme imkani tanimir Olkeye gore tarixlerDovletler muxtelif vaxtlarda umumi secki huququ vermis ve legv etmisdir Bu siyahi 3 cur duzeldile biler Universal Mueyyen yasdan yuxari seciciler arasinda dil din irq cins oxuma yazma zenginlik illik gelir ve s kimi ferqler yoxdur Oxuma yazma bacarigina zenginliye sosial statusa ve s baxilmadan mueyyen yasdan yuxari butun kisilere secici huququnun verilmesi Oxuma yazma bacarigina zenginliye sosial statusa ve s baxilmadan mueyyen yasdan yuxari butun qadinlara secici huququnun verilmesi Etnik koken din ve irqe baxmadan mueyyen yasdan yuxari butun secicilere secici huququnun verilmesi Olkelere ve ya bolgelere gore umumi secki huququ Universal Kisi Qadin Etnik mensubiyyet Olke ve ya bolge Notes1977 1977 1977 1977 Efqanistan Efqanistan 1964 cu il konstitutsiyasi ile muasir demokratiya merhelesine daxil olmusdur 1952 1853 1952 1853 Argentina Kisiler ucun umumi secki huququ universal 1853 cu ilde yaradilmisdir 1912 ci ilde qebul edilmis Umumi seckiler qanunu isp Saenz Pena Law ile 18 yasdan yuxari kisiler ucun umumi universal gizli ve mecburi secki tetbiq edilmisdir Qadinlara bu huquq 1947 ci ilde yaradilsa da 1952 ci ilden effektiv olmusdur 1921 1919 1921 1920 Avstraliya 1855 ci ilde ozunuidare huququ olan Cenubi Avstraliya koloniyasinin parlamenti kisilere umumi secki huququnu samil eden qerar qebul etdi 1857 ve 1858 ci illerde ve Viktoriya koloniyalari da bunu etdi 1894 cu ilde Cenubi Avstraliya qadinlara secki huququ verdi 1918 1896 1918 1907 Avstriya Umumi ve beraber secki huququ 1907 ci ilde tetbiq edilmisdir 1907 ci ilden evvel torpaq sahibi qadinlara secki huququ verilmisdi Birinci Dunya muharibesinde almanlar ve muttefiqlerinin meglubiyyetinden sonra umumi secki huququ qadinlara da aid edildi 1919 1919 1919 1919 Azerbaycan Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti zamani hem qadinlara hem de kisilere umumi secki huququ verilmisdi Azerbaycan muselman serqinde qadina secki huququ veren ilk dovletdir 1961 1958 1961 1807 Baham adalari 1961 ci ilde yetiskin butun vetendaslara umumi secki huququ verilmisdir Kisilere ise 1958 ci ilde sesverme huququ verilmisdi 1807 ci ilde ise yalniz azad ve ag kisilerin sesverme huququ var idi 1975 1975 1975 1975 Behreyn 1973 cu ilde umumi secki huququ ile bagli qerar verilse de az sonra parlament 30 illik muddete dagidilmisdir Sunnilerden basqalarinin sesverme huququ yoxdur 1948 1893 1948 1893 Belcika Universal census secki huququ 1893 cu ilde 25 yas ve ondan yuxari kisilere aid edilmisdi Tehsil seviyyesi ve odenilen verginin miqdarina gore kisiler 1 ve 3 arasi ses vere bilerdiler Dul qadinlar ses vere bilerdiler lakin evlendikden sonra bu seslerini itirirdiler Kisilere umumi secki huququ 1918 ci ilde verildi bu huquq qadinlara ise 1948 ci ilde verilmisdir 2008 2008 2008 2008 Butan1956 1956 1956 1956 Boliviya Umumi secki huququna aid qerar 1956 ci ilde verilmisdir Ilk seckiler 1956 ci ilde olmusdur Qadinlarin secki huququ oxuma yazma testlerinin legvi ile eyni vaxtda olmusdur 1988 1988 1988 1988 Braziliya 1891 ci il konstitutsiyasi ile kisilere secki huququ verildi Bura evsizler qadinlar ag olmayan ehali savadsizlar kasib ehali xarici ag ehali kesisler herbciler kecmis qullar ve onlarin varisleri daxil deyildiler Qadinlar secki huququnu 1932 ci ilde elde ede bildiler Savadsizlar ise 1881 ci ilden 1988 ci ile qeder bu huquqlarindan mehrum qalmisdilar Bruney Seckiler yoxdur1945 1945 1945 1945 Bolqaristan Ordunu ve qadinlari da ehate eden umumi secki huququ Atayurdu Cebhesi hokumeti terefinden bolqarlara verilmisdir 1990 1990 1990 1990 Birma Myanmar Sonuncu azad secki 1990 ci ilde kecirilmisdir Myanmarda yeni seckiler 2015 ci ilde kecirilmisdir Bu seckilerde qanunverici orqan uzvlerinin 75 faizi seciciler terefinden 25 faizi ise ordu mensublari terefinden sceilmisdir 1960 1920 1920 1960 Kanada Kanada 1920 ci ilde Kanada cinlilerinden ve aborigenlerden basqa butun kisi ve qadinlara eyalet seckilerinde umumi secki huququ verdi Qadinlara secki huququ 1916 da Manitobada Albertada Saskatcevan 1916 ci ilde qadinlara secki huququ verildi Kvebekde ise bu 1940 ci ilde bas verdi cins ferqi qoyulmadan 1947 ci ilde secki huququ verildi Aborigenlere ise bu huquq 1960 ci ile qeder verilmedi 1970 1970 1970 1970 Cili 1888 ci ilden oxumagi bacaran ve 21 yasdan yuxari her irqden kisiye umumi secki huququ verilmisdi 1925 ci ilden bu huquq 21 yasdan yuxari olan oxuyub yazmasi olan butun kisilere samil edildi 1934 cu ilde qadinlar belediyye seckilerinde istirak etme huququ qazandilar 1949 cu ilde oxuma yazmasi olan 21 yasdan yuxari butun kisi ve qadinlara secki huququ verildi 1970 ci ilde ise yas limiti 18 e salindi ve ses vere bilmek ucun oxuma bacarigi kifayet etmeye basladi 1954 1936 1954 1936 Kolumbiya Kisiler ucun umumi secki huququ 1853 cu ilde verilmisdir 1886 ci ilde bu huquq mehdudlasdirilmisdir 1918 1896 1918 1896 Avstriya ile birlikde 1896 ci ilde secki huququ yaradilmisdir 1907 ci ilde ise seckiler umumi ve bir sexsin 1 den cox ses vermesinin legv edilmesi ile kecirilmeye baslamisdir Birinci Dunya muharibesi bitdikden sonra qadinlara da umumi secki huququ verilmisdir 1915 1849 1915 1849 Danimarka Kral 1834 cu ilde mehdud secki huququnu tesdiq etmisdir Buna gore yalniz torpaq sahibleri ses vere bilerdiler Ilk mutereqqi secki qaydasi 1949 cu ilde mueyyen edilmisdir ve 1915 ci ile qeder bir nece defe deyisdirilmisdir Kralin seckili orqalar uzerinde genis selahiyyetleri var idi Danimarka qanunlari etnik mensubiyyet ferqi qoymasa da olkeden 2 il muddetine kenarda yasayan vetendaslarina secki huququ vermir 1918 1917 1918 1917 Estoniya Iki merheleli seckiler kecirilmisdir Kend ve seher yerlerinden 62 numayende secilmis ve 2 palatali parlament formalasdirilmisdir 1979 1979 1979 1979 Avropa Ittifaqi Avropa Ittifaqinin parlamentine seckiler 1979 cu ilden kecirilir 1945 1848 1944 1916 Fransa 1792 ci ilde konvent 25 yasdan yuxari butun kisi seciciler terefinden secilirdi Sonraki illerde Fransada monarxistler bonpartistler ve respublikacilar arasinda gergin mubarizeler getdi Buna gore de secki huquq tez deyisdirildi secki huququ artirilidi emlak senzi ile mehdudlasdirildi ve s Umumi secki huququ kisilere 1848 ci ilde verildi bu huquq herbcilere aid edilmedi onlar bu huququ yalniz 1945 ci ilde elde ede bildiler 1944 cu ilde qadinlara da umumi secki huququ verildi 1906 1906 1906 1906 Finlandiya Rusiya imperiyasi terkibinde olan Finlandiya knyazligi insanlara 1906 ci ilde umumi secki huququ vermisdir Bununla da o bu huququ qebul eden ikinci olke olmusdur Novbeti il ise kecirilen secki esasinda dunyada ilk defe qadin deputat secilmisdir 1919 1871 1919 1919 Almaniya Alman imperiyasi 1871 ci ilden 1918 ci ile qeder kisilere umumi secki huququ vermisdir Alman inqilabindan sonra Veymar konstitutsiyasinda minimum yas 20 olmaqla butun vetendaslara secki huququ verilmesi nezerde tutulurdu 1919 1919 1919 1919 Gurcustan Ilk demokratik secki 1919 cu ilin fevral ayinda kecirilmisdir 5 qadin deputat secilmisdir Onlardan biri olan azerbaycanli Perixan Sofiyeva da deputa secilmisdir O muselman aleminde deputat olan ilk qadindir 1951 1951 1951 1951 Qana 1951 ci ilde umumi secki huququ esasinda seckiler kecirilmisdir Bu Afrikada umumi secki huququ esasinda kecirilne ilk seckidir 1952 1844 1952 1844 Yunanistan 1843 cu il inqilabindan sonra qebul edilmis 1844 konstitutsiyasi ile seckiler gizli kecirilmekle butun kisilere umumi secki huququ verilirdi Qadinlara mehelli seckilerde 1930 parlament seckilerinde ise 1952 ci ilde istirak huququ verildi 1991 1991 1991 1991 Ilk seckiler 1991 ci ilde kecirilmisdir Butun qeydiyyatda olan seciciler sesverme huququna malikdirler 1918 1918 1918 1867 Macaristan Birinci Dunya muharibesinden sonra qadinlarin sesvermesi ucun lazim olan yas limiti 30 a qaldirildi Emlak ve tehsil senzi qaldirildi Kend yerlerinde secki sistemi yeniden quruldu Bununlada secicilerin sayi umumi ehalinin 20 faizi oldu 1950 1950 1950 1950 Hindistan Hindistan Respublikasi qurulan zaman dininden irqinden cinsinden asili olmayaraq butun vetendaslara sesverme huququ vermisdi 1955 1955 1955 1955 Indoneziya1963 1906 1963 1906 Iran Ilk seckiler Mesrute herekati zamani kecirilmisdir Ag inqilab zamani qadinlara sesverme huququ verilmisdir 1963 1923 1918 1923 1829 Irlandiya Respublikasi Irlandiya Birlesmis Kralligin bir hissesi olarken secki meseleleri 1791 ve 1829 cu il aktlari ile tenzimlenirdi Irland Azad Olkesi yaradildiqdan sonra ise evvelki qanunlari legv ederek 1923 cu ilde butun qadin ve kisilere umumi secki huququ verdi 1948 1948 1948 1948 Israil Dovlet yaradildigi zamandan umumi secki huququ tetbiq edilir 1945 1912 1945 1912 Italiya 1912 ci ilde butun 30 yasdan yuxari kisi secicilere secki huququ verildi Bu 1913 cu il seckilerinde tetbiq edildi 1918 ci ilde ise secki huququ yeniden tenzimlendi ve yas limiti 21 e salindi Ses vere bilmek ucun herbi xidmetde olmaq mutleq idi Tam olaraq umumi secki huququ ise 1945 ci ilde tetbiq edildi 1975 ci ilde ise yas limiti 18 e salindi 1944 1944 1944 1944 Yamayka Umumi secki huququ movcuddur 1947 1925 1947 1925 Yaponiya 1925 ci ilde 25 yasdan yuxari kisilere secki huquq verilmisdir 1946 ci ilde ise her iki cinsin numayendesine secki huququ verilmisdir Bu 1947 ci ilin 3 mayinda qebul edilmis konstitutsiyada da oz eksini tapmisdir 2005 1962 2005 1962 Kuveyt Yetiskin kisilere 1962 ci ilde secki huququ verilmisdir Orduda xidmet edenlere ses vermek qadagandir 2005 ci ilden mehdud formada olsa da qadinlara da secki huququ verilmisdir 1919 1919 1919 1919 Latviya Konstitutsiya Assambleyasi terefinden umumi secki huququ ueyyen edilmisdir 1943 1943 1943 1943 Livan Kisilere ve qadinlara beraber umumi secki huququ verilmisdir Arasinda muselman ve xristian deoutatlarin saye beraberdir halbuki muselmanlar sayca coxdurlar 1951 1946 1946 Liberiya Liberiya qaraderili olmayan sexslerin siyasi huquqlarini tanimir 1984 1984 1984 1984 Lixtensteyn1922 1922 1922 1922 Litva1948 1919 1919 1919 Luksemburq1957 1956 1957 19561947 1947 1947 1947 Malta Maltada umumi secki 1947 ci ilde kecirilmisdir Her hansisa senz tetbiq edilmemisdir Qadinlara da secki huquq verilmisdir 1953 1917 1953 1917 Meksika 1917 ci ilde Meksika inqilabindan sonra kisilere umumi secki huququ verilmisdir 1947 ci ilde qadinlara da bu huquq verilmisdir 1919 1917 1919 1917 Niderland 1917 ci ilde yas limiti 23 den yuxari olmaqla butun vetendaslara secki huququ verilmisdir 1919 cu ilde yas limiti 23 e endirilmis 1971 ci ilde ise 18 olaraq mueyyen edilmisdir 1893 1879 1893 1879 Yeni Zelandiya 1893 cu ilde qadinlara secki huququ vermisdir Bununlada dunyada bunu qalici olaraq eden ilk eden olmusdur Coxulcu sesverme 1889 cu ilde legv edilmisdir 1913 1898 1913 1851 Norvec Kisilere 1898 ci ilde qadinlara ise 1913 cu ilde umumi secki huquqlari verilmisdir 1821 ci il konstitutsiyasina gore vergi odeyen Sami kisisi ses vere bilerdi 1814 cu il konstitutsiyasina gore yehudilerin olkeye daxil olmasi ve yasamasi qadagan edilirdi bu madde 1851 ci ilde deyisdirildi ve yehudilere yasamaga vergi vermeye ve ses vermeye icaze verildi 1956 1951 1956 1951 Pakistan Pakistan musteqil olduqdan sonra eyalet seckilerinde kisi ve qadinlara umumi secki huququ verdiyini elan etmisdir 1947 Ilk seckiler Pencabda 1951 ci ilde Eyalet Assambleyasi ucun kecirilmisdir 1956 ci ilde qadinlara milli seckilerde de istirak etme huququ verilmisdir 1979 1979 1979 1979 Peru Qadinlara secki huququ 1955 ci ilde verilmisdir Savadliliq serti ise 1979 cu ilde legv edilmisdir 1946 1935 1937 1946 Filippin Ingilisce ve ya ispanca danisa bilen emlak ve vergi senzi tedbiq etmekle 25 yasdan yuxari kisilere 1907 ci ilde secki huququ verilmisdir 1935 ci ilde kisilere umumi secki huququ verilmisdir Qadinlara ise 1937 ci ilde sesverme huququ verilmisdir 1918 1918 1918 1918 Polsa Polsanin bolunmesinden evvel yalniz zadegan numayendeleri siyasi heyatda istirak ede bilerdi Ilk parlament seckileri 1919 cu ilde kecirilmisdir Umumi secki huququ Jozef Pilsudski terefinden yaradilmisdi Ses vere bilmek ucun yas limiti 21 olaraq mueyyen edilmisdi 1974 1974 1974 1974 Portuqaliya 1878 ci ilde umumi kisi ehalisinin 72 faizi sesverme huququna malik idi Mehdud formada olsa da qadinlara secki huququ 1931 ci ilde verildi bu 1933 1946 1968 ci illerde genislendirildi Umumi secki huququ ise yalniz Karnation inqilabindan sonra tam olaraq reallasdi 1974 Qatar 1999 cu ilden belediyye seckileri kecirilir 1948 1918 1948 1918 Ruminiya Kisiler ucun umumi secki huququ 1918 ci ilde yaradilmisdir 1929 cu ilde savadli qadinlara belediyye seckilrinde ses vere bilmek imkani yaradildi 1939 cu ilde secicilerin siyahisi 30 yasdan yuxari ve savadli butun ehalini ehate edecek qeder genislendirildi Umumi secki huququ ise 1948 ci il konstitutsiyasi ile tam olaraq yaradildi 1917 1917 1917 1917 Rusiya Umumi secki huququ 1917 ci ilde qebul edilmisdir 1991 1990 1991 1990 Samoa2015 2005 2015 2005 Seudiyye Erebistani Yalniz belediyye seckileri kecirilir 1994 1910 1931 1994 CAR Ag qadinlar 1930 cu ilde secki huququ elde etmisdirler 1931 ci ilde ise butun ag yetiskinlere secki huququ verilmisdir 1948 1994 cu illeri ehate eden irqi ayri seckilik dovrunde umumi secki huququ temin edilmedi 1994 cu ilde ise qaraderililere de secki huququ verildi 1945 1888 1945 1888 Serbiya 1869 cu il konstitutsiyasi ile vergi veren butun kisilere secki huququ verilmisdi 1888 ci il konstitutsiyasi ile butun 21 yasdan yuxari kisilere secki huququ verilmisdi Qadinlara yalniz Yuqoslaviyanin kommunist konstitutsiyasi ile secki huququ verildi 1948 1948 1948 1948 Cenubi Koreya Koreya respublikasi yaradilan zamandan umumi secki huququ tedbiq edilmisdir Baslangicta ise secki huququ esasen torpaq sahiblerini vergi odeyicilerini ehate edirdi 1977 1977 1977 1977 Ispaniya Kisiler ucun secki huququ 1869 cu ilden 19123 cu ile qeder ve Ikinci respublika zamani 1931 1936 movcud olmusdur 1933 cu ilin noyabr ayinin 19 da qadinlara da secki huququ verildi Bu Fransisko Franko ve ondan sonraki dovru seciyyelendiren 1977 ci il konstitutsiyasinda da saxlanilmisdi 1931 1931 1931 1931 Sri Lanka Etnik kimliyinden dilinden dininden ve cinsinden asili olmayaraq hamiya secki huququ vermisdi Sri Lanka Asiyanin en qedim demorkatiyalarindan biridir 1945 1909 1919 1873 Isvec 1718 1772 ci illerde berjuazinin numayendeleri olan qadinlara ve kisilere gelir senzi nezere alinmaqla secki huquq taninmisdi Lakin 1772 ci ilde qadinlarin bu huquq legv edildi Yehudilere secki huququ 1838 ci ilde verilmisdir Lakin onlar 1870 ci ile qeder namized ola bilmemisdiler Katoliklere sesverme huququ 1873 cu ilde verilmisdir lakin onlar 1951 ci ile qeder namized ola bilmemisdiler Umumi secki huququ 25 yasdan yuxari kisilere 1909 cu ilde verilmisdir Lakin onlar yalniz iki palatadan yalniz birini sece bilerdiler Kisilere ve qadinlara umumi secki huququ 1919 cu ilde verilmisdir Bu sistemle ilk secki ise 1921 ci ilde kecirilmisdir 1937 ci ile qeder mehkeme cinayetkarlari secki huququndan mehrumetme ile cezalandira bilerdi Secki ucun lazimi yas limiti 1945 ci ilde 21 e 1965 ci ilde 20 e 1969 cu ilde 19 a 1975 ci ilde ise 18 e salinmisdir 1971 1848 1971 1866 Isvecre Isvecre 1848 i ilden kisilere umumi secki huququ vermisdi 1866 ci ile qeder yehudiler xristianlarla eyni siyasi huquqlara sahib deyildi Qadinlara secki huquq 1971 ci ilde kisiler arasinda kecirilen referendumdan sonra verilmisdir Bundan elave kantonlarin bezilerinde evvellerde kisiler ucun umumi secki huquq tedbiq edilmisdi Uride 1231 ci ilde Svizde 1294 cu ilde Untervaldende 1309 cu ilde Qadinlara secki huquq veren sonuncu kanton Appenzell Innerhoden olmusdur 1990 1947 1947 1947 1947 Tayvan Ilk Milli Assambleya seckisi 1947 de ilk qanunverici orqan seckisi 1947 de ilk prezident seckisi 1948 de kecirilmisdir1933 1933 1933 1933 Tailand Umumi secki esasinda ilk secki 1933 cu ilde kecirilmisdir 1959 Umumi secki huququ Tunis musteqillik qazandiqdan sonra 1959 qebul edilmis konstitutsiyada oz eksini tapmisdir 1934 1876 1934 1876 Turkiye 2006 2006 2006 BEE Kisilere ve qadinlara mehdud secki huququ verilmisdir 1928 1918 1928 1829 Birlesmis Kralliq Ilk vaxtlar Birlesmis Kralliqda secki huquqlari 1791 ve 1829 cu il aktlarina esaslanirdi Secki huquq hec vaxt dine ve ya irqe esaslanmamisdir 1918 ci il akti ile butun yetiskin kisilere secki huquq verildi Bu akta esasen 30 yasdan yuxari qadinlara da secki huquq verilirdi Lakin 60 faiz qadin 30 yasdan asagi ve emlak senzine gore sesvermelerde istirak ede bilmirdiler 1928 ci ilde qadinlara da kisilere aid olan sertlerle secki huququ verildi 1948 ci il akti ile bir neferin birden cox ses vermesi legv edildi Bu cur seciciler umumi secicilerin 7 faizini teskil edirdi 1969 cu ilde qebul eidlmis akt ile secici yasinin limiti 21 den 18 e endirildi 1948 1948 1948 1948 BMT de seckiler Umumdunya Insan huquqlari Beyannamesinin 21 ci maddesi esasin umumi ve beraber formada kecirilir 2015 Dominikan Respublikasi konstitutsiya referendumunda herbci seslerinin effektli olmasini teklif etmisdir 1965 1856 1920 1965 ABS Koloniyalar zamani secki huququnu mehdudlasdiran bir cox qanunlar var idi Bir cox halalrda secki huququna malik olan sexslerin sayi koloniyanin umumi ehalisinin sayinin yarisini bele teskil etmirdi Mehdudlasdirmalar esasen emlak senzi vasitesile heyata kecirilirdi Amerikan Istiqlaliyyet muharibesinden sonra konstitutsiya tam olaraq kimin ses vere bileceyini mueyyen etmemisdi ABS nin erken tarixinde bir cox stat esasen ag kisi ehaliye muxtelif senzler tedbiq etmekle secki huquq verirdi Bu ise umumi ehalinin 6 7 faizini teskil edirdi Vermont Pensilvaniya ve Kentukki kisilere tam secki huququ veren statlar idi Nyu Cersi ise 1800 ci illerin evvellerine qeder qadin torpaq sahiblerine de secki huquq vermisdi 1820 ci ildeki seckide 108 359 nefer ses vermisdi 1840 ci il seckisinde ise 2 412 694 nefer ses vermisdi Bu artisin sebebi tebii artim deyildi Artiq kasib seciciler elektoratin boyuk hissesini teskil edirdiler 1856 ci ilde Ceksoniyan demokratiyadan sonra demek olar ki butun statlar yetiskin ag kisilere her hansisa senz olmadan secki huquq verirdi Seckilere vergi tesiri meselesi ise bu dovrde artiq cemi 5 statda qalmisdi XX esrde ise bele statlarin sayi cemi 2 idi 1868 ci ilde konstitutsiyaya XIX duzelis edildi Bu duzelise esasen statlarin Numayendeler palatasinda temsil olunma qaydalari deyisdirildi ve ehali kecmis qullar da daxil olmaqla siyahiya alindi Lakin bu duzelis tam olaraq heyata kecirilmedi 1870 ci ilde edilen XV duzelisle dininden irqinden renginden etnik kimliyindin kecmis veziyyetinden asili olmayaraq hamiya secki huququ verildi Bu o demek idi ki nezeriyyede olsa bele Amerika qaraderililerine secki huququ verilirdi 1888 ci ilde kecmis Konfederasiya statlar Cim Krou qanunu qebul etdi Bu qanuna esasen qaraderili ehalinin ve kasib ag ehalinin secki huquq ellerinden alindi Bunu heyata kecirmek ucun muxtelif yollardan istifade edilirdi vergi senzleri oxuma yazma testleri emlak senzleri baba meselesi ve s Belelikle bu statlar praktikada diskriminasiyadan istifade edirdiler Bu dovrlerde ABS Ali Mehkemesi esasen statlarin irqi azliqlara qarsi diskriminasiyasini destekleyirdi Yalniz XX esrde bu qanunlar konstitutsiyaya zidd elan olunmaga basladi Simalda yasayan qaraderililer secki huququna malik idiler lakin qaraderililerin ekseriyyeti cenubda yasayirdilar Vyominq ilk bolge idi ki butun qadinlara secki huququ vermisdi 1869 1916 ci ile qeder butun qerb statlari qadinlarin secki huqqunu qanunilesdirmisdi Lakin onlari izleyen serq statlar azliq teskil edirdi 1920 ci ilde XIX duzelis ile butun qadinlara secki huququ verildi 1924 cu ilde Hindli Vetendasliq Akti qebul edildi Bu aktla yerli amerikalilara secki huququ verildi Bu zaman yerlilerin 2 3 i artiq vetendasliq statusuna sahib idiler ve ses vere bilerdiler 1964 cu ilde edilmis XXIV duzelisle seckiye vergilerin tesiri kimi maneler legv edildi Butun sexslere secki huququ veren Secki Haqlari Akti 1965 ci ilde qebul edildi ABS Ali Mehkemesi Harper v Virginia Board of Elections 1966 isi esasinda Virciniyada movcud olan seckiye vergi tesirini konstitutsiyaya ve XIV duzelise zidd oldugunu elan etdi Kasiblarinda qarsisindaki manee aradan qaldirildi 1971 ci ilde edilmis XXVI duzelisle secici yasi 21 den 18 e endirildi 1918 Uruqvay 1918 ci il konstitutsiyasi ile secki huququ verilmisdir 1987 1919 1987 Zimbabve Umumi secki huququ ilk defe 1978 ci ilde daxili yerlesim bolgeleri olan Ian Smit ve Abel Muzorevada tetbiq edilmisdir 1979 cu il Lankaster Evi konstitutsiyasi ile razilasdirilmisdir ki qanunverici orqanda milletcilerle yanasi aglara da yer verilecekdir Lakin aglar daha xususi rol ustlenmeli idiler Irqi ferq qoyulmayan ilk secki 1987 ci ilde kecirilmisdir 1978 ci ile qeder Rodeziyada 1980 ci ilden Rodeziya Zimbabve adlandirilmisdir secki huququndan istifade ede bilmek ucun mueyyen savad seviyyesine malik olmaq lazim idi Bu etirazlara sebeb olurdu cunki qaraderililer bu telebe cavab vere bilmirdiler Agderili qadinlara ise 1919 cu ilde secki huquq verilmisdi Finlandiyada secilmis dunyanin ilk qadin deputatiQadinlara secki huququnun verilmesi1718 ci ilden 1772 ci ile qeder qadinlara secki huququ verilmisdir Korsikada 1755 ci ilden 1769 cu ile qeder qadinlara secki huququ verilmisdir Qadinlarin secki huququ kisilerle eyni emlak senzi ile 1776 ci ildeki Nyu Cersi konstitutsiyasinda oz eksini tapmisdi Konstitutsiyada kisiler evezine sakinler sozu isledilmisdi Lakin bu 1807 ci ilde deyisdirildi Pitkern adalari qadinlara 1838 ci ilde secki huququ vermisdir Muxtelif olkeler ve dovletler XIX esrin II yarisindan etibaren qadinlara secki huququ vermeye baslamisdir 1861 ci ilde Cenubi Avstraliyada baslamaqla bu proses davam etmisdir hemcinin Cenubi Avstraliya 1894 cu ilde qadinlara secki ve namized ola bilme huquq verilen ilk yer olmusdur respublika olmamisdir 10 il evvel dunyada birinci olke olaraq qadinlara umumi secki huququnu tetbiq etdi Bununla qadinlar hem ses vere hem namized de ola bilerdiler Novbeti il ise Finlandiyada ilk qadin deputat secildi Qadinlarin aktiv sesverme haqlarinin genislendirilmesi ile bagli mubahise zamani radikal sosialist radikal fikir ayriligi yasamisdi Kente gore ispan qadinlari hele sesvermede istirak etmeye hazir deyildiler Cunki Ispaniyada qadinlar Katolik kilsesinin guclu tesiri altinda idiler ve onlara sesverme huququ verilerdise onlar sagci namizedlere ses verecekdiler Genclerin usaqlarin secki huququ ve mektebde seckiSesverme ucun lazim olan yetkinlik yasinin asagi salinmasi Genclik herekatinin esas teleblerinden biridir ABS deki kimi teskilatlar yas limitinin asagi salinmasini teleb edir ve bu mubarizede bezi ugurlar da elde ede bilmisdir Demokratik mektebler praktikasinda mektebde umumi secki huququ desteklenir ve mektebde kecirilen butun seckilerde hem sagirdler hem de isci heyeti istirak edir ve beraber sese malik olurlar Bunda meqsed usaqlari gelecekde demokratik cemiyyete daha yararli olacaqlari seraitde boyutmekdir Hemcinin baxHuquq Secki huququIstinadlar Suffrage ing www britannica com 7 iyun 2019 tarixinde Shirley Roberts Sophia Jex Blake A Woman Pioneer in Nineteenth Century Medical Reform Routledge 1993 p 1 Although political reformers from John Wilkes onward had pressed for universal suffrage they and their followers all understood the term to mean universal male suffrage Robert Justin Goldstein Political Repression in 19th Century Europe Routledge 1983 the great majority of European countries adopted highly discriminatory suffrage systems for lower legislative chambers for most or all of the 1815 1915 period Universal male suffrage which is what was meant when universal suffrage was discussed at age 21 would have enfranchised about 25 per cent of the European population during the nineteenth century Brief history of Parliament from autonomy to EU Finland www eduskunta fi 7 iyun 2019 tarixinde The General Strike and women s suffrage ing www aanioikeus fi 10 fevral 2018 tarixinde Chandler Davidson The Recent Evolution of Voting Rights Law Affecting Racial and Language Minorities in Quiet Revolution in the South The Impact of the Voting Rights Act 1965 1990 Princeton University Press 1994 eds Chandler Davidson amp Bernard Grofman pp 21 22 Gary Gershman Fifteenth Amendment 1870 in Race and Racism in the United States An Encyclopedia of the American Mosaic eds Charles A Gallagher Cameron D Lippard pp 441 43 About Australia ing www australia gov au 7 iyun 2019 tarixinde State Felon Voting Laws ing felonvoting procon org 7 iyun 2019 tarixinde Steinfeld Robert J Property and Suffrage in the Early American Republic Stanford Law Review 41 2 1989 335 376 p amp nbsp 335 et passim doi 10 2307 1228746 Udlandsdanskeres valgret valg oim dk 7 iyun 2019 tarixinde Chris Sear PDF Parliament and Constitution Centre CIA MIDDLE EAST KUWAIT www cia gov 7 iyun 2019 tarixinde The Charters of Freedom National Archives 2019 06 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Expansion of Rights and Liberties The Right of Suffrage Online Exhibit The Charters of Freedom National Archives 6 July 2016 tarixinde Istifade tarixi 21 April 2015 Who is eligible to vote at a UK general election ing www electoralcommission org uk 7 iyun 2019 tarixinde Expat vote ban lifted but not in time for EU referendum ing www telegraph co uk 7 iyun 2019 tarixinde Profile Ex king Zahir Shah ing news bbc co uk 7 iyun 2019 tarixinde The Right to Vote in Australia ing www aec gov au 7 iyun 2019 tarixinde International Woman Suffrage Timeline ing www thoughtco com 7 iyun 2019 tarixinde Myanmar profile Timeline ing www bbc com 7 iyun 2019 tarixinde Valgret 1834 1915 ing danmarkshistorien dk 7 iyun 2019 tarixinde Council of Europe Official Report of Debates p 113 1991 M L Anderson Praciticing Democracy Elections and Political Culture in Imperial Germany Princeton NJ 2000 Brown J M amp Roger Louis W M The Oxford History of the British Empire 1999 seh 301 Building the nation 1832 1913 ing www britannica com 7 iyun 2019 tarixinde 1925 evi XXVI torvenycikk 1000ev hu 5 mart 2016 tarixinde The National Democratic Institute ing www ndi org 7 iyun 2019 tarixinde Irish legislation Electoral Act 1923 section 1 1923 Right to vote luxembourg public lu 7 iyun 2019 tarixinde Mexico Voting Rights and Emigration ing migration ucdavis edu 7 iyun 2019 tarixinde 29 April 2007 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2007 06 09 2019 06 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Suffrage 7 iyun 2019 tarixinde Istoria votului in Romania www radiooltenia ro 7 iyun 2019 tarixinde 80 de ani de cand femeile pot vota in Romania 7 iyun 2019 tarixinde Nacionalnye parlamenty mira encikl sprav A H Saidov Ros akad nauk In t gosudarstva i prava p 148 2021 12 20 at the Wayback Machine Cumings Bruce The Korean War A History 2010 seh 111 Sidan kan inte hittas 7 iyun 2019 tarixinde Walker Graham A History of the Ulster Unionist Party Protest Pragmatism and Pessimism Manchester Studies in Modern History seh 162 ISBN 978 0 7190 6109 7 The History of the Parliamentary Franchise House of Commons Library 1 March 2013 5 November 2019 tarixinde Istifade tarixi 16 March 2016 Heater Derek Emergence of Radicalism Citizenship in Britain A History Edinburgh University Press 2006 seh 107 ISBN 9780748626724 2022 04 07 tarixinde Istifade tarixi 2019 06 04 Heater Derek Emergence of Radicalism Citizenship in Britain A History Edinburgh University Press 2006 seh 136 ISBN 9780748626724 2022 04 15 tarixinde Istifade tarixi 2019 06 04 Women s rights The National Archives 3 March 2016 tarixinde Istifade tarixi 11 February 2015 Which Act Gave Women the Right to Vote in Britain Synonym 9 March 2016 tarixinde Istifade tarixi 11 February 2015 Peter N Stearns 2008 The Oxford encyclopedia of the modern world Volume 7 p 160 Oxford University Press 2008 From Magna Carta to universal suffrage the 1000 year history of British democracy The Telegraph 18 April 2017 2019 06 10 tarixinde Istifade tarixi 2018 01 19 Legislation legislation gov uk 7 iyun 2019 tarixinde Zorrilla Ozuna propone incluir voto militar en modificacion constitucional 7 iyun 2019 tarixinde Expansion of Rights and Liberties The Right of Suffrage Online Exhibit The Charters of Freedom National Archives 6 July 2016 tarixinde Istifade tarixi 21 April 2015 Janda Kenneth Berry Jeffrey M Goldman Jerry The challenge of democracy government in America 9 ed update Houghton Mifflin 2008 seh 207 ISBN 9780618990948 2020 01 03 tarixinde Istifade tarixi 2019 06 04 Murrin John M Johnson Paul E McPherson James M Fahs Alice Gerstle Gary Liberty Equality Power A History of the American People 6th Wadsworth Cengage Learning 2012 seh 296 ISBN 9780495904991 2020 11 04 tarixinde Istifade tarixi 2019 06 04 Stanley L Engerman PDF University of Rochester and NBER 2005 U S Voting Rights www infoplease com 7 iyun 2019 tarixinde David Quigley Acts of Enforcement The New York City Election of 1870 in New York History 2002 Ashlyn K Kuersten 2003 Women and the Law Leaders Cases and Documents p 13 ABC CLIO 2003 Madsen Deborah L redaktorThe Routledge Companion to Native American Literature Routledge 2015 seh 168 ISBN 1317693191 Karlsson Sjogren Asa Mannen kvinnorna och rostratten medborgarskap och representation 1723 1866 Men women and suffrage citizenship and representation 1723 1866 Carlsson Stockholm 2006 in Swedish A Kulinski K Pawlowski The Atlantic Community The Titanic of the XXI Century p 96 WSB NLU 2010 Dieter Nohlen Elections in Asia and the Pacific South East Asia East Asia and the South Pacific p 14 Oxford University Press 2001 Brian Conner Congress Votes on Lowering Voting Age to 16 National Youth Rights Association 7 iyun 2019 tarixinde Greenberg D 1987 The Sudbury Valley School Experience Subtleties of a Democratic School 2016 04 03 at the Wayback Machine Retrieved 21 February 2010 Greenberg D 1987 The Sudbury Valley School Experience Back to Basics Political basics 11 may 2011 at the Wayback Machine Retrieved 21 February 2010 Xarici kecidlerLimited suffrage in England prior to the 1832 reforms 2007 11 05 at the Wayback Machine Finnish centennial celebration Have you heard the news a pamphlet published by an anonymous English freeman in 1835 An address to the middle and working classes engaged in trade and manufactures throughout the empire on the necessity of union at the present crisis 1842 by

Nəşr tarixi: İyun 17, 2024, 09:20 am
Ən çox oxunan
  • Oktyabr 26, 2024

    Qan plazması

  • Avqust 31, 2024

    Qan-çi sistemi

  • Noyabr 12, 2024

    Qamət Süleymanov

  • Noyabr 02, 2024

    Qalxanabənzər vəzin xərçəngi

  • September 08, 2024

    Qaltaxçı

Gündəlik

  • Paris

  • Olimpiya (Mane)

  • Balinakimilər

  • COP29

  • Şahzadə Mikasa (Yuriko)

  • E.ə. 63

  • Rus Pravoslav Kilsəsi

  • Vitus Berinq

  • Braziliya

  • 2024

NiNa.Az - Studiya

  • Vikipediya

Bülletendə Qeydiyyat

E-poçt siyahımıza abunə olmaqla siz həmişə bizdən ən son xəbərləri alacaqsınız.
Əlaqədə olmaq
Bizimlə əlaqə
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Bütün hüquqlar qorunur.
Müəllif hüququ: Dadaş Mammedov
Yuxarı