Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Turşu yağışı — tərkibində turşular olan, yəni yüksək miqdarda hidrogen ionlarına sahib olan atmosfer yağıntısıdır (alçaq pH).
Turşu yağışının bitkilər, su heyvanları və infrastuktur üzərində zərərli təsirləri ola bilər. Turşu yağışı havanın tərkibində olan kükürd və azot oksidlərinin su molekulları ilə birləşərək turşu əmələ gətirməsinə görə baş verir. Hökumətlər 1970-ci ildə bəri havadakı kükürd-dioksidin miqdarının azaldıması üçün səy göstərirlər. Azot oksidləri təbiətdə ildırım çaxması zamanı kükürd-dioksid isə vulkan püskürmələrindən əmələ gəlir. Turşu yağışındakı kimyəvi maddələr dəmir qurğuların korroziyasına və daş heykəllərin erroziyasına səbəb olur.
Turşu yağışının ziyanları
Suyun turşulaşması
1950-ci ildə İsveç və Norveçin əhalisi çay və göllərdən balıqların yoxa çıxmasını müşahidə etməyə başladılar. Bu gün üçün təkcə İsveçdə 14000-dən çox gölün suyu yüksək turşuluğa malikdir. Bu problem Şotlandiyada, Alpın yüksək dağlıq zonasında, Kolsk yarımadasında, Taymırda, Avrasiyanın və Mərkəzi Amerikanın başqa yerlərində də mövcuddur.
Torpağın münbitliyinin azalması
Torpağın turşuluğunun yüksəlməsi bitkilərin qidalanması üçün mineral elementlərin azalmasına, onun strukturunda və su-hava rejimində arzuedilməz dəyişikliklərə, bunların nəticəsi kimi isə münbitliyin azalmasına gətirib çıxarır. Torpağın turşulaşması asanlıqla torpaq məhlullarına keçə bilən ağır metal ionlarının qatılığının yüksəlməsi ilə müşayiət olunur ki, onların da yüksək qalıqda olması azot fiksə edən mikroorqanizmlərin fəaliyyətini zəiflədir. Ağır metalların duzları nəinki bitkiləri zəhərləyir, eləcə də üzvi maddələrin parçalanmasında iştirak edən bakteriya və göbələkləri məhv edir.
Müxtəlif orqanizmlərin atmosfer çirklənmələrinə, eləcə də su və torpağın turşuluğuna qarşı həssaslığı fərqlidir. Bu çirkləndiricilərə ən çox həssas olanlar bəzi balıq, göbələk və onurğasız su heyvanları, eləcə də bir çox mamır növləridir.
İnsan sağlamlığına zərər
İnsanlar da atmosfer çirklənmələrinin təsirinə məruz qalır. Çirkləndiricilərin sağlamlığa mənfi təsiri iki yolla ola bilər: birbaşa (zərərli maddələrlə nəfəs almaqla) və (və ya) dolayısı (qida ilə insan orqanizminə daxil olma) yolla.
Meşələrin məhv edilməsi
Avropada turşu yağışlarından hər 40 ağacdan biri ziyan çəkir. Əsas nəticə — meşələrin məhsuldarlığının kəskin aşağı düşməsidir (həm bioloji, həm də təsərrüfat baxımından).
Mədəni irslər
Bizim mədəniyyət nümunələrimiz binaların, tarixi və mədəni abidələrin metaldan, betondan və ya əhəngin istifadəsindən hazırlanan konstruksiyaların ovunması səbəbindən dağılır. Havada kükürd və azot oksidlərinin olması parçalanma prosesinin sürətlənməsinə səbəb olur. Belə təsirə ən çox əhəngli materiallar, mərmər və qumluqlar məruz qalır.
Evtrofiya
Turşu yağışlarının düşməsi səbəbindən torpaqda tərkibində azot oksidi olan azotlu birləşmələrin miqdarının artması və azot gübrələrinin qalıq miqdarı azot sevən və azotadavamlı növlərin sayının artması və ekosistemdən digər növləri sıxışdırıb çıxarması ilə bioloji müxtəlifliyin azalmasına səbəb olur. Körfəzlərdə, göllərdə, su anbarlarında və dənizdə azotun qatılığının yüksəlməsi yosunların (suyun "çiçəkləməsi") gur inkişafına və oksigenin suda miqdarının kəskin azalmasına (avtrofiya) səbəb olur.
İqlimin dəyişməsi
Demək olar ki, kükürd qazının və azot oksidinin əksər hissəsi üzvi yanacağın yandırılması (kömür, mazut, benzin və başqa neft məhsulları, torf və s.) ilə bağlı olan texnoloji proseslərdə əmələ gəlir. Bu proseslərdə eyni zamanda karbon qazı və su buxarları da, "parnik effekti"nə, yəni qlobal iqlim dəyişikliyinə səbəb olanlar da əmələ gəlir .
Mənbə
- www.greenpackonline.org 2016-03-04 at the Wayback Machine
İstinad
 | Ekologiya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tursu yagisi terkibinde tursular olan yeni yuksek miqdarda hidrogen ionlarina sahib olan atmosfer yagintisidir alcaq pH Tursu yagisinin bitkiler su heyvanlari ve infrastuktur uzerinde zererli tesirleri ola biler Tursu yagisi havanin terkibinde olan kukurd ve azot oksidlerinin su molekullari ile birleserek tursu emele getirmesine gore bas verir Hokumetler 1970 ci ilde beri havadaki kukurd dioksidin miqdarinin azaldimasi ucun sey gosterirler Azot oksidleri tebietde ildirim caxmasi zamani kukurd dioksid ise vulkan puskurmelerinden emele gelir Tursu yagisindaki kimyevi maddeler demir qurgularin korroziyasina ve das heykellerin erroziyasina sebeb olur Tursu yagisinin ziyanlariSuyun tursulasmasi 1950 ci ilde Isvec ve Norvecin ehalisi cay ve gollerden baliqlarin yoxa cixmasini musahide etmeye basladilar Bu gun ucun tekce Isvecde 14000 den cox golun suyu yuksek tursuluga malikdir Bu problem Sotlandiyada Alpin yuksek dagliq zonasinda Kolsk yarimadasinda Taymirda Avrasiyanin ve Merkezi Amerikanin basqa yerlerinde de movcuddur Torpagin munbitliyinin azalmasi Torpagin tursulugunun yukselmesi bitkilerin qidalanmasi ucun mineral elementlerin azalmasina onun strukturunda ve su hava rejiminde arzuedilmez deyisikliklere bunlarin neticesi kimi ise munbitliyin azalmasina getirib cixarir Torpagin tursulasmasi asanliqla torpaq mehlullarina kece bilen agir metal ionlarinin qatiliginin yukselmesi ile musayiet olunur ki onlarin da yuksek qaliqda olmasi azot fikse eden mikroorqanizmlerin fealiyyetini zeifledir Agir metallarin duzlari neinki bitkileri zeherleyir elece de uzvi maddelerin parcalanmasinda istirak eden bakteriya ve gobelekleri mehv edir Flora ve fauna novlerinin yoxa cixmasi Muxtelif orqanizmlerin atmosfer cirklenmelerine elece de su ve torpagin tursuluguna qarsi hessasligi ferqlidir Bu cirklendiricilere en cox hessas olanlar bezi baliq gobelek ve onurgasiz su heyvanlari elece de bir cox mamir novleridir Insan saglamligina zerer Insanlar da atmosfer cirklenmelerinin tesirine meruz qalir Cirklendiricilerin saglamliga menfi tesiri iki yolla ola biler birbasa zererli maddelerle nefes almaqla ve ve ya dolayisi qida ile insan orqanizmine daxil olma yolla Meselerin mehv edilmesi Avropada tursu yagislarindan her 40 agacdan biri ziyan cekir Esas netice meselerin mehsuldarliginin keskin asagi dusmesidir hem bioloji hem de teserrufat baximindan Medeni irsler Bizim medeniyyet numunelerimiz binalarin tarixi ve medeni abidelerin metaldan betondan ve ya ehengin istifadesinden hazirlanan konstruksiyalarin ovunmasi sebebinden dagilir Havada kukurd ve azot oksidlerinin olmasi parcalanma prosesinin suretlenmesine sebeb olur Bele tesire en cox ehengli materiallar mermer ve qumluqlar meruz qalir Evtrofiya Tursu yagislarinin dusmesi sebebinden torpaqda terkibinde azot oksidi olan azotlu birlesmelerin miqdarinin artmasi ve azot gubrelerinin qaliq miqdari azot seven ve azotadavamli novlerin sayinin artmasi ve ekosistemden diger novleri sixisdirib cixarmasi ile bioloji muxtelifliyin azalmasina sebeb olur Korfezlerde gollerde su anbarlarinda ve denizde azotun qatiliginin yukselmesi yosunlarin suyun ciceklemesi gur inkisafina ve oksigenin suda miqdarinin keskin azalmasina avtrofiya sebeb olur Iqlimin deyismesi Demek olar ki kukurd qazinin ve azot oksidinin ekser hissesi uzvi yanacagin yandirilmasi komur mazut benzin ve basqa neft mehsullari torf ve s ile bagli olan texnoloji proseslerde emele gelir Bu proseslerde eyni zamanda karbon qazi ve su buxarlari da parnik effekti ne yeni qlobal iqlim deyisikliyine sebeb olanlar da emele gelir Menbewww greenpackonline org 2016 03 04 at the Wayback MachineIstinad Ekologiya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Cografiya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin