Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tər vəziləri — orqanizmdə tərləmə prossesini yerinə yetirən vəzilərdir. Tər vəziləri uzunsov borucuq şəklindədir. İnsanın dəri örtüyündə təxminən 2 milyona qədər tər vəzisi yerləşmişdir. Onlar orqanizmin daxili mühitinin sabit saxlanılmasında, su-duz mübadiləsinin tənzim olunmasında və ifrazat funksiyasının yerinə yetirilməsində bilavasitə iştirak edir. Dəri örtüyünün müxtəlif sahələrində tər vəzilərinin miqdarı eyni deyildir. İnsan normal şəraitdə sutkada 500 ml tər ifraz edir. Tər vəzilərinin fəaliyyətini vegetativ sinir sistemi tənzim edir, ali tənzim mərkəzləri isə uzunsov beyində və hipotalamusda yerləşir. Burada temperatur tənzimi mərkəzi də yerləşir. Tər vəziləri dırnaq və saç kimi dərinin əlavələri qəbul edilir. Bu vəzilər fiziki quruluşları, orqanizmdə yaşayış yerləri və funksiyalarına görə 3 müxtəlif alt qrupda bölünürlər.
- Apokrin tər vəziləri
- Ekrin tər vəziləri
- Apoekrin tər vəziləri
Apokrin tər vəziləri
Tər vəziləri adlandırılmaqla yanaşı əsas vəzifələri tərləmə yəni orqanizm istiliyini tarazlamsı deyil. İnsana xas bədən qoxusunun edilməsidir. Apokrin vəzilərin özünə məxsus qoxusu; Tərkibindəki ammonyak, yağ turşuları və hidroksi turşulara və bunları həzm edən bakteriyalar tərəfindən ortaya çıxır. Bu vəzilərin hakimiyyət sahəsinin işarələnməsi, xəbərdarlıq və təhlükə siqnalı, cinsi cəlbedici kimi heyvanlarda rolları var. İnsanlarda bu vəzifələri tam olaraq açıqlanmayıb. Ekrin tər vəzilərinə görə orqanizmdə bölgüləri daha azdır. Əsasən qoltuğ altı, və dəliyi ətrafı, qulaq arxası, bud və var. Qoltuq altında sm 2 də 8–43 ədəd olaraq ölçülmüşdür. Asiya irqlərdə və kişilərdə apokrin tər vəziləri daha çoxdur. Apokrin tər vəziləri , ağrı və seksual istək kimi hiss vəziyyətlərində ifrazatlarını artırırlar və dəri səthinə buraxırlar. Bu vəzilər qeyri-iradi sinir sistemi nəzarəti altındadır. Bu vəzilərin ifrazatları yağlı, sıx, sterilləşdirilmiş və qoxusuz quruluşdadır. Tərkibində zülal, yağ və var. Sebase vəzilərin kanalı ilə birgə dəriyə çıxarıldıqları üçün bu məzmuna sebumda iştirak edir. Dəri səthinə çıxdıqda tərkibindəki su buxarlanır lakin digər məzmunları dəri səthində qalır. Şəfaf- süd ağı rəngindədir ancaq daima dəyişkəndir. İnsanın dəri rənginə, pəhrizə və cinsiyyətə görə də dəyişir. Apokrin vəzilərdə və tərkibi 20 mg/ml-dir. Orqanizmə yaşayış yerinə görədə miqdar dəyişkəndir. Qoltuq altında 60 mg/cm2-dır. Apokrin vəzilər ekrin tər vəzilərinə görə daha böyük daim funksiya halındadır. Ancaq istehsalları olduqca azdır. Məsələn, qoltuq altında gündə 1 mln-dir.
Ekrin tər vəziləri
Bədən temperatur nəzarətində tərləmə; Ekrin tər vəziləri tərəfindən baş verir. Bu vəzilər klitor, glans, penis, labia minör, xarici qulaq yolu və dodaqlarda başqa bütün bədən səthində geniş olurlar. Yetkin bir insanda təxminən 1.6–5 milyon arası ekrin tər vəzisi vardır və sıxlıq adamdan adama, irqlərə görə dəyişə bilər. Orta hesabla 1 cm2 də 200 ekrin tər vəzisi var. Ən intensiv olaraq ayaq dabanları (620±20 cm2), alın (360±60 cm2), içi (300±50) və yanaqlarda (320±60 cm2) ən seyrək olaraq da kürəkdə (65±20 cm2) və daha sonrada kişilərdə yumurtalıq dərisində və budlarda olurlar. Doğumda körpələrdə yeniyetmələrlə bərabər sayda tər vəzisi var. Ancaq bədən səthi sahəsi dar olduğu üçün sıxlıq daha çoxdur. Həmçinin yeni təbiətində ekrin tər vəziləri fəaliyyət göstərmirlər, doğuşdan bir neçə həftə sonra işə başlayırlar. Digər bir çox vəzidə olduğu kimi tər vəzilərinin sekretuvar hissəsində "Prekürsör sekresyon" (ön tər ifrazatı)" ifraz olunur, bundan sonra kanaldan keçərkən bu mayenin bəzi maddələri sorulur və ən son dəri səthinə tər atılır. Ön tər ifrazatı vəzinin qıvrım hissəsindəki epiteliali hüceyrələrinin fəal bir ifrazat məhsuludur və bu hüceyrələrin üzərində və ya yaxınlığında bitən xolinergik cazibədar sinir lifləri bu tər istehsalını nəzarət edir. Gündəlik tərləmə miqdarı 10 litrə qədər çata bilər. Bunun 99% su, 0,5% mineral duzlar (kalium xlor, dəmir və s), 0.5 faiz çoxal və üzvi maddələr (, ürik turşusu) təşkil edir. Tərdə qana görə daha az səviyyədə , laktik turşu və civə, , efir olur.
Apoekrin tər vəziləri
Ekrin və apokrin tər vəzilərinə bənzəyirlər, ikisinin qarışıq formasıdır. Ancaq ekrin tər vəziləri kimi öz kanalları ilə dəriyə açılırlar. Doğumla birlikdə var lakin aopkrin vəzilər kimi yetkinlik dövründə aktiv hala keçir. Qoltuq altında, anogenital regionda müəyyən edilmişdir. Qoltuq altında tər vəzilərinin 50% -indən çoxunu təşkil edir və bu hissədəhəddən artıq tərl cavabdehdir. Ekrin tər vəzi 10 qat daha çox tər ifraz edir. Apoekrinin tər quruluşu ekrin vəzilərinin ifraz etdiyi tərin quruluşuna bənzəyir bənzəyir.
İstinadlar
- [1] 2020-08-14 at the Wayback Machine Dəri və dərinin quruluşu
- [2] 2022-01-19 at the Wayback Machine Tər vəziləri türk.
- [3] 2017-03-02 at the Wayback Machine Tər vəziləri haqqında türk.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ter vezileri orqanizmde terleme prossesini yerine yetiren vezilerdir Ter vezileri uzunsov borucuq seklindedir Insanin deri ortuyunde texminen 2 milyona qeder ter vezisi yerlesmisdir Onlar orqanizmin daxili muhitinin sabit saxlanilmasinda su duz mubadilesinin tenzim olunmasinda ve ifrazat funksiyasinin yerine yetirilmesinde bilavasite istirak edir Deri ortuyunun muxtelif sahelerinde ter vezilerinin miqdari eyni deyildir Insan normal seraitde sutkada 500 ml ter ifraz edir Ter vezilerinin fealiyyetini vegetativ sinir sistemi tenzim edir ali tenzim merkezleri ise uzunsov beyinde ve hipotalamusda yerlesir Burada temperatur tenzimi merkezi de yerlesir Ter vezileri dirnaq ve sac kimi derinin elaveleri qebul edilir Bu veziler fiziki quruluslari orqanizmde yasayis yerleri ve funksiyalarina gore 3 muxtelif alt qrupda bolunurler Apokrin ter vezileri Ekrin ter vezileri Apoekrin ter vezileriDerinin qurulusunu ve ter vezileriApokrin ter vezileriQadin dosunde ter vezilerinin gorunusu Ter vezileri adlandirilmaqla yanasi esas vezifeleri terleme yeni orqanizm istiliyini tarazlamsi deyil Insana xas beden qoxusunun edilmesidir Apokrin vezilerin ozune mexsus qoxusu Terkibindeki ammonyak yag tursulari ve hidroksi tursulara ve bunlari hezm eden bakteriyalar terefinden ortaya cixir Bu vezilerin hakimiyyet sahesinin isarelenmesi xeberdarliq ve tehluke siqnali cinsi celbedici kimi heyvanlarda rollari var Insanlarda bu vezifeleri tam olaraq aciqlanmayib Ekrin ter vezilerine gore orqanizmde bolguleri daha azdir Esasen qoltug alti ve deliyi etrafi qulaq arxasi bud ve var Qoltuq altinda sm 2 de 8 43 eded olaraq olculmusdur Asiya irqlerde ve kisilerde apokrin ter vezileri daha coxdur Apokrin ter vezileri agri ve seksual istek kimi hiss veziyyetlerinde ifrazatlarini artirirlar ve deri sethine buraxirlar Bu veziler qeyri iradi sinir sistemi nezareti altindadir Bu vezilerin ifrazatlari yagli six sterillesdirilmis ve qoxusuz qurulusdadir Terkibinde zulal yag ve var Sebase vezilerin kanali ile birge deriye cixarildiqlari ucun bu mezmuna sebumda istirak edir Deri sethine cixdiqda terkibindeki su buxarlanir lakin diger mezmunlari deri sethinde qalir Sefaf sud agi rengindedir ancaq daima deyiskendir Insanin deri rengine pehrize ve cinsiyyete gore de deyisir Apokrin vezilerde ve terkibi 20 mg ml dir Orqanizme yasayis yerine gorede miqdar deyiskendir Qoltuq altinda 60 mg cm2 dir Apokrin veziler ekrin ter vezilerine gore daha boyuk daim funksiya halindadir Ancaq istehsallari olduqca azdir Meselen qoltuq altinda gunde 1 mln dir Ekrin ter vezileriTer vezilerinin goz qapaginda enine gorunusu Beden temperatur nezaretinde terleme Ekrin ter vezileri terefinden bas verir Bu veziler klitor glans penis labia minor xarici qulaq yolu ve dodaqlarda basqa butun beden sethinde genis olurlar Yetkin bir insanda texminen 1 6 5 milyon arasi ekrin ter vezisi vardir ve sixliq adamdan adama irqlere gore deyise biler Orta hesabla 1 cm2 de 200 ekrin ter vezisi var En intensiv olaraq ayaq dabanlari 620 20 cm2 alin 360 60 cm2 ici 300 50 ve yanaqlarda 320 60 cm2 en seyrek olaraq da kurekde 65 20 cm2 ve daha sonrada kisilerde yumurtaliq derisinde ve budlarda olurlar Dogumda korpelerde yeniyetmelerle beraber sayda ter vezisi var Ancaq beden sethi sahesi dar oldugu ucun sixliq daha coxdur Hemcinin yeni tebietinde ekrin ter vezileri fealiyyet gostermirler dogusdan bir nece hefte sonra ise baslayirlar Diger bir cox vezide oldugu kimi ter vezilerinin sekretuvar hissesinde Prekursor sekresyon on ter ifrazati ifraz olunur bundan sonra kanaldan kecerken bu mayenin bezi maddeleri sorulur ve en son deri sethine ter atilir On ter ifrazati vezinin qivrim hissesindeki epiteliali huceyrelerinin feal bir ifrazat mehsuludur ve bu huceyrelerin uzerinde ve ya yaxinliginda biten xolinergik cazibedar sinir lifleri bu ter istehsalini nezaret edir Gundelik terleme miqdari 10 litre qeder cata biler Bunun 99 su 0 5 mineral duzlar kalium xlor demir ve s 0 5 faiz coxal ve uzvi maddeler urik tursusu teskil edir Terde qana gore daha az seviyyede laktik tursu ve cive efir olur Apoekrin ter vezileriTer vezilerinin derinin enine gorunusu Ekrin ve apokrin ter vezilerine benzeyirler ikisinin qarisiq formasidir Ancaq ekrin ter vezileri kimi oz kanallari ile deriye acilirlar Dogumla birlikde var lakin aopkrin veziler kimi yetkinlik dovrunde aktiv hala kecir Qoltuq altinda anogenital regionda mueyyen edilmisdir Qoltuq altinda ter vezilerinin 50 inden coxunu teskil edir ve bu hissedehedden artiq terl cavabdehdir Ekrin ter vezi 10 qat daha cox ter ifraz edir Apoekrinin ter qurulusu ekrin vezilerinin ifraz etdiyi terin qurulusuna benzeyir benzeyir Istinadlar 1 2020 08 14 at the Wayback Machine Deri ve derinin qurulusu 2 2022 01 19 at the Wayback Machine Ter vezileri turk 3 2017 03 02 at the Wayback Machine Ter vezileri haqqinda turk