6 avqustda Xirosima və 9 avqustda Naqasaki şəhərlərinin atom bombası ilə bombardmanından sonra sovet işğalın reallaşması iflasa uğradı. Baxmayaraq ki, antihitler koalisiyası hökumətləri tərəfindən hazırlanmış Qərb blokununatom bombası proqramı, təfsilatları ilə SSRİ lideri İosif Stalinə bildirilməmişdi. O, bunun mövcudluğu ilə bağlı sovet kəşfiyyatının məlumatları hesabına xəbərdar olmuşdu. Halbuki, Tehranda və Yaltada bağlanılmış müqavilələrin müddəti və sovet qoşunlarının Tehrandan bəri Uzaq Şərqdə uzunmüddətli yüksəlişi ilə aydın idi ki, 2 şəhərə edilmiş hücumlarla bağlı olan xəbərlər sovet işğalının müddətində əsas rolu oynamadı. Belə ki, SSRİ-nin əməliyyatlara başlaması tarixi Yalta konfransı ilə razılaşdırılmışdı. 3 avqustda marşalAleksandr Vasilevski, Stalinə 5 avqust səhəri hücum edə biləcəyi ilə bağlı məruzə etdi. Stalin, Yaponiyanınatom bombası ilə borbardman ediləcəyinin qaçılmaz olacağını bilirdi. Onun atom bombası ehtimalının olması ilə əlaqədar fikirləri məlum deyildi. Stalin, bu ehtimalın gerçəkləşəcəyi təqdirdə Yaponiyanın erkən təslim olacağını yəqin etmişdi.
1945-ci ilin 8 avqustunda Trans-Baykal vaxtı ilə saat 22:00 radələrində SSRİ xarici işlər naziri MolotovYaponiyanınSSRİ-dəki səfiri SatoyaSovet İttifaqınınYaponiya imperiyasına müharibə elan etməsi və avqustun 9-dan etibarən sovet hökumətinin Yaponiya ilə müharibədə olacağını bildirdi. 1945-ci ilin 9 avqustunda Trans-Baykal vaxtı ilə gecəyarısından bir dəqiqə keçmişdi ki, Sovet ordusu eyni vaxtda üç istiqamətdən — Mancuriyanın şərq, qərb və şimal hissələrindən hərbi əməliyyatlara başladı. Əməliyyat, kiçik taktiki hissələrə bölünmüşdü:
Xinqan-Mukden hücum əməliyyatı (9 avqust, 1945-ci il – 2 sentyabr, 1945-ci il)
Harbin-Kirin hücum əməliyyatı (9 avqust, 1945-ci il – 2 sentyabr, 1945-ci il)
Sunqari hücum əməliyyatı (9 avqust, 1945-ci il – 2 sentyabr, 1945-ci il)
və sonrakı
(11 avqust, 1945-ci il – 25 avqust, 1945-ci il)
(13 avqust, 1945-ci il – 16 avqust, 1945-ci il)
(18 avqust, 1945-ci il – 1 sentyabr, 1945-ci il)
Baxmayaraq ki, döyüş mancurların ənənəvi torpaqları olan Mancuriyanın məlum olan sərhədlərindən kənarda baş versə də, Yaponiyanın şimal ərazilərinin işğalı Mancuriya döyüşü kimi tarixə keçmişdir. 1983-cü ildə amerikan hərb tarixçisi Devid Qlantsın bu mövzuda yazdığı məqaləsindən sonra əməliyyat, bəzən Avqust fırtınası əməliyyatı kimi də adlandırılmışdır. Sovet mənbələrində isə Mancuriya strateji hücum əməliyyatı kimi istinad edilir, halbuki bu ad daha çox olaraq istifadə edilir.
Bu müharibə, 1939-cu ildə Yaponiyanın məğlubiyyəti ilə nəticələnən və ilə qarışdırılmamalıdır.
Arxa plan
Əsas məqalə:
XX əsrin əvvəllərində baş vermiş rus-yapon müharibəsiyaponların qələbəsi, və 1931-ci ilin sentyabrında daxil olmaqla, digər sonrakı hadisələrlə bağlı olan ilə nəticələnmişdi. Bununla da, YaponiyaKoreya, Mancuriya və üzərində nəzarəti ələ keçirmişdi. 1930-cu illərin sonunda çoxlu sayda baş vermişdi. (Çanqkufenq hadisəsi, iyul–avqust 1938-ci il), (Nomonhan hadisəsi, may–sentyabr 1939-cu il) və bu döyüşlərin nəticəsində 1941-ci ilin aprel ayında imzalanan əsasını təşkil etmişdi. , sərhəd münaqişələrinə son qoymuş və SSRİ-nin diqqəti Almaniya ilə müharibəyə yönəltməsinə imkan vermişdi. Eləcə də, Yaponiya diqqətini Asiya və Sakit okeandakı hərbi əməliyyatlara yönəldə bilmişdi.
əsasən, sovetlər Yaponiyaya qarşı əməliyyatların ardınca sovet ərazisinə enən antihitler koalisiyası hava briqadalarına öz siyasətini tətbiq etdi, baxmayaraq ki paraşütçü əsgərlərin bir müddət sonra qurtarılmalarına "icazə verilsə" də, onlar SSRİ-də tutuldu. Halbuki, hətta Almaniyanın məğlubiyyətindən əvvəl sovet qoşunlarının Uzaq Şərq regionundakı artımı prosesi sürətləndi. 1945-ci ilin əvvəlində, SSRİ-nin Mancuriyanı işğal etmək üçün hazırlıq görməsi yaponlara bəlli olmuşdu, baxmayaraq ki onların Almaniyanı məğlub etmədən hücumları mümkünsüz idi. Sakit okean regionundakı bu problemlərə əlavə olaraq, yaponlarınSSRİ-nin nə zaman və harada əməliyyatlara başlayacağını müəyyən etməsinə ehtiyacları var idi.
Yalta konfransında (1945-ci ilin fevralı), Stalin digər məsələlər arasında RuzveltdənUzaq Şərqdəki ərazi istəkləri ilə bağlı təminat aldı. Bunun müqabilində isə Almaniyanın məğlubiyyətindən sonrakı iki və ya üç ay ərzində Sakit okean cəbhəsinə daxil olacağı ilə bağlı vəd verdi. 1945-ci ilin mart ayının ortalarında Sakit okean cəbhəsində gedən proseslər, yaponlar üçün uğursuz nəticələnirdi və onlar Sakit okeandakı durumlarını nizama salmaq üçün öz elit qoşunlarını Mancuriyadan geri çəkmişdilər. Bu anda, SSRİUzaq Şərq regionunda qoşunlarının sayını artırdı. SSRİ, yeniləməməklə bağlı qərara gəlmişdi. müddəaları tələb edirdi ki, müqavilənin müddətinin bitimindən əvvəlki 12 ay ərzində SSRİYaponiyaya xəbərdarlıq etsin. Beləliklə, 1945-ci ilin 5 aprelində onlar müqaviləni yeniləmək fikrində olmadıqları ilə bağlı yaponları məlumatlandırdılar. Bu hal, yaponların narahatlılığına səbəb olmuş, lakin SSRİYaponiyanı əmin etmək üçün böyük səylər göstərmişdi ki, müqavilə başqa 12 ay üçün qüvvədə qala bilər və bundan sonra isə yaponların qorxusu aradan qalxmışdı.
1945-ci ilin 9 mayında (Moskva vaxtı ilə), Almaniya təslim oldu və bu onu göstərirdi ki, SSRİ artıq Yalta sazişinə əməl etməli idi. Buna əsasən, SSRİYaponiya əleyhinə müharibəyə 1945-ci ilin 9 avqustunda daxil olmuşdu. Almaniyanın kapitulyasiyasından sonra vəziyyət, yaponlar üçün pisləşməyə doğru gedirdi və onlar müharibədə qalmış yeganə Berlin-Roma-Tokio oxu tərəfi idilər. Onlar SSRİ ilə sülhdə qalmağa və müddətini artırmağa, eləcə də müharibəni sonlandırmağa çalışırdılar. Yaltadan bəri onlar dəfələrlə müddətini artırmağa yaxınlaşmış və ya SSRİ-ni cəlb etməklə antihitler koalisiyası ilə sülh danışıqlarının başlanmasına cəhd göstərmişdilər. SSRİ, yaponların bu ümidlərini puç etdi və Uzaq Şərq regionundakı qoşunlarının hazırlığını davam etdirdi. 1945-ci ilin aprelində baş nazir seçildikdən sonra admiral rəhbərlik etdiyi hökumətin rollarından biri, danışıqsız kapitulyasiya ilə sülhü təmin etməsinə cəhd göstərməsi idi. İyun ayının sonlarında, onlar SSRİ-yə yaxınlaşmağa başlamış və qarşı tərəfin vasitəçiliyi ilə antihitler koalisiyası ilə sülh danışıqları aparmağa çalışmışdılar. Bunu müqabilində isə onlar SSRİ-yə çox cəlbedici ərazi təklifləri edirdilər. Stalin buna maraq göstərdi və yaponlar isə SSRİ-nin cavabını gözləyirdi. Amma SSRİ cavab verməkdən yayınmağa davam edirdi. 1945-ci ilin 16 iyulundan 2 avqustuna qədər Potsdam konfransı keçirildi. İyulun 24-də SSRİ, bütün səfirlik heyətini ailələri ilə birlikdə Yaponiyadan geri çağırdı. İyulun 26-da konfrans, Çörçill, Trumen və Çan KayşininYaponiyanın qeyd-şərtsiz kapitulyasiyası ilə bağlı tələblərini əks etdirən qəbul etdi (Həmin vaxt SSRİYaponiya ilə müharibədə deyildi). Yaponlar isə SSRİ-nin cavabını gözləməyə davam etmiş və bəyannaməyə cavab verməkdən yayınmışdılar.
Yaponlar, Trans-Sibir dəmiryol xəttindəki hərəkəti və Mancuriyanın şərqində sovet qoşunlarının aktivliyini müşahidə etmişdilər. Bununla da yaponlara aydın olmuşdu ki, SSRİ avqust ayının sonundan əvvəl Mancuriyanın şərqinə hücum etməyə hazır deyil. Lakin onlar əməliyyatların nə zaman və harada baş verə biləcəyini müəyyənləşdirə bilməmişdilər.
1945-ci ilin avqust ayının 8-də gecəyarısından bir saat əvvəl SSRİ, Yaponiyaya müharibə elan edəndə yaponlar təəccüb keçirmişdilər. Avqustun 9-da gecəyarısından sonra eyni vaxtda yalnız üç cəbhədə əməliyyatlar intensiv xarakter aldı.
İkinci məqsəd, 1-ci Uzaq Şərq cəbhəsinin Koreyaya qaçan yapon qoşunlarının qarşısını alması idi. Sovet qoşunları, Koreya yarımadasının 38° şm. enliyinə qədər olan hissəsini işğal etmiş və bu durum sonralar Şimali Koreyanın yaranmasına səbəb olmuşdu.
Mancuriyanın şimal cəbhəsi
2-ci Uzaq Şərq cəbhəsi, general rəhbərliyi altında əməliyyatın dayaq rolunu oynayırdı. Əsas hədəflər, Harbin və şəhərləri idi. Xüsusilə də, yapon qoşunlarının cənuba doğru geri çəkilməsinin qarşısını almaq mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi.
1-ci Uzaq Şərq cəbhəsi və Trans-Baykal cəbhəsinin qoşunları Çançun şəhərini tutdu, 2-ci Uzaq Şərq cəbhəsi isə Lyaodun yarımadasına hücum etmiş və Port Arturu zəbt etmişdi.
Sovet qoşunları 1.5 milyon nəfər əsgər, 3.704 tank, 1.852 özüyeriyən top, 85.819 zirehli maşın və 3.721 təyyarədən ibarət idi. Təxminən onun gücünün üçdə biri döyüşdə dəstək və xidmətlər idi. Hərbi dəniz qüvvələri 78 sualtı qayıq və digər çoxlu sayda gəmilərdən ibarət idi. Sovet planı, sovet qoşunlarının manevr müharibəsində almanlarla döyüşərkən əldə etdikləri təcrübənin tətbiq edilməsi ilə baş tutmuşdu.
Yaponiya
General rəhbərliyi altında məxsus , Mancuriya və Koreyada yapon qoşunlarının əsas hissəsi idi. Bu qoşunlar, iki cəbhə ordusundan (1-ci cəbhə ordusu (şimal-şərqi Mançjou-qo) və 3-cü cəbhə ordusu (cənub-qərbi Mançjou-qo)) və üç müstəqil ordudan (şimali Mancuriya, Şimali Koreya, , və Kuril adaları üçün cavabdeh idilər) ibarət idi.
Hər cəbhə ordusunun komandanlıq birliyi və cəbhə ordusuna birbaşa attaşe edilmiş birlikləri var idi. Yapon qoşunlarından əlavə, bir çox birlikləri zəif təchiz edilmiş və təlim görmüş 40.000 nəfərdən ibarət döyüş vəziyyətində idi.
25 diviziyasında və 6 müstəqil qarışıq briqadada 8,000-dən az əsgər var idi. Bu diviziyalar, 1.215 zirehli texnikadan (əsasən zirehli minik vasitələri və yüngül tanklar), 6.700 artilleriya hissəsindən (əsasən yüngül) və 1.800 təyyarədən (əsasən təlim və köhnə tipli) ibarət idi. , strateji cəhətlərinə görə həmişə qarşı olduğu Mancuriyanın müdafiəsinə yardım etmədi. Bundan əlavə, donanmanın bir sıra qalıqları amerikan qoşunları tərəfindən işğal zamanı Yaponiyanın müdafiəsinə məsul olmuşdu.
İqtisadi cəhətlərinə görə Mancuriya, 1945-ci ildə hələ yaponların nəzarəti altında olan zaman və Yaponiyanın hüdudlarından kənarda faydalı sənaye və xammal ehtiyatları tutumuna malik olandan bəri müdafiə olunması mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi. Halbuki, yapon qoşunlarının () bu vəzifənin öhdəsindən gəlməsi real görünmürdü. Belə ki, onların ağır hərbi texnikalarının və ən yaxşı hərbi birliklərinin çoxu antihitler koalisiyası hərbi qüvvələrinin irəliləməsinin qarşısını almaq məqsədilə üç ildən çox müddət keçmişdi ki, Sakit okean cəbhəsinə köçürülmüşdü. 1945-ci ildə , ümumən çoxlu sayda köhnə, yüngül və ya başqa cür məhdud silah-sursatla təchiz olunmuş, hərbi təlim keçməmiş əsgərlərdən ibarət idi. Nəticə olaraq, bu nizamlı düşmən ordusuna qarşı döyüşmək üçün yetərli olmadı.
Yapon ordusu, çoxlu yanlış ehtimallara və ciddi səhvlərə yol vermişdi. Əsasən də, iki ən mühüm səhvi bunlardır:
Onlar yanlışlıqla ola biləcək hər hansı bir hücumun qərbdən gələcəyini güman edirdilər, ona görə də həm Haylar şəhəri istiqamətində olan, həm də Monqolustanın şərq hissəsindən istiqamətlənən köhnə dəmiryol xəttini izləyirdilər. Sovet qoşunları, hücumu bu marşrut boyu etdi, lakin onların qərbdən olan əsas hücumu keçilməz dağları boyu cənubu və Mancuriyanın mərkəzinə doğru idi.
Yapon hərbi kəşfiyyatı təbiəti, təbii-coğrafi mövqeni və Uzaq Şərqdə artan sovet təhlükəsinin miqyasını müəyyənləşdirə bilməmişdi. Sovet qoşunları barədə ilkin qiymətləndirmələrə və Trans-Sibir dəmiryol xəttində sovet qoşunlarının hərəkətinin monitorinqinə əsasən, yaponlar avqust ayından öncə həmin yerdə qarşı tərəfin kifayət qədər qüvvələrinin olmayacağına, hücumun isə 1945-ci ilin payızında və ya 1946-cı ilin yazında ola biləcəyinə inanırdılar.
elit qüvvələrinin Sakit okean cəbhəsinə göndərilməsi, zahirən labüd sovet hücumuna qarşı Mancuriyanın müdafiəsi üçün yeni əməliyyat planları 1945-ci ilin yayında yaponlar tərəfindən hazırlandı. Bunlar, sərhəd bölgələrindən qüvvələrin əksəriyyətinin cəbhə boyu yerləşdirilməsindən ibarət idi. Əsas qüvvənin cənub-şərqi ərazilərin əldə saxlanılmasına yönəldiyi vaxt sərhədlər, zəif formada qorunurdu.
Bundan əlavə, onlar yalnız Trans-Sibir dəmiryol xəttindəki və şərqi Mancuriya cəbhəsi boyu sovet qoşunlarının aktivliyini müşahidə etmişdilər. Beləliklə, şərqdən əməliyyat üçün hazırlıq görülürdü. Yaponlar, hücum qərbdən başlayacağı təqdirdə qoşunların bununla hesablaşa biləcəyinə inanırdılar.
Halbuki, yapon qoşunlarının cəbhəyə göndərilməsinin başlanmasına baxmayaraq, sentyabr ayına qədər tamamlana bilmədi və Sovet ordusu üç cəbhənin hər birindən eyni zamanda hücuma başlayanda, cəbhə boyu yerləşdirilmənin tən yarısında idi.
Kampaniya
Əsas məqalə:
İstinadlar
The Associated Press. "A Soviet Push Helped Force Japan to Surrender". The Moscow Times. 8 August 2005. 12 December 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 9 December 2015.
Lekic, Slobodan. "How the Soviets helped Allies defeat Japan". San Francisco Chronicle. 22 August 2010. 27 June 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 9 December 2015.
Soviet Declaration of War on Japan 2011-05-20 at the Wayback Machine, August 8, 1945. ( at )
Maurer, Herrymon, Collision of East and West, Henry Regnery Company, Chicago, 1951, p.238.
Soviet-Japanese Neutrality Pact 2011-11-20 at the Wayback Machine, April 13, 1941. ( at )
Declaration Regarding Mongolia 2017-08-19 at the Wayback Machine, April 13, 1941. ( at )
Soviet Denunciation of the Pact with Japan 2011-05-20 at the Wayback Machine, April 5, 1945. ( at )
So sorry, Mr Sato 2013-08-26 at the Wayback Machine, April 1945, Time magazine.
Russia and Japan 2011-09-13 at the Wayback Machine, declassified CIA report from April 1945.
Boris Nikolaevich Slavinskiĭ, The Japanese-Soviet Neutrality Pact: A Diplomatic History 1941–1945, Translated by Geoffrey Jukes, 2004, Routledge. (Extracts on-line 2022-04-22 at the Wayback Machine)
Jones, F. C. "Manchuria since 1931", 1949, Royal Institute of International Affairs, London. pg.221
Sovet yapon muharibesi 1945 ing Soviet Japanese War rus Sovetsko yaponskaya vojna yap ソビエト戦争 Ikinci dunya muharibesi erzinde 1945 ci ilin 9 avqustunda yapon kukla dovleti olan Mancjou qonun SSRI terefinden isgali ile baslamisdir Sovetler ve monqollar Mancjou qo Daxili Monqolustan Muxtar Rayonu simali Koreya ve Kuril adalari uzerindeki yapon hakimiyyetini sona yetirmisler Yaponiyaya mexsus olan erken meglubiyyetleri Yaponiyanin kapitulyasiyasina ve Ikinci dunya muharibesinin bitmesine revac vermisdir Sovet yapon muharibesiIkinci dunya muharibesiSovet ve amerikan denizcileri munasibetile AlyaskadaTarix 9 avqust 2 sentyabr 1945 ci ilYeri Mancuriya Mancjou qo Daxili Monqolustan Muxtar Rayonu Saxalin Kuril adalari ve KoreyaNeticesi Antihitler koalisiyasinin qelebesiMunaqise terefleriSSRI Monqolustan Yaponiya Yapon Koreyasi Mancjou qoKomandan lar Aleksandr Vasilevski Kirill Meretskov Rodion MalinovskiTereflerin quvvesi1 577 225 16 000 983 000 170 000 44 000Itkiler12 031 olu 24 425 yarali 84 000 olu 590 000 604 000 Vikianbarda elaqeli mediafayllarMezmun1943 cu ilin noyabr ayinda Tehran konfransi zamani Stalin SSRI nin Nasist Almaniyasi meglub edildikden sonra Yaponiyaya muharibe elan edeceyine dair soz vermisdi 1945 ci ilin fevral ayinda Yalta konfransi zamani Stalin Avropada muharibenin bitiminden sonraki 3 ay erzinde Sakit okean cebhesinde antihitler koalisiyasi terkibinde istirak edeceyini bir daha tesdiqlemisdi 26 iyulda ABS Boyuk Britaniya ve Cin qebul etdiler Bu ultimatum Yaponiyanin teslim olmasina qeder mehv edilmesini nezerde tuturdu 8 mayda Almaniya teslim oldu 9 may 0 43 Moskva vaxti Bundan sonraki 3 ay erzinde Sakit okean cebhesinde SSRI nin herbi emeliyyatlara baslamasi qetilesdi 1945 ci ilin 8 avqustunda SSRI Yaponiyaya qarsi olan emeliyyatlara qosuldu 6 avqustda Xirosima ve 9 avqustda Naqasaki seherlerinin atom bombasi ile bombardmanindan sonra sovet isgalin reallasmasi iflasa ugradi Baxmayaraq ki antihitler koalisiyasi hokumetleri terefinden hazirlanmis Qerb blokunun atom bombasi proqrami tefsilatlari ile SSRI lideri Iosif Staline bildirilmemisdi O bunun movcudlugu ile bagli sovet kesfiyyatinin melumatlari hesabina xeberdar olmusdu Halbuki Tehranda ve Yaltada baglanilmis muqavilelerin muddeti ve sovet qosunlarinin Tehrandan beri Uzaq Serqde uzunmuddetli yukselisi ile aydin idi ki 2 sehere edilmis hucumlarla bagli olan xeberler sovet isgalinin muddetinde esas rolu oynamadi Bele ki SSRI nin emeliyyatlara baslamasi tarixi Yalta konfransi ile razilasdirilmisdi 3 avqustda marsal Aleksandr Vasilevski Staline 5 avqust seheri hucum ede bileceyi ile bagli meruze etdi Stalin Yaponiyanin atom bombasi ile borbardman edileceyinin qacilmaz olacagini bilirdi Onun atom bombasi ehtimalinin olmasi ile elaqedar fikirleri melum deyildi Stalin bu ehtimalin gercekleseceyi teqdirde Yaponiyanin erken teslim olacagini yeqin etmisdi 1945 ci ilin 8 avqustunda Trans Baykal vaxti ile saat 22 00 radelerinde SSRI xarici isler naziri Molotov Yaponiyanin SSRI deki sefiri Satoya Sovet Ittifaqinin Yaponiya imperiyasina muharibe elan etmesi ve avqustun 9 dan etibaren sovet hokumetinin Yaponiya ile muharibede olacagini bildirdi 1945 ci ilin 9 avqustunda Trans Baykal vaxti ile geceyarisindan bir deqiqe kecmisdi ki Sovet ordusu eyni vaxtda uc istiqametden Mancuriyanin serq qerb ve simal hisselerinden herbi emeliyyatlara basladi Emeliyyat kicik taktiki hisselere bolunmusdu xeritesiXinqan Mukden hucum emeliyyati 9 avqust 1945 ci il 2 sentyabr 1945 ci il Harbin Kirin hucum emeliyyati 9 avqust 1945 ci il 2 sentyabr 1945 ci il Sunqari hucum emeliyyati 9 avqust 1945 ci il 2 sentyabr 1945 ci il ve sonraki 11 avqust 1945 ci il 25 avqust 1945 ci il 13 avqust 1945 ci il 16 avqust 1945 ci il 18 avqust 1945 ci il 1 sentyabr 1945 ci il Baxmayaraq ki doyus mancurlarin enenevi torpaqlari olan Mancuriyanin melum olan serhedlerinden kenarda bas verse de Yaponiyanin simal erazilerinin isgali Mancuriya doyusu kimi tarixe kecmisdir 1983 cu ilde amerikan herb tarixcisi Devid Qlantsin bu movzuda yazdigi meqalesinden sonra emeliyyat bezen Avqust firtinasi emeliyyati kimi de adlandirilmisdir Sovet menbelerinde ise Mancuriya strateji hucum emeliyyati kimi istinad edilir halbuki bu ad daha cox olaraq istifade edilir Bu muharibe 1939 cu ilde Yaponiyanin meglubiyyeti ile neticelenen ve ile qarisdirilmamalidir Arxa planEsas meqale XX esrin evvellerinde bas vermis rus yapon muharibesi yaponlarin qelebesi ve 1931 ci ilin sentyabrinda daxil olmaqla diger sonraki hadiselerle bagli olan ile neticelenmisdi Bununla da Yaponiya Koreya Mancuriya ve uzerinde nezareti ele kecirmisdi 1930 cu illerin sonunda coxlu sayda bas vermisdi Canqkufenq hadisesi iyul avqust 1938 ci il Nomonhan hadisesi may sentyabr 1939 cu il ve bu doyuslerin neticesinde 1941 ci ilin aprel ayinda imzalanan esasini teskil etmisdi serhed munaqiselerine son qoymus ve SSRI nin diqqeti Almaniya ile muharibeye yoneltmesine imkan vermisdi Elece de Yaponiya diqqetini Asiya ve Sakit okeandaki herbi emeliyyatlara yonelde bilmisdi Halbuki Stalinqradda elde edilen qelebe ve Almaniyanin meglubiyyetinin labudlesmesi SSRI nin Yaponiyaya olan munasibetini deyisdi Bu Stalinin nitqlerinde Yaponiyani pislemesi ve Uzaq Serqde sovet qosunlarinin artimi ile hiss olunmusdu Tehran konfransinda noyabr 1943 cu il Vinston Corcill Franklin Ruzvelt ve Stalin Nasist Almaniyasi meglub edildikden sonra SSRI nin Yaponiyaya qarsi muharibeye daxil olacagi ile bagli razilasmisdilar Halbuki Stalin iki cebhede muharibe aparmaqdan cekinirdi elece de Uzaq Serq ve Avropada eraziler elde etmek isteyirdi Yegane yol bu idi ki Yaponiyadan evvel Almaniya meglub edilmeli ve belelikle SSRI iki cebhede muharibe aparmadan Uzaq Serqde eraziler elde ede bilerdi esasen sovetler Yaponiyaya qarsi emeliyyatlarin ardinca sovet erazisine enen antihitler koalisiyasi hava briqadalarina oz siyasetini tetbiq etdi baxmayaraq ki parasutcu esgerlerin bir muddet sonra qurtarilmalarina icaze verilse de onlar SSRI de tutuldu Halbuki hetta Almaniyanin meglubiyyetinden evvel sovet qosunlarinin Uzaq Serq regionundaki artimi prosesi suretlendi 1945 ci ilin evvelinde SSRI nin Mancuriyani isgal etmek ucun hazirliq gormesi yaponlara belli olmusdu baxmayaraq ki onlarin Almaniyani meglub etmeden hucumlari mumkunsuz idi Sakit okean regionundaki bu problemlere elave olaraq yaponlarin SSRI nin ne zaman ve harada emeliyyatlara baslayacagini mueyyen etmesine ehtiyaclari var idi Marsal H Cobalsan Sovet tankcilarina hediyyeler teqdim edir Yalta konfransinda 1945 ci ilin fevrali Stalin diger meseleler arasinda Ruzveltden Uzaq Serqdeki erazi istekleri ile bagli teminat aldi Bunun muqabilinde ise Almaniyanin meglubiyyetinden sonraki iki ve ya uc ay erzinde Sakit okean cebhesine daxil olacagi ile bagli ved verdi 1945 ci ilin mart ayinin ortalarinda Sakit okean cebhesinde geden prosesler yaponlar ucun ugursuz neticelenirdi ve onlar Sakit okeandaki durumlarini nizama salmaq ucun oz elit qosunlarini Mancuriyadan geri cekmisdiler Bu anda SSRI Uzaq Serq regionunda qosunlarinin sayini artirdi SSRI yenilememekle bagli qerara gelmisdi muddealari teleb edirdi ki muqavilenin muddetinin bitiminden evvelki 12 ay erzinde SSRI Yaponiyaya xeberdarliq etsin Belelikle 1945 ci ilin 5 aprelinde onlar muqavileni yenilemek fikrinde olmadiqlari ile bagli yaponlari melumatlandirdilar Bu hal yaponlarin narahatliligina sebeb olmus lakin SSRI Yaponiyani emin etmek ucun boyuk seyler gostermisdi ki muqavile basqa 12 ay ucun quvvede qala biler ve bundan sonra ise yaponlarin qorxusu aradan qalxmisdi 1945 ci ilin 9 mayinda Moskva vaxti ile Almaniya teslim oldu ve bu onu gosterirdi ki SSRI artiq Yalta sazisine emel etmeli idi Buna esasen SSRI Yaponiya eleyhine muharibeye 1945 ci ilin 9 avqustunda daxil olmusdu Almaniyanin kapitulyasiyasindan sonra veziyyet yaponlar ucun pislesmeye dogru gedirdi ve onlar muharibede qalmis yegane Berlin Roma Tokio oxu terefi idiler Onlar SSRI ile sulhde qalmaga ve muddetini artirmaga elece de muharibeni sonlandirmaga calisirdilar Yaltadan beri onlar defelerle muddetini artirmaga yaxinlasmis ve ya SSRI ni celb etmekle antihitler koalisiyasi ile sulh danisiqlarinin baslanmasina cehd gostermisdiler SSRI yaponlarin bu umidlerini puc etdi ve Uzaq Serq regionundaki qosunlarinin hazirligini davam etdirdi 1945 ci ilin aprelinde bas nazir secildikden sonra admiral rehberlik etdiyi hokumetin rollarindan biri danisiqsiz kapitulyasiya ile sulhu temin etmesine cehd gostermesi idi Iyun ayinin sonlarinda onlar SSRI ye yaxinlasmaga baslamis ve qarsi terefin vasiteciliyi ile antihitler koalisiyasi ile sulh danisiqlari aparmaga calismisdilar Bunu muqabilinde ise onlar SSRI ye cox celbedici erazi teklifleri edirdiler Stalin buna maraq gosterdi ve yaponlar ise SSRI nin cavabini gozleyirdi Amma SSRI cavab vermekden yayinmaga davam edirdi 1945 ci ilin 16 iyulundan 2 avqustuna qeder Potsdam konfransi kecirildi Iyulun 24 de SSRI butun sefirlik heyetini aileleri ile birlikde Yaponiyadan geri cagirdi Iyulun 26 da konfrans Corcill Trumen ve Can Kaysinin Yaponiyanin qeyd sertsiz kapitulyasiyasi ile bagli teleblerini eks etdiren qebul etdi Hemin vaxt SSRI Yaponiya ile muharibede deyildi Yaponlar ise SSRI nin cavabini gozlemeye davam etmis ve beyannameye cavab vermekden yayinmisdilar Yaponlar Trans Sibir demiryol xettindeki hereketi ve Mancuriyanin serqinde sovet qosunlarinin aktivliyini musahide etmisdiler Bununla da yaponlara aydin olmusdu ki SSRI avqust ayinin sonundan evvel Mancuriyanin serqine hucum etmeye hazir deyil Lakin onlar emeliyyatlarin ne zaman ve harada bas vere bileceyini mueyyenlesdire bilmemisdiler 1945 ci ilin avqust ayinin 8 de geceyarisindan bir saat evvel SSRI Yaponiyaya muharibe elan edende yaponlar teeccub kecirmisdiler Avqustun 9 da geceyarisindan sonra eyni vaxtda yalniz uc cebhede emeliyyatlar intensiv xarakter aldi Doyusen tereflerEsas meqale SSRI Uzaq Serq komandanliginin Sovet Ittifaqi Marsali Aleksandr Vasilevskinin rehberliyi altinda Mancuriyanin isgali ile bagli sade lakin genismiqyasli plani var idi Bu plan hilal taktikasi ile hucumun qerbden serqden 1 ci Uzaq Serq cebhesi ve simaldan ise 2 ci Uzaq Serq cebhesi ile baslanmasini nezerde tuturdu gosteren esas xeriteMancuriyanin qerb cebhesi Sovet Ittifaqi Marsali Rodion Malinovskinin rehberliyi altinda hilal taktikasinin qerb hissesini ehate edirdi Bu hucum Daxili Monqolustan sehrasi ve daglari uzerinden kecilerek bas vermeli idi Hemin quvvelerin hedefi Mukdene indiki Senyan catmaq sonra ise Mancuriyanin cenubi merkez hissesinde Cancunda 1 ci Uzaq Serq cebhesinin qosunlari ile gorusmek ve hilal taktikasini bitirmek idi Mancuriyanin serq cebhesi 1 ci Uzaq Serq cebhesi Sovet Ittifaqi Marsali Kirill Meretskovun rehberliyi altinda hilal taktikasinin serq hissesini ehate edirdi Bu hucum seherine hucumu nezerde tuturdu ve seher zebt olunmusdu Sovet qosunlari Cancun ve Harbin seherlerine dogru irelilemisdiler Son meqsed Cancun ve seherlerinde quvveleri birlesmek ve hilal taktikasini bitirmek idi Ikinci meqsed 1 ci Uzaq Serq cebhesinin Koreyaya qacan yapon qosunlarinin qarsisini almasi idi Sovet qosunlari Koreya yarimadasinin 38 sm enliyine qeder olan hissesini isgal etmis ve bu durum sonralar Simali Koreyanin yaranmasina sebeb olmusdu Mancuriyanin simal cebhesi 2 ci Uzaq Serq cebhesi general rehberliyi altinda emeliyyatin dayaq rolunu oynayirdi Esas hedefler Harbin ve seherleri idi Xususile de yapon qosunlarinin cenuba dogru geri cekilmesinin qarsisini almaq muhum ehemiyyet kesb edirdi 1 ci Uzaq Serq cebhesi ve Trans Baykal cebhesinin qosunlari Cancun seherini tutdu 2 ci Uzaq Serq cebhesi ise Lyaodun yarimadasina hucum etmis ve Port Arturu zebt etmisdi Sovet qosunlari 1 5 milyon nefer esger 3 704 tank 1 852 ozuyeriyen top 85 819 zirehli masin ve 3 721 teyyareden ibaret idi Texminen onun gucunun ucde biri doyusde destek ve xidmetler idi Herbi deniz quvveleri 78 sualti qayiq ve diger coxlu sayda gemilerden ibaret idi Sovet plani sovet qosunlarinin manevr muharibesinde almanlarla doyuserken elde etdikleri tecrubenin tetbiq edilmesi ile bas tutmusdu Yaponiya General rehberliyi altinda mexsus Mancuriya ve Koreyada yapon qosunlarinin esas hissesi idi Bu qosunlar iki cebhe ordusundan 1 ci cebhe ordusu simal serqi Mancjou qo ve 3 cu cebhe ordusu cenub qerbi Mancjou qo ve uc musteqil ordudan simali Mancuriya Simali Koreya ve Kuril adalari ucun cavabdeh idiler ibaret idi Her cebhe ordusunun komandanliq birliyi ve cebhe ordusuna birbasa attase edilmis birlikleri var idi Yapon qosunlarindan elave bir cox birlikleri zeif techiz edilmis ve telim gormus 40 000 neferden ibaret doyus veziyyetinde idi 25 diviziyasinda ve 6 musteqil qarisiq briqadada 8 000 den az esger var idi Bu diviziyalar 1 215 zirehli texnikadan esasen zirehli minik vasiteleri ve yungul tanklar 6 700 artilleriya hissesinden esasen yungul ve 1 800 teyyareden esasen telim ve kohne tipli ibaret idi strateji cehetlerine gore hemise qarsi oldugu Mancuriyanin mudafiesine yardim etmedi Bundan elave donanmanin bir sira qaliqlari amerikan qosunlari terefinden isgal zamani Yaponiyanin mudafiesine mesul olmusdu Iqtisadi cehetlerine gore Mancuriya 1945 ci ilde hele yaponlarin nezareti altinda olan zaman ve Yaponiyanin hududlarindan kenarda faydali senaye ve xammal ehtiyatlari tutumuna malik olandan beri mudafie olunmasi muhum ehemiyyet kesb edirdi Halbuki yapon qosunlarinin bu vezifenin ohdesinden gelmesi real gorunmurdu Bele ki onlarin agir herbi texnikalarinin ve en yaxsi herbi birliklerinin coxu antihitler koalisiyasi herbi quvvelerinin irelilemesinin qarsisini almaq meqsedile uc ilden cox muddet kecmisdi ki Sakit okean cebhesine kocurulmusdu 1945 ci ilde umumen coxlu sayda kohne yungul ve ya basqa cur mehdud silah sursatla techiz olunmus herbi telim kecmemis esgerlerden ibaret idi Netice olaraq bu nizamli dusmen ordusuna qarsi doyusmek ucun yeterli olmadi Yapon ordusu coxlu yanlis ehtimallara ve ciddi sehvlere yol vermisdi Esasen de iki en muhum sehvi bunlardir Onlar yanlisliqla ola bilecek her hansi bir hucumun qerbden geleceyini guman edirdiler ona gore de hem Haylar seheri istiqametinde olan hem de Monqolustanin serq hissesinden istiqametlenen kohne demiryol xettini izleyirdiler Sovet qosunlari hucumu bu marsrut boyu etdi lakin onlarin qerbden olan esas hucumu kecilmez daglari boyu cenubu ve Mancuriyanin merkezine dogru idi Yapon herbi kesfiyyati tebieti tebii cografi movqeni ve Uzaq Serqde artan sovet tehlukesinin miqyasini mueyyenlesdire bilmemisdi Sovet qosunlari barede ilkin qiymetlendirmelere ve Trans Sibir demiryol xettinde sovet qosunlarinin hereketinin monitorinqine esasen yaponlar avqust ayindan once hemin yerde qarsi terefin kifayet qeder quvvelerinin olmayacagina hucumun ise 1945 ci ilin payizinda ve ya 1946 ci ilin yazinda ola bileceyine inanirdilar elit quvvelerinin Sakit okean cebhesine gonderilmesi zahiren labud sovet hucumuna qarsi Mancuriyanin mudafiesi ucun yeni emeliyyat planlari 1945 ci ilin yayinda yaponlar terefinden hazirlandi Bunlar serhed bolgelerinden quvvelerin ekseriyyetinin cebhe boyu yerlesdirilmesinden ibaret idi Esas quvvenin cenub serqi erazilerin elde saxlanilmasina yoneldiyi vaxt serhedler zeif formada qorunurdu Bundan elave onlar yalniz Trans Sibir demiryol xettindeki ve serqi Mancuriya cebhesi boyu sovet qosunlarinin aktivliyini musahide etmisdiler Belelikle serqden emeliyyat ucun hazirliq gorulurdu Yaponlar hucum qerbden baslayacagi teqdirde qosunlarin bununla hesablasa bileceyine inanirdilar Halbuki yapon qosunlarinin cebheye gonderilmesinin baslanmasina baxmayaraq sentyabr ayina qeder tamamlana bilmedi ve Sovet ordusu uc cebhenin her birinden eyni zamanda hucuma baslayanda cebhe boyu yerlesdirilmenin ten yarisinda idi KampaniyaEsas meqale IstinadlarThe Associated Press A Soviet Push Helped Force Japan to Surrender The Moscow Times 8 August 2005 12 December 2013 tarixinde Istifade tarixi 9 December 2015 Lekic Slobodan How the Soviets helped Allies defeat Japan San Francisco Chronicle 22 August 2010 27 June 2018 tarixinde Istifade tarixi 9 December 2015 Soviet Declaration of War on Japan 2011 05 20 at the Wayback Machine August 8 1945 at Maurer Herrymon Collision of East and West Henry Regnery Company Chicago 1951 p 238 Soviet Japanese Neutrality Pact 2011 11 20 at the Wayback Machine April 13 1941 at Declaration Regarding Mongolia 2017 08 19 at the Wayback Machine April 13 1941 at Soviet Denunciation of the Pact with Japan 2011 05 20 at the Wayback Machine April 5 1945 at So sorry Mr Sato 2013 08 26 at the Wayback Machine April 1945 Time magazine Russia and Japan 2011 09 13 at the Wayback Machine declassified CIA report from April 1945 Boris Nikolaevich Slavinskiĭ The Japanese Soviet Neutrality Pact A Diplomatic History 1941 1945 Translated by Geoffrey Jukes 2004 Routledge Extracts on line 2022 04 22 at the Wayback Machine Jones F C Manchuria since 1931 1949 Royal Institute of International Affairs London pg 221