Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kuril adaları – Kamçatka y-a ilə Hokkaydo a. arasında adalar qrupu. Oxot dənizini Sakit okeandan ayırır. 30-dan çox böyük (İturup, Urup, Kunaşir, Paramuşir və s.), çoxlu kiçik ada və qayalardan ibarətdir. Uz. təqr. 1200 km, sah. təqr. 10.5 min. km2. Adalar vulkan mənşəlidir, vulkanik və metamorfik süxurlardan təşkil olunmuşdur. Tez-tez zəlzələlər olur. Çoxlu vulkan (o cümlədən təqr. 40-dan çox püskürən) var. Faydalı qazıntıları: kükürd, mis, qızıl, qalay. Səthi dağlıqdır. İqlimi mülayim soyuq, mussondur. Çoxlu göl, çay və isti bulaq var. Bitkiliyi tundra tiplidir. Dəniz heyvanları (dəniz şirləri, nerpa və s.) və balıqlarla zəngindir. Balıq sənayesi mövcuddur.
| Kuril adaları | |
|---|---|
| Курильские острова | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Adaların sayı | 56 |
| Ümumi sahəsi | 10500 km² |
| Hündür nöqtəsi | 2339 m |
| Əhalisi | 19.276 nəfər (2010-cu il) |
| Yerləşməsi | |
| Ölkələr | |
| Akvatoriya | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Şimaldan cənuba ən əhəmiyyətli adalar
Rusiya Federasiyasına məxsus və 1200 kilometr uzanan Kuril adası Sakit Okeanla Oxot dənizini bir-birindən ayıran 56 adadan ibarətdir.Adada əsasən,ruslar,ukraynalılar,belaruslar,koreyalılar və tatarlar yaşayırlar.Əsas məşğuliyyət balıqçılıqdır.
Yaponiya sözü gedən 4 adanı "Şimal əraziləri" adlandırıb Yaponiyaya geri qaytarılmasını tələb edir. Lakin əslində məhz elə bu "Şimal əraziləri" termininin özü bir çox problemlərə səbəbdir.
| Adı | Sahəsi, km² | Maksimsl hündürlük, m | Eni | Uzunluğu | Havanın orta illik temperaturu | Aktiv temoeraturun qiyməti |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Böyük Kuril cərgəsi | ||||||
| Şimal qrupu | ||||||
| Atlasov | 150 | 2339 | 50°52' | 155°34' | — | — |
| Şumşu | 388 | 189 | 50°45' | 156°21' | — | — |
| Paramuşir | 2053 | 1816 | 50°23' | 155°41' | 1,5 | — |
| Ansiferov | 7 | 747 | 50°12' | 154°59' | — | — |
| Makanruşi | 49 | 1169 | 49°46' | 154°26' | — | — |
| Onekotan | 425 | 1324 | 49°27' | 154°46' | — | — |
| Xarimkotan | 68 | 1157 | 49°07' | 154°32' | — | — |
| Çirinkotan | 6 | 724 | 48°59' | 153°29' | — | — |
| Ekarma | 30 | 1170 | 48°57' | 153°57' | — | — |
| Şiaşkotan | 122 | 934 | 48°49' | 154°06' | — | — |
| Mərkəzi qrup | ||||||
| Raykoke | 4,6 | 551 | 48°17' | 153°15' | — | — |
| Matua | 52 | 1446 | 48°05' | 153°13' | — | — |
| Rasşua | 67 | 948 | 47°45' | 153°01' | — | — |
| Uşişir adaları | 5 | 388 | — | — | — | — |
| Ruyponkitya | 1,3 | 121 | 47°32' | 152°50' | — | — |
| Yankiç | 3,7 | 388 | 47°31' | 152°49' | — | — |
| Ketoy | 73 | 1166 | 47°20' | 152°31' | — | — |
| Simuşir | 353 | 1539 | 46°58' | 152°00' | — | 518 |
| Brouton | 7 | 800 | 46°43' | 150°44' | — | — |
| Çornıye Bratya adaları | 37 | 749 | — | — | — | — |
| Çirpoy | 21 | 691 | 46°30' | 150°55' | — | — |
| Brat-Çirpoev | 16 | 749 | 46°28' | 150°50' | — | — |
| Cənub qrup | ||||||
| Urup | 1450 | 1426 | 45°54' | 149°59' | 2,2 | 700—540 |
| İturup | 3318,8 | 1634 | 45°00' | 147°53' | 4,3 | 1 350 |
| Kunaşir | 1495,24 | 1819 | 44°05' | 145°59' | 4,7 | 1 700 |
| Kiçik Kuril cərgəsi | ||||||
| Şikotan | 264,13 | 412 | 43°48' | 146°45' | 5,0 | 1650 |
| Polonski | 11,57 | 16 | 43°38' | 146°19' | — | — |
| Oskolki adaları | 0,2 | 38 | 43°35' | 146°25' | — | — |
| Zelyonı | 58,72 | 24 | 43°30' | 146°08' | — | — |
| Tanfilev | 12,92 | 15 | 43°26' | 145°55' | — | — |
| Yuri | 10,32 | 44 | 43°25' | 146°04' | — | — |
| Dyomin adaları | 0,7 | 34 | 43°25' | 146°10' | — | — |
| Anuçin | 2,35 | 33 | 43°22' | 146°00' | — | — |
Kuril adasının tarixi
II Dünya müharibəsi başlayarkən, birlikdə müharibəyə girmək istəməyən tərəflər - Rusiya və Yaponiya 1941-ci ildə bitərəflik haqqında saziş imzalayırlar. Lakin 1945-ci ildə ABŞ-nin əvvəlcə Xirosima, daha sonra isə Naqasakiyə atom bombası atmasından sonra Rusiya bitərəflik haqqında sazişi pozaraq Yaponiyaya qarşı müharibəyə elan edir. Məğlub olacağını anlayan Yaponiya Potsdam bəyannaməsini imzalayaraq müttəfiq qüvvələrə təslim olur. Bundan sonra Yaponiyanın bütün torpaqları müttəfiq qüvvələr tərəfindən ələ keçirilmişdir. Müttəfiq qüvvələr belə qərara gəlirlər ki, Yaponiya, ABŞ, Tayvan, Çin, Saxalin və Kuril adaları isə Sovet İttifaqı müstəmləkəsinə çevrilsin. Bundan cəsarətlənən SSRİ ən böyükləri - , Şikotan, Etorofu və Kunaşir olan adalardan ibarət adalar qrupu - Kurili ələ keçirir. Bu hadisələrin baş verməsindən günümüzə qədər olan dövrdə tam həll olunmayan bu məsələ İkinci dünya müharibəsindən sonra Yaponiya və Rusiya arasında razılaşma olmasına maneçilik törətmişdir.
Siyasi vəziyyət
1855-ci ildə ələ Yaponiya Kuril adalarını ələ keçirsə də,2-ci Dünya Müharibəsinin sonunda Sovet İttifaqı ada üzərində nəzarətə sahib olmuşdur. Baxmayaraq ki,bu ada təbii cəhətdən bir o qədər zəngin deyil, amma Yaponiya tərəfi ada üzərindəki suverenlik məsələsində inadla öz mövqeyini bildirirdi.Ada əhalisi arasında keçirilən ictimai sorğu nəticəsində isə belə bir maraqlı nəticə olmuşdur ki, hətta adada yaşayan rusların çoxu belə Yapon hakimiyyətinə keçməyə razı olduqlarını bildirmişdilər. 2-ci Dünya müharibəsindən sonra adadakı mövcud həyat standartları bir o qədər yaxşı deyil və onun bərpa olunacağına da bir o qədər ümid yoxdur. Məsələni çətinləşdirən digər amil isə adadakı 100 vulkandan 35-nin fəaliyyətdə olmasıdır.
2000-ci ildə 3 günlük Yaponiya ziyarəti edən Vladimir Putin belə bir bəyanat vermişdir: ”Hökumətdən adanın Yaponiyaya veriləcəyinə dair bir söz belə eşitmisinizmi? Biz sadəcə görüşmələr edirik”.
Keçmiş Rusiya prezidentlərindən Yeltsinin 1997-ci ildə imzaladığı bir müqavilədə adaların Yaponiyaya geri qaytarılması məsələsi əks olunmuşdur. Bildirilir ki, 1996-1997-ci illərdə Yaponiya baş naziri Hoşimotonun etdiyi Moskva ziyarəti ərzində Yeltsin ada qarşılığında Yaponiya tərəfindən 30 milyard dollar istəmişdir. Lakin Yaponiya tərəfi bu pul miqdarının çox olduğunu bildirmişdir.
Yapon televiziya kanalı “Asahi”yə verdiyi müsahibədə keçmiş baş nazir İosiro Mori isə 2004-cü il Mart ayında Putinlə etdiyi görüşmələrdə Kuril adalarının Yaponiyaya qismən qaytarılması mövzusunda qismən anlaşdıqlarını açıqlamışdır. Kuril adaları üzərindəki mübarizənin isə 2 səbəbi olduğu qeyd edilir:siyasi və iqtisadi. Qarşılıqlı bəyanatlar və danışıqlar isə onu göstərir ki,bu mövzu hələ uzun müddət iki ölkə arasında problem olaraq qalacaqdır. Baxmayaraq ki, 1956-ci ildə SSRİ adalardan ikisini Yaponiyaya vermək istəsə də, bu cəhd ABŞ-nin təzyiqi nəticəsində uğursuzluqla nəticələnmişdir. Bu təzyiqin səbəbi isə Yaponiya-Rusiya münasibətlərində ola biləcək yaxınlaşmaya maneçilik törətmək idi. Əslində ABŞ-nin bu mövqeyi indi də dəyişməyib. Çinin getdikcə daha da böyüyən siyasi və iqtisadi istəklərinin həm Rusiya ,həm də Yaponiya baxımından bir təhdid meydana gətirməsi də digər bir həqiqətdir. ”İzvestiya” qəzeti də belə qeyd etmişdir ki, Çin Yaponiyanı “qazanmaq” üçün bir sıra kiçik adaları da fəda etməyə çalışır.
2012-ci ildə Rusiya və Yaponiyada hakimiyyət dəyişiklikləri baş verir. Bu sonraki Rus-Yapon münasibətlərinin inkişafına çox böyük töhfə vermiş olur. Lakin Adalarla bağlı hər hansısa bir irəliləyişə nail olunmur.
İstinadlar
- (PDF). 2016-03-28 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-28.
- "Экология. Биологическая составляющая охраны природы и рационального природопользования на Дальнем Востоке: ВВЕДЕНИЕ "". 2015-12-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-28.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kuril adalari Kamcatka y a ile Hokkaydo a arasinda adalar qrupu Oxot denizini Sakit okeandan ayirir 30 dan cox boyuk Iturup Urup Kunasir Paramusir ve s coxlu kicik ada ve qayalardan ibaretdir Uz teqr 1200 km sah teqr 10 5 min km2 Adalar vulkan menselidir vulkanik ve metamorfik suxurlardan teskil olunmusdur Tez tez zelzeleler olur Coxlu vulkan o cumleden teqr 40 dan cox puskuren var Faydali qazintilari kukurd mis qizil qalay Sethi dagliqdir Iqlimi mulayim soyuq mussondur Coxlu gol cay ve isti bulaq var Bitkiliyi tundra tiplidir Deniz heyvanlari deniz sirleri nerpa ve s ve baliqlarla zengindir Baliq senayesi movcuddur Kuril adalariKurilskie ostrovaUmumi melumatlarAdalarin sayi 56Umumi sahesi 10500 km Hundur noqtesi 2339 mEhalisi 19 276 nefer 2010 cu il Yerlesmesi46 30 00 sm e 151 30 00 s u Olkeler Rusiya YaponiyaAkvatoriya Sakit okeanKuril adalari Vikianbarda elaqeli mediafayllarSimaldan cenuba en ehemiyyetli adalarRusiya Federasiyasina mexsus ve 1200 kilometr uzanan Kuril adasi Sakit Okeanla Oxot denizini bir birinden ayiran 56 adadan ibaretdir Adada esasen ruslar ukraynalilar belaruslar koreyalilar ve tatarlar yasayirlar Esas mesguliyyet baliqciliqdir source source source source source source source Matua adasindaki Sariceva vulkaninin aktivlesmesi Yaponiya sozu geden 4 adani Simal erazileri adlandirib Yaponiyaya geri qaytarilmasini teleb edir Lakin eslinde mehz ele bu Simal erazileri termininin ozu bir cox problemlere sebebdir Atlasov adasiOnekotanDolqaya qayasi Lovuski qayaliqlari Adi Sahesi km Maksimsl hundurluk m Eni Uzunlugu Havanin orta illik temperaturu Aktiv temoeraturun qiymetiBoyuk Kuril cergesiSimal qrupuAtlasov 150 2339 50 52 155 34 Sumsu 388 189 50 45 156 21 Paramusir 2053 1816 50 23 155 41 1 5 Ansiferov 7 747 50 12 154 59 Makanrusi 49 1169 49 46 154 26 Onekotan 425 1324 49 27 154 46 Xarimkotan 68 1157 49 07 154 32 Cirinkotan 6 724 48 59 153 29 Ekarma 30 1170 48 57 153 57 Siaskotan 122 934 48 49 154 06 Merkezi qrupRaykoke 4 6 551 48 17 153 15 Matua 52 1446 48 05 153 13 Rassua 67 948 47 45 153 01 Usisir adalari 5 388 Ruyponkitya 1 3 121 47 32 152 50 Yankic 3 7 388 47 31 152 49 Ketoy 73 1166 47 20 152 31 Simusir 353 1539 46 58 152 00 518Brouton 7 800 46 43 150 44 Corniye Bratya adalari 37 749 Cirpoy 21 691 46 30 150 55 Brat Cirpoev 16 749 46 28 150 50 Cenub qrupUrup 1450 1426 45 54 149 59 2 2 700 540Iturup 3318 8 1634 45 00 147 53 4 3 1 350Kunasir 1495 24 1819 44 05 145 59 4 7 1 700Kicik Kuril cergesiSikotan 264 13 412 43 48 146 45 5 0 1650Polonski 11 57 16 43 38 146 19 Oskolki adalari 0 2 38 43 35 146 25 Zelyoni 58 72 24 43 30 146 08 Tanfilev 12 92 15 43 26 145 55 Yuri 10 32 44 43 25 146 04 Dyomin adalari 0 7 34 43 25 146 10 Anucin 2 35 33 43 22 146 00 Kuril adasinin tarixiII Dunya muharibesi baslayarken birlikde muharibeye girmek istemeyen terefler Rusiya ve Yaponiya 1941 ci ilde bitereflik haqqinda sazis imzalayirlar Lakin 1945 ci ilde ABS nin evvelce Xirosima daha sonra ise Naqasakiye atom bombasi atmasindan sonra Rusiya bitereflik haqqinda sazisi pozaraq Yaponiyaya qarsi muharibeye elan edir Meglub olacagini anlayan Yaponiya Potsdam beyannamesini imzalayaraq muttefiq quvvelere teslim olur Bundan sonra Yaponiyanin butun torpaqlari muttefiq quvveler terefinden ele kecirilmisdir Muttefiq quvveler bele qerara gelirler ki Yaponiya ABS Tayvan Cin Saxalin ve Kuril adalari ise Sovet Ittifaqi mustemlekesine cevrilsin Bundan cesaretlenen SSRI en boyukleri Sikotan Etorofu ve Kunasir olan adalardan ibaret adalar qrupu Kurili ele kecirir Bu hadiselerin bas vermesinden gunumuze qeder olan dovrde tam hell olunmayan bu mesele Ikinci dunya muharibesinden sonra Yaponiya ve Rusiya arasinda razilasma olmasina manecilik toretmisdir Siyasi veziyyet1855 ci ilde ele Yaponiya Kuril adalarini ele kecirse de 2 ci Dunya Muharibesinin sonunda Sovet Ittifaqi ada uzerinde nezarete sahib olmusdur Baxmayaraq ki bu ada tebii cehetden bir o qeder zengin deyil amma Yaponiya terefi ada uzerindeki suverenlik meselesinde inadla oz movqeyini bildirirdi Ada ehalisi arasinda kecirilen ictimai sorgu neticesinde ise bele bir maraqli netice olmusdur ki hetta adada yasayan ruslarin coxu bele Yapon hakimiyyetine kecmeye razi olduqlarini bildirmisdiler 2 ci Dunya muharibesinden sonra adadaki movcud heyat standartlari bir o qeder yaxsi deyil ve onun berpa olunacagina da bir o qeder umid yoxdur Meseleni cetinlesdiren diger amil ise adadaki 100 vulkandan 35 nin fealiyyetde olmasidir 2000 ci ilde 3 gunluk Yaponiya ziyareti eden Vladimir Putin bele bir beyanat vermisdir Hokumetden adanin Yaponiyaya verileceyine dair bir soz bele esitmisinizmi Biz sadece gorusmeler edirik Kecmis Rusiya prezidentlerinden Yeltsinin 1997 ci ilde imzaladigi bir muqavilede adalarin Yaponiyaya geri qaytarilmasi meselesi eks olunmusdur Bildirilir ki 1996 1997 ci illerde Yaponiya bas naziri Hosimotonun etdiyi Moskva ziyareti erzinde Yeltsin ada qarsiliginda Yaponiya terefinden 30 milyard dollar istemisdir Lakin Yaponiya terefi bu pul miqdarinin cox oldugunu bildirmisdir Yapon televiziya kanali Asahi ye verdiyi musahibede kecmis bas nazir Iosiro Mori ise 2004 cu il Mart ayinda Putinle etdiyi gorusmelerde Kuril adalarinin Yaponiyaya qismen qaytarilmasi movzusunda qismen anlasdiqlarini aciqlamisdir Kuril adalari uzerindeki mubarizenin ise 2 sebebi oldugu qeyd edilir siyasi ve iqtisadi Qarsiliqli beyanatlar ve danisiqlar ise onu gosterir ki bu movzu hele uzun muddet iki olke arasinda problem olaraq qalacaqdir Baxmayaraq ki 1956 ci ilde SSRI adalardan ikisini Yaponiyaya vermek istese de bu cehd ABS nin tezyiqi neticesinde ugursuzluqla neticelenmisdir Bu tezyiqin sebebi ise Yaponiya Rusiya munasibetlerinde ola bilecek yaxinlasmaya manecilik toretmek idi Eslinde ABS nin bu movqeyi indi de deyismeyib Cinin getdikce daha da boyuyen siyasi ve iqtisadi isteklerinin hem Rusiya hem de Yaponiya baximindan bir tehdid meydana getirmesi de diger bir heqiqetdir Izvestiya qezeti de bele qeyd etmisdir ki Cin Yaponiyani qazanmaq ucun bir sira kicik adalari da feda etmeye calisir 2012 ci ilde Rusiya ve Yaponiyada hakimiyyet deyisiklikleri bas verir Bu sonraki Rus Yapon munasibetlerinin inkisafina cox boyuk tohfe vermis olur Lakin Adalarla bagli her hansisa bir irelileyise nail olunmur Istinadlar PDF 2016 03 28 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 28 Ekologiya Biologicheskaya sostavlyayushaya ohrany prirody i racionalnogo prirodopolzovaniya na Dalnem Vostoke VVEDENIE 2015 12 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 28