Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Simuşir adası — Kuril adalarına daxil olan Böyük Kuril cərgəsinə aid ada. İnzibati cəhətdən Saxalin vilayəti Kuril şəhər dairəsinə daxildir. Adada hazırda yaşayış yoxdur.
| Kunaşir adası | |
|---|---|
| rus. Остров Симушир | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi | 353 km² |
| Uzunluğu |
|
| Eni | 12 km |
| Hündür nöqtəsi | 1539 m |
| Əhalisi | 0 nəfər (2010-cu il) |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Rusiya |
| Vilayət | |
| Arxipelaq | |
| Akvatoriya | |
| | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Yerləşməsi və təbiəti
Simuşir adası şimal-şərqdən cənub-qərbə 59 km məsafədə uzanır. Adanın eni 4 – 15 km arasında dəyişir, orta eni isə 11 km-dir. Adanın sahəsi 353 km²-dir. Maksimal hündürlüyü 1539 metrdir (Miln dağı). Fajtiki olaraq ada üç vulkanın əmələ gətirliyi dağ massivlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Bu dağ massivləri bərzəxlərlə birləşirlər. Adada 3 vulkan vardır: (1360 m), (625 m), (873 m). 15 noyabr 2006-ci ildə baş vermiş sonra güçlü sunami əmələ gəlmişdir ki, onun nəticəsində sahildə hündürlüyü 30 metr dalğa əmələ gəlmişdir. Bu son 50 il müddətində ən güçlü sunami olur.
İri çaylara malik deyildir. Kiçik Simusir çayı eyni adlı buxtaya axır.
Adanın şimal-şərq qutaracağı lava axınları nəticədində formalaşmışdır. Burada Uratman sönmüş vulkanı yerləşir. Adanın mərkəzində dərin Brouton buxtası mövcuddur ki, oda vulkan kraterini təşkil edir. Buxtanın dərinliyi isə 248 metrdir. Buxta qərbdən , şərqdən isə .
Adanın mərkəzi hissəsində Zavaris kalderası yerləşir ki, onunda bir hissəsində Biryuzovoe gölü yerləşir. Sahilləri xüsusən cənub və şərq hissədən olduqca parçalıdır.
20 km şimal-şərqdə yerləşın Ketoy adası adasından Diana boğazı, Çornıye Bratya adalarından isə Bussol boğazı ilə ayrılır.
İqlimi
Ada orta Kuril rayonuna daxildir. Adanın iqlimini okeanik adlandırmaq olar. Onun iqliminə mussonlar olduqca böyük təsir göstərir. Mövsümdən asılı olaraq gah okeandan, gah da materikdən adaya güçlü küləklər əsir. Bura Aleut adaları istiqamətindən soyun axır. Dünyanın digər regionları arasında İslandiyanın Reykyavik şəhəri ona bənzərdir. Kuril adalarının cənubunda yerləşən digər iri adalardan fərqli olaraq artıq bura Soya isti cərəyanı təsir göstərə bilmir. Onun sahillərində iri buz parçalarının üzməsini müşahidə etmək olur. Güçlü atmosfer axınları ilə əlaqədar burada güçlü tufanlar baş verir ki, onlarında güçü 43 m/s çatır. Küləklər burada il boyu əsir. Kuril adaları üçün rekord illik yağıntının miqdarı 1610 mm təşkil edir ki, oda ada ərazisinə düşür. Şaxtasız günlərin sayı 136 gün çəkir. Dümanın sayəsində düşən günəşli saatların miqdarı 1100 saat təşkil edir. Sentyabr-oktybr aylarında olan duman özü ilə yağışlar gətirur.
Fauna və flora
İqlim şəraiti Cənubi Kuril adalarına nisbətfə elə də əl verişli deyildir. Bununla belə yumşaq keçən qış ayları bitməsini görmək olur.
Burada sahillərində dəniz samuru, nerpaların müxtəlif növlərinə rast gəlinir. Çoxlu sayda kiçik gəmiricilər və tülkülər vardır.
Tarixi
Adana ilk yayılmış xalq aynular olmuşdur. Elə Aynu dilindən tərcümədə «Böyük ada» mənasını verir. XVIII əsrdə Simuşir adası yapon klanının tərkibinə daxil edilir. Klan 1635-ci ildə samuray Murakami Hironoriyə adanı arsşdırmağı həvalə etmişdir. 1644-cü ildə yapon Simuşirin xəritəsini tərtib edir. Bu təsvir günümüzə qədər qalmışdır. Tokuqava Sequnatı afanın onlara məxsusluğunu 1715-ci ildə bəyan edir. Ancaq həmin ana qədər adalarda yaponlar yaşamırdı. Onlar Saxalin, Kunaşir və Hokkaydodam dəniz cankılarını ovlamaq məqsədi üçün gəlirdilər. 1771-ci ildə adada bir il müddətində dənizçi tənha yaşamışdır. 1811-ci ildə adaya ilk rus ekspedisiyası gəlmişdir.
Kuril adalarını tətqiq edən Qolovnin və Rikord 1819-cu ildə xüsusi bir məlumat dərc edirlər. Burada adanın adı Marikan və ya Onaltıncı ada adlanırdı. Bir müddət sonra adanın şimalına Aynular və Aleutlar köçürülür. İnək və qoyun gətirilir.
Ada rəsmən 1855-75-ci illər ərazində Rusiya imperiyasının mülkü olmuşdur. Sonrada ada yaponiyaya verilmişdir. 1945-ci ildə adanı SSRİ ələ keçirmişdir. İşğaldan öncə yaponlar adada şimal maralı saxlayır, balıq tutur və dəniz məhsulları toplayırdılar.
Adada olan Kraternı, Kitoboy, Kostoçka və hərbi baza tərk edilmişdir. Adanın cənubunda seysmoloji stansiya, sərhəd zastavası və Sakit okean sahillərində mayak mövcuddur. Hazırda adada yaşayış yoxdur.
Mənbə
- Adanın təsviri. Xəritə. Şəkillər.
İstinadlar
- "Sunami laboratoriyası. Novodibir, Rusiya". 2022-03-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-14.
- "Sunami haqqında ümumi məlumat". 2020-02-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-14.
- Д. Н. Козлов, В. А. Рашидов, И. Г. Коротеев Морфология бухты Броутона (о. Симушир, Курильские острова) 2016-03-27 at the Wayback Machine
- Урусов В. М., Майорова Л. А., Пшеничникова Н. Ф., Пшеничников Б. Ф. Экология. Биологическая составляющая охраны природы и рационального природопользования на Дальнем Востоке Arxivləşdirilib 2015-12-08 at Archive.today
- ПВО на Курильских островах
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Simusir adasi Kuril adalarina daxil olan Boyuk Kuril cergesine aid ada Inzibati cehetden Saxalin vilayeti Kuril seher dairesine daxildir Adada hazirda yasayis yoxdur Kunasir adasirus Ostrov SimushirUmumi melumatlarSahesi 353 km Uzunlugu 59 kmEni 12 kmHundur noqtesi 1539 mEhalisi 0 nefer 2010 cu il Yerlesmesi46 58 00 sm e 152 00 00 s u Olke RusiyaVilayet Saxalin vilayetiArxipelaq Kuril adalariAkvatoriya Sakit okeanOxot deniziKunasir adasiKunasir adasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarYerlesmesi ve tebietiSimusir adasi simal serqden cenub qerbe 59 km mesafede uzanir Adanin eni 4 15 km arasinda deyisir orta eni ise 11 km dir Adanin sahesi 353 km dir Maksimal hundurluyu 1539 metrdir Miln dagi Fajtiki olaraq ada uc vulkanin emele getirliyi dag massivlerinin birlesmesinden emele gelmisdir Bu dag massivleri berzexlerle birlesirler Adada 3 vulkan vardir 1360 m 625 m 873 m 15 noyabr 2006 ci ilde bas vermis sonra guclu sunami emele gelmisdir ki onun neticesinde sahilde hundurluyu 30 metr dalga emele gelmisdir Bu son 50 il muddetinde en guclu sunami olur Iri caylara malik deyildir Kicik Simusir cayi eyni adli buxtaya axir Adanin simal serq qutaracagi lava axinlari neticedinde formalasmisdir Burada Uratman sonmus vulkani yerlesir Adanin merkezinde derin Brouton buxtasi movcuddur ki oda vulkan kraterini teskil edir Buxtanin derinliyi ise 248 metrdir Buxta qerbden serqden ise Adanin merkezi hissesinde Zavaris kalderasi yerlesir ki onunda bir hissesinde Biryuzovoe golu yerlesir Sahilleri xususen cenub ve serq hisseden olduqca parcalidir 20 km simal serqde yerlesin Ketoy adasi adasindan Diana bogazi Corniye Bratya adalarindan ise Bussol bogazi ile ayrilir IqlimiAda orta Kuril rayonuna daxildir Adanin iqlimini okeanik adlandirmaq olar Onun iqlimine mussonlar olduqca boyuk tesir gosterir Movsumden asili olaraq gah okeandan gah da materikden adaya guclu kulekler esir Bura Aleut adalari istiqametinden soyun axir Dunyanin diger regionlari arasinda Islandiyanin Reykyavik seheri ona benzerdir Kuril adalarinin cenubunda yerlesen diger iri adalardan ferqli olaraq artiq bura Soya isti cereyani tesir gostere bilmir Onun sahillerinde iri buz parcalarinin uzmesini musahide etmek olur Guclu atmosfer axinlari ile elaqedar burada guclu tufanlar bas verir ki onlarinda gucu 43 m s catir Kulekler burada il boyu esir Kuril adalari ucun rekord illik yagintinin miqdari 1610 mm teskil edir ki oda ada erazisine dusur Saxtasiz gunlerin sayi 136 gun cekir Dumanin sayesinde dusen gunesli saatlarin miqdari 1100 saat teskil edir Sentyabr oktybr aylarinda olan duman ozu ile yagislar getirur Fauna ve floraIqlim seraiti Cenubi Kuril adalarina nisbetfe ele de el verisli deyildir Bununla bele yumsaq kecen qis aylari bitmesini gormek olur Burada sahillerinde deniz samuru nerpalarin muxtelif novlerine rast gelinir Coxlu sayda kicik gemiriciler ve tulkuler vardir TarixiAdana ilk yayilmis xalq aynular olmusdur Ele Aynu dilinden tercumede Boyuk ada menasini verir XVIII esrde Simusir adasi yapon klaninin terkibine daxil edilir Klan 1635 ci ilde samuray Murakami Hironoriye adani arssdirmagi hevale etmisdir 1644 cu ilde yapon Simusirin xeritesini tertib edir Bu tesvir gunumuze qeder qalmisdir Tokuqava Sequnati afanin onlara mexsuslugunu 1715 ci ilde beyan edir Ancaq hemin ana qeder adalarda yaponlar yasamirdi Onlar Saxalin Kunasir ve Hokkaydodam deniz cankilarini ovlamaq meqsedi ucun gelirdiler 1771 ci ilde adada bir il muddetinde denizci tenha yasamisdir 1811 ci ilde adaya ilk rus ekspedisiyasi gelmisdir Kuril adalarini tetqiq eden Qolovnin ve Rikord 1819 cu ilde xususi bir melumat derc edirler Burada adanin adi Marikan ve ya Onaltinci ada adlanirdi Bir muddet sonra adanin simalina Aynular ve Aleutlar kocurulur Inek ve qoyun getirilir Ada resmen 1855 75 ci iller erazinde Rusiya imperiyasinin mulku olmusdur Sonrada ada yaponiyaya verilmisdir 1945 ci ilde adani SSRI ele kecirmisdir Isgaldan once yaponlar adada simal marali saxlayir baliq tutur ve deniz mehsullari toplayirdilar Adada olan Kraterni Kitoboy Kostocka ve herbi baza terk edilmisdir Adanin cenubunda seysmoloji stansiya serhed zastavasi ve Sakit okean sahillerinde mayak movcuddur Hazirda adada yasayis yoxdur MenbeAdanin tesviri Xerite Sekiller Istinadlar Sunami laboratoriyasi Novodibir Rusiya 2022 03 31 tarixinde Istifade tarixi 2016 11 14 Sunami haqqinda umumi melumat 2020 02 19 tarixinde Istifade tarixi 2016 11 14 D N Kozlov V A Rashidov I G Koroteev Morfologiya buhty Broutona o Simushir Kurilskie ostrova 2016 03 27 at the Wayback Machine Urusov V M Majorova L A Pshenichnikova N F Pshenichnikov B F Ekologiya Biologicheskaya sostavlyayushaya ohrany prirody i racionalnogo prirodopolzovaniya na Dalnem Vostoke Arxivlesdirilib 2015 12 08 at Archive today PVO na Kurilskih ostrovah