Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kunaşir adası (aynu. Кунашири — Чёрный остров, yap. 国後島) — Kuril adalarına daxil olan Böyük Kuril cərgəsinin ən cənub adası. Federal bölgüyə görə Saxalin vilayəti Yujno-Kuril şəhər dairəsinə daxildir (Rusiya). Ancaq adaya Yaponiya iddia edərək onu Hokkaydo prefekturasının Nemuro dairəsi ərazisi hesab edir.
| Kunaşir adası | |
|---|---|
| rus. Остров Кунашир , aynu. Кунашири, yap. 国後島 | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi | 1490 km² |
| Uzunluğu |
|
| Eni | 30 km |
| Hündür nöqtəsi | 1819 m |
| Əhalisi | 8.000 nəfər (2007-ci il) |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Rusiya |
| Vilayət | |
| Arxipelaq | |
| Akvatoriya | |
| | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Aynca adanın adı Kunaşiri yəni Qara ada mənasını verir. Bu onun təbiətinə görə deyilmiş addır. Belə ki, tünd sıx meşələr və Tyatya vulkanı və üstəlik üç fəaliyyətdə olan digər vulkanların püskürdüyü küll ona bu adın verilməsinə səbəb olmuşdur.
Tarixi
Adada ilk yaşayış əlamətlərinin yaşı ən azı 5 min il olaraq qiymətləndirilir.
Kunaşirin yerli əhalisi olmuşdur. Ancaq Cənubi Kuril adalarında rusların və ya yaponların birinci peyda olması mübahisələrə səbəb olmuşdur. Yaponların versiyasına görə ruslar bu adalara digər adalardan gec gəlmişlər. Hətta belə bir məlumat vardır ki, Masumae knyazlığına aid olan mənbələrdə onların Hokkaydoda araşdırma apararkən həmdə Cənubi Kuril Adalarında olduğu deyilir. 1635-ci ildə ekpedisiyalardan biri bölgəyə gəlmiş, Kunaşir və İturup adasının xəritəsini tərtib etmişdir. 1643-cü ildə Cənubi Kuril adalarını hollandiya Maarten De Friza ziyarət etmiş və onun xəritəsini tərtib etmişdir. Hollandlar İturup və Kunaşiri səhvən Hokkaydonun davamı hesab edirdilər. 1731-ci ildən aynlar Masumae knyazlığıba bac verməli olurlar. 1754-cü ildə tacir Hidays Kyubey Kunaşirin cənubunda ticari bir faktoriya açır. Elə həmin ildəcə Masumae knyazlığı adaya ticarət və balıqçılığa nəzarət etmək məqsədi ilə öz nümayəndəsini göndərmişdir.
Rus mənbələrində isə kazakların adaya gəlməsi zamanı aynların heç kimdən asılı olmadığı bildirilir. İvan Kozırevski 1713-cü ildə adada olmuş Kuril adalarınln və Hokkaydonun xəritəsini tərtib etmişdir. O qeyd edirdi ki, yerli əhali olduqca varlıdır. Onların matmaylardan asılı olub olmamasını dəqiq demək mümkün deyildir. 1755-ci ildə aynlar Rusiya imoeriyasına yasaq adlı vergi verirdilər. Bu isə onların imoeriya təbəsi olmasını deməyə əsas verir. 1769-cu ildə rus İvan Çirnı aynların verdiyi məlumatlara Kunşirdə yaponlara məxsus qalanın olmasını məruzə etmişdir. 1811-ci ildə kapitan Vasili Qolovin Kuril adalarının xəritəsini tərtib edərkən Yaponiyaya məxsus olan qaladan atəşə tutulur. Nəticədə o özüdə daxil olmaqla 2 ilmüddətində yapon əsirliyində qalır. Bu dan sonra uzun müddət ada rus nəzarətindən kənarda qalır. 1875-ci ildə Rusiya Bütün kuril adalarını Yaponiyaya güzəştə getməli olur. 1945-ci ildə İkinci Dünya müharibəsinin nəticəsi olaraq Kunaşir SSRİ ərazisinə çevrilir.
Kunaşir İkinci dünya Müharibəsində
1 sentyabr 1945-ci ildə Kuril desant əməliyyatı cərcivəsində Kunaşir adasına desant çıxarılır. 6 saatdan sonra adanın tamamən Sovet ordusu və Sakit okean donanması tərəfindən ələ keçirilmişdir. Sovet ordusu Yaponiya imperiya ordusunu tərk silah etdikdən sonra bütün Kuril adaları SSRİ nəzarətinə keçir.
Müharibədən sonrakı vəziyyət
Adalara SSRİ ərazisi elan edildikdən sonra üstəlik Rusiyanın heç bir dövlət başçısı adalarda olmamışdır. 2010-cu ildə Rusiya prezidenti Dmitri Medvedev 1 noyabr tarixində adada olmuşdur. Bu addım Yaponiya rəhbərliyində etiraza səbəb olur. Hətta bu addımdan sonra Yaponiyanın Rusoyadakı səfiri geri çağrılmışdır. 2011-ci ilin fevralında Cənubi Kuril adalarını Rusiyanın müdafiə naziri Anatoli Serdyukov ziyarət edir. O 2020-ci il hədəflərində adaların silahlandırılacağını bəyan etmişdir. 3 iyul 2012 ildə D. А. Medvedev artıq baş nazir kimi adanı ziyarət etmişdir.
Coğrafiyası
Ada şimal-şərqdən cənub-qərbə 123 km, eni 7 – 30 km təşkil edir. Cənubu 8,5 km uzunluğa malik Veslovski yarımadası, şimalı isə Lovsov yarımadası ilə bitir. Adanın sahəsi 1490 km² təşkil edir.
Ada İturup adasından 22 km enə malik olan Yekaterina boğazı ilə ayrılır. isə Kunaşir boğazı ayırır. Kiçik Kuril cərgəsinə daxil adalardan Cənubi Kuril boğazı ilə ayrılır. Adada dörd fəaliyyətdə olan vulkan vardır:
- (1819 m)
- (1485 m)
- (886 m)
- (541 m).
Ada əsasən andezit, vulkanik kül, qum və balıqqulağından ibarətdir. .
Qoruq
10 fevral 1984 ildə Kuril qoruğu yaradılmışdır. Onun ərazisində 84 növ yayılmışdır ki, onlar Rusiya Qırmızı kitaba daxil olmuşdur
Əhalisi
Adada 8000 nəfər yaşayır (2007).
Yaşayış məntəqələri
Yujno Kurilsk yaşayış məntəqəsi adada yerləşən yeganə şəhər tipli qəsəbədir. Yujno Kurilsklə digər yaşayış məntəqələri arasında məsafə:
- Otrada — 4 km;
- Laqunnoe — 7 km, hərbi hissə;
- Qoryaçi Plyaj — 8 km, sərhəd dəstəsi;
- Mendeleevo — 24 km, aeroport;
- Dubovoe — 50 km;
- Qolovnino kəndi — 54 km.
Əhalisi olmayan yaşayış məntəqələri: Serqeevka, Urvitişovo, Zastava Dokuçaeva, Sernovodsk.
İstinadlar
- Nemuro dairəsinin xəritəsi[ölü keçid] (yap.)
- Administrative map of Japan (As of April 1, 2009) fevral 12, 2013, at the Wayback Machine (ing.)
- "Управление по вопросам Северных территорий общего департамента губернаторства Хоккайдо". 2021-05-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-08.
- "Пыжьянов Ф. И. Остров Кунашир и Малые Курилы. Топонимический словарь. — М., 1994. Браславец К. М. История в названиях на карте Сахалинской области. — Южно-Сахалинск, 1983". 2013-05-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-08.
- . 2016-06-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-08.
- Нечаев А. "Покорение мохнатых". // Вокруг Света.— №1. Январь 2002. 2020-02-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-09-21.
- Курильские острова 2014-04-23 at the Wayback Machine // "Курилы-тур"
- "Kuril desant əməliyyatı". 2014-07-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-08.
- "Эксперты: отзыв посла Японии из РФ связан с конфликтом Токио и Пекина | В мире | Лента новостей "РИА Новости"". 2015-07-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-08.
- "Отставка японского посла в России". 2021-04-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-08.
- "Cənubi Kuril silahlandırılır". 2014-05-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-08.
- "Medvedev ölkəsinin başladığı yeri ziyarət etmşdir". 2013-09-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-08.
- . 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-08.
- ООПТ Российской Федерации — Государственный природный заповедник "Курильский" 2006-03-31 at the Wayback Machine
- Заповедник "Курильский" − növ, RF Qırmızı kitabına daxil edilmişdir[ölü keçid]
- "Rusiyanın Qırmızı kitabı". 2008-03-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-08.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kunasir adasi aynu Kunashiri Chyornyj ostrov yap 国後島 Kuril adalarina daxil olan Boyuk Kuril cergesinin en cenub adasi Federal bolguye gore Saxalin vilayeti Yujno Kuril seher dairesine daxildir Rusiya Ancaq adaya Yaponiya iddia ederek onu Hokkaydo prefekturasinin Nemuro dairesi erazisi hesab edir Kunasir adasirus Ostrov Kunashir aynu Kunashiri yap 国後島Umumi melumatlarSahesi 1490 km Uzunlugu 123 kmEni 30 kmHundur noqtesi 1819 mEhalisi 8 000 nefer 2007 ci il Yerlesmesi44 05 00 sm e 145 59 00 s u Olke RusiyaVilayet Saxalin vilayetiArxipelaq Kuril adalariAkvatoriya Sakit okeanOxot deniziKunasir adasiKunasir adasi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Aynca adanin adi Kunasiri yeni Qara ada menasini verir Bu onun tebietine gore deyilmis addir Bele ki tund six meseler ve Tyatya vulkani ve ustelik uc fealiyyetde olan diger vulkanlarin puskurduyu kull ona bu adin verilmesine sebeb olmusdur TarixiAdada ilk yasayis elametlerinin yasi en azi 5 min il olaraq qiymetlendirilir Kunasirin yerli ehalisi olmusdur Ancaq Cenubi Kuril adalarinda ruslarin ve ya yaponlarin birinci peyda olmasi mubahiselere sebeb olmusdur Yaponlarin versiyasina gore ruslar bu adalara diger adalardan gec gelmisler Hetta bele bir melumat vardir ki Masumae knyazligina aid olan menbelerde onlarin Hokkaydoda arasdirma apararken hemde Cenubi Kuril Adalarinda oldugu deyilir 1635 ci ilde ekpedisiyalardan biri bolgeye gelmis Kunasir ve Iturup adasinin xeritesini tertib etmisdir 1643 cu ilde Cenubi Kuril adalarini hollandiya Maarten De Friza ziyaret etmis ve onun xeritesini tertib etmisdir Hollandlar Iturup ve Kunasiri sehven Hokkaydonun davami hesab edirdiler 1731 ci ilden aynlar Masumae knyazligiba bac vermeli olurlar 1754 cu ilde tacir Hidays Kyubey Kunasirin cenubunda ticari bir faktoriya acir Ele hemin ildece Masumae knyazligi adaya ticaret ve baliqciliga nezaret etmek meqsedi ile oz numayendesini gondermisdir Rus menbelerinde ise kazaklarin adaya gelmesi zamani aynlarin hec kimden asili olmadigi bildirilir Ivan Kozirevski 1713 cu ilde adada olmus Kuril adalarinln ve Hokkaydonun xeritesini tertib etmisdir O qeyd edirdi ki yerli ehali olduqca varlidir Onlarin matmaylardan asili olub olmamasini deqiq demek mumkun deyildir 1755 ci ilde aynlar Rusiya imoeriyasina yasaq adli vergi verirdiler Bu ise onlarin imoeriya tebesi olmasini demeye esas verir 1769 cu ilde rus Ivan Cirni aynlarin verdiyi melumatlara Kunsirde yaponlara mexsus qalanin olmasini meruze etmisdir 1811 ci ilde kapitan Vasili Qolovin Kuril adalarinin xeritesini tertib ederken Yaponiyaya mexsus olan qaladan atese tutulur Neticede o ozude daxil olmaqla 2 ilmuddetinde yapon esirliyinde qalir Bu dan sonra uzun muddet ada rus nezaretinden kenarda qalir 1875 ci ilde Rusiya Butun kuril adalarini Yaponiyaya guzeste getmeli olur 1945 ci ilde Ikinci Dunya muharibesinin neticesi olaraq Kunasir SSRI erazisine cevrilir Kunasir Ikinci dunya Muharibesinde 1 sentyabr 1945 ci ilde Kuril desant emeliyyati cercivesinde Kunasir adasina desant cixarilir 6 saatdan sonra adanin tamamen Sovet ordusu ve Sakit okean donanmasi terefinden ele kecirilmisdir Sovet ordusu Yaponiya imperiya ordusunu terk silah etdikden sonra butun Kuril adalari SSRI nezaretine kecir Muharibeden sonraki veziyyet Adalara SSRI erazisi elan edildikden sonra ustelik Rusiyanin hec bir dovlet bascisi adalarda olmamisdir 2010 cu ilde Rusiya prezidenti Dmitri Medvedev 1 noyabr tarixinde adada olmusdur Bu addim Yaponiya rehberliyinde etiraza sebeb olur Hetta bu addimdan sonra Yaponiyanin Rusoyadaki sefiri geri cagrilmisdir 2011 ci ilin fevralinda Cenubi Kuril adalarini Rusiyanin mudafie naziri Anatoli Serdyukov ziyaret edir O 2020 ci il hedeflerinde adalarin silahlandirilacagini beyan etmisdir 3 iyul 2012 ilde D A Medvedev artiq bas nazir kimi adani ziyaret etmisdir CografiyasiAda simal serqden cenub qerbe 123 km eni 7 30 km teskil edir Cenubu 8 5 km uzunluga malik Veslovski yarimadasi simali ise Lovsov yarimadasi ile bitir Adanin sahesi 1490 km teskil edir Ada Iturup adasindan 22 km ene malik olan Yekaterina bogazi ile ayrilir ise Kunasir bogazi ayirir Kicik Kuril cergesine daxil adalardan Cenubi Kuril bogazi ile ayrilir Adada dord fealiyyetde olan vulkan vardir 1819 m 1485 m 886 m 541 m Ada esasen andezit vulkanik kul qum ve baliqqulagindan ibaretdir Qoruq 10 fevral 1984 ilde Kuril qorugu yaradilmisdir Onun erazisinde 84 nov yayilmisdir ki onlar Rusiya Qirmizi kitaba daxil olmusdurEhalisiAdada 8000 nefer yasayir 2007 Yasayis menteqeleri Tamori kendi Qolovnino Ikinci Dunya Muharibesine qederYujno Kurilsk Yujno Kurilsk yasayis menteqesi adada yerlesen yegane seher tipli qesebedir Yujno Kurilskle diger yasayis menteqeleri arasinda mesafe Otrada 4 km Laqunnoe 7 km herbi hisse Qoryaci Plyaj 8 km serhed destesi Mendeleevo 24 km aeroport Dubovoe 50 km Qolovnino kendi 54 km Ehalisi olmayan yasayis menteqeleri Serqeevka Urvitisovo Zastava Dokucaeva Sernovodsk IstinadlarNemuro dairesinin xeritesi olu kecid yap Administrative map of Japan As of April 1 2009 fevral 12 2013 at the Wayback Machine ing Upravlenie po voprosam Severnyh territorij obshego departamenta gubernatorstva Hokkajdo 2021 05 13 tarixinde Istifade tarixi 2016 11 08 Pyzhyanov F I Ostrov Kunashir i Malye Kurily Toponimicheskij slovar M 1994 Braslavec K M Istoriya v nazvaniyah na karte Sahalinskoj oblasti Yuzhno Sahalinsk 1983 2013 05 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 08 2016 06 02 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 08 Nechaev A Pokorenie mohnatyh Vokrug Sveta 1 Yanvar 2002 2020 02 17 tarixinde Istifade tarixi 2015 09 21 Kurilskie ostrova 2014 04 23 at the Wayback Machine Kurily tur Kuril desant emeliyyati 2014 07 14 tarixinde Istifade tarixi 2016 11 08 Eksperty otzyv posla Yaponii iz RF svyazan s konfliktom Tokio i Pekina V mire Lenta novostej RIA Novosti 2015 07 25 tarixinde Istifade tarixi 2016 11 08 Otstavka yaponskogo posla v Rossii 2021 04 22 tarixinde Istifade tarixi 2016 11 08 Cenubi Kuril silahlandirilir 2014 05 08 tarixinde Istifade tarixi 2016 11 08 Medvedev olkesinin basladigi yeri ziyaret etmsdir 2013 09 28 tarixinde Istifade tarixi 2016 11 08 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 08 OOPT Rossijskoj Federacii Gosudarstvennyj prirodnyj zapovednik Kurilskij 2006 03 31 at the Wayback Machine Zapovednik Kurilskij nov RF Qirmizi kitabina daxil edilmisdir olu kecid Rusiyanin Qirmizi kitabi 2008 03 13 tarixinde Istifade tarixi 2016 11 08