Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tehran konfransı — 1943-cü il 28 noyabr - 1 dekabr tarixlərində Antihitler koalisiyası liderlərinin - İosif Stalin (SSRİ), Franklin Ruzvelt (ABŞ) və Vinston Çörçill (Böyük Britaniya)nın, iştirakı ilə keçirilmiş konfrans.
| Tehran konfransı | |
|---|---|
| ing. Tehran Conference | |
 | |
| Keçirilmə tarixi | 28 noyabr - 1 dekabr 1943-cü il |
| Keçirilən yer |  , Tehran, İran |
| İştirakçılar | Birləşmiş Krallıq, Amerika Birləşmiş Ştatları, Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı |
| Müzakirə edilən məsələlər | Üçüncü Reyxə və onun müttəfiqlərinə qarşı mübarizənin yekun strategiyası |
| Ardıcıllıq | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İkinci dünya müharibəsinin gedişində diplomatik mübarizədə Tehran konfransı xüsusi yer tutur. Müharibənin gedişində əsaslı dönüş başa çatdıqdan sonra antihitler koalisiyasının əsas dövlət başçılarının - Stalinin, Ruzveltin və Çörçillin iştirakı ilə 1943-cü il noyabrın 28-dən dekabrın 1-dək Tehran konfransı keçirildi. Avropada ikinci cəbhənin açılması haqqında məsələ konfransın işində mühüm yer tuturdu. Bu, müttəfiqlər arasında ən kəskin məsələlərdən biri idi. Məsələnin müzakirəsi müttəfiqlər arasında fikir müxtəlifliyini göstərdi. Çörçillin ikinci cəbhənin Aralıq dənizindən və Balkanlardan, Ruzvelt və Stalin isə Avropanın şimalından açılmağı təklif edirdilər. Lakin Çörçill planı həyata keçmədi, ikinci cəbhəni 1944-cü ilin mayında “Overvold” adı altında Fransanın şimalında açmaq barədə qərar verildi.
Müttəfiq dövlətlər Türkiyənin antihitler koalisiyası tərəfindən müharibəyə qoşulmasına dair tədbir görəcəkləri barədə razılığa gəldilər. Stalin Yaponiyanın bitərəflik haqqında sovet-yapon müqaviləsini pozmasını əsas götürərək Almaniya məğlub edildikdən sonra Yaponiyaya müharibə elan ediləcəyini bildirdi.
Konfransda Almaniyanın taleyi məsələsi müzakirə edildi. Üç dövlət başçısı Almaniyadan bir daha yeni müharibə törənməməsi üçün tədbirlər görəcəklərini bildirdilər. Ruzvelt Almaniyanı 5 dövlətə bölməyi təklif edirdi. Çörçill bu təklifi bəyəndi.
Konfransda Polşa haqqında məsələ də müzakirə olundu. Polşa dövlətinin sərhədlərini Kerzon xətti ilə Oder çayı boyunca ədalətli və tarixi həll etmək barədə qərar qəbul edildi.
Konfransın gedişində, 1 dekabrda Ruzveltlə söhbətində Stalin müharibədən sonrakı dövrdə beynəlxalq mühasibətləri tənzimləmək üçün bir beynəlxalq təşkilatın yaranmasını təklif etdi, lakin bu konfransda hər hansı bir beynəlxalq təşkilatın yaradılması barədə qərara qəbul edilmədi.
Tehran konfransı müttəfiq dövlətlərin müharibənin tezliklə qurtarmasına yönəldilən birgə səylərini nümayiş etdirdi. Konfransın böyük tarixi əhəmiyyəti oldu. O, faşist blokunun böhranının dərinləşdirilməsində mühüm rol oynadı.
İstinadlar
- bu liderlər sonralar Yalta konfransında və Podstam konfransında da görüşmüşlər.
- Churchill, Winston Spencer. The Second World War: Closing the Ring. Houghton Mifflin Company, Boston. 1951. səh. 642.
- Service, Robert. Stalin: A Biography. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. 2005. 459–60. ISBN .
- Tolstoy, Nikolai. Stalin's Secret War. Holt, Rinehart and Winston. 1981. səh. 57.
- Юрий Львович Кузнец: Тегеран-43 : Крах операции "Длин. прыжок". ЭКСМО, Moskau 2003, ISBN
- Dolgopolov, Nikolai. Triple jeopardy: the Nazi plan to kill WWII leaders in Tehran. RIA Nowosti vom 4. January 2007.
Ədəbiyyat
- Ehrman, John. Grand Strategy Volume V, August 1943 – September 1944. London: HMSO (British official history). 1956. 173–183.
- Leighton, Richard M. // Kent Roberts Greenfield (redaktor). Command Decisions. en:United States Army Center of Military History. 2000 [1960]. CMH Pub 70-7. 30 December 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 June 2010.
- The Ministry of Foreign Affairs Iran, redaktorThe Tehran Conference: The Three-Power Declaration Concerning Iran December 1943. epubli.de, Berlin. 2021 [1943]. CMH Pub 70-7.
- Best, Geoffrey. Churchill: A Study in Greatness. London: Hambledon and London, 2001.
- Feis, Herbert. Churchill-Roosevelt-Stalin (Princeton U.P. 1967), pp. 191–279
- Foster, Rhea Dulles. "The Road to Tehran: The Story of Russia and America, 1781 – 1943." — Princeton, New Jersey: Princeton University Press, 1944. — 279 p.
- Hamzavi, A. H. "Iran and the Tehran Conference," International Affairs (1944) 20#2 pp. 192–203 in JSTOR
- McNeill, Robert. America, Britain, & Russia: their cooperation and conflict, 1941–1946 (1953) 348-68
- Mastny, Vojtech. "Soviet War Aims at the Moscow and Tehran Conferences of 1943," Journal of Modern History (1975) 47#3 pp. 481–504 in JSTOR
- Mayle, Paul D. Eureka Summit: Agreement in Principle & the Big Three at Tehran, 1943 (1987, U of Delaware Press) 210p.
- Тегеранская конференция руководителей трех союзных держав - СССР, США и Великобритании / Громыко А.. — М.: Издательство политической литературы, 1974. — Т. 2. — 175 с. — (Советский Союз на международных конференциях периода Великой Отечественной войны 1941-1945 гг.).
- Бережков В. Тегеран 1943. — М.: Издательство Агентства печати Новости, 1968.
Xarici keçidlər
- Encyclopædia Britannica, Teheran Conference
- United States Department of State
- Материалы Тегеранской конференции
- Секретный вояж (Официальный сайт Минобороны России)
- Тегеранская конференция 1943 г. и проблема второго фронта (Официальный сайт Минобороны России)
- Тегеран-Ялта-Потсдам
- «Декларация трёх держав» и «Декларация трёх держав об Иране»
- Шваниц В. Г. 4-2010 Сталин, Рузвельт и Черчилль в Иране (Stalin, Roosevelt und Churchill in Iran, Webversion (alm.))
Qeydlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tehran konfransi 1943 cu il 28 noyabr 1 dekabr tarixlerinde Antihitler koalisiyasi liderlerinin Iosif Stalin SSRI Franklin Ruzvelt ABS ve Vinston Corcill Boyuk Britaniya nin istiraki ile kecirilmis konfrans Tehran konfransiing Tehran ConferenceKecirilme tarixi 28 noyabr 1 dekabr 1943 cu ilKecirilen yer Tehran IranIstirakcilar Birlesmis Kralliq Amerika Birlesmis Statlari Sovet Sosialist Respublikalari IttifaqiMuzakire edilen meseleler Ucuncu Reyxe ve onun muttefiqlerine qarsi mubarizenin yekun strategiyasiArdicilliq Qahire konfransiYalta konfransi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Ikinci dunya muharibesinin gedisinde diplomatik mubarizede Tehran konfransi xususi yer tutur Muharibenin gedisinde esasli donus basa catdiqdan sonra antihitler koalisiyasinin esas dovlet bascilarinin Stalinin Ruzveltin ve Corcillin istiraki ile 1943 cu il noyabrin 28 den dekabrin 1 dek Tehran konfransi kecirildi Avropada ikinci cebhenin acilmasi haqqinda mesele konfransin isinde muhum yer tuturdu Bu muttefiqler arasinda en keskin meselelerden biri idi Meselenin muzakiresi muttefiqler arasinda fikir muxtelifliyini gosterdi Corcillin ikinci cebhenin Araliq denizinden ve Balkanlardan Ruzvelt ve Stalin ise Avropanin simalindan acilmagi teklif edirdiler Lakin Corcill plani heyata kecmedi ikinci cebheni 1944 cu ilin mayinda Overvold adi altinda Fransanin simalinda acmaq barede qerar verildi Muttefiq dovletler Turkiyenin antihitler koalisiyasi terefinden muharibeye qosulmasina dair tedbir gorecekleri barede raziliga geldiler Stalin Yaponiyanin bitereflik haqqinda sovet yapon muqavilesini pozmasini esas goturerek Almaniya meglub edildikden sonra Yaponiyaya muharibe elan edileceyini bildirdi Konfransda Almaniyanin taleyi meselesi muzakire edildi Uc dovlet bascisi Almaniyadan bir daha yeni muharibe torenmemesi ucun tedbirler goreceklerini bildirdiler Ruzvelt Almaniyani 5 dovlete bolmeyi teklif edirdi Corcill bu teklifi beyendi Konfransda Polsa haqqinda mesele de muzakire olundu Polsa dovletinin serhedlerini Kerzon xetti ile Oder cayi boyunca edaletli ve tarixi hell etmek barede qerar qebul edildi Konfransin gedisinde 1 dekabrda Ruzveltle sohbetinde Stalin muharibeden sonraki dovrde beynelxalq muhasibetleri tenzimlemek ucun bir beynelxalq teskilatin yaranmasini teklif etdi lakin bu konfransda her hansi bir beynelxalq teskilatin yaradilmasi barede qerara qebul edilmedi Tehran konfransi muttefiq dovletlerin muharibenin tezlikle qurtarmasina yoneldilen birge seylerini numayis etdirdi Konfransin boyuk tarixi ehemiyyeti oldu O fasist blokunun bohraninin derinlesdirilmesinde muhum rol oynadi Istinadlarbu liderler sonralar Yalta konfransinda ve Podstam konfransinda da gorusmusler Churchill Winston Spencer The Second World War Closing the Ring Houghton Mifflin Company Boston 1951 seh 642 Service Robert Stalin A Biography Cambridge Massachusetts Harvard University Press 2005 459 60 ISBN 978 0 674 01697 2 Tolstoy Nikolai Stalin s Secret War Holt Rinehart and Winston 1981 seh 57 Yurij Lvovich Kuznec Tegeran 43 Krah operacii Dlin pryzhok EKSMO Moskau 2003 ISBN 5 8153 0146 9 Dolgopolov Nikolai Triple jeopardy the Nazi plan to kill WWII leaders in Tehran RIA Nowosti vom 4 January 2007 EdebiyyatEhrman John Grand Strategy Volume V August 1943 September 1944 London HMSO British official history 1956 173 183 Leighton Richard M Kent Roberts Greenfield redaktor Command Decisions en United States Army Center of Military History 2000 1960 CMH Pub 70 7 30 December 2007 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 June 2010 The Ministry of Foreign Affairs Iran redaktorThe Tehran Conference The Three Power Declaration Concerning Iran December 1943 epubli de Berlin 2021 1943 CMH Pub 70 7 Best Geoffrey Churchill A Study in Greatness London Hambledon and London 2001 Feis Herbert Churchill Roosevelt Stalin Princeton U P 1967 pp 191 279 Foster Rhea Dulles The Road to Tehran The Story of Russia and America 1781 1943 Princeton New Jersey Princeton University Press 1944 279 p Hamzavi A H Iran and the Tehran Conference International Affairs 1944 20 2 pp 192 203 in JSTOR McNeill Robert America Britain amp Russia their cooperation and conflict 1941 1946 1953 348 68 Mastny Vojtech Soviet War Aims at the Moscow and Tehran Conferences of 1943 Journal of Modern History 1975 47 3 pp 481 504 in JSTOR Mayle Paul D Eureka Summit Agreement in Principle amp the Big Three at Tehran 1943 1987 U of Delaware Press 210p Tegeranskaya konferenciya rukovoditelej treh soyuznyh derzhav SSSR SShA i Velikobritanii Gromyko A M Izdatelstvo politicheskoj literatury 1974 T 2 175 s Sovetskij Soyuz na mezhdunarodnyh konferenciyah perioda Velikoj Otechestvennoj vojny 1941 1945 gg Berezhkov V Tegeran 1943 M Izdatelstvo Agentstva pechati Novosti 1968 Xarici kecidlerVikianbarda Tehran konfransi ile elaqeli mediafayllar var Encyclopaedia Britannica Teheran Conference United States Department of State Materialy Tegeranskoj konferencii Sekretnyj voyazh Oficialnyj sajt Minoborony Rossii Tegeranskaya konferenciya 1943 g i problema vtorogo fronta Oficialnyj sajt Minoborony Rossii Tegeran Yalta Potsdam Deklaraciya tryoh derzhav i Deklaraciya tryoh derzhav ob Irane Shvanic V G 4 2010 Stalin Ruzvelt i Cherchill v Irane Stalin Roosevelt und Churchill in Iran Webversion alm Qeydler