Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, lakin mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. |
Quyucu Murad Paşa (1530, Bosniya əyaləti – 5 avqust 1611, Diyarbəkir) — I Əhməd səltənətində 4 il 7 ay 25 gün sədrəzəm olmuş Osmanlı dövlət adamı.
| Quyucu Murad Paşa | |
|---|---|
| osman. قويوجى مراد پاشا | |
| 11 dekabr 1606 – 5 avqust 1611 | |
| Əvvəlki | Bosniyalı Dərviş Mehmed Paşa |
| Sonrakı | Nasuh Paşa |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Həyat yoldaşı | |
| Dini | Sünni, İslam |
| Hərbi xidmət | |
| Döyüşlər | |
Həyatı
Doğum tarixi və yeri bilinmir. Əslən boşnakdır. Vəfat etdiyi əsnada yaşı 90-nı keçdiyi üçün təxminən 1522-ci ildə dünyaya gəldiyi qəbul edilir. Dəvşirmə olaraq saraya alınmış, burada saray tərbiyəsi almışdır. Qanuni Sultan Süleymanın son illərində Yəmən bəylərbəyi olan Mahmud Paşanın kəndxudası olaraq xidmət etdi. Yenə Mahmud Paşanın Misir bəylərbəyliyində də yanında xidmət etdi. Bu illərdə Mahmud Paşanın qızı ilə evləndi və 1575-ci ildə Yəmən bəylərbəyi oldu. 4 ilə yaxın burada xidmət etdi və bu dövr ərzində bölgədə abadlıq işləri gördü. Ancaq Yəməndəki vəzifəsi əsnasında haqsız yerə sərvət qazandığı şayəsi yayıldı və bu səbəblə vəzifədən alınaraq İstanbula çağırıldı. Bir müddət Yeddiqüllə zindanlarında həbs olundu və bütün əmlakı müsadirə edildi.
Daha sonra bağışlandı və Trablusşam bəylərbəyliyinə gətirildi. 1585-ci ildə Özdəmiroğlu Osman Paşanın Təbriz səfərinə Qaraman bəylərbəyi olaraq qatıldı. Həmzə Mirzənin rəhbərlik etdiyi Səfəvi qoşunlarıyla baş verən toqquşma əsnasında geri çəkilərkən atıyla birlikdə quyuya düşdü və əsir alınaraq Qəhqəhə qalasına həbs olundu. 1590-cı ildə bağlanan İstanbul sülhü şərtlərinə əsasən azad edildi və İstanbula qayıtdı.
Həmin il Kipr bəylərbəyliyinə, 2 il sonra 1592-ci ilin fevralında Trablusşam, iyun ayında isə yenidən Kipr bəylərbəyliyinə təyin olundu. 1594-cü ildə Dəməşq bəylərbəyi olan Murad Paşa 1595-ci ildə Diyarbəkirə göndərildi. Bu əsnada Avstriya cəbhəsində davam edən döyüşlərə Diyarbəkir bəylərbəyi olaraq qatıldı. Cığalızadə Sinan Paşa və Krım xanı Fateh Gərayla birlikdə ön cəbhədə vuruşdu və Xaçoba müharibəsindəki qələbədə önəmli rol oynadı. 1599-cu ildə Avstriya səfirləriylə gedən sülh müzakirələrində iştirak etdi. Bu əsnada Rumeli əyalətiylə birlikdə Budin şəhərinin mühafizəsiylə vəzifələndirildi. Sultan Əhmədin cülusundan sonra 10 noyabr 1605-ci ildə dördüncü vəzir olaraq divana daxil oldu. Uzun illər cəbhədə vuruşduğu üçün Lələ Mehmed Paşa tərəfindən Macarıstan sərdarlığına təyin olundu. Sərdarlığı əsnasında Budin və Belqrad qalalarının mühafizəsinə çalışdı. Bu əsnada sülh müzakirələrinə də davam etdi. Onun rəhbərliyində, kürəkəni Qazızadə Əli Paşa və Budin qazısı Habil Əfəndi tərəfindən 20 oktyabr – 11 noyabr 1606 tarixlərində davam edən müzakirələr nəticəsində Jitvatorok sülhü imzalandı.
Bu əsnada Anadoluda Cəlali üsyanları alovlanmış, hətta Bursa şəhəri təhlükə altına düşmüşdü. Sərdar Fərhad Paşanın Konya və Kayseridən gələn məğlubiyyət xəbərləri isə Dərviş Mehmed Paşanın Sultan Əhmədin gözündən düşməsinə səbəb oldu. Şeyxülislam Mustafa Sunullah Əfəndi və sultan lələsi Mustafa ağanın təsir və təlkinləriylə vəzifədən alınan və edam edilən Dərviş Mehmed Paşanın yerinə Murad Paşa sədarətə gətirildi (11 dekabr 1606). Sədarət möhürünü Belqradda alan Murad Paşa qayıdaraq Anadoludakı Cəlali üsyanlarına qarşı səfər hazırlıq işləri gördü. İlk hədəfi isə Suriya bölgəsində üsyan edən Canpoladoğlu Əli Paşa oldu.
1607-ci ilin iyulunda səfərə çıxan Murad Paşa keçdiyi bütün bölgələrdəki irili-xırdalı bütün üsyançı qüvvələri aradan qaldırdı. Sakarya yaxınlığında quldurluq edən Barmaqsız ləqəbli üsyançı və ətrafına topladığı dəstəsi onun ilk hədəfi oldu. Bursa və ətraf bölgələrində ağalıq edən Qələndəroğluna Ankara sancaqbəyliyi verərək bölgədə sükunəti təmin etdi. Ardından Konya, Larəndə, İçəl və Adana istiqamətində irəliləyərək Canpoladoğlunun üzərinə yürüdü. Konyaya gələndə keçmiş Cəlali üsyançısı olan Saracoğlunu, Adanada ağalıq edən Cəmşid bəyi və digər bir neçə Cəlali liderini aradan qaldırdı. Canpoladoğlunun ordu toplayaraq Antakya yaxınlığında möhkəmləndiyini eşidən Murad Paşa, keçmiş Cəlali liderlərindən Maraş bəylərbəyi Zülfiqar Paşanın da orduya qatılmasıyla Oruc ovalığına keçdi. Toqquşmalar 23 oktyabr 1607 günü başlasa da, əsas müharibə ertəsi gün baş tutdu. Murad Paşa, Dürzi qəbiləsinin rəhbəri Manoğlu Fəxrəddin bəylə birləşən Canpoladoğlunun qüvvələrini darmadağın etdi. Manoğlu Fəxrəddin və rəhbərlik etdiyi Dürzi qəbiləsi döyüş meydanından qaçdı. Canpoladoğlu isə əvvəlcə Kilisə, ardından Hələbə qaçdı. Burada çox qala bilməyəcəyini başa düşdükdə isə kiçik bir heyətlə birlikdə İstanbula gəldi və sultana sığındı. Murad Paşa isə Canpoladoğlunun qaçan qüvvələrini də darmadağın edərək Hələbə daxil oldu və o qışı orada keçirdi.
Ankara sancaqbəyliyinə gətirilən, ancaq əhali tərəfindən şəhərə buraxılmayan keçmiş Cəlali lideri Qələndəroğlu isə əvvəlcə şəhəri mühasirəyə alaraq üzərinə göndərilən Təkəli Mehmed Paşanı məğlub etdi və ardından Bursa və ətraf bölgələrini yağmalamağa başladı. Murad Paşa isə Muslu Çavuşa İçel sancaqbəyliyi verərək Qələndəroğluyla birləşməsinə mane oldu və 1608-ci ilin avqustunda Alanya yaxınlığında baş verən döyüşdə Qələndəroğlunu məğlub etdi.
Darmadağın olan Cəlali qüvvələrini təqib edərək böyük hissəsini məhv edən Murad Paşanın bu əsnada səhhəti pisləşdi və bu səbəblə Seyfoğlu Hüseyn Paşanı yerinə təyin edərək Sivasa qayıtdı. Bu əsnada dəvət edilməsinə baxmayaraq Cəlali səfərinə qatılmayan və bu səbəblə ordugaha gələrək bağışlanmasını istəyən Diyarbəkir bəylərbəyi Nasuh Paşanın istəyi qəbul edildi və Murad Paşa, paytaxtdakı düşmənləri olan sədarət naibi Mustafa Paşa, dəftərdar Əhməd Paşa və qızlar ağasının təlkinləriylə o qışı da Anadoluda keçirərək ertəsi il Səfəvilər üzərinə səfərə çıxması barədə fərman aldı. Ancaq şəxsən özü Sultan Əhmədi razı salaraq İstanbula qayıtdı. 18 dekabr 1608 tarixində 400-ə yaxın cəlali bayrağıyla birlikdə paytaxta daxil oldu.
Sultan Əhməd sədrəzəmi Səfəvilər üzərinə göndərmək niyətində olsa da, Murad Paşa geridə qalan üsyançıları da zərərsizləşdirmək istəyirdi. Bu məqsədini sultandan da gizlədərək bütün qış səfər hazırlığı gördü və 1609-cu ilin iyununda guya Səfəvilər üzərinə səfərə çıxarmışcasına orduyla birlikdə Üsküdara gəldi. Əsl niyəti isə keçmiş Cəlali üsyançılarını səfər bəhanəsiylə dəvət edib onları da aradan qaldırmaq idi. Aydın yaxınlığında üsyan başladan Yusif Paşa sədrəzəmin dəvətinə riayət etdi və Üsküdara gələrək orduya qoşuldu. Bu əsnada Murad Paşa, əvvəlcədən İçel sancaqbəyliyinə təyin etdiyi keçmiş Cəlali lideri Muslu Çavuş üzərinə Zülfiqar Paşanı göndərdi. Zülfiqar Paşanın qələbə xəbəri gələr-gəlməz Yusif Paşa da aradan qaldırıldı. Dövrün tarixi mənbələrində bu hadisə "Üsküdar səfəri" olaraq anılır. Həmin ilin qışını da səfər hazırlığı ilə keçirən Murad Paşa illərdir davam edən Cəlali üsyanları səbəbilə Anadoluda pozulan itisadi-sosial həyatı yaxşılaşdırmaq üçün də fəaliyyətə başladı.
Anadoluda Cəlali üsyanlarına son qoyan Murad Paşa 1610-cu ildə birbaşa Səfəvilər üzərinə səfərə çıxdı. Şah Abbasın Təbrizdə olduğunu eşidər-eşitməz Ərzurum-Çaldıran-Xoy istiqamətində irəliləyərək Təbrizə yaxınlaşdı. İki ordu Təbrizin şimalında Acı çay yaxınlığında qarşı-qarşıya gəlsə də, hər hansı bir toqquşma baş tutmadı. Murad Paşa havaların pisləşməsi, döyüş sursatının və ərzaqın azalmasını səbəb göstərərək geri çəkildi və qışı Diyarbəkirdə keçirdi. Bu əsnada şahla məktublaşmalar da davam edirdi. Qışı Diyarbəkirdə keçirən Murad Paşa yeni səfər hazırlığı davam edərkən 5 avqust 1611-ci ildə vəfat etdi. Rəvayətə görə isə, keçirilən ziyafətlərdən birində Nasuh Paşa tərəfindən zəhərlənərək öldürülmüşdür. Ölümündən sonra Murad Paşanın yanında olan 6.5 milyon axcalıq sərvəti yeni sədrəzəm Nasuh Paşa tərəfindən müsadirə olundu. Bundan başqa kəndxudası Ömər ağa və baş qapıçısı Sarı Hüseyn ağa da qətlə yetirildi. Vəfat etdiyi əsnada yaşı 90-nı keçən Murad Paşanın cənazəsi əvvəlcə Diyarbəkirə müvəqqəti olaraq dəfn edildi, ardından İstanbula gətirilərək öz adına inşa etdirdiyi mədrəsəyə bitişik türbədə torpağa verildi.
Bir çox tarixi mənbədə Osmanlı dövlət nizamına və ənənələrinə bağlı biri olaraq təsvir edilən Murad Paşa dindar olmasına baxmayaraq Cəlalilərə qarşı olduqca amansız olmuşdur. Cəlalilərlə mübarizə apararkən 60–70 minə yaxın üsyançını öldürdüyü, dayandığı mənzillərdə dərin quyular qazdıraraq bu üsyançıları quyulara doldurduğu rəvayət olunur. Yenə tarixi mənbələrə görə, Naqşibəndi təriqətinə mənsub olmuş, çıxdığı bütün səfərlərdə Yəməndən gətirdiyi Xalid ibn Validə aid bir qılınc daşıdığı rəvayət edilir. 6 oktyabr 1609 tarixində Sultan Əhməd məscidinin təməli atılarkən ilk külüngü vuran dövlət adamları arasında Quyucu Murad Paşa da yer almışdır. İstanbulda öz adını daşıyan külliyə inşa etdirmişdir.
İstinadlar
Mənbə
- Feridun Bey, Münşeât, II, 114–116;
- Âsafî, Şecâatnâme, İÜ Ktp., TY, nr. 6043, vr. 275b, 276a-b;
- Âlî Mustafa, Künhü’l-ahbâr, Süleymaniye Ktp., Hâlet Efendi, nr. 598, vr. 362b;
- Selânikî, Târih (İpşirli), s. 162, 242, 263, 275, 319, 331, 498, 668;
- Kefevî, Tevârîh-i Âl-i Osmân, Süleymaniye Ktp., Fâtih, nr. 5424, vr.100b−101b;
- The Report of Lello Third English Ambassador to the Sublime Porte: Bâbıâli Nezdinde Üçüncü İngiliz Elçisi Lello’nun Muhtırası (nşr. ve trc. Orhan Burian), Ankara 1952, s. 73–74;
- Sâfî Mustafa, Zübdetü’t-tevârîh, Beyazıt Devlet Ktp., Veliyyüddin Efendi, nr. 2429, II, vr. 39b, 73b−81b, 107a, 157b vd., 164b, 166b;
- Atâî, Hadâiku’l-hakāik fî tekmileti’ş-Şekāik, İstanbul 1268, I, 377, 609–615;
- Hasanbeyzâde Ahmed, Târih (haz. Nezihi Aykut, doktora tezi, 1980), İÜ Ed. Fak. Tarih Semineri Kitaplığı, nr. 3277, s. 306–307;
- Mehmed Edirnevî, Nuhbetü’t-tevârîh ve’l-ahbâr, İstanbul 1276, s. 159 vd., 232–243;
- Mehmed b. Mehmed, Târîh-i Âl-i Osmân, Süleymaniye Ktp., Lala İsmâil Paşa, nr. 300, vr. 24a−26b;
- Topçular Kâtibi Abdülkadir Efendi, Târih (haz. Ziya Yılmazer, doktora tezi, 1990), İÜ Ed. Fak. Genel Kitaplık, nr. TE 80, s. 371, 395–396, 398–414, 422–433, 439, 446 vd., 453 vd., 475–477;
- Vâsıtî, Gazavât-ı Murad Paşa, Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 2236, vr. 2a−29a;
- Peçuylu İbrâhim, Târih, II, 101, 197, 209, 218, 227, 232, 235, 272, 279, 323 vd., 329–340;
- Ruk‘anâme, Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 3384, vr. 58a-b;
- Kâtib Çelebi, Fezleke, I, 232–235, 281–282, 305 vd., 311–323, 326–336, 339, 344 vd.;
- Karaçelebizâde Abdülaziz Efendi, Ravzatü’l-ebrâr, Bulak 1248, s. 466, 471, 507–517, 521–523;
- Âlî, Ahbârü’l-Yemânî, Süleymaniye Ktp., Hamidiye, nr. 886, vr. 200a-b;
- Muhibbî, Ḫulâṣatü’l-es̱er, III, 355–358;
- Müneccimbaşı, Sahâifü’l-ahbâr, III, 625–632;
- Naîmâ, Târih, I, 431, 435–439; II, 13–18, 26–33, 34–46, 61–80 vd.;
- Hadîkatü’l-vüzerâ, s. 55–59;
- Ayvansarâyî, Vefeyât-ı Selâtîn, s. 11;
- Hammer (Atâ Bey), VIII, 55, 57–59, 72, 78–98, 104 vd., 114–119, 129 vd.;
- Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, III/1, s. 66, 77, 80, 82, 94–95, 102–113;
- Cengiz Orhonlu, Osmanlı Tarihine Ait Belgeler, Telhisler: 1597–1607, İstanbul 1970, s. 38–40, 97;
- a.mlf., "Murad Paşa", İA, VIII, 651–654; Bekir Kütükoğlu, Osmanlı-İran Siyasi Münasebetleri: 1578–1612, İstanbul 1993, s. 134, 150–151, 159, 198, 275, 277–278;
- Karen Berkay, Eşkiyalar ve Devlet, Osmanlı Tarzı Devlet Merkezileşmesi (trc. Zeynep Altok), İstanbul 1999, s. 171, 195 vd., 217 vd., 221–227;
- William S. Griswold, Anadolu’da Büyük İsyan (trc. Ülkün Ansel), İstanbul 2000, s. 101 vd., 105 vd., 127 vd., 164 vd.;
- A. H. De Groot, "Murad Pasha, Ḳuyudju", EI2 (İng.), VII, 600–601
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var lakin metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin Quyucu Murad Pasa 1530 Bosniya eyaleti 5 avqust 1611 Diyarbekir I Ehmed seltenetinde 4 il 7 ay 25 gun sedrezem olmus Osmanli dovlet adami Quyucu Murad Pasaosman قويوجى مراد پاشاOsmanli sedrezemi11 dekabr 1606 5 avqust 1611EvvelkiBosniyali Dervis Mehmed PasaSonrakiNasuh PasaSexsi melumatlarDogum tarixi 1522Dogum yeri Bosniya eyaleti Osmanli imperiyasiVefat tarixi 5 avqust 1611Vefat yeri Diyarbekir Diyarbekir ili TurkiyeDefn yeri KonstantinopolFealiyyeti siyasetciHeyat yoldasi Fatma SultanDini Sunni IslamHerbi xidmetDoyusler Osmanli Avstriya muharibesi 1593 1606 Sefevi Osmanli muharibesi Celali usyanlariHeyatiDogum tarixi ve yeri bilinmir Eslen bosnakdir Vefat etdiyi esnada yasi 90 ni kecdiyi ucun texminen 1522 ci ilde dunyaya geldiyi qebul edilir Devsirme olaraq saraya alinmis burada saray terbiyesi almisdir Qanuni Sultan Suleymanin son illerinde Yemen beylerbeyi olan Mahmud Pasanin kendxudasi olaraq xidmet etdi Yene Mahmud Pasanin Misir beylerbeyliyinde de yaninda xidmet etdi Bu illerde Mahmud Pasanin qizi ile evlendi ve 1575 ci ilde Yemen beylerbeyi oldu 4 ile yaxin burada xidmet etdi ve bu dovr erzinde bolgede abadliq isleri gordu Ancaq Yemendeki vezifesi esnasinda haqsiz yere servet qazandigi sayesi yayildi ve bu sebeble vezifeden alinaraq Istanbula cagirildi Bir muddet Yeddiqulle zindanlarinda hebs olundu ve butun emlaki musadire edildi Daha sonra bagislandi ve Trablussam beylerbeyliyine getirildi 1585 ci ilde Ozdemiroglu Osman Pasanin Tebriz seferine Qaraman beylerbeyi olaraq qatildi Hemze Mirzenin rehberlik etdiyi Sefevi qosunlariyla bas veren toqqusma esnasinda geri cekilerken atiyla birlikde quyuya dusdu ve esir alinaraq Qehqehe qalasina hebs olundu 1590 ci ilde baglanan Istanbul sulhu sertlerine esasen azad edildi ve Istanbula qayitdi Hemin il Kipr beylerbeyliyine 2 il sonra 1592 ci ilin fevralinda Trablussam iyun ayinda ise yeniden Kipr beylerbeyliyine teyin olundu 1594 cu ilde Demesq beylerbeyi olan Murad Pasa 1595 ci ilde Diyarbekire gonderildi Bu esnada Avstriya cebhesinde davam eden doyuslere Diyarbekir beylerbeyi olaraq qatildi Cigalizade Sinan Pasa ve Krim xani Fateh Gerayla birlikde on cebhede vurusdu ve Xacoba muharibesindeki qelebede onemli rol oynadi 1599 cu ilde Avstriya sefirleriyle geden sulh muzakirelerinde istirak etdi Bu esnada Rumeli eyaletiyle birlikde Budin seherinin muhafizesiyle vezifelendirildi Sultan Ehmedin culusundan sonra 10 noyabr 1605 ci ilde dorduncu vezir olaraq divana daxil oldu Uzun iller cebhede vurusdugu ucun Lele Mehmed Pasa terefinden Macaristan serdarligina teyin olundu Serdarligi esnasinda Budin ve Belqrad qalalarinin muhafizesine calisdi Bu esnada sulh muzakirelerine de davam etdi Onun rehberliyinde kurekeni Qazizade Eli Pasa ve Budin qazisi Habil Efendi terefinden 20 oktyabr 11 noyabr 1606 tarixlerinde davam eden muzakireler neticesinde Jitvatorok sulhu imzalandi Bu esnada Anadoluda Celali usyanlari alovlanmis hetta Bursa seheri tehluke altina dusmusdu Serdar Ferhad Pasanin Konya ve Kayseriden gelen meglubiyyet xeberleri ise Dervis Mehmed Pasanin Sultan Ehmedin gozunden dusmesine sebeb oldu Seyxulislam Mustafa Sunullah Efendi ve sultan lelesi Mustafa aganin tesir ve telkinleriyle vezifeden alinan ve edam edilen Dervis Mehmed Pasanin yerine Murad Pasa sedarete getirildi 11 dekabr 1606 Sedaret mohurunu Belqradda alan Murad Pasa qayidaraq Anadoludaki Celali usyanlarina qarsi sefer hazirliq isleri gordu Ilk hedefi ise Suriya bolgesinde usyan eden Canpoladoglu Eli Pasa oldu 1607 ci ilin iyulunda sefere cixan Murad Pasa kecdiyi butun bolgelerdeki irili xirdali butun usyanci quvveleri aradan qaldirdi Sakarya yaxinliginda quldurluq eden Barmaqsiz leqebli usyanci ve etrafina topladigi destesi onun ilk hedefi oldu Bursa ve etraf bolgelerinde agaliq eden Qelenderogluna Ankara sancaqbeyliyi vererek bolgede sukuneti temin etdi Ardindan Konya Larende Icel ve Adana istiqametinde irelileyerek Canpoladoglunun uzerine yurudu Konyaya gelende kecmis Celali usyancisi olan Saracoglunu Adanada agaliq eden Cemsid beyi ve diger bir nece Celali liderini aradan qaldirdi Canpoladoglunun ordu toplayaraq Antakya yaxinliginda mohkemlendiyini esiden Murad Pasa kecmis Celali liderlerinden Maras beylerbeyi Zulfiqar Pasanin da orduya qatilmasiyla Oruc ovaligina kecdi Toqqusmalar 23 oktyabr 1607 gunu baslasa da esas muharibe ertesi gun bas tutdu Murad Pasa Durzi qebilesinin rehberi Manoglu Fexreddin beyle birlesen Canpoladoglunun quvvelerini darmadagin etdi Manoglu Fexreddin ve rehberlik etdiyi Durzi qebilesi doyus meydanindan qacdi Canpoladoglu ise evvelce Kilise ardindan Helebe qacdi Burada cox qala bilmeyeceyini basa dusdukde ise kicik bir heyetle birlikde Istanbula geldi ve sultana sigindi Murad Pasa ise Canpoladoglunun qacan quvvelerini de darmadagin ederek Helebe daxil oldu ve o qisi orada kecirdi Ankara sancaqbeyliyine getirilen ancaq ehali terefinden sehere buraxilmayan kecmis Celali lideri Qelenderoglu ise evvelce seheri muhasireye alaraq uzerine gonderilen Tekeli Mehmed Pasani meglub etdi ve ardindan Bursa ve etraf bolgelerini yagmalamaga basladi Murad Pasa ise Muslu Cavusa Icel sancaqbeyliyi vererek Qelenderogluyla birlesmesine mane oldu ve 1608 ci ilin avqustunda Alanya yaxinliginda bas veren doyusde Qelenderoglunu meglub etdi Darmadagin olan Celali quvvelerini teqib ederek boyuk hissesini mehv eden Murad Pasanin bu esnada sehheti pislesdi ve bu sebeble Seyfoglu Huseyn Pasani yerine teyin ederek Sivasa qayitdi Bu esnada devet edilmesine baxmayaraq Celali seferine qatilmayan ve bu sebeble ordugaha gelerek bagislanmasini isteyen Diyarbekir beylerbeyi Nasuh Pasanin isteyi qebul edildi ve Murad Pasa paytaxtdaki dusmenleri olan sedaret naibi Mustafa Pasa defterdar Ehmed Pasa ve qizlar agasinin telkinleriyle o qisi da Anadoluda kecirerek ertesi il Sefeviler uzerine sefere cixmasi barede ferman aldi Ancaq sexsen ozu Sultan Ehmedi razi salaraq Istanbula qayitdi 18 dekabr 1608 tarixinde 400 e yaxin celali bayragiyla birlikde paytaxta daxil oldu Sultan Ehmed sedrezemi Sefeviler uzerine gondermek niyetinde olsa da Murad Pasa geride qalan usyancilari da zerersizlesdirmek isteyirdi Bu meqsedini sultandan da gizlederek butun qis sefer hazirligi gordu ve 1609 cu ilin iyununda guya Sefeviler uzerine sefere cixarmiscasina orduyla birlikde Uskudara geldi Esl niyeti ise kecmis Celali usyancilarini sefer behanesiyle devet edib onlari da aradan qaldirmaq idi Aydin yaxinliginda usyan basladan Yusif Pasa sedrezemin devetine riayet etdi ve Uskudara gelerek orduya qosuldu Bu esnada Murad Pasa evvelceden Icel sancaqbeyliyine teyin etdiyi kecmis Celali lideri Muslu Cavus uzerine Zulfiqar Pasani gonderdi Zulfiqar Pasanin qelebe xeberi geler gelmez Yusif Pasa da aradan qaldirildi Dovrun tarixi menbelerinde bu hadise Uskudar seferi olaraq anilir Hemin ilin qisini da sefer hazirligi ile keciren Murad Pasa illerdir davam eden Celali usyanlari sebebile Anadoluda pozulan itisadi sosial heyati yaxsilasdirmaq ucun de fealiyyete basladi Anadoluda Celali usyanlarina son qoyan Murad Pasa 1610 cu ilde birbasa Sefeviler uzerine sefere cixdi Sah Abbasin Tebrizde oldugunu esider esitmez Erzurum Caldiran Xoy istiqametinde irelileyerek Tebrize yaxinlasdi Iki ordu Tebrizin simalinda Aci cay yaxinliginda qarsi qarsiya gelse de her hansi bir toqqusma bas tutmadi Murad Pasa havalarin pislesmesi doyus sursatinin ve erzaqin azalmasini sebeb gostererek geri cekildi ve qisi Diyarbekirde kecirdi Bu esnada sahla mektublasmalar da davam edirdi Qisi Diyarbekirde keciren Murad Pasa yeni sefer hazirligi davam ederken 5 avqust 1611 ci ilde vefat etdi Revayete gore ise kecirilen ziyafetlerden birinde Nasuh Pasa terefinden zeherlenerek oldurulmusdur Olumunden sonra Murad Pasanin yaninda olan 6 5 milyon axcaliq serveti yeni sedrezem Nasuh Pasa terefinden musadire olundu Bundan basqa kendxudasi Omer aga ve bas qapicisi Sari Huseyn aga da qetle yetirildi Vefat etdiyi esnada yasi 90 ni kecen Murad Pasanin cenazesi evvelce Diyarbekire muveqqeti olaraq defn edildi ardindan Istanbula getirilerek oz adina insa etdirdiyi medreseye bitisik turbede torpaga verildi Bir cox tarixi menbede Osmanli dovlet nizamina ve enenelerine bagli biri olaraq tesvir edilen Murad Pasa dindar olmasina baxmayaraq Celalilere qarsi olduqca amansiz olmusdur Celalilerle mubarize apararken 60 70 mine yaxin usyancini oldurduyu dayandigi menzillerde derin quyular qazdiraraq bu usyancilari quyulara doldurdugu revayet olunur Yene tarixi menbelere gore Naqsibendi teriqetine mensub olmus cixdigi butun seferlerde Yemenden getirdiyi Xalid ibn Valide aid bir qilinc dasidigi revayet edilir 6 oktyabr 1609 tarixinde Sultan Ehmed mescidinin temeli atilarken ilk kulungu vuran dovlet adamlari arasinda Quyucu Murad Pasa da yer almisdir Istanbulda oz adini dasiyan kulliye insa etdirmisdir IstinadlarMenbeFeridun Bey Munseat II 114 116 Asafi Secaatname IU Ktp TY nr 6043 vr 275b 276a b Ali Mustafa Kunhu l ahbar Suleymaniye Ktp Halet Efendi nr 598 vr 362b Selaniki Tarih Ipsirli s 162 242 263 275 319 331 498 668 Kefevi Tevarih i Al i Osman Suleymaniye Ktp Fatih nr 5424 vr 100b 101b The Report of Lello Third English Ambassador to the Sublime Porte Babiali Nezdinde Ucuncu Ingiliz Elcisi Lello nun Muhtirasi nsr ve trc Orhan Burian Ankara 1952 s 73 74 Safi Mustafa Zubdetu t tevarih Beyazit Devlet Ktp Veliyyuddin Efendi nr 2429 II vr 39b 73b 81b 107a 157b vd 164b 166b Atai Hadaiku l hakaik fi tekmileti s Sekaik Istanbul 1268 I 377 609 615 Hasanbeyzade Ahmed Tarih haz Nezihi Aykut doktora tezi 1980 IU Ed Fak Tarih Semineri Kitapligi nr 3277 s 306 307 Mehmed Edirnevi Nuhbetu t tevarih ve l ahbar Istanbul 1276 s 159 vd 232 243 Mehmed b Mehmed Tarih i Al i Osman Suleymaniye Ktp Lala Ismail Pasa nr 300 vr 24a 26b Topcular Katibi Abdulkadir Efendi Tarih haz Ziya Yilmazer doktora tezi 1990 IU Ed Fak Genel Kitaplik nr TE 80 s 371 395 396 398 414 422 433 439 446 vd 453 vd 475 477 Vasiti Gazavat i Murad Pasa Suleymaniye Ktp Esad Efendi nr 2236 vr 2a 29a Pecuylu Ibrahim Tarih II 101 197 209 218 227 232 235 272 279 323 vd 329 340 Ruk aname Suleymaniye Ktp Esad Efendi nr 3384 vr 58a b Katib Celebi Fezleke I 232 235 281 282 305 vd 311 323 326 336 339 344 vd Karacelebizade Abdulaziz Efendi Ravzatu l ebrar Bulak 1248 s 466 471 507 517 521 523 Ali Ahbaru l Yemani Suleymaniye Ktp Hamidiye nr 886 vr 200a b Muhibbi Ḫulaṣatu l es er III 355 358 Muneccimbasi Sahaifu l ahbar III 625 632 Naima Tarih I 431 435 439 II 13 18 26 33 34 46 61 80 vd Hadikatu l vuzera s 55 59 Ayvansarayi Vefeyat i Selatin s 11 Hammer Ata Bey VIII 55 57 59 72 78 98 104 vd 114 119 129 vd Uzuncarsili Osmanli Tarihi III 1 s 66 77 80 82 94 95 102 113 Cengiz Orhonlu Osmanli Tarihine Ait Belgeler Telhisler 1597 1607 Istanbul 1970 s 38 40 97 a mlf Murad Pasa IA VIII 651 654 Bekir Kutukoglu Osmanli Iran Siyasi Munasebetleri 1578 1612 Istanbul 1993 s 134 150 151 159 198 275 277 278 Karen Berkay Eskiyalar ve Devlet Osmanli Tarzi Devlet Merkezilesmesi trc Zeynep Altok Istanbul 1999 s 171 195 vd 217 vd 221 227 William S Griswold Anadolu da Buyuk Isyan trc Ulkun Ansel Istanbul 2000 s 101 vd 105 vd 127 vd 164 vd A H De Groot Murad Pasha Ḳuyudju EI2 Ing VII 600 601Xarici kecidler