Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sokulluzadə Lələ Mehmed Paşa (XVI əsr – 21 iyun 1606, Konstantinopol) — I Əhməd dönəmində 26 iyun 1604–21 iyun 1606 tarixlərində ümumilikdə 1 il 10 ay 26 gün Osmanlı imperiyasının sədrəzəmi olmuş dövlət adamıdır. Rumeli bəylərbəyi ikən almanlara təslim etdiyi Esterqon qalasını 10 il sonra sədarət dönəmində geri aldığı üçün "Esterqon fatehi" olaraq anılır.
| Sokulluzadə Lələ Mehmed Paşa | |
|---|---|
| الا محمد باشا | |
| 26 iyun 1604 – 21 iyun 1606 | |
| Əvvəlki | Malqoç Yavuz Əli Paşa |
| Sonrakı | Bosniyalı Dərviş Mehmed Paşa |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | ? |
| Doğum yeri | Bosniya |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | hərbi lider[d], siyasətçi |
| Dini | islam |
Həyatı
Bosniya yaxınlığındakı Yaytse şəhərində dünyaya gəlmişdir. Məşhur Osmanlı sədrəzəmi Sokullu Mehmed Paşanın uzaq qohumudur. Kiçik yaşlarında Topqapı Sarayına gətirildi və Əndəruna daxil oldu. Sultan I Əhmədin şahzadəlik dönəmində lələsi olmuş, bu səbəbdən lələ ünvanı almışdır. 24 fevral 1591 tarixində yeniçəri ağası seçilmiş, bu vəzifədə ikən 1594-cü ildə Avstriya səfərinə çıxdı. 1594-cü ilin avqust ayında Qaraman bəylərbəyi, 26 sentyabr 1594 tarixində isə Anadolu bəylərbəyi təyin edildi. Bir müddət sonra Rumeli bəylərbəyi seçildi. Bu vəzifədə ikən Esterqon qalası Avstriya ordusu tərəfindən mühasirəyə alındı. 2 avqust 1595 tarixində başlayan mühasirə 28 gün davam etdi. Lələ Mehmed Paşanın qapı xalqından olan İbrahim Peçəvi, bu mühasirəni öz xatirələrində ən kiçik xırdalığına qədər qeyd etmişdir. Lələ Mehmed Paşa 30 avqust 1595 taixində qalanı təslim etdi.
1596 tarixində vəzirlik rütbəsi verildi. Sədrəzəm Yemişçi Həsən Paşanın 1601-ci ildə çıxdığı Avstriya səfərindən sonra Macarıstan sərdarı təyin olundu. 1596 tarixindəki Xaçoba müharibəsinə qatıldı. 17 avqust 1598 tarixində yenidən Rumeli bəylərbəyi təyin olundu. 1599-cu ilin noyabr ayında Budin bəylərbəyi seçildi. Malqoç Yavuz Əli Paşanın vəfatının ardından 1604-cü ildə sədarətə gətirildi.
Sədrəzəmliyinin ilk ilində Vaç və Hatvan qalalarını aldı. 10 il əvvəl təslim etdiyi Esterqon qalasını 29 avqust 1605 tarixində mühasirəyə aldı və 3 oktyabr tarixində ələ keçirdi. Qala ikinci fəthinin ardından 1683 tarixinə qədər Osmanlı mülkü sayıldı. Macar əsilzadəsi olan İstvan Bocskai`nin macar kralı olmasını təmin etdi. I Əhmədin təmsilçisi olaraq ona qılınc və tac geydirdi.
Avstriya ilə sülh danışıqları səbəbilə 1606-cı ilin may ayında paytaxta geri döndü. Ancaq Lələ Mehmed Paşanı özünə rəqib olaraq görən Dərviş Paşa sədrəzəmi paytaxtdan uzaqlaşdırmaq niyyətində idi. Bu məqsədlə sədrəzəmin Səfəvi cəbhəsinə yollanması üçün gənc padşaha təkidlər edirdi. Nəhayət, I Əhməd lələsi olan Lələ Mehmed Paşanı Səfəvi cəbhəsinə göndərmək üzrə qərar verdi. Ancaq Lələ Mehmed Paşanın cəbhəyə getmək istəməməsi səbəbilə padşahla münasibətləri pozulmuş, I Əhməd hətta öz lələsini edamla qorxutmuşdur. Bu olanları qəbul edə bilməyən Lələ Mehmed Paşa bir müddət sonra iflic keçirərək vəfat etdi. Məzarı Əyyub Sultan məscidindəki Sokullu Mehmed Paşa türbəsinə dəfn edilmişdir.
İstinadlar
- "Kenthaber.com sitesi, İstanbul İli İz Bırakanlar: Lala Mehmed Paşa, Erişim tarihi:12.12.2011". 2013-05-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-01-22.
- . 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-01-22.
- . 2018-12-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-01-22.
- Kültür Bakanlığı web sitesi, Osmanlı İmparatorluğu Kronolojisi, Erişim tarihi:12.12.2011[ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sokulluzade Lele Mehmed Pasa XVI esr 21 iyun 1606 Konstantinopol I Ehmed doneminde 26 iyun 1604 21 iyun 1606 tarixlerinde umumilikde 1 il 10 ay 26 gun Osmanli imperiyasinin sedrezemi olmus dovlet adamidir Rumeli beylerbeyi iken almanlara teslim etdiyi Esterqon qalasini 10 il sonra sedaret doneminde geri aldigi ucun Esterqon fatehi olaraq anilir Sokulluzade Lele Mehmed Pasaالا محمد باشاOsmanli sedrezemi26 iyun 1604 21 iyun 1606EvvelkiMalqoc Yavuz Eli PasaSonrakiBosniyali Dervis Mehmed PasaSexsi melumatlarDogum tarixi Dogum yeri BosniyaVefat tarixi 21 iyun 1606Vefat yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiDefn yeri KonstantinopolFealiyyeti herbi lider d siyasetciDini islamHeyatiBosniya yaxinligindaki Yaytse seherinde dunyaya gelmisdir Meshur Osmanli sedrezemi Sokullu Mehmed Pasanin uzaq qohumudur Kicik yaslarinda Topqapi Sarayina getirildi ve Enderuna daxil oldu Sultan I Ehmedin sahzadelik doneminde lelesi olmus bu sebebden lele unvani almisdir 24 fevral 1591 tarixinde yeniceri agasi secilmis bu vezifede iken 1594 cu ilde Avstriya seferine cixdi 1594 cu ilin avqust ayinda Qaraman beylerbeyi 26 sentyabr 1594 tarixinde ise Anadolu beylerbeyi teyin edildi Bir muddet sonra Rumeli beylerbeyi secildi Bu vezifede iken Esterqon qalasi Avstriya ordusu terefinden muhasireye alindi 2 avqust 1595 tarixinde baslayan muhasire 28 gun davam etdi Lele Mehmed Pasanin qapi xalqindan olan Ibrahim Pecevi bu muhasireni oz xatirelerinde en kicik xirdaligina qeder qeyd etmisdir Lele Mehmed Pasa 30 avqust 1595 taixinde qalani teslim etdi 1596 tarixinde vezirlik rutbesi verildi Sedrezem Yemisci Hesen Pasanin 1601 ci ilde cixdigi Avstriya seferinden sonra Macaristan serdari teyin olundu 1596 tarixindeki Xacoba muharibesine qatildi 17 avqust 1598 tarixinde yeniden Rumeli beylerbeyi teyin olundu 1599 cu ilin noyabr ayinda Budin beylerbeyi secildi Malqoc Yavuz Eli Pasanin vefatinin ardindan 1604 cu ilde sedarete getirildi Sedrezemliyinin ilk ilinde Vac ve Hatvan qalalarini aldi 10 il evvel teslim etdiyi Esterqon qalasini 29 avqust 1605 tarixinde muhasireye aldi ve 3 oktyabr tarixinde ele kecirdi Qala ikinci fethinin ardindan 1683 tarixine qeder Osmanli mulku sayildi Macar esilzadesi olan Istvan Bocskai nin macar krali olmasini temin etdi I Ehmedin temsilcisi olaraq ona qilinc ve tac geydirdi Avstriya ile sulh danisiqlari sebebile 1606 ci ilin may ayinda paytaxta geri dondu Ancaq Lele Mehmed Pasani ozune reqib olaraq goren Dervis Pasa sedrezemi paytaxtdan uzaqlasdirmaq niyyetinde idi Bu meqsedle sedrezemin Sefevi cebhesine yollanmasi ucun genc padsaha tekidler edirdi Nehayet I Ehmed lelesi olan Lele Mehmed Pasani Sefevi cebhesine gondermek uzre qerar verdi Ancaq Lele Mehmed Pasanin cebheye getmek istememesi sebebile padsahla munasibetleri pozulmus I Ehmed hetta oz lelesini edamla qorxutmusdur Bu olanlari qebul ede bilmeyen Lele Mehmed Pasa bir muddet sonra iflic kecirerek vefat etdi Mezari Eyyub Sultan mescidindeki Sokullu Mehmed Pasa turbesine defn edilmisdir Istinadlar Kenthaber com sitesi Istanbul Ili Iz Birakanlar Lala Mehmed Pasa Erisim tarihi 12 12 2011 2013 05 11 tarixinde Istifade tarixi 2017 01 22 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 01 22 2018 12 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 01 22 Kultur Bakanligi web sitesi Osmanli Imparatorlugu Kronolojisi Erisim tarihi 12 12 2011 olu kecid