Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
 | Bu məqalə Cəbrayıl rayonu haqqındadır. Şəhər üçün Cəbrayıl səhifəsinə baxın. |
Cəbrayıl rayonu — Azərbaycan Respublikasında inzibati – ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Cəbrayıl şəhəridir.
| Rayon | |
| Cəbrayıl rayonu | |
|---|---|
|
| |
| Ölkə | |
| Daxildir | Şərqi Zəngəzur |
| İnzibati mərkəz | Cəbrayıl |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Yaradılıb | 8 avqust 1930 |
| Sahəsi |
|
| Hündürlük | 434 m |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| ISO kodu | AZ-CAB |
| Telefon kodu | +994 26 |
| Poçt indeksi | AZ 1400 |
| Avtomobil nömrəsi | 14 |
| Rəsmi sayt | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Rayon əhalisi arasında ərazinin adının VIII əsrdə yaşamış Cəbrayıl atanın adından alması ilə bağlı fikirlər var. Amma Cəbrayıldakı saysız-hesabsız abidələrin, mağaraların, qalaların, bürclərin, məbədlərin qalıqları bu yaşayış ərazisinin yaşının daha qədim olmasından xəbər verir.
Coğrafi mövqeyi
Cəbrayıl Kiçik Qafqaz dağlarının cənub-şərqində, Gəyən düzü və Qarabağ silsiləsində yerləşir. Rayon cənubdan Araz çayı boyu İran İslam Respublikası ilə həmsərhəddir. Sahəsi 1049 kvadrat kilometrdir, ərazisi əsasən dağlıqdır. Araz çayının qırağı vaxtilə Tuqay meşələri ilə sıx olmuşdur. Arazboyu düzənliklərin torpaqları yüksək məhsuldarlığa malik tünd şabalıdı torpaqlardır. Məhsuldar olan Arazboyu torpaqlarda Cəbrayılın iri kəndləri — Böyük Mərcanlı, Soltanlı və s. yerləşir. Cəbrayıl rayonun ən yüksək zirvəsi Dağ Tumasdır (1580 m). Erməni işğalından əvvəl rayonda yaşı 400–500 olan 14 iri diametrli çinar ağacı, 104 kəhriz və 99 bulaq vardı.
Tarixi
Cəbrayıl ata VIII əsrdə yaşamış Sultan Əhməd adlı bir hökmdarın yaxın adamlarından biri olmuş və Ziyarət dağından Araz çayına qədər ərazilər Cəbrayıl ataya və onun övladlarına məxsus olub. Cəbrayıl kəndinin şimalında "Cəbrayıl ata" adı ilə məşhur olan bu məqbərənin uzunluğu 4,5 metr, eni 2,4 metr, hündürlüyü 1,8 metrdir ki, oradakı məzar və qədim yaşayış yerlərinin izləri indiyə qədər qalır. Digər mənbə və məlumata görə Cəbrayıl toponimi İslamda və monoteist dinlərdə Allahın ən yaxını olan Cəbrayıl adlı mələyin adı ilə əlaqədardır. Cəbrayıl sözü ərəbcə "Allahın qulu" deməkdir. Cəbrayıl ərazisi Midiya (e.ə VII–IV əsrlər), Əhəmənilər imperiyasının (e.ə IV–III əsrlər), Albaniya (e.ə IV–III əsrlər) dövlətlərinin tərkibində olmuşdur. Albaniya dövlətinin mövcudluğu zamanı rayonun ərazisi Pazkank, Əhristan və Dizaq adları ilə həmin dövlətin tərkibində olmuşdur. III–V əsrlərdə Dizaq mahalı Sasanilər tərəfindən işğal olunmuşdur. Xalq həyəcanından qorxan Sasanilər nəhayət Albaniyaya müstəqillik verdilər. VII əsrin ortalarında Cəbrayıl rayonunun ərazisi də Əməvilər xilafətinin tərkibinə qatıldı. Həm Babəkə qədər, həm onun dövründə, həm də ondan sonra ərəb istilaçılarına qarşı mübarizənin dayaq məntəqələrindən biri Cəbrayıl ərazisi olmuşdur. X–XI əsrlərdə (971–1086-cı illər) bu ərazilər Şəddadilər dövlətinin, XIII–XIV əsrlərdə Hülakülər dövlətinin, XIV əsrdən (1387-ci ildən) Teymurilər, XV əsrdən (1412-ci ildən) Qaraqoyunlu dövlətinin, həmin əsrin 1478-ci ilindən Ağqoyunlu dövlətinin, 1502-ci ilin əvvəlindən Səfəvilər dövlətinin, XVIII əsrin II yarısından və XIX əsrin əvvəllərində Qarabağ xanlığının tərkibində olmuşdur. XIX əsrin II yarısında və XX əsrin əvvəllərində Cəbrayıl kəndinə "Qraxdın" da deyilirdi. Bu, deyilənlərə görə, 1831-ci ildə rayonun Daşkəsən kəndində "Karantin" idarəsinin yaradılması və həmin idarənin Cəbrayıl kəndinə köçürülməsi ilə bağlıdır. Yerli əhali "Karantin" sözünü "Qraxdın" kimi tələffüz etmişdir. Bəzi mənbələrə görə isə "Qraxdın" sözü XVIII əsrdə Nadir şahın hakimiyyəti dövründə Azərbaycana köçmüş Cəlair türk qəbiləsinə mənsub olan Qıraqlı-Qıraxlı nəslinin adı ilə əlaqədardır.1841-ci ildə Cəbrayıl ərazisi mərkəzi Şamaxı şəhəri olan Xəzər vilayətinin, 1846-cı ildə isə Şuşa qəzasının tabeliyinə verilmişdir. Cəbrayıl da baramaçılıq, xalçaçılıq ilə məşhur olmuşdur. Qəzada 5 ipək fabrik olub. 1873-cü ildə Cəbrayıl və ona qonşu olan ərazilər Şuşa qəzasının tərkibindən çıxarılaraq Yelizavetpol quberniyasının tərkibində Cəbrayıl qəzası yaradılıb. Bu vaxt qəzanın ərazisi 6,63 min km², əhalisi 66.360 nəfər olmaqla indiki Cəbrayıl, Füzuli, Xocavənd, Qubadlı və Zəngilan rayonlarının ərazisini əhatə edib. 1876-cı ildə Cəbrayılda ilk rus məktəbi, 1912-ci ildə isə qızlar məktəbi açılıb. XIX–XX əsrin əvvəllərində Rusiya-İran dəmir yolu xəttinin Cəbrayıl ərazisindən keçən hissəsi çəkilib. 1905–1918-ci illərdə qəza Qaryagın qəzası adlandırılıb.
Cəbrayıl rayonu 8 avqust 1930-cu ildə təşkil edilmişdir. Rayonun ərazisi indiki hüdudları daxilində sahəsi 1050 km², əhalisi 24.300 nəfər olmuşdur. 4 yanvar 1963-cü ildə ləğv edilərək Füzuli rayonuna birləşdirilmiş, 17 iyun 1964-cü ildə yenidən yaradılmışdır.
23 avqust 1993-cü il tarixində rayon Ermənistan ordusu tərəfindən işğal edilmişdir. İşğal nəticəsində rayona 13,928 milyard ABŞ dolları məbləğində ziyan dəyib. Cəbrayıllı məcburi köçkünlər respublikanın 58 rayonunun 2000-dək yaşayış məntəqəsində, çadır düşərgələrində, yük vaqonlarında və yataqxanalarda məskunlaşıblar.
1994-cü ilin əvvəlində keçirilmiş Horadiz əməliyyatı zamanı Cocuq Mərcanlı işğaldan azad edilmişdir. 2016-cı il Aprel döyüşlərində isə Lələtəpə yüksəkliyi azad olunmuşdur. 2020-ci il 27 sentyabrda Azərbaycan Ordusunun həyata keçirdiyi hərbi əməliyyatlar nəticəsində Böyük Mərcanlı, Nüzgar, 3 oktyabrda Aşağı Maralyan, Çaxırlı, Quycaq, Mehdili, Şəybəy, 4 oktyabrda Cəbrayıl şəhəri, Mahmudlu qəsəbəsi, Cəfərabad, Çərəkən, Daşkəsən, Dəjəl, Horovlu, Karxulu, Mahmudlu, Şükürbəyli, Yuxarı Maralyan, 5 oktyabrda Məzrə, 9 oktyabrda Əfəndilər, Qaracallı, Qışlaq, Sarıcallı, Süleymanlı, Şıxalıağalı, 15 oktyabrda Doşulu, 18 oktyabrda Xudafərin qəsəbəsi, 19 oktyabrda Qumlaq qəsəbəsi, Alıkeyxalı, Əmirvarlı, Keçəl Məmmədli, Göyərçin Veysəlli, Hacı İsaqlı, İsaqlı, Hacılı, Hasanlı, Qumlaq, Maşanlı, Niyazqulular, Soltanlı, Şahvəlli, 20 oktyabrda Ağtəpə, Daş Veysəlli, İmambağı, Safarşa, Yarəhmədli, 21 oktyabrda Balyand, Həsənqaydı, Papı, Tinli, Tulus, 22 oktyabrda Dərzili, Məstalıbəyli, Sirik, Şıxlar, 23 oktyabrda Xələfli qəsəbəsi, Dağ Tumas, Minbaşılı, Nüsüs, 25 oktyabrda Çələbilər, Dağ Maşanlı, Kürdlər, Hovuslu, Qovşudlu, Sofulu, 28 oktyabrda Çullu, Xanağabulaq, Xələfli, Qaraağac, Qazanzəmi, Quşçular, 30 oktyabrda Xubyarlı, Xudaverdili, Qurbantəpə, Şahvələdli, 2 noyabrda Çapand,, 2 noyabrda Kavdar, Qoşabulaq, 4 noyabrda Mirək, 9 noyabrda Ağgüney, Arxacdərəsi, Aşağı Mərcanlı, Aşağı Sirik, Aşıq Məlikli, Əsgərxanlı, Fuğanlı, Hüseynalılar, Xudayarlı, Qalacıq, Qərər, Molla Həsənli, Niftalılar, Padardərə, Sədi, Söyüdlü, Tatar, Yanarxac, Yuxarı Mərcanlı, Yuxarı Məzrə, Yuxarı Nüsüs kəndləri işğaldan azad olunmuşdur.
İnzibati-ərazi bölgüsü
AzStat-ın 2013-cü ilə olan məlumatına əsasən de-yuri rayon ərazisində 1 şəhər, 4 qəsəbə və 92 kənd olmaqla 97 yaşayış məntəqəsi yerləşir. Onlar 1 şəhər 22 kənd inzibati ərazi dairəsi olmaqla 23 inzibati ərazi dairəsinə daxildirlər.
Cəbrayıl rayonunun inzibati-ərazi bölgüsü
| № | İnzibati-ərazi dairəsi | Yaşayış məntəqələri | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Cəbrayıl şəhər i.ə.d. | Cəbrayıl ş., Xubyarlı k., Xudaverdili k., İmambağı k., Qurbantəpə k., Şahvələdli k., Yarəhmədli k. | ||||||||||||||
| 2 | Balyand kənd i.ə.d. | Balyand k., Doşulu k., Qaracallı k. | ||||||||||||||
| 3 | Böyük Mərcanlı kənd i.ə.d. | Böyük Mərcanlı k., Yuxarı Mərcanlı k. | ||||||||||||||
| 4 | Cocuq Mərcanlı kənd i.ə.d. | Cocuq Mərcanlı k. | ||||||||||||||
| 5 | Çərəkən kənd i.ə.d. | Çərəkən k., Əfəndilər k., Papı k. | ||||||||||||||
| 6 | Dağ Tumas kənd i.ə.d. | Dağ Tumas k., Çələbilər k., Qaraağac k., Sofulu k. | ||||||||||||||
| 7 | Hacılı kənd i.ə.d. | Hacılı k., Hüseynalılar k., Kavdar k., Mirək k., Tulus k. | ||||||||||||||
| 8 | Horovlu kənd i.ə.d. | Horovlu k., Çapand k., Safarşa k. | ||||||||||||||
| 9 | Hovuslu kənd i.ə.d. | Hovuslu k., İsaqlı k., Qalacıq k. | ||||||||||||||
| 10 | Xələfli kənd i.ə.d. | Xələfli k., Aşıq Məlikli k., Kürdlər k., Qərər k., Quşçular k., Niftalılar k., Nüsüs k., Tatar k. Yuxarı Nüsüs k., | ||||||||||||||
| 11 | Karxulu kənd i.ə.d. | Karxulu k., Aşağı Maralyan k., Cəfərabad k., Mahmudlu k., Yuxarı Maralyan k. | ||||||||||||||
| 12 | Qazanzəmi kənd i.ə.d. | Qazanzəmi k., Çullu k., Dağ Maşanlı k., Xanağabulaq k., Söyüdlü k. | ||||||||||||||
| 13 | Qumlaq kənd i.ə.d. | Qumlaq k., Dərzili k., Xələfli q., Xudafərin q., Xudayarlı k., Qumlaq q., Məstəlibəyli k. | ||||||||||||||
| 14 | Quycaq kənd i.ə.d. | Quycaq k., Nüzgar k., Şəybəy k. | ||||||||||||||
| 15 | Maşanlı kənd i.ə.d. | Maşanlı k., Alıkeyxalı k., Hasanlı k. | ||||||||||||||
| 16 | Mehdili kənd i.ə.d. | Mehdili k., Çaxırlı k | ||||||||||||||
| 17 | Minbaşılı kənd i.ə.d. | Minbaşılı k., Ağtəpə k., Daş Veysəlli k. Sədi k. | ||||||||||||||
| 18 | Sarıcallı kənd i.ə.d. | Sarıcallı k., Əmirvarlı k., Məzrə k., Yuxarı Məzrə k. | ||||||||||||||
| 19 | Sirik kənd i.ə.d. | Sirik k., Aşağı Sirik k., Əsgərxanlı k., Molla Həsənli k., Şıxlar k. | ||||||||||||||
| 20 | Soltanlı kənd i.ə.d. | Soltanlı k., Keçəl Məmmədli k., Yanarxac k. | ||||||||||||||
| 21 | Süleymanlı kənd i.ə.d. | Süleymanlı k., Daşkəsən k., Qışlaq k. | ||||||||||||||
| 22 | Şahvəlli kənd i.ə.d. | Şahvəlli k., Göyərçin Veysəlli k., Hacı İsaqlı k., Qoşabulaq k., Qovşudlu k., Niyazqulular k., Tinli k. | ||||||||||||||
| 23 | Şükürbəyli kənd i.ə.d. | Şükürbəyli k., Dəjəl k., Fuğanlı k., Həsənqaydı k., Mahmudlu q., Şıxalıağalı k. | ||||||||||||||
| 1İşğaldan azad edilən yaşayış məntəqələri qalın şriftlərlə qeyd edilmişdir. | ||||||||||||||||
Əhalisi
Rus imperiyası işğaldan sonra vergi yığmaq məqsədilə siyahı tərtib edərkən (1823-cü il) Cəbrayıllı tayfasında 17 tirə, 443 ev, 2200 nəfərdən ibarət əhalini qeydə almışdır. 2008-ci il siyahıya alınmanın nəticələrinə əsasən əhalinin sayı aşağıdakı kimidir.
| ərazi | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| cəmi | kişi | qadın | ||||
| nəfər | faiz | nəfər | faiz | nəfər | faiz | |
| Cəbrayıl rayonu | 70270 | 100,0 | 30699 | 100,0 | 39571 | 100,0 |
| Şəhər əhalisi | 21198 | 30,17 | 8674 | 28,25 | 12524 | 31,65 |
| Kənd əhalisi | 49072 | 69,83 | 22025 | 71,75 | 27047 | 68,35 |
Etnik tərkibi
1897-ci rusiya imperiyasının əhalisinin siyahıya alınması nəticələrinə əsasən Cəbrayıl qəzasının əhalisi 66.360 nəfər olmaqla indiki Cəbrayıl, Füzuli, Xocavənd, Qubadlı və Zəngilan rayonlarının ərazisini əhatə edib. Qəzanın əhalisinin 49.189 nəfəri (və ya 74,1%) yerli türklərdən, 15.746 nəfəri (və ya 23,7%) isə gəlmə ermənilərdən ibarət idi. Sovet dövründə Cəbrayıl rayonunun etnik tərkibi aşağıdakı kimi olub.
| Etnik quplar | əhalinin Sayı (Nəfər) |
|---|---|
| Azərbaycanlılar | 22.813 (97,1%) |
| Talışlar | 11 (0,1%) |
| Ruslar | 436 (1,9%) |
| Ermənilər | 157 (0,7%) |
| Ləzgilər | 15 (0,1%) |
| Gürcülər | 2 (0,1%) |
| Bütün rayon üzrə | 23.502 (100%) |
| Etnik quplar | əhalinin Sayı (Nəfər) |
|---|---|
| Azərbaycanlılar | 25.951 (98,1%) |
| Talışlar | - (-) |
| Ruslar | 196 (0,7%) |
| Ermənilər | 166 (0,6%) |
| Ləzgilər | 9 (0,1%) |
| Gürcülər | 3 (0,1%) |
| Bütün rayon üzrə | 26.377 (100%) |
| Etnik quplar | əhalinin Sayı (Nəfər) |
|---|---|
| Azərbaycanlılar | 36.735 (98,7%) |
| Talışlar | - (-) |
| Ruslar | 370 (1,0%) |
| Ermənilər | 46 (0,1%) |
| Ləzgilər | 18 (0,1%) |
| Gürcülər | 6 (0,1%) |
| Bütün rayon üzrə | 37.227 (100%) |
| Etnik quplar | əhalinin Sayı(Nəfər) |
|---|---|
| Azərbaycanlılar | 42.415 (98,5%) |
| Talışlar | - (-) |
| Ruslar | 434 (1,0%) |
| Ermənilər | 41 (0,1%) |
| Ləzgilər | 33 (0,1%) |
| Gürcülər | 10 (0,1%) |
| Bütün rayon üzrə | 43.047 (100%) |
Tanınmış şəxsləri
- Çərkəz Məcid — şair, yazıcı, tənqidçi
- Tofiq Hacıyev — AMEA-nın həqiqi üzvü, akademik, türkoloq-alim
- Aslan Aslanov- Azərbaycan İnformasiya Agentliyinin idarə heyətinin sədri
- Həsən Həsənov — Azərbaycan SSR KP Mərkəzi komitəsinin ideoloji katibi
- Arif Həsənov — geologiya-mineralogiya elmləri doktoru; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, professor
- Yasif Nəsirli — general-mayor, Azərbaycan SSR DTK idarə rəisi
- Akim Abbasov — sovet hərbi və dövlət xadimi, general-mayor (1957), İkinci Dünya müharibəsinin iştirakçısı, Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı.
- Əziz Əzizov — Suraxanı Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı
- Vahid İsmayılov — Ağcabədi rayonu Partiya Komitəsinin birinci katibi
- Sahib Əhmədov — AMEA Zoologiya İnstitutu Herpetologiya laboratoriyasının müdiri, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru, publisist.
- Əşrəf Mehdiyev—Azərbaycan Repressiya Qurbanları Assosiasiyasının və Qeyrət Partiyasının sədri
- Allahverdi Verdizadə — Kimya elmləri doktoru, professor
- Fazil Abbasov — Azərbaycankardiocərrahı, tibb elmlər doktoru
- Şamo Abbasov — Azərbaycanlı rəssam
- Yaqub Əlioğlu — Yazıçı-jurnalist, teatrşünas, ssenarist, kino redaktoru
- Aşıq Qurbani — Azərbaycan aşıq məktəbinin yaradıcısı.
- Aşıq Humay — Azərbaycan aşıq-şairi
- Anar Əhmədov — riyaziyyatçı alim, Minnesota universitetinin professor
- Azər Əhmədov — riyaziyyatçı alim, Kaliforniya Universitetinin professoru
- Elyar Muradov — Azərbaycan Dəmir Yolu Sərnişin daşımaları Departamentinin rəisi
- Fərman Zeynalov — German dilləri üzrə filologiya elmləri doktoru, professor
- Rəfail Əlizadə — fizika - riyaziyyat elmləri doktoru, professor
- Şakir Qasımov — biologiya elmləri doktoru, professor, AR ETN Botanika İnstitutunun icraçı direktoru
- Vidadi Xəlilov — Azərbaycanın pedaqoq alimi, pedaqogika üzrə elmlər doktoru (1994), professor (1997), Azərbaycan Respublikasının əməkdar müəllimi (2006), Rusiya Pedaqoji və Sosial Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü
- Yavər Əsədov — rəssam, xəttat, Əməkdar mədəniyyət işçisi
- Hafizə Əsgərova — coğrafiya elmlər doktoru, Coğrafiya və ÇH fakültəsinin Ümumi coğrafiya kafedrasının dosenti
- Ramiz Həsənov — Zəngilan Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı
- Tahir Əlizadə — texnika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, AMEA-nın İdarəetmə Sistemləri İnstitutununLaboratoriya rəhbəri.
- Mehdi Mehdizadə — akademik, Azərbaycan SSR-nin maarif naziri.
- Aydın Əsgərov — Biologiya Elmlər doktoru, professor
- Teymur Quliyev — Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin Sədri.
- Əşrəf Hüseynov — akademik, Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının vitse-prezidenti.
- Sabir Əhmədli — Əməkdar incəsənət xadimi, Azərbaycanın xalq yazıçısı.
- Əli Zalov — Azərbaycan alimi, kimya elmlər doktoru, professor
- Kamil Vəli Nərimanoğlu — filologiya elmləri doktoru, Azərbaycan-Avrasiya Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri
- Aynur Səfiyeva — Azərbaycanlı alim, ümumi cərrah, tibb elmləri doktoru, kolorektal cərrahiyyə üzrə ilk qadın elmlər doktoru
- Nəsimi Ağayev — Azərbaycan diplomatı, Azərbaycanın Almaniyadakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri
- Zaur Hüseynov — "Bakı Metropoliteni" Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin sədri
- Novruz Quliyev — Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər nazirinin müavini (2005–2020)
- Füzuli İmrəliyev — Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı, polkovnik
- Şəmşir Həziyev — “Qarabağ” ordenli Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin polkovnik-leytenantı
- Elçin Məmmədov — general-mayor, Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının Ali Hərbi Məktəbinin rəisi
- Ramil Səfərov — azərbaycanlı hərbçi.
- Əli Həsənov (siyasətçi, 1948) — Azərbaycan Respublikası Baş Nazirinin müavini, Dövlət Qaçqınkomun Sədri.
- Elman Rüstəmov — Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının İdarə heyətinin sədri.
- Qorxmaz Hüseynov — "Azərsu" ASC-nin sədri.
- Aslan Aslanov — AzərTAc-ın Baş direktoru
- Həsən Hüseynov — Texnika elmləri doktoru, professor, Rusiya Federasiyası Keyfiyyət Problemləri Akademiyasının akademiki, Əməkdar Elm Xadimi
- Hafiz Quliyev — Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet teatrının baş rejissoru, Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi
- İsmayıl Kazımov — dilçi-alim, filologiya elmləri doktoru, professor
- Rauf Vəliyev — "Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi" Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin sədri
- Taleh Kazımov — Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının sədri
- Qəzənfər Kazımov — ədəbiyyatşünas, dilçi, professor
- Cəbrayıl Məmmədov — Azərbaycan Tibb Universitetinin “Terapevtik və pediatrik propedevtika” kafedrasının professoru, Respublikanın baş allerqoloqu, Tibb elmləri doktoru
- Ceyhun Məmmədov — Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin VI çağırış deputatı, İlahiyyat üzrə fəlsəfə doktoru
- Əli Əhmədov — fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor
- Əli Məmmədov — Azərbaycan dəmiryolçusu, Azərbaycan Respublikasının əməkdar mühəndisi (2010), laureatı (1986), Fəxri dəmiryolçu (1994)
- Qəşəm İsmayılov — biologiya üzrə fəlsəfə doktoru, professor
- Nazim Mahmudov — Fizika‑riyaziyyat elmləri doktoru, professor. Doğu Akdeniz Universitetinin riyaziyyat kafedrasının müdiri
- Tofiq Süleymanov — Azərbaycanlı kimyaçı alim, professor
- Yusif Qasımov — fizika-riyaziyyat elmləri doktoru
- Rafiq Mehdiyev — Texnika elmləri doktoru, professor, 1993–99-cu illərdə Azərbaycan Texniki Universitetinin rektoru
- Elçin Hüseynbəyli — yazıçı-dramaturq, publisist
- Fazil Güney — Azərbaycan yazıçı-publisisti, əməkdar jurnalist, Ərəb filologiyası üzrə fəlsəfə doktoru
- Sərxan Abdullayev — filologiya elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Dillər Universiteti Alman dilinin leksikologiyası və üslubiyyatı kafedrasının müdiri
- Mücrüm Kərim — XIX əsr Azərbaycan şairi
- Murad Babayev — 1991–1992-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının Baş prokuroru.
- Fərda İmanov — coğrafiya elmləri doktoru (1997), professor (2002)
- Şəlalə Həsənova — Bakı Ağır Cinayətlər məhkəməsinin sədr müavini
- Məcnun Məmmədov — Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı naziri
- Yəhya Qarayev — Kənd təsərrüfatı elmləri doktoru, fizika‑riyaziyyat elmləri namizədi. “ASK‑da Elmi‑Tədqiqat İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu” MMC‑nin direktoru
- Vaqif Bayatlı Odər — şair, tərcüməçi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü (1981), Azərbaycan Respublikasının Əməkdar incəsənət xadimi (2019)
- Abbas Arazlı — Azərbaycan-sovet şairi, publisisti, 2002-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü
- Abbasqulu Fərzəliyev — Azərbaycan dövlət xadimi, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin I çağırış deputatı (1998–2000), Azərbaycan Ali Sovetinin XII çağırış deputatı, Cəbrayıl Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı (1991–1992), Cəbrayıl Rayon Xalq Deputatları Soveti İcraiyyə Komitəsinin sədri (1977–1990)
- Aygün Diridağlı — jurnalist, ssenari müəllifi, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar jurnalisti
- Dirili Surxay — Azərbaycan aşıq-şairi
- Günel Mövlud — azərbaycanlı şairə, jurnalist, publisist, tərcüməçi
- Qaçay Səfərov — Sosialist Əməyi Qəhrəmanı
- Sərdar İmrəliyev — Sosialist Əməyi Qəhrəmanı
- Kazım Məmmədov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı
- Cəmil Əhmədov — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı
- Samir Əliyev — Tiqana ləqəbli, 16 yaşlı şəhid
- Şikar Aslanov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı
- Vüqar Hüseynov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı
- Akif Əkbərov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı
- Vahid Quliyev — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı
- Mətləb Quliyev — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı
- Telman Hüseynov — Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin Professoru, Şöhrət Ordenli
- Tehran Vəliyev — Azərbaycanın ən məşhur tərcüməçilərindən biri
- Şahmar Ələkbərov — Kino aktyor, ssenarist, rejissor
- Hacı Qaraman çələbi Əhmədli — Övliya, çələbi
- Cavid Hüseynov — Futbolçu
- Nəbi Məmmədov — MMA döyüşçüsü, samboçu, döyüş sambosu üzrə Avropa çempionatının bürünc mükafatçısı
İqtisadiyyatı
Rayonun ərazisi sement istehsalı üçün qiymətli xammal ilə, mərmər və başqa tikinti materialları ehtiyatları, dəmir filizi, hətta neft yataqlarının olduğu da məlumdur. İşğaldan əvvəl rayonun iqtisadiyyatının əsasını heyvandarlıq, üzümçülük və baramaçılıq təşkil edirdi. Son illər 60 min tondan yuxarı üzüm istehsal olunurdu. Rayonda üzümün ilkin emalı üçün zavod, tikiş, xalça, cihazqayırma sexləri, ümumiyyətlə 8 sənaye obyekti mövcud idi.
Ermənistan işğalının nəticələri
Birinci Qarabağ müharibəsi gedişində Cəbrayıl əhalisi uzun zaman ərzində erməni işğalçılarına qarşı rəşadətlə vuruşmuşdur. İşğala qədər rayon ərazisi tam mühafizə olunmuş, bəzi hallarda qonşu Xocavənd rayonunun erməni işğalında olan bir sıra kəndləri rayon polis işçilərinin və yerli əhalinin iştirakı ilə Azərbaycan ordusu tərəfindən azad olunmuşdur. Ümumilikdə Xocavənd rayonunun Cəbrayıl rayonu ilə qonşu olan 15 kəndi düşmən işğalından azad edilmiş, onların bəzilərinə Ermənistan ərazisindən etnik mənsubiyyətinə görə deportasiya edilmiş soydaşlarımız yerləşdirilmişdir.
1993-cü ildə Azərbaycan ordusunun döyüş qabiliyyəti sarsılmış, ordu içinə siyasi ünsürlər daxil olmağa başlamış və bunun nəticəsində Ağdam rayonu işğal olunmuş, Cəbrayıl və Füzuli rayonlarının işğalı üçün real zəmin yaranmışdır.
1993-cü ilin avqust ayı ərzində rayon ərazisində fövqəladə vəziyyət elan edilmiş, erməni işğalçıları Azərbaycan ordusunun hələ 1992-ci ilin yayında işğaldan azad etdiyi Xocavənd rayonun kəndlərini yenidən işğal edərək Cəbrayıl şəhərinə yaxınlaşmışdır. Avqust ayı ərzində Cəbrayıl şəhəri güclü atəşə məruz qalmış, düşmən ordusunun atdığı qrad mərmiləri şəhərin bir çox yerlərinə zərər vurmuş, əhali arasında ölənlər olmuşdur. 15 avqust 1993-cü il tarixdə düşmən ordusu Cəbrayıl şəhəri yaxınlığında yerləşən Daşbaşı yüksəkliyini ələ keçirirərək orada növbə çəkən 23 nəfər Cəbrayıl gəncini öldürmüş, onların meyidlərini tanınmaz hala salmışdır.
18 avqust 1993-cü il tarixdə erməni işğalçıları şəhəri mühasirəyə almışdır. Cəbrayıl fədailərinin və Zəngilan rayonundan köməyə gələn özünümüdafiə qüvvələrinin şiddətli müqavimətinə baxmayaraq Cəbrayıl şəhəri 1993-cü il 23 avqust tarixində Ermənistan tərəfindən işğal olunmuşdur. Birinci Qarabağ müharibəsi gedişində Cəbrayıl rayonu ümumilikdə 400 nəfərə yaxın şəhid vermişdir.
1994-cü il Horadiz əməliyyatı zamanı şəhər mərkəzinə və Xudafərin körpüsü istiqamətində milli ordu irəliləsə də, Cəbrayılın yalnız Cocuq Mərcanlı kəndi azad olundu.2 aprel 2016-cı il-in aprelində Cocuq Mərcanlı kəndində yerləşən Lələ təpə yüksəkliyi Dördgünlük müharibə zamanı Azərbaycan Ordusu tərəfindən işğaldan azad edilib.
27.09.2020-ci il tarixdə Azərbaycan Respublikası Milli ordusunun keçirdiyi əks-hücum əməliyyatı zamanı, Cəbrayıl rayonunun
Böyük Mərcanlı və Nüzgar kəndləri (27.09.2020-ci il);
03.10.2020-ci il tarixdə Mehdili, Çaxırlı, Aşağı Maralyan, Şəybəy və Quycaq kəndləri;
04.10.2020-ci il tarixdə Karxulu, Şükürbəyli, Çərəkən, Daşkəsən, Horovlu, Mahmudlu, Cəfərabad, Yuxarı Maralyan və kəndləri və Cəbrayıl şəhəri Ermənistan və separatçı Dağlıq Qarabağ yarağlılarının işğalından azad olunmuşdur.
19.10.2020-ci il Soltanlı, Əmirvarlı, Maşanlı, Həsənli, Alıkeyxalı, Qumlaq, Hacılı, Göyərçin Veysəlli, Niyazqullar, Keçəl Məmmədli, Şahvəlli, Hacı İsmayıllı və İsaqlı kəndləri Ermənistan və separatçı Dağlıq Qarabağ yarağlılarının işğalından azad olunmuşdur.
20.10.2020-ci il tarixdə Safarşa, Həsənqaydı, Fuğanlı, İmambağı, Daş Veysəlli, Ağtəpə və Yarəhmədli kəndləri Ermənistan işğalından azad edilmişdir.
21.10.2020-ci il tarixdə Balyand, Tinli, Tulus və Papı kəndləri Ermənistan işğalından azad edilmişdir.
22.10.2020-ci il tarixdə Dərzili, Məstəlibəyli, Şıxlar və Sirik kəndləri Ermənistan işğalından azad edilmişdir.
23.10.2020-ci il tarixdə Dağ Tumas, Nüsüs, Xələfli və Minbaşılı kəndləri Ermənistan işğalından azad edilmişdir.
28.10.2020-ci il tarixində Qazanzəmi, Xanağabulaq, , Quşçular və Qaraağac kəndləri Ermənistan işğalından azad edilmişdir.
30.10.2020-ci il tarixində Xudaverdili, Qurbantəpə, Şahvələdli və Xubyarlı kəndləri Ermənistan işğalından azad edilmişdir.
02.11.2020-ci il tarixində Çapand, Hacı İsaqlı və kəndləri Ermənistan işğalından azad edilmişdir
04.11.2020-ci il tarixində Mirək və Kavdar kəndləri Ermənistan işğalından azad edilmişdir.
07.11.2020-ci il tarixində Yuxarı Məzrə, Yanarhac, , Balasoltanlı və Mərdanlı kəndləri Ermənistan işğalından azad edilmişdir.
09.11.2020-ci il tarixində Hüseynalılar, Söyüdlü və Aşağı Sirik kəndləri Ermənistan işğalından azad edilmişdir.
| # | İtkilər | Sayı |
|---|---|---|
| 1 | Şəhid ailələri | 49 |
| 2 | Döyüşdə həlak olan hərbi qulluqçular | 191 |
| 3 | Atəşkəs dövründə həlak olan hərbi qulluqçular | 17 |
| 4 | Döyüş ərazisində həlak olan polis işçiləri | 6 |
| 5 | Döyüş ərazisində həlak olan mülki şəxslər | 60 |
| 6 | Cəmi əsir və itkin düşənlər | 91 |
| - | mülki şəxslər | 57 |
| - | hərbçilər | 35 |
| 7 | Qarabağ müharbəsi əlilləri | 177 |
| - | mülki şəxslər | 25 |
| - | hərbçilər | 152 |
| 8 | Əsirlikdən qayıdanların sayı | 7 |
| - | onlardan sonradan rəhmətə gedənlər | 2 |
Şəkillər
Erməni işğalında dağıdılmış Cəbrayıl rayonu
Cəbrayıl rayonunun abidələri
Cəbrayıl rayonu Azərbaycanın tarixi abidələri, eyni zamanda dini təyinatlı abidələri ilə zəngin rayonlarından hesab olunur. Rayonun köhnə qəbiristanlığında qədim yazılar yazılmış bir lövhə parçası aşkar olunmuşdur. Həmin yerdə, yolun qırağında isə iki başdaşı vardır. Başdaşılarının yuxarı hissəsində heyvan təsvirləri — dağ keçiləri və Qobustan qayaüstü təsvirlərini xatırladan müxtəlif tamqalar həkk edilmişdir. Cəbrayılın ətrafında müxtəlif bədii formaya malik qəbirdaşları vardır, onlardan qoç heykəli olan ikisi Azərbaycanın digər dağətəyi rayonlarındakı abidələrin analogiyasıdır. Cəbrayıl rayonunda müxtəlif türbələr — Dağtumas kəndində XIII–XVI əsrlərə aid türbə, Şıxlar kəndində yerləşən Şıxbaba türbəsi (XIV əsr), Xubyarlı kəndində XVI əsrə aid səkkizguşəli türbə və onlarla başqa tarixi-dini memarlıq nümunələri vardır.
Vahid Azərbaycan rəmzi kimi qəbul edilən Xudafərin körpüsü də Cəbrayıl rayonunda yerləşir. Bu körpü haqqında ilk məlumat VIII–IX əsrlərə aiddir. Xudafərin körpüsü Cənubi Azərbaycanla Şimali Azərbaycanın orta əsr şəhərlərini birləşdirən, karvan yolunun üstündə tikilib. O, həm də mühüm hərbi-strateji əhəmiyyət daşıyır. Araz çayının ən dar, qayalıqla əhatələnən yerində inşa edilmiş ilk körpü VIII əsrin sonu — IX əsrin əvvəllərindən başlayaraq, XIX əsrə kimi fəaliyyət göstərmişdir. Kərpic körpü isə XII əsrdə tikilmişdir. 23 avqust 1993-cü ildə Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğalı nəticəsində rayonun yaşayış məskənləri ilə yanaşı, tarixi-dini abidələri də məhv olunmuşdur.
Tarixi-dini abidələri
- Mazan nənə türbəsi (b.e ə.) – Xələfli kəndi
- (b.e.ə.) – Xələfli kəndi
- (b.e.ə. III–II minillik) – Qalacıq kəndi
- Şıxbaba türbəsi (XIV) əsr – Şıxlar kəndi
- (1307–1308-ci illər) – Şıxlar kəndi
- (XVI əsr) – Çələbilər kəndi
- Səkkizguşəli türbə (XVI əsr) – Xubyarlı kəndi
- (XVI əsr) – Çələbilər kəndi
- Məscid (XIX əsr) – Paplı kəndi
- Məscid (XVI əsr) – Çələbilər kəndi
- Məscid – Daşkəsən kəndi
- Məscid (XIX əsr) – Mərzə kəndi
- Məscid (XIX əsr) – Süleymanlı kəndi
- "Dairəvi türbə" – Şıxlar kəndi
- Xanəgah – Xubyarlı kəndi
- Xanəgah – Şıxlar kəndi
- Türbə — (XIII–XIV əsrlər) – Dağtumas kəndi
Tarixi memarlıq abidələri
- "Divlər sarayı" – Dağtumas kəndi
- Siklop tikililəri (b.e.ə. III minillik) – Tatar kəndi
- Canqulu, Qumtəpə kurqanları (b.e.ə. III–II minillik) – Mahmudlu kəndi
- "Şəhərşik qalıqları", "Qışlaq yerləri" (b.e.ə. II minillik) – Şıxalalı kəndi
- On bir aşırımlı Xudafərin körpüsü (b.e.ə. V əsr) – Qumlaq kəndi
- On beş aşırımlı Xudafərin körpüsü (b.e.ə. VII əsr) – Qumlaq kəndi
- Kəhrizlər (b.e.ə. I əsr) – Mahmudlu kəndi
- Sirik qalası (V–VII əsrlər) – Sirik kəndi
- Qala bürcü (V–VI əsrlər) – Sirik kəndi
- Başıkəsik günbəz (XIII–XIV əsrlər) – Xələfli kəndi
- Qız qalası (XVI–XVII əsrlər) – Xələfli kəndi
- Ərəb yazıları ilə qoyun abidəsi (XV əsr) – Şıxalalı kəndi
Həmçinin bax
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- https://www.stat.gov.az/source/demoqraphy/ap/az/population_2019.zip.
- "İşğaldan azad edilmiş şəhər və kəndlərimiz". 2020-12-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-14. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- "Cəbrayıl işğaldan azad olundu". qafqazinfo.az (az.). 4 oktyabr 2020. 2020-10-11 tarixində . İstifadə tarixi: 4 oktyabr 2020. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- "President Ilham Aliyev: "Azerbaijani Army liberates Jabrayil city and several villages of the region"". APA.az (ingilis). 4 October 2020. 12 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 4 October 2020.
"Today, the Azerbaijani army liberated the city of Jabrayil and several villages in the region. Love to the Azerbaijani army! Karabakh is Azerbaijan!", President of Azerbaijan Ilham Aliyev wrote this on his Twitter page today, APA reports.
(#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters) - Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi: İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatının qüvvədə olan variantı (30.05.2013-tarixli nəşri 2013-08-25 at the Wayback Machine): Cəbrayıl rayonu — 60500001 2013-08-25 at the Wayback Machine
- "Azərbaycanın Əhalisi". 2012-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-12-13. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- "CƏBRAYIL YADDAŞLARDA" (PDF).
- "Arxivlənmiş surət". 2020-04-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-18. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
Xarici keçidlər
- Cəbrayıl rayon İcra Hakimiyyəti
- gateway.az 2008-12-16 at the Wayback Machine
- cebrayil.20m.com
- tarix.az 2020-11-01 at the Wayback Machine
- 30 ildən sonra doğulduğu torpağa dönənlərin hekayəsi — Biz qayıtdıq — Cəbrayıl / 1-ci HİSSƏ
- Cəbrayıl biz qayıdırıq (2-ci hissə)
- Cəbrayıl rayonu necə azad edildi? – İLK DƏFƏ Hər tərəfimizdə, hər an nəsə partlayırdı, minamyot…
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale Cebrayil rayonu haqqindadir Seher ucun Cebrayil sehifesine baxin Cebrayil rayonu Azerbaycan Respublikasinda inzibati erazi vahidi Inzibati merkezi Cebrayil seheridir RayonCebrayil rayonu39 18 sm e 47 00 s u Olke AzerbaycanDaxildir Serqi ZengezurInzibati merkez CebrayilTarixi ve cografiyasiYaradilib 8 avqust 1930Sahesi 1 050 km Hundurluk 434 mEhalisiEhalisi 80 800 nef Reqemsal identifikatorlarISO kodu AZ CABTelefon kodu 994 26Poct indeksi AZ 1400Avtomobil nomresi 14Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllar Rayon ehalisi arasinda erazinin adinin VIII esrde yasamis Cebrayil atanin adindan almasi ile bagli fikirler var Amma Cebrayildaki saysiz hesabsiz abidelerin magaralarin qalalarin burclerin mebedlerin qaliqlari bu yasayis erazisinin yasinin daha qedim olmasindan xeber verir Cografi movqeyiCebrayil Kicik Qafqaz daglarinin cenub serqinde Geyen duzu ve Qarabag silsilesinde yerlesir Rayon cenubdan Araz cayi boyu Iran Islam Respublikasi ile hemserheddir Sahesi 1049 kvadrat kilometrdir erazisi esasen dagliqdir Araz cayinin qiragi vaxtile Tuqay meseleri ile six olmusdur Arazboyu duzenliklerin torpaqlari yuksek mehsuldarliga malik tund sabalidi torpaqlardir Mehsuldar olan Arazboyu torpaqlarda Cebrayilin iri kendleri Boyuk Mercanli Soltanli ve s yerlesir Cebrayil rayonun en yuksek zirvesi Dag Tumasdir 1580 m Ermeni isgalindan evvel rayonda yasi 400 500 olan 14 iri diametrli cinar agaci 104 kehriz ve 99 bulaq vardi TarixiCebrayil ata VIII esrde yasamis Sultan Ehmed adli bir hokmdarin yaxin adamlarindan biri olmus ve Ziyaret dagindan Araz cayina qeder eraziler Cebrayil ataya ve onun ovladlarina mexsus olub Cebrayil kendinin simalinda Cebrayil ata adi ile meshur olan bu meqberenin uzunlugu 4 5 metr eni 2 4 metr hundurluyu 1 8 metrdir ki oradaki mezar ve qedim yasayis yerlerinin izleri indiye qeder qalir Diger menbe ve melumata gore Cebrayil toponimi Islamda ve monoteist dinlerde Allahin en yaxini olan Cebrayil adli meleyin adi ile elaqedardir Cebrayil sozu erebce Allahin qulu demekdir Cebrayil erazisi Midiya e e VII IV esrler Ehemeniler imperiyasinin e e IV III esrler Albaniya e e IV III esrler dovletlerinin terkibinde olmusdur Albaniya dovletinin movcudlugu zamani rayonun erazisi Pazkank Ehristan ve Dizaq adlari ile hemin dovletin terkibinde olmusdur III V esrlerde Dizaq mahali Sasaniler terefinden isgal olunmusdur Xalq heyecanindan qorxan Sasaniler nehayet Albaniyaya musteqillik verdiler VII esrin ortalarinda Cebrayil rayonunun erazisi de Emeviler xilafetinin terkibine qatildi Hem Babeke qeder hem onun dovrunde hem de ondan sonra ereb istilacilarina qarsi mubarizenin dayaq menteqelerinden biri Cebrayil erazisi olmusdur X XI esrlerde 971 1086 ci iller bu eraziler Seddadiler dovletinin XIII XIV esrlerde Hulakuler dovletinin XIV esrden 1387 ci ilden Teymuriler XV esrden 1412 ci ilden Qaraqoyunlu dovletinin hemin esrin 1478 ci ilinden Agqoyunlu dovletinin 1502 ci ilin evvelinden Sefeviler dovletinin XVIII esrin II yarisindan ve XIX esrin evvellerinde Qarabag xanliginin terkibinde olmusdur XIX esrin II yarisinda ve XX esrin evvellerinde Cebrayil kendine Qraxdin da deyilirdi Bu deyilenlere gore 1831 ci ilde rayonun Daskesen kendinde Karantin idaresinin yaradilmasi ve hemin idarenin Cebrayil kendine kocurulmesi ile baglidir Yerli ehali Karantin sozunu Qraxdin kimi teleffuz etmisdir Bezi menbelere gore ise Qraxdin sozu XVIII esrde Nadir sahin hakimiyyeti dovrunde Azerbaycana kocmus Celair turk qebilesine mensub olan Qiraqli Qiraxli neslinin adi ile elaqedardir 1841 ci ilde Cebrayil erazisi merkezi Samaxi seheri olan Xezer vilayetinin 1846 ci ilde ise Susa qezasinin tabeliyine verilmisdir Cebrayil da baramaciliq xalcaciliq ile meshur olmusdur Qezada 5 ipek fabrik olub 1873 cu ilde Cebrayil ve ona qonsu olan eraziler Susa qezasinin terkibinden cixarilaraq Yelizavetpol quberniyasinin terkibinde Cebrayil qezasi yaradilib Bu vaxt qezanin erazisi 6 63 min km ehalisi 66 360 nefer olmaqla indiki Cebrayil Fuzuli Xocavend Qubadli ve Zengilan rayonlarinin erazisini ehate edib 1876 ci ilde Cebrayilda ilk rus mektebi 1912 ci ilde ise qizlar mektebi acilib XIX XX esrin evvellerinde Rusiya Iran demir yolu xettinin Cebrayil erazisinden kecen hissesi cekilib 1905 1918 ci illerde qeza Qaryagin qezasi adlandirilib Cebrayil rayonu 8 avqust 1930 cu ilde teskil edilmisdir Rayonun erazisi indiki hududlari daxilinde sahesi 1050 km ehalisi 24 300 nefer olmusdur 4 yanvar 1963 cu ilde legv edilerek Fuzuli rayonuna birlesdirilmis 17 iyun 1964 cu ilde yeniden yaradilmisdir 23 avqust 1993 cu il tarixinde rayon Ermenistan ordusu terefinden isgal edilmisdir Isgal neticesinde rayona 13 928 milyard ABS dollari mebleginde ziyan deyib Cebrayilli mecburi kockunler respublikanin 58 rayonunun 2000 dek yasayis menteqesinde cadir dusergelerinde yuk vaqonlarinda ve yataqxanalarda meskunlasiblar 1994 cu ilin evvelinde kecirilmis Horadiz emeliyyati zamani Cocuq Mercanli isgaldan azad edilmisdir 2016 ci il Aprel doyuslerinde ise Leletepe yuksekliyi azad olunmusdur 2020 ci il 27 sentyabrda Azerbaycan Ordusunun heyata kecirdiyi herbi emeliyyatlar neticesinde Boyuk Mercanli Nuzgar 3 oktyabrda Asagi Maralyan Caxirli Quycaq Mehdili Seybey 4 oktyabrda Cebrayil seheri Mahmudlu qesebesi Ceferabad Cereken Daskesen Dejel Horovlu Karxulu Mahmudlu Sukurbeyli Yuxari Maralyan 5 oktyabrda Mezre 9 oktyabrda Efendiler Qaracalli Qislaq Saricalli Suleymanli Sixaliagali 15 oktyabrda Dosulu 18 oktyabrda Xudaferin qesebesi 19 oktyabrda Qumlaq qesebesi Alikeyxali Emirvarli Kecel Memmedli Goyercin Veyselli Haci Isaqli Isaqli Hacili Hasanli Qumlaq Masanli Niyazqulular Soltanli Sahvelli 20 oktyabrda Agtepe Das Veyselli Imambagi Safarsa Yarehmedli 21 oktyabrda Balyand Hesenqaydi Papi Tinli Tulus 22 oktyabrda Derzili Mestalibeyli Sirik Sixlar 23 oktyabrda Xelefli qesebesi Dag Tumas Minbasili Nusus 25 oktyabrda Celebiler Dag Masanli Kurdler Hovuslu Qovsudlu Sofulu 28 oktyabrda Cullu Xanagabulaq Xelefli Qaraagac Qazanzemi Quscular 30 oktyabrda Xubyarli Xudaverdili Qurbantepe Sahveledli 2 noyabrda Capand 2 noyabrda Kavdar Qosabulaq 4 noyabrda Mirek 9 noyabrda Agguney Arxacderesi Asagi Mercanli Asagi Sirik Asiq Melikli Esgerxanli Fuganli Huseynalilar Xudayarli Qalaciq Qerer Molla Hesenli Niftalilar Padardere Sedi Soyudlu Tatar Yanarxac Yuxari Mercanli Yuxari Mezre Yuxari Nusus kendleri isgaldan azad olunmusdur Inzibati erazi bolgusuCebrayil rayonunun xeritesi AzStat in 2013 cu ile olan melumatina esasen de yuri rayon erazisinde 1 seher 4 qesebe ve 92 kend olmaqla 97 yasayis menteqesi yerlesir Onlar 1 seher 22 kend inzibati erazi dairesi olmaqla 23 inzibati erazi dairesine daxildirler Cebrayil rayonunun inzibati erazi bolgusu Inzibati erazi dairesi Yasayis menteqeleri1 Cebrayil seher i e d Cebrayil s Xubyarli k Xudaverdili k Imambagi k Qurbantepe k Sahveledli k Yarehmedli k 2 Balyand kend i e d Balyand k Dosulu k Qaracalli k 3 Boyuk Mercanli kend i e d Boyuk Mercanli k Yuxari Mercanli k 4 Cocuq Mercanli kend i e d Cocuq Mercanli k 5 Cereken kend i e d Cereken k Efendiler k Papi k 6 Dag Tumas kend i e d Dag Tumas k Celebiler k Qaraagac k Sofulu k 7 Hacili kend i e d Hacili k Huseynalilar k Kavdar k Mirek k Tulus k 8 Horovlu kend i e d Horovlu k Capand k Safarsa k 9 Hovuslu kend i e d Hovuslu k Isaqli k Qalaciq k 10 Xelefli kend i e d Xelefli k Asiq Melikli k Kurdler k Qerer k Quscular k Niftalilar k Nusus k Tatar k Yuxari Nusus k 11 Karxulu kend i e d Karxulu k Asagi Maralyan k Ceferabad k Mahmudlu k Yuxari Maralyan k 12 Qazanzemi kend i e d Qazanzemi k Cullu k Dag Masanli k Xanagabulaq k Soyudlu k 13 Qumlaq kend i e d Qumlaq k Derzili k Xelefli q Xudaferin q Xudayarli k Qumlaq q Mestelibeyli k 14 Quycaq kend i e d Quycaq k Nuzgar k Seybey k 15 Masanli kend i e d Masanli k Alikeyxali k Hasanli k 16 Mehdili kend i e d Mehdili k Caxirli k17 Minbasili kend i e d Minbasili k Agtepe k Das Veyselli k Sedi k 18 Saricalli kend i e d Saricalli k Emirvarli k Mezre k Yuxari Mezre k 19 Sirik kend i e d Sirik k Asagi Sirik k Esgerxanli k Molla Hesenli k Sixlar k 20 Soltanli kend i e d Soltanli k Kecel Memmedli k Yanarxac k 21 Suleymanli kend i e d Suleymanli k Daskesen k Qislaq k 22 Sahvelli kend i e d Sahvelli k Goyercin Veyselli k Haci Isaqli k Qosabulaq k Qovsudlu k Niyazqulular k Tinli k 23 Sukurbeyli kend i e d Sukurbeyli k Dejel k Fuganli k Hesenqaydi k Mahmudlu q Sixaliagali k 1Isgaldan azad edilen yasayis menteqeleri qalin sriftlerle qeyd edilmisdir EhalisiEsas meqaleler Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 1999 ve Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 Rus imperiyasi isgaldan sonra vergi yigmaq meqsedile siyahi tertib ederken 1823 cu il Cebrayilli tayfasinda 17 tire 443 ev 2200 neferden ibaret ehalini qeyde almisdir 2008 ci il siyahiya alinmanin neticelerine esasen ehalinin sayi asagidaki kimidir erazicemi kisi qadinnefer faiz nefer faiz nefer faizCebrayil rayonu 70270 100 0 30699 100 0 39571 100 0Seher ehalisi 21198 30 17 8674 28 25 12524 31 65Kend ehalisi 49072 69 83 22025 71 75 27047 68 35Etnik terkibi 1897 ci rusiya imperiyasinin ehalisinin siyahiya alinmasi neticelerine esasen Cebrayil qezasinin ehalisi 66 360 nefer olmaqla indiki Cebrayil Fuzuli Xocavend Qubadli ve Zengilan rayonlarinin erazisini ehate edib Qezanin ehalisinin 49 189 neferi ve ya 74 1 yerli turklerden 15 746 neferi ve ya 23 7 ise gelme ermenilerden ibaret idi Sovet dovrunde Cebrayil rayonunun etnik terkibi asagidaki kimi olub Cebrayil rayonu 1939 cu il siyahiya almasi Etnik quplar ehalinin Sayi Nefer Azerbaycanlilar 22 813 97 1 Talislar 11 0 1 Ruslar 436 1 9 Ermeniler 157 0 7 Lezgiler 15 0 1 Gurculer 2 0 1 Butun rayon uzre 23 502 100 Cebrayil rayonu 1959 cu il siyahiya almasi Etnik quplar ehalinin Sayi Nefer Azerbaycanlilar 25 951 98 1 Talislar Ruslar 196 0 7 Ermeniler 166 0 6 Lezgiler 9 0 1 Gurculer 3 0 1 Butun rayon uzre 26 377 100 Cebrayil rayonu 1970 ci il siyahiya almasi Etnik quplar ehalinin Sayi Nefer Azerbaycanlilar 36 735 98 7 Talislar Ruslar 370 1 0 Ermeniler 46 0 1 Lezgiler 18 0 1 Gurculer 6 0 1 Butun rayon uzre 37 227 100 Cebrayil rayonu 1979 cu il siyahiya almasi Etnik quplar ehalinin Sayi Nefer Azerbaycanlilar 42 415 98 5 Talislar Ruslar 434 1 0 Ermeniler 41 0 1 Lezgiler 33 0 1 Gurculer 10 0 1 Butun rayon uzre 43 047 100 Taninmis sexsleriCerkez Mecid sair yazici tenqidci Tofiq Haciyev AMEA nin heqiqi uzvu akademik turkoloq alim Aslan Aslanov Azerbaycan Informasiya Agentliyinin idare heyetinin sedri Hesen Hesenov Azerbaycan SSR KP Merkezi komitesinin ideoloji katibi Arif Hesenov geologiya mineralogiya elmleri doktoru Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu professor Yasif Nesirli general mayor Azerbaycan SSR DTK idare reisi Akim Abbasov sovet herbi ve dovlet xadimi general mayor 1957 Ikinci Dunya muharibesinin istirakcisi Azerbaycan SSR Ali Sovetinin deputati Eziz Ezizov Suraxani Rayon Icra Hakimiyyetinin bascisi Vahid Ismayilov Agcabedi rayonu Partiya Komitesinin birinci katibi Sahib Ehmedov AMEA Zoologiya Institutu Herpetologiya laboratoriyasinin mudiri biologiya uzre felsefe doktoru publisist Esref Mehdiyev Azerbaycan Repressiya Qurbanlari Assosiasiyasinin ve Qeyret Partiyasinin sedri Allahverdi Verdizade Kimya elmleri doktoru professor Fazil Abbasov Azerbaycankardiocerrahi tibb elmler doktoru Samo Abbasov Azerbaycanli ressam Yaqub Elioglu Yazici jurnalist teatrsunas ssenarist kino redaktoru Asiq Qurbani Azerbaycan asiq mektebinin yaradicisi Asiq Humay Azerbaycan asiq sairi Anar Ehmedov riyaziyyatci alim Minnesota universitetinin professor Azer Ehmedov riyaziyyatci alim Kaliforniya Universitetinin professoru Elyar Muradov Azerbaycan Demir Yolu Sernisin dasimalari Departamentinin reisi Ferman Zeynalov German dilleri uzre filologiya elmleri doktoru professor Refail Elizade fizika riyaziyyat elmleri doktoru professor Sakir Qasimov biologiya elmleri doktoru professor AR ETN Botanika Institutunun icraci direktoru Vidadi Xelilov Azerbaycanin pedaqoq alimi pedaqogika uzre elmler doktoru 1994 professor 1997 Azerbaycan Respublikasinin emekdar muellimi 2006 Rusiya Pedaqoji ve Sosial Elmler Akademiyasinin heqiqi uzvu Yaver Esedov ressam xettat Emekdar medeniyyet iscisi Hafize Esgerova cografiya elmler doktoru Cografiya ve CH fakultesinin Umumi cografiya kafedrasinin dosenti Ramiz Hesenov Zengilan Rayon Icra Hakimiyyetinin bascisi Tahir Elizade texnika uzre felsefe doktoru dosent AMEA nin Idareetme Sistemleri InstitutununLaboratoriya rehberi Mehdi Mehdizade akademik Azerbaycan SSR nin maarif naziri Aydin Esgerov Biologiya Elmler doktoru professor Teymur Quliyev Azerbaycan SSR Nazirler Sovetinin Sedri Esref Huseynov akademik Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasinin vitse prezidenti Sabir Ehmedli Emekdar incesenet xadimi Azerbaycanin xalq yazicisi Eli Zalov Azerbaycan alimi kimya elmler doktoru professor Kamil Veli Nerimanoglu filologiya elmleri doktoru Azerbaycan Avrasiya Arasdirmalari Merkezinin rehberi Aynur Sefiyeva Azerbaycanli alim umumi cerrah tibb elmleri doktoru kolorektal cerrahiyye uzre ilk qadin elmler doktoru Nesimi Agayev Azerbaycan diplomati Azerbaycanin Almaniyadaki fovqelade ve selahiyyetli sefiri Zaur Huseynov Baki Metropoliteni Qapali Sehmdar Cemiyyetinin sedri Novruz Quliyev Azerbaycan Respublikasi Ekologiya ve Tebii Servetler nazirinin muavini 2005 2020 Fuzuli Imreliyev Veten Muharibesi Qehremani polkovnik Semsir Heziyev Qarabag ordenli Xususi Teyinatli Quvvelerin polkovnik leytenanti Elcin Memmedov general mayor Azerbaycan Respublikasi Daxili Isler Nazirliyinin Daxili Qosunlarinin Ali Herbi Mektebinin reisi Ramil Seferov azerbaycanli herbci Eli Hesenov siyasetci 1948 Azerbaycan Respublikasi Bas Nazirinin muavini Dovlet Qacqinkomun Sedri Elman Rustemov Azerbaycan Respublikasi Merkezi Bankinin Idare heyetinin sedri Qorxmaz Huseynov Azersu ASC nin sedri Aslan Aslanov AzerTAc in Bas direktoru Hesen Huseynov Texnika elmleri doktoru professor Rusiya Federasiyasi Keyfiyyet Problemleri Akademiyasinin akademiki Emekdar Elm Xadimi Hafiz Quliyev Azerbaycan Dovlet Akademik Opera ve Balet teatrinin bas rejissoru Azerbaycanin emekdar incesenet xadimi Ismayil Kazimov dilci alim filologiya elmleri doktoru professor Rauf Veliyev Azerbaycan Xezer Deniz Gemiciliyi Qapali Sehmdar Cemiyyetinin sedri Taleh Kazimov Azerbaycan Respublikasi Merkezi Bankinin sedri Qezenfer Kazimov edebiyyatsunas dilci professor Cebrayil Memmedov Azerbaycan Tibb Universitetinin Terapevtik ve pediatrik propedevtika kafedrasinin professoru Respublikanin bas allerqoloqu Tibb elmleri doktoru Ceyhun Memmedov Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin VI cagiris deputati Ilahiyyat uzre felsefe doktoru Eli Ehmedov fizika riyaziyyat elmleri doktoru professor Eli Memmedov Azerbaycan demiryolcusu Azerbaycan Respublikasinin emekdar muhendisi 2010 Seref nisani ordeni laureati 1986 Fexri demiryolcu 1994 Qesem Ismayilov biologiya uzre felsefe doktoru professor Nazim Mahmudov Fizika riyaziyyat elmleri doktoru professor Dogu Akdeniz Universitetinin riyaziyyat kafedrasinin mudiri Tofiq Suleymanov Azerbaycanli kimyaci alim professor Yusif Qasimov fizika riyaziyyat elmleri doktoru Rafiq Mehdiyev Texnika elmleri doktoru professor 1993 99 cu illerde Azerbaycan Texniki Universitetinin rektoru Elcin Huseynbeyli yazici dramaturq publisist Fazil Guney Azerbaycan yazici publisisti emekdar jurnalist Ereb filologiyasi uzre felsefe doktoru Serxan Abdullayev filologiya elmleri doktoru professor Azerbaycan Diller Universiteti Alman dilinin leksikologiyasi ve uslubiyyati kafedrasinin mudiri Mucrum Kerim XIX esr Azerbaycan sairi Murad Babayev 1991 1992 ci illerde Azerbaycan Respublikasinin Bas prokuroru Ferda Imanov cografiya elmleri doktoru 1997 professor 2002 Selale Hesenova Baki Agir Cinayetler mehkemesinin sedr muavini Mecnun Memmedov Azerbaycan Kend Teserrufati naziri Yehya Qarayev Kend teserrufati elmleri doktoru fizika riyaziyyat elmleri namizedi ASK da Elmi Tedqiqat Informasiya Texnologiyalari Institutu MMC nin direktoru Vaqif Bayatli Oder sair tercumeci Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu 1981 Azerbaycan Respublikasinin Emekdar incesenet xadimi 2019 Abbas Arazli Azerbaycan sovet sairi publisisti 2002 ci ilden Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu Abbasqulu Ferzeliyev Azerbaycan dovlet xadimi Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin I cagiris deputati 1998 2000 Azerbaycan Ali Sovetinin XII cagiris deputati Cebrayil Rayon Icra Hakimiyyetinin bascisi 1991 1992 Cebrayil Rayon Xalq Deputatlari Soveti Icraiyye Komitesinin sedri 1977 1990 Aygun Diridagli jurnalist ssenari muellifi Azerbaycan Respublikasinin Emekdar jurnalisti Dirili Surxay Azerbaycan asiq sairi Gunel Movlud azerbaycanli saire jurnalist publisist tercumeci Qacay Seferov Sosialist Emeyi Qehremani Serdar Imreliyev Sosialist Emeyi Qehremani Kazim Memmedov Azerbaycanin Milli Qehremani Cemil Ehmedov Sovet Ittifaqi Qehremani Samir Eliyev Tiqana leqebli 16 yasli sehid Sikar Aslanov Azerbaycanin Milli Qehremani Vuqar Huseynov Azerbaycanin Milli Qehremani Akif Ekberov Azerbaycanin Milli Qehremani Vahid Quliyev Azerbaycanin Milli Qehremani Metleb Quliyev Azerbaycanin Milli Qehremani Telman Huseynov Azerbaycan Dovlet Iqtisad Universitetinin Professoru Sohret Ordenli Tehran Veliyev Azerbaycanin en meshur tercumecilerinden biri Sahmar Elekberov Kino aktyor ssenarist rejissor Haci Qaraman celebi Ehmedli Ovliya celebi Cavid Huseynov Futbolcu Nebi Memmedov MMA doyuscusu sambocu doyus sambosu uzre Avropa cempionatinin burunc mukafatcisiIqtisadiyyatiRayonun erazisi sement istehsali ucun qiymetli xammal ile mermer ve basqa tikinti materiallari ehtiyatlari demir filizi hetta neft yataqlarinin oldugu da melumdur Isgaldan evvel rayonun iqtisadiyyatinin esasini heyvandarliq uzumculuk ve baramaciliq teskil edirdi Son iller 60 min tondan yuxari uzum istehsal olunurdu Rayonda uzumun ilkin emali ucun zavod tikis xalca cihazqayirma sexleri umumiyyetle 8 senaye obyekti movcud idi Ermenistan isgalinin neticeleriBirinci Qarabag muharibesi gedisinde Cebrayil ehalisi uzun zaman erzinde ermeni isgalcilarina qarsi resadetle vurusmusdur Isgala qeder rayon erazisi tam muhafize olunmus bezi hallarda qonsu Xocavend rayonunun ermeni isgalinda olan bir sira kendleri rayon polis iscilerinin ve yerli ehalinin istiraki ile Azerbaycan ordusu terefinden azad olunmusdur Umumilikde Xocavend rayonunun Cebrayil rayonu ile qonsu olan 15 kendi dusmen isgalindan azad edilmis onlarin bezilerine Ermenistan erazisinden etnik mensubiyyetine gore deportasiya edilmis soydaslarimiz yerlesdirilmisdir 1993 cu ilde Azerbaycan ordusunun doyus qabiliyyeti sarsilmis ordu icine siyasi unsurler daxil olmaga baslamis ve bunun neticesinde Agdam rayonu isgal olunmus Cebrayil ve Fuzuli rayonlarinin isgali ucun real zemin yaranmisdir 1993 cu ilin avqust ayi erzinde rayon erazisinde fovqelade veziyyet elan edilmis ermeni isgalcilari Azerbaycan ordusunun hele 1992 ci ilin yayinda isgaldan azad etdiyi Xocavend rayonun kendlerini yeniden isgal ederek Cebrayil seherine yaxinlasmisdir Avqust ayi erzinde Cebrayil seheri guclu atese meruz qalmis dusmen ordusunun atdigi qrad mermileri seherin bir cox yerlerine zerer vurmus ehali arasinda olenler olmusdur 15 avqust 1993 cu il tarixde dusmen ordusu Cebrayil seheri yaxinliginda yerlesen Dasbasi yuksekliyini ele kecirirerek orada novbe ceken 23 nefer Cebrayil gencini oldurmus onlarin meyidlerini taninmaz hala salmisdir 18 avqust 1993 cu il tarixde ermeni isgalcilari seheri muhasireye almisdir Cebrayil fedailerinin ve Zengilan rayonundan komeye gelen ozunumudafie quvvelerinin siddetli muqavimetine baxmayaraq Cebrayil seheri 1993 cu il 23 avqust tarixinde Ermenistan terefinden isgal olunmusdur Birinci Qarabag muharibesi gedisinde Cebrayil rayonu umumilikde 400 nefere yaxin sehid vermisdir 1994 cu il Horadiz emeliyyati zamani seher merkezine ve Xudaferin korpusu istiqametinde milli ordu irelilese de Cebrayilin yalniz Cocuq Mercanli kendi azad olundu 2 aprel 2016 ci il in aprelinde Cocuq Mercanli kendinde yerlesen Lele tepe yuksekliyi Dordgunluk muharibe zamani Azerbaycan Ordusu terefinden isgaldan azad edilib 27 09 2020 ci il tarixde Azerbaycan Respublikasi Milli ordusunun kecirdiyi eks hucum emeliyyati zamani Cebrayil rayonunun Boyuk Mercanli ve Nuzgar kendleri 27 09 2020 ci il 03 10 2020 ci il tarixde Mehdili Caxirli Asagi Maralyan Seybey ve Quycaq kendleri 04 10 2020 ci il tarixde Karxulu Sukurbeyli Cereken Daskesen Horovlu Mahmudlu Ceferabad Yuxari Maralyan ve kendleri ve Cebrayil seheri Ermenistan ve separatci Dagliq Qarabag yaraglilarinin isgalindan azad olunmusdur 19 10 2020 ci il Soltanli Emirvarli Masanli Hesenli Alikeyxali Qumlaq Hacili Goyercin Veyselli Niyazqullar Kecel Memmedli Sahvelli Haci Ismayilli ve Isaqli kendleri Ermenistan ve separatci Dagliq Qarabag yaraglilarinin isgalindan azad olunmusdur 20 10 2020 ci il tarixde Safarsa Hesenqaydi Fuganli Imambagi Das Veyselli Agtepe ve Yarehmedli kendleri Ermenistan isgalindan azad edilmisdir 21 10 2020 ci il tarixde Balyand Tinli Tulus ve Papi kendleri Ermenistan isgalindan azad edilmisdir 22 10 2020 ci il tarixde Derzili Mestelibeyli Sixlar ve Sirik kendleri Ermenistan isgalindan azad edilmisdir 23 10 2020 ci il tarixde Dag Tumas Nusus Xelefli ve Minbasili kendleri Ermenistan isgalindan azad edilmisdir 28 10 2020 ci il tarixinde Qazanzemi Xanagabulaq Quscular ve Qaraagac kendleri Ermenistan isgalindan azad edilmisdir 30 10 2020 ci il tarixinde Xudaverdili Qurbantepe Sahveledli ve Xubyarli kendleri Ermenistan isgalindan azad edilmisdir 02 11 2020 ci il tarixinde Capand Haci Isaqli ve kendleri Ermenistan isgalindan azad edilmisdir 04 11 2020 ci il tarixinde Mirek ve Kavdar kendleri Ermenistan isgalindan azad edilmisdir 07 11 2020 ci il tarixinde Yuxari Mezre Yanarhac Balasoltanli ve Merdanli kendleri Ermenistan isgalindan azad edilmisdir 09 11 2020 ci il tarixinde Huseynalilar Soyudlu ve Asagi Sirik kendleri Ermenistan isgalindan azad edilmisdir Itkiler Sayi1 Sehid aileleri 492 Doyusde helak olan herbi qulluqcular 1913 Ateskes dovrunde helak olan herbi qulluqcular 174 Doyus erazisinde helak olan polis iscileri 65 Doyus erazisinde helak olan mulki sexsler 606 Cemi esir ve itkin dusenler 91 mulki sexsler 57 herbciler 357 Qarabag muharbesi elilleri 177 mulki sexsler 25 herbciler 1528 Esirlikden qayidanlarin sayi 7 onlardan sonradan rehmete gedenler 2SekillerErmeni isgalinda dagidilmis Cebrayil rayonu Xudaferin korpuleri Xudaferin korpuleriCebrayil rayonunun abideleriCebrayil rayonu Azerbaycanin tarixi abideleri eyni zamanda dini teyinatli abideleri ile zengin rayonlarindan hesab olunur Rayonun kohne qebiristanliginda qedim yazilar yazilmis bir lovhe parcasi askar olunmusdur Hemin yerde yolun qiraginda ise iki basdasi vardir Basdasilarinin yuxari hissesinde heyvan tesvirleri dag kecileri ve Qobustan qayaustu tesvirlerini xatirladan muxtelif tamqalar hekk edilmisdir Cebrayilin etrafinda muxtelif bedii formaya malik qebirdaslari vardir onlardan qoc heykeli olan ikisi Azerbaycanin diger dageteyi rayonlarindaki abidelerin analogiyasidir Cebrayil rayonunda muxtelif turbeler Dagtumas kendinde XIII XVI esrlere aid turbe Sixlar kendinde yerlesen Sixbaba turbesi XIV esr Xubyarli kendinde XVI esre aid sekkizguseli turbe ve onlarla basqa tarixi dini memarliq numuneleri vardir Vahid Azerbaycan remzi kimi qebul edilen Xudaferin korpusu de Cebrayil rayonunda yerlesir Bu korpu haqqinda ilk melumat VIII IX esrlere aiddir Xudaferin korpusu Cenubi Azerbaycanla Simali Azerbaycanin orta esr seherlerini birlesdiren karvan yolunun ustunde tikilib O hem de muhum herbi strateji ehemiyyet dasiyir Araz cayinin en dar qayaliqla ehatelenen yerinde insa edilmis ilk korpu VIII esrin sonu IX esrin evvellerinden baslayaraq XIX esre kimi fealiyyet gostermisdir Kerpic korpu ise XII esrde tikilmisdir 23 avqust 1993 cu ilde Ermenistan silahli quvvelerinin isgali neticesinde rayonun yasayis meskenleri ile yanasi tarixi dini abideleri de mehv olunmusdur Tarixi dini abideleri Mazan nene turbesi b e e Xelefli kendi b e e Xelefli kendi b e e III II minillik Qalaciq kendi Sixbaba turbesi XIV esr Sixlar kendi 1307 1308 ci iller Sixlar kendi XVI esr Celebiler kendi Sekkizguseli turbe XVI esr Xubyarli kendi XVI esr Celebiler kendi Mescid XIX esr Papli kendi Mescid XVI esr Celebiler kendi Mescid Daskesen kendi Mescid XIX esr Merze kendi Mescid XIX esr Suleymanli kendi Dairevi turbe Sixlar kendi Xanegah Xubyarli kendi Xanegah Sixlar kendi Turbe XIII XIV esrler Dagtumas kendi Tarixi memarliq abideleri Divler sarayi Dagtumas kendi Siklop tikilileri b e e III minillik Tatar kendi Canqulu Qumtepe kurqanlari b e e III II minillik Mahmudlu kendi Sehersik qaliqlari Qislaq yerleri b e e II minillik Sixalali kendi On bir asirimli Xudaferin korpusu b e e V esr Qumlaq kendi On bes asirimli Xudaferin korpusu b e e VII esr Qumlaq kendi Kehrizler b e e I esr Mahmudlu kendi Sirik qalasi V VII esrler Sirik kendi Qala burcu V VI esrler Sirik kendi Basikesik gunbez XIII XIV esrler Xelefli kendi Qiz qalasi XVI XVII esrler Xelefli kendi Ereb yazilari ile qoyun abidesi XV esr Sixalali kendiHemcinin baxAzerbaycanin inzibati bolgusuIstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir https www stat gov az source demoqraphy ap az population 2019 zip Isgaldan azad edilmis seher ve kendlerimiz 2020 12 30 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 14 redundant parameters redundant parameters redundant parameters Cebrayil isgaldan azad olundu qafqazinfo az az 4 oktyabr 2020 2020 10 11 tarixinde Istifade tarixi 4 oktyabr 2020 redundant parameters redundant parameters redundant parameters President Ilham Aliyev Azerbaijani Army liberates Jabrayil city and several villages of the region APA az ingilis 4 October 2020 12 October 2020 tarixinde Istifade tarixi 4 October 2020 Today the Azerbaijani army liberated the city of Jabrayil and several villages in the region Love to the Azerbaijani army Karabakh is Azerbaijan President of Azerbaijan Ilham Aliyev wrote this on his Twitter page today APA reports redundant parameters redundant parameters redundant parameters Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Inzibati erazi bolgusu tesnifatinin quvvede olan varianti 30 05 2013 tarixli nesri 2013 08 25 at the Wayback Machine Cebrayil rayonu 60500001 2013 08 25 at the Wayback Machine Azerbaycanin Ehalisi 2012 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2011 12 13 redundant parameters redundant parameters redundant parameters CEBRAYIL YADDASLARDA PDF Arxivlenmis suret 2020 04 29 tarixinde Istifade tarixi 2017 10 18 redundant parameters redundant parameters redundant parameters Xarici kecidlerCebrayil rayon Icra Hakimiyyeti gateway az 2008 12 16 at the Wayback Machine cebrayil 20m com tarix az 2020 11 01 at the Wayback Machine 30 ilden sonra doguldugu torpaga donenlerin hekayesi Biz qayitdiq Cebrayil 1 ci HISSE Cebrayil biz qayidiriq 2 ci hisse Cebrayil rayonu nece azad edildi ILK DEFE Her terefimizde her an nese partlayirdi minamyot