Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Horadiz əməliyyatı — 1993-ci ilin dekabrından başlamış 6 yanvar tarixinə kimi davam edən, Azərbaycan Respublikasının Füzuli rayonununda Azərbaycan Silahlı Qüvvələri və Ermənistan Silahlı Qüvvələri arasında baş verən döyüşlər, Qarabağ müharibəsində olan döyüşlərin biri.
| Horadiz əməliyyatı | |||
|---|---|---|---|
| Qarabağ müharibəsi | |||
| Tarix | 1993-cü il dekabr - 6 yanvar, 1994 | ||
| Yeri | Füzuli rayonu, Azərbaycan | ||
| Səbəbi | 1993-cü ildə Azərbaycan ordusunun əks-hücumu | ||
| Nəticəsi | Azərbaycan ordusunun qələbəsi. Azərbaycan Füzuli rayonunun Horadiz qəsəbəsini və 22 kəndini, Cəbrayıl rayonunun isə Cocuq Mərcanlı kəndini qaytardı və Füzuli rayonunun şimalına doğru hərəkətə keçdi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
Nəticədə, Horadiz qəsəbəsi, Füzuli rayonunun 21 kəndi (Araz Zərgər, Araz Dilağarda, Araz Yağlıvənd, Birinci Mahmudlu, İkinci Mahmudlu, Əhmədbəyli, Murtuzalılar, Aşağı Kürdmahmudlu, Yuxarı Kürdmahmudlu, Alxanlı, Qarabağ, Bala Bəhmənli, Böyük Bəhmənli, Kərimbəyli, Şükürbəyli, Babı, Arayatılı, Mollaməhərrəmli, Əhmədalılar, Qazaxlar, Mirzənağılı) və Cəbrayıl rayonunun Cocuq Mərcanlı kəndi Azərbaycanın nəzarətinə keçdi.
Horadiz əməliyyatı Azərbaycan Ordusunun 1994-cü ilin qış kampaniyasında keçirdiyi ən uğurlu əməliyyat olub. Əməliyyatda misilsiz qəhrəmanlıq nümunələri göstərdiklərinə görə 8 nəfər Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür.
Tarixi
Zəmin
1993-cü il avqustun sonunda Qubadlını ələ keçirən ermənilər, yenidən qruplaşma üçün ehtiyac duyduğundan, atəşkəs elan etmişdilər və Ermənistandan yeni silah və qoşunları gəlişi üçün gözləmək məcburiyyətində idi. Oktyabrın sonlarında erməni hərbi birləşmələri (yalnız Ermənistan ordusunun müntəzəm hissəsi, qondarma "Dağlıq Qarabağ ordusu" nəzərdə tutulmur) Azərbaycan-İran sərhədində yerləşən Horadizi tez ələ keçirib, bununla Zəngilan rayonunun Azərbaycan ərazisi ilə əlaqəsini kəsmişdi.
1993-cü il dekabr ayında erməni silahlı dəstələri Füzuli şəhərinin şərqinə hərəkət etmək üçün cəhd göstərsə də, görünməmiş müqavimət ilə qarşılaşdı və geri çəkilməyə məcbur oldu. Bundan sonra Azərbaycan ordusu üç istiqamətdə hücuma keçdi. 15 dekabrda Azərbaycan hərbçiləri dərhal 5 istiqamətdə hücuma keçdi — Füzuli, Xocavənd, Ağdam, Ağdərə və Kəlbəcər.. Dağlıq Qarabağın şimal-şərqində hücum, erməniləri Ağdərə rayonunun bir sıra yaşayış məntəqələrini tərk etməsini məcbur etdi. Azərbaycan hissələrinin Horadizə əsas zərbələri, Dağlıq Qarabağın cənub-şərqində Beyləqan rayonundan gəlirdi. Döyüş çöl zonasına keçmişdi. Azərbaycan hissələri bu şəraitdə düşmənin müdafiəsini dağıtdı və top atəşi və raket artilleriyasının altında Füzuli rayonunun daxilinə irəlləməyə başlamışdılar. 1994-cü ilin yanvar ayının əvvəlində, azərbaycanlılar 11 qəsəbə və 40 kilometr Azərbaycan-İran sərhədi uzunluğunda ərazini ələ keçirmişdi.
Döyüş
5 yanvarda Azərbaycan tərəfinin verdiyi məlumata görə, Horadiz əməliyyatında iştirak edən 702-ci briqada 5 yanvar tarixində, bir gün ərzində qənimət olaraq 3 tank, 1 ədəd "Şturm-S", 6 ədəd top, 6 ədəd top qoşqusu, 10-a yaxın nəqliyyat vasitəsi, çoxlu sayda silah və sursat götürüb. Düşmən ağır itkilər verərək və cəsədlərini döyüş meydanında qoyaraq geri çəkilib. Horadiz yaxınılığında Şükürbəyli uğrunda şəhid olmuş kəşfiyyat bölməsinin 702-ci alayın kapitanı Elxan Zülfüqarov ölümündən sonra "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" adına layiq görülmüşdür.
6 yanvar(digər mənbələrə görə — 8 yanvar) 702-ci alay düşmənin müqavimətini qırıb, döyüşüb Horadizə daxil oldu, qəsəbəni, Horadiz Dəmiryol Stansiyasını və Araz çayı üzrə vacib strateji hədəf olan Xudafərin körpülərini (qısa olsa da) ələ keçirdi. Əməliyyata Şair Ramaldanov rəhbərlik edirdi. Horadiz — qərbdə Cəbrayıl, Qubadlı, Zəngilan rayonları və şimalda Füzuliyə gedən yolların mühüm kəsişməsi idi. Beləliklə Azərbaycan Araz çayı üzərində Horadiz dəmiryolunu və şimal istiqamətində Füzuliyə irəllədi.
Azərbaycanın hücumunda, 1993-cü ilin payızında gələn Əfqan mücahidləri də iştirak edirdi. Bəzi məlumatlara görə, mücahidlərin hazırlığı müntəzəm Azərbaycan ordusundan yuxarı idi və onlar əsas rolu Horadizin Azərbaycan ordusuna ələ keçməsində oynayıblar.
Nəticədə, Horadiz qəsəbəsi, Füzuli rayonunun 21 kəndi və Cəbrayıl rayonunun Cocuq Mərcanlı kəndi Azərbaycanın nəzarətinə keçdi.Qorxmaz Eyvazov Füzuli rayonu ərazisində gedən döyüşdə və Horadiz əməliyyatı zamanı əsl igidlik göstərmişdi. Onu bölük komandiri təyin etmişdilər. O, Cocuq Mərcanlı kəndi uğrunda gedən döyüşdə qəhrəmancasına şəhid olub, ölümündən sonra Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adına layiq görüldü. Azərbaycan tərəfinin verdiyi məlumata görə, Azərbaycan 21 min hektar sahə ərazini nəzarəti altına keçirmişdir.
1994-cü il yanvarın 5-də Azərbaycan Ordusunun əsgərləri Horadizə daxil olaraq Azərbaycan bayrağını Horadiz şəhərinə sancıb. Həmin döyüşlərdə tankçı olan Şakir Bayramov döyüşə-döyüşə şəhərə ilk daxil olanlardandır və ermənilərin bayrağını sökərək ayaqlar altına atıb:
 | Horadiz şəhəri alınanda biz döyüşə-döyüşə gəlirdik. Bizim sovetliyin qarşısında heykəl vardı, Leninin heykəli... Erməni bayrağını ora sancmışdı. O bayrağı mən ordan çıxartdım, "pasyolka"da çəkiliş vardı, apardım onların qarşılarına tulladım. Amma bu tərəfdə erməni bayrağını "qara polkovnik" vardı, o çıxartmışdı, bizim bayrağı sancmışdı Şakir Bayramov |  |
Nəticəsi
Yanvarın sonunda, ermənilərin artan müqavimətini keçən Azərbaycan qoşunları, Füzuli və Cəbrayıl rayon mərkəzinin yaxınlığına çatsalar da, düşmənin əks-hücumları nəticəsində dayandırılmışdır. Buna baxmayaraq, Horadiz əməliyyatı Azərbaycan Ordusunun 1994-cü ilin qış kampaniyasında keçirdiyi ən uğurlu əməliyyat olub. Horadiz əməliyyatında misilsiz qəhrəmanlıq nümunələri göstərdiklərinə görə 8 nəfər Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür.
Mirası
2012-ci il yanvarın 6-da döyüşlərin keçmiş üzvləri, Bakıda həlak olan yoldaşlarının, o cümlədən Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Elxan Zülfüqarovun və Yasamal batalyonunun komandiri Mirələkbər İbrahimovun xatirəsini yad edib, Şəhidlər xiyabanını ziyarət etmişlər. 2014-cü ildə Horadiz əməliyyatına "" filmi həsr olunub.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "İlahi adlar yurdu - Cəbrayıl-1". www.anl.az. www.anl.az. 2022-03-31 tarixində . İstifadə tarixi: 26 avqust 2016.
- Cooley, John K. Unholy Wars: Afghanistan, America and International Terrorism. London: Pluto Press. 2002. 150–151. ISBN .
- "Ветераны освобождения Горадиза собрались на Аллее шахидов". Internews Azerbaijan. 6 yanvar 2012. İstifadə tarixi: 26 avqust 2016.[ölü keçid]
- Jiroxov, Mixail. Семена распада: войны и конфликты на территории бывшего СССР. Sankt-Peterburq: БХВ-Петербург. 2012. səh. 278-279. ISBN . (#accessdate_missing_url)
- "Вынужденные переселенцы впервые за последние 23 года побывали в освобожденном от армян селе". report.az. report.az. 2018-07-05 tarixində . İstifadə tarixi: 26 avqust 2016.
- "Ordumuz erməni bayrağını ayaqlar altına belə atmışdı". oxu.az. oxu.az. 2022-01-04 tarixində . İstifadə tarixi: 26 avqust 2016.
- "Status-kvonun dəyişməməsi müharibə ehtimalını artırır". www.anl.az. www.anl.az. 2021-11-14 tarixində . İstifadə tarixi: 26 avqust 2016.
- Sultanov, Ziyəddin. ""Horadiz əməliyyatı":Azad olunan doğma torpaq". www.anl.az. www.anl.az. 2021-03-01 tarixində . İstifadə tarixi: 26 avqust 2016.
- Furman, Dmitriy. Азербайджан и Россия: общества и государства. Летний сад. 2001. səh. 449. (#accessdate_missing_url)
- de Vaal, Tomas. Qara bağ. BBC. 2005. 2009-05-13 tarixində . İstifadə tarixi: 26 avqust 2016.
- Çernyavskiy, Stanislav. Новый путь Азербайджана. Moskva: Азер-Медиа, Книга и бизнес. 2002. səh. 137. ISBN . (#accessdate_missing_url)
- Taarnby, Michael. The Mujahedin in Nagorno-Karabakh: A Case Studyin the Evolution of Global Jihad. 2008. səh. 7. 2010-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 26 avqust 2016.
- Azerbaijan: Seven years of conflict in Nagorno-Karabakh. 1994. səh. 79. ISBN . 2021-01-12 tarixində . İstifadə tarixi: 26 avqust 2016.
- "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları". anl.az. anl.az. 2022-03-31 tarixində . İstifadə tarixi: 26 avqust 2016.
- . news.lent.az. news.lent.az. 2020-09-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 avqust 2016.
- "«Böyük qələbəyə inamla» sənədli filminin təqdimatı olmuşdur". anl.az. anl.az. 2020-09-21 tarixində . İstifadə tarixi: 26 avqust 2016.
Xarici keçidlər
- Horadiz Əməliyyatı,ermənilər necə qaçırlar yanvar 1994-cü il
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Horadiz emeliyyati 1993 ci ilin dekabrindan baslamis 6 yanvar tarixine kimi davam eden Azerbaycan Respublikasinin Fuzuli rayonununda Azerbaycan Silahli Quvveleri ve Ermenistan Silahli Quvveleri arasinda bas veren doyusler Qarabag muharibesinde olan doyuslerin biri Horadiz emeliyyatiQarabag muharibesiTarix 1993 cu il dekabr 6 yanvar 1994Yeri Fuzuli rayonu AzerbaycanSebebi 1993 cu ilde Azerbaycan ordusunun eks hucumuNeticesi Azerbaycan ordusunun qelebesi Azerbaycan Fuzuli rayonunun Horadiz qesebesini ve 22 kendini Cebrayil rayonunun ise Cocuq Mercanli kendini qaytardi ve Fuzuli rayonunun simalina dogru herekete kecdiMunaqise terefleriAzerbaycan Efqan mucahidleri ErmenistanKomandan lar Sair Ramaldanov emeliyyatin komandiri briqada komandiri Yasar Aydemirov BilinmirTereflerin quvvesi702 ci alayin herbi birlesmeleri BilinmirItkilerBilinmir Bilinmir Neticede Horadiz qesebesi Fuzuli rayonunun 21 kendi Araz Zerger Araz Dilagarda Araz Yaglivend Birinci Mahmudlu Ikinci Mahmudlu Ehmedbeyli Murtuzalilar Asagi Kurdmahmudlu Yuxari Kurdmahmudlu Alxanli Qarabag Bala Behmenli Boyuk Behmenli Kerimbeyli Sukurbeyli Babi Arayatili Mollameherremli Ehmedalilar Qazaxlar Mirzenagili ve Cebrayil rayonunun Cocuq Mercanli kendi Azerbaycanin nezaretine kecdi Horadiz emeliyyati Azerbaycan Ordusunun 1994 cu ilin qis kampaniyasinda kecirdiyi en ugurlu emeliyyat olub Emeliyyatda misilsiz qehremanliq numuneleri gosterdiklerine gore 8 nefer Azerbaycanin Milli Qehremani adina layiq gorulmusdur TarixiZemin 1993 cu il avqustun sonunda Qubadlini ele keciren ermeniler yeniden qruplasma ucun ehtiyac duydugundan ateskes elan etmisdiler ve Ermenistandan yeni silah ve qosunlari gelisi ucun gozlemek mecburiyyetinde idi Oktyabrin sonlarinda ermeni herbi birlesmeleri yalniz Ermenistan ordusunun muntezem hissesi qondarma Dagliq Qarabag ordusu nezerde tutulmur Azerbaycan Iran serhedinde yerlesen Horadizi tez ele kecirib bununla Zengilan rayonunun Azerbaycan erazisi ile elaqesini kesmisdi 1993 cu il dekabr ayinda ermeni silahli desteleri Fuzuli seherinin serqine hereket etmek ucun cehd gosterse de gorunmemis muqavimet ile qarsilasdi ve geri cekilmeye mecbur oldu Bundan sonra Azerbaycan ordusu uc istiqametde hucuma kecdi 15 dekabrda Azerbaycan herbcileri derhal 5 istiqametde hucuma kecdi Fuzuli Xocavend Agdam Agdere ve Kelbecer Dagliq Qarabagin simal serqinde hucum ermenileri Agdere rayonunun bir sira yasayis menteqelerini terk etmesini mecbur etdi Azerbaycan hisselerinin Horadize esas zerbeleri Dagliq Qarabagin cenub serqinde Beyleqan rayonundan gelirdi Doyus col zonasina kecmisdi Azerbaycan hisseleri bu seraitde dusmenin mudafiesini dagitdi ve top atesi ve raket artilleriyasinin altinda Fuzuli rayonunun daxiline irellemeye baslamisdilar 1994 cu ilin yanvar ayinin evvelinde azerbaycanlilar 11 qesebe ve 40 kilometr Azerbaycan Iran serhedi uzunlugunda erazini ele kecirmisdi Doyus 1993 cu il Horadiz emeliyyati oncesi Heyder Eliyevin apardigi herbi musavireden sonra Daxili Qosunlarin Komandani general mayor Ramiz Memmedov qerargah reisi polkovnik ve birlesmis polis quvvelerinin komandiri polkovnik Akif Selimov hucum emeliyyatini muzakire ederken 5 yanvarda Azerbaycan terefinin verdiyi melumata gore Horadiz emeliyyatinda istirak eden 702 ci briqada 5 yanvar tarixinde bir gun erzinde qenimet olaraq 3 tank 1 eded Sturm S 6 eded top 6 eded top qosqusu 10 a yaxin neqliyyat vasitesi coxlu sayda silah ve sursat goturub Dusmen agir itkiler vererek ve cesedlerini doyus meydaninda qoyaraq geri cekilib Horadiz yaxiniliginda Sukurbeyli ugrunda sehid olmus kesfiyyat bolmesinin 702 ci alayin kapitani Elxan Zulfuqarov olumunden sonra Azerbaycanin Milli Qehremani adina layiq gorulmusdur 6 yanvar diger menbelere gore 8 yanvar 702 ci alay dusmenin muqavimetini qirib doyusub Horadize daxil oldu qesebeni Horadiz Demiryol Stansiyasini ve Araz cayi uzre vacib strateji hedef olan Xudaferin korpulerini qisa olsa da ele kecirdi Emeliyyata Sair Ramaldanov rehberlik edirdi Horadiz qerbde Cebrayil Qubadli Zengilan rayonlari ve simalda Fuzuliye geden yollarin muhum kesismesi idi Belelikle Azerbaycan Araz cayi uzerinde Horadiz demiryolunu ve simal istiqametinde Fuzuliye irelledi Azerbaycanin hucumunda 1993 cu ilin payizinda gelen Efqan mucahidleri de istirak edirdi Bezi melumatlara gore mucahidlerin hazirligi muntezem Azerbaycan ordusundan yuxari idi ve onlar esas rolu Horadizin Azerbaycan ordusuna ele kecmesinde oynayiblar Neticede Horadiz qesebesi Fuzuli rayonunun 21 kendi ve Cebrayil rayonunun Cocuq Mercanli kendi Azerbaycanin nezaretine kecdi Qorxmaz Eyvazov Fuzuli rayonu erazisinde geden doyusde ve Horadiz emeliyyati zamani esl igidlik gostermisdi Onu boluk komandiri teyin etmisdiler O Cocuq Mercanli kendi ugrunda geden doyusde qehremancasina sehid olub olumunden sonra Azerbaycanin Milli Qehremani adina layiq goruldu Azerbaycan terefinin verdiyi melumata gore Azerbaycan 21 min hektar sahe erazini nezareti altina kecirmisdir 1994 cu il yanvarin 5 de Azerbaycan Ordusunun esgerleri Horadize daxil olaraq Azerbaycan bayragini Horadiz seherine sancib Hemin doyuslerde tankci olan Sakir Bayramov doyuse doyuse sehere ilk daxil olanlardandir ve ermenilerin bayragini sokerek ayaqlar altina atib Horadiz seheri alinanda biz doyuse doyuse gelirdik Bizim sovetliyin qarsisinda heykel vardi Leninin heykeli Ermeni bayragini ora sancmisdi O bayragi men ordan cixartdim pasyolka da cekilis vardi apardim onlarin qarsilarina tulladim Amma bu terefde ermeni bayragini qara polkovnik vardi o cixartmisdi bizim bayragi sancmisdi Sakir BayramovNeticesi Yanvarin sonunda ermenilerin artan muqavimetini kecen Azerbaycan qosunlari Fuzuli ve Cebrayil rayon merkezinin yaxinligina catsalar da dusmenin eks hucumlari neticesinde dayandirilmisdir Buna baxmayaraq Horadiz emeliyyati Azerbaycan Ordusunun 1994 cu ilin qis kampaniyasinda kecirdiyi en ugurlu emeliyyat olub Horadiz emeliyyatinda misilsiz qehremanliq numuneleri gosterdiklerine gore 8 nefer Azerbaycanin Milli Qehremani adina layiq gorulmusdur Mirasi2012 ci il yanvarin 6 da doyuslerin kecmis uzvleri Bakida helak olan yoldaslarinin o cumleden Azerbaycanin Milli Qehremani Elxan Zulfuqarovun ve Yasamal batalyonunun komandiri Mirelekber Ibrahimovun xatiresini yad edib Sehidler xiyabanini ziyaret etmisler 2014 cu ilde Horadiz emeliyyatina filmi hesr olunub Hemcinin baxMurovdag emeliyyati Azadliq doyusu Horadiz emeliyyati film 2013 Istinadlar Ilahi adlar yurdu Cebrayil 1 www anl az www anl az 2022 03 31 tarixinde Istifade tarixi 26 avqust 2016 Cooley John K Unholy Wars Afghanistan America and International Terrorism London Pluto Press 2002 150 151 ISBN 0 7453 1917 3 Veterany osvobozhdeniya Goradiza sobralis na Allee shahidov Internews Azerbaijan 6 yanvar 2012 Istifade tarixi 26 avqust 2016 olu kecid Jiroxov Mixail Semena raspada vojny i konflikty na territorii byvshego SSSR Sankt Peterburq BHV Peterburg 2012 seh 278 279 ISBN 978 5 9775 0817 9 accessdate missing url Vynuzhdennye pereselency vpervye za poslednie 23 goda pobyvali v osvobozhdennom ot armyan sele report az report az 2018 07 05 tarixinde Istifade tarixi 26 avqust 2016 Ordumuz ermeni bayragini ayaqlar altina bele atmisdi oxu az oxu az 2022 01 04 tarixinde Istifade tarixi 26 avqust 2016 Status kvonun deyismemesi muharibe ehtimalini artirir www anl az www anl az 2021 11 14 tarixinde Istifade tarixi 26 avqust 2016 Sultanov Ziyeddin Horadiz emeliyyati Azad olunan dogma torpaq www anl az www anl az 2021 03 01 tarixinde Istifade tarixi 26 avqust 2016 Furman Dmitriy Azerbajdzhan i Rossiya obshestva i gosudarstva Letnij sad 2001 seh 449 accessdate missing url de Vaal Tomas Qara bag BBC 2005 2009 05 13 tarixinde Istifade tarixi 26 avqust 2016 Cernyavskiy Stanislav Novyj put Azerbajdzhana Moskva Azer Media Kniga i biznes 2002 seh 137 ISBN 5 212 00916 2 accessdate missing url Taarnby Michael The Mujahedin in Nagorno Karabakh A Case Studyin the Evolution of Global Jihad 2008 seh 7 2010 06 24 tarixinde Istifade tarixi 26 avqust 2016 Azerbaijan Seven years of conflict in Nagorno Karabakh 1994 seh 79 ISBN 1564321428 9781564321428 2021 01 12 tarixinde Istifade tarixi 26 avqust 2016 Azerbaycanin Milli Qehremanlari anl az anl az 2022 03 31 tarixinde Istifade tarixi 26 avqust 2016 news lent az news lent az 2020 09 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 avqust 2016 Boyuk qelebeye inamla senedli filminin teqdimati olmusdur anl az anl az 2020 09 21 tarixinde Istifade tarixi 26 avqust 2016 Xarici kecidlerHoradiz Emeliyyati ermeniler nece qacirlar yanvar 1994 cu il