Horadiz (müxtəlif adlarla Qoradiz və Qaradiz) — Azərbaycanın Füzuli rayonunda şəhər. Araz çayının sol sahilində, düzənlikdədir. Oykonim İran dillərindəki oura (qala, möhkəmləndirilmış yer) və dizə (qala) sözlərindən ibarətdir, "qala kənd" mənasındadır.
Şəhər | |
Horadiz | |
---|---|
azərb. Horadiz rus. Горадиз | |
Ölkə | Azərbaycan |
Region | Füzuli rayonu |
Rayon | Füzuli rayonu |
Başçı | Alı Alıyev |
Tarixi və coğrafiyası | |
Mərkəzin hündürlüyü | 160 m |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi | 7.600 nəfər (2019) |
Milli tərkibi | azərbaycanlı |
Rəsmi dili | Azərbaycan dili |
Rəqəmsal identifikatorlar | |
Poçt indeksi | AZ1900 |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
1993-cü ildə Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalına məruz qalıb. Azərbaycan Milli Ordusunun 1994-cü ildə keçirdiyi Horadiz əməliyyatı zamanı işğaldan azad edilib.
Adı sovet dövründən Qoradiz və ya Qaradiz deyə adlandırıldığından, yerli əhali hələdə şəhəri belə adlandırır.
Tarixi
Horadiz yaşayış məntəqəsi XIX əsrin sonunda Şuşa qəzasının tərkibinə daxil olub. Daha sonralar Horadizə şəhər tipli qəsəbə statusu verilib. Qarabağ müharibəsi dövründə qəsəbə ərazisində ağır döyüşlər gedib, qəsəbədəki bir çox evlər dağılıb, təsərrüfata böyük ziyan dəyib. 24 oktyabr 1993-cü ildə Ermənistan ordusu qəsəbəni Füzuli rayonu ilə birlikdə işğal edib. Azərbaycan ordusunun əks-hücumu nəticəsində (bax: Horadiz əməliyyatı) 1994-cü il yanvarın 5-də Horadiz işğaldan azad edilib. Azərbaycan Respublikası prezidentinin 23 oktyabr 2007-ci ildə verdiyi fərmana əsasən Horadizə şəhər statusu verilib.
Etimologiyası
Arxiv sənədində Yuxarı Qarabağın Dizaq nahiyəsində Horadis kimi qeyd olunmuşdur. "Qoradüz" adının danışıqda təhrifidir. Türk dillərində kora, qora, qura, monqolca xürz "yarım oturaq həyat tərzi keçirən maldarların qışlaq yerində müvəqqəti evləri və təsərrüfat", "gecələr malqara salqmaş üçün hasırlanmış yer" və düz (düzən yer) sözlərindən ibarətdir. Cənubi Qafqazın türk toponimiyasında kora (qora) sözü sonralar "kara" və "qara" formalarında bir sıra dərə, təpə və düzən adlarında əksini tapmışdır. XVII əsrdə Naxçıvanda Kürədiz. Şamaxı rayonunda Horadil (kora, qora və ərəb dilində tel "təpə" sözlərindən) dağ adında və Abşeronda Goradil (kora, qora və ərəbcə tel "təpə" sözlərindən) kənd adları mənaca eynidir.
Mədəniyyəti
Horadizdə XIX əsrdə tikilmiş məscid yerləşir. Horadiz şəhərində 3 tam orta ümumtəhsil məktəbi, 1 xəstəxana, xalçaçılıq kombinatı, çörək kombinatı, 1 poliklinika, 2 uşaq baxçası, , gənclər evi, 4 istirahət parkı, avtovağzal, rəsm qalereyası, xatirə parkları, şadlıq evi, bazar, mehmanxana, olimpiya kompleksi və müxtəlif dövlət və qeyri dövlət müəssisələri, digər əhəmiyyətli obyektlər yerləşir.
Əhali
Texniki problemlərə görə qrafiklər müvəqqəti olaraq söndürülüb. |
|
Şəhidləri
İqtisadiyyatı
Şəhərdə son illər bir çox obyektlər tikilmişdir. İdman Olimpiya Kompleksi, Bayraq muzeyi, Muğam mərkəzi, Gənclər evi, H. Əliyev Mərkəzi, YAP-nın inzibati binası, Təhsil şöbəsinin binası, Polis şöbəsi, Kənd Təsərrüfatı İstehsalatı İdarəsinin binası, Aqrolizinq ASC-nin inzibati binası, Dövlət Sığorta İdarəsinin binası, Rəsm Qalereyası, Diyarşünaslıq Muzeyi, İcra Hakimiyyətinin inzibati binası, Qonaq evi, Daşınmaz Əmlakın Dövlət Reyestri Xidməti İdarəsi, Statistika İdarəsi, Torpaq Xəritəçəkmə İdarəsi, DSMF, Qaz İstismar Sahəsinin binası, Seyesmoloji və elektrik stansiyası daxildir.
Qalereya
- Füzuli Rayon İcra Hakimiyyəti binası
- Gecə vaxtı Horadiz
- Qışda Horadiz
-
- Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsinə ucaldılmış abidə
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2020-06-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-03.
- Horadiz // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. 304. ISBN .
- B. Budaqov, Q. Qeybullayev Yuxarı Qarabağın Toponimləri Bakı,2005
- https://www.stat.gov.az/menu/6/statistical_yearbooks/source/demoqraphy_2019.zip.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Horadiz deqiqlesdirme Horadiz muxtelif adlarla Qoradiz ve Qaradiz Azerbaycanin Fuzuli rayonunda seher Araz cayinin sol sahilinde duzenlikdedir Oykonim Iran dillerindeki oura qala mohkemlendirilmis yer ve dize qala sozlerinden ibaretdir qala kend menasindadir SeherHoradizazerb Horadiz rus Goradiz39 26 52 sm e 47 20 11 s u Olke AzerbaycanRegion Fuzuli rayonuRayon Fuzuli rayonuBasci Ali AliyevTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 160 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 7 600 nefer 2019 Milli terkibi azerbaycanliResmi dili Azerbaycan diliReqemsal identifikatorlarPoct indeksi AZ1900Xeriteni goster gizle Horadiz Horadiz Vikianbarda elaqeli mediafayllarCebrayil qezasi 1 yanvar 1903 cu iller xeritesi Horadiz 1993 cu ilde Ermenistan Silahli Quvvelerinin isgalina meruz qalib Azerbaycan Milli Ordusunun 1994 cu ilde kecirdiyi Horadiz emeliyyati zamani isgaldan azad edilib Adi sovet dovrunden Qoradiz ve ya Qaradiz deye adlandirildigindan yerli ehali helede seheri bele adlandirir TarixiHoradiz yasayis menteqesi XIX esrin sonunda Susa qezasinin terkibine daxil olub Daha sonralar Horadize seher tipli qesebe statusu verilib Qarabag muharibesi dovrunde qesebe erazisinde agir doyusler gedib qesebedeki bir cox evler dagilib teserrufata boyuk ziyan deyib 24 oktyabr 1993 cu ilde Ermenistan ordusu qesebeni Fuzuli rayonu ile birlikde isgal edib Azerbaycan ordusunun eks hucumu neticesinde bax Horadiz emeliyyati 1994 cu il yanvarin 5 de Horadiz isgaldan azad edilib Azerbaycan Respublikasi prezidentinin 23 oktyabr 2007 ci ilde verdiyi fermana esasen Horadize seher statusu verilib EtimologiyasiArxiv senedinde Yuxari Qarabagin Dizaq nahiyesinde Horadis kimi qeyd olunmusdur Qoraduz adinin danisiqda tehrifidir Turk dillerinde kora qora qura monqolca xurz yarim oturaq heyat terzi keciren maldarlarin qislaq yerinde muveqqeti evleri ve teserrufat geceler malqara salqmas ucun hasirlanmis yer ve duz duzen yer sozlerinden ibaretdir Cenubi Qafqazin turk toponimiyasinda kora qora sozu sonralar kara ve qara formalarinda bir sira dere tepe ve duzen adlarinda eksini tapmisdir XVII esrde Naxcivanda Kurediz Samaxi rayonunda Horadil kora qora ve ereb dilinde tel tepe sozlerinden dag adinda ve Abseronda Goradil kora qora ve erebce tel tepe sozlerinden kend adlari menaca eynidir MedeniyyetiHoradizde XIX esrde tikilmis mescid yerlesir Horadiz seherinde 3 tam orta umumtehsil mektebi 1 xestexana xalcaciliq kombinati corek kombinati 1 poliklinika 2 usaq baxcasi gencler evi 4 istirahet parki avtovagzal resm qalereyasi xatire parklari sadliq evi bazar mehmanxana olimpiya kompleksi ve muxtelif dovlet ve qeyri dovlet muessiseleri diger ehemiyyetli obyektler yerlesir EhaliTexniki problemlere gore qrafikler muveqqeti olaraq sondurulub Il Sayi2012 7 1002019 7 600Sehidleri Araz Baxseliyev Vuqar Zamanov Refael Eliyev Ilqar BaxisovIqtisadiyyatiSeherde son iller bir cox obyektler tikilmisdir Idman Olimpiya Kompleksi Bayraq muzeyi Mugam merkezi Gencler evi H Eliyev Merkezi YAP nin inzibati binasi Tehsil sobesinin binasi Polis sobesi Kend Teserrufati Istehsalati Idaresinin binasi Aqrolizinq ASC nin inzibati binasi Dovlet Sigorta Idaresinin binasi Resm Qalereyasi Diyarsunasliq Muzeyi Icra Hakimiyyetinin inzibati binasi Qonaq evi Dasinmaz Emlakin Dovlet Reyestri Xidmeti Idaresi Statistika Idaresi Torpaq Xeritecekme Idaresi DSMF Qaz Istismar Sahesinin binasi Seyesmoloji ve elektrik stansiyasi daxildir QalereyaFuzuli Rayon Icra Hakimiyyeti binasi Gece vaxti Horadiz Qisda Horadiz Qehremanlar parki Xocali soyqirimi qurbanlarinin xatiresine ucaldilmis abideHemcinin baxHoradiz emeliyyatiIstinadlar Arxivlenmis suret 2020 06 07 tarixinde Istifade tarixi 2020 05 03 Horadiz Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti I cild Baki Serq Qerb 2007 304 ISBN 978 9952 34 155 3 B Budaqov Q Qeybullayev Yuxari Qarabagin Toponimleri Baki 2005 https www stat gov az menu 6 statistical yearbooks source demoqraphy 2019 zip Xarici kecidlerVikianbarda Horadiz ile elaqeli mediafayllar var