Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Xudafərin körpüləri — Azərbaycanı və Cənubi Azərbaycanı birləşdirən, Azərbaycanın Cəbrayıl rayonu ilə İranın Xudafərin şəhəri arasında yerləşən, Araz çayı üzərində salınmış iki körpü.
| Xudafərin körpüləri | |
|---|---|
 15 aşırımlı körpü 2006-cı ildə. | |
 | |
| Ölkə | |
| Yerləşir | Cəbrayıl rayonu, Xudafərin şəhristanı |
| Aidiyyatı | Şəddadilər |
| Sifarişçi | Fəzl bin Məhəmməd |
| Tikilmə tarixi | 1027 |
| Üslubu | Azərbaycan memarlığı |
| Uzunluğu | 130 m (11 aşırımlı) 200 m (15 aşırımlı) |
| Eni | 6 m (11 aşırımlı) 4.5 m (15 aşırımlı) |
| Aşırımları | 11 (birinci körpü) 15 (ikinci körpü) |
| İstinad nöm. | 12/13 |
| Kateqoriya | Körpü |
| Əhəmiyyəti | Dünya əhəmiyyətli |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Xudafərin körpüsü 1027-ci ildə Şəddadi hökmdarı Fəzl ibn Məhəmməd tərəfindən Rəvvadilərlə mübarizə aparmaq üçün inşa olunub.
Unikal memarlıq abidəsi olan körpüdə Azərbaycan memarlıq məktəbinin üslubu izlənilməkdədir. Ağa Məhəmməd şah Qacarın Azərbaycana yürüşü zamanı bir hissəsi uçurulsa da, sonradan bərpa edilmişdir. Təbii qayalar üzərində inşa edilən körpünün bir hissəsi dövrümüzə qədər gəlib çatıb.
Körpüdən bir qədər aralı daha bir körpü də vardır ki, bu körpü də Xudafərin adlanır. İkinci körpü 15 gözdən ibarət olmuş və XIII əsrdə, Elxanilər dövründə inşa edilmişdir. Hazırda həmin körpünün yalnız 3 aşırımı salamatdır.
Hər iki körpü İpək yolunun üzərində yerləşir.
Tarixən Azərbaycanın şimalı ilə cənubunu birləşdirən, Cəbrayıl rayonu ərazisində yerləşən Xudafərin körpüsü ölkəmizin qədim abidələrindən biridir. Körpü haqqında ilk məlumat VIII–IX əsrlərə aiddir.
Xudafərin körpüsü Cənubi Azərbaycanla Şimali Azərbaycanın orta əsr şəhərlərini birləşdirən karvan yolunun üstündə tikilib. O, həm də mühüm hərbi-strateji əhəmiyyət daşıyırdı. Araz çayının ən dar, qayalıqla əhatələnən yerində inşa edilmiş ilk körpü VIII əsrin sonu — IX əsrin əvvəllərindən başlayaraq, XIX əsrə kimi fəaliyyət göstərmişdir. Kərpic körpü isə XII əsrdə tikilmişdir.
Körpünü inşa etdirən şəxsin adı barədə tarixi mənbələrdə dəqiq yazılı məlumat yoxdur. Araşdırmaçıların çoxunun fikrincə, hər iki körpünün dayaqları çayın ortasında olan təbii sal daşlar üzərində qurulduğundan onlara "Xudafərin" adı verilib. Hələlik Xudafərin körpüləri sirlərini açmayıb. Tarixçilər sirlər arasında ünvansız dolaşaraq gah körpülərin səmtini dolaşıq salıb onları Culfa yaxınlığında abidə kimi göstərir, gah da 1027-ci ildə Şəddadi hökmdarı 1-ci Fəzl və I Şah Abbas tərəfindən tikildiyini deyirlər. Bu körpünün Hindistandan başlayaraq Yaxın və Orta Şərq ölkələri, Rusiya və Qərbi Avropa ölkələri arasında Azərbaycanın iqtisadi və mədəni əlaqələrinin inkişafında böyük əhəmiyyəti olub.
Xüdafərin körpüsünün Əhəməni imperiyası zamanında ağacdan tikilməsi və Eldənizlər dövləti zamanında isə daş və kərpiclə üzləndiyi güman edilir. Bəzi mənbələrdə isə ikinci körpünün (e.ə.558–529) ağacdan müvəqqəti qurğu kimi inşa edilməsi, Elxanilər dövləti zamanında (13-cü yüzil) isə daş və kərpiclə üzlənməsi haqqında mülahizələr yürüdülür. İran tarixçisi Həmdullah Qəzvini əsərlərində körpülərin adını "Xuda-Afərin" kimi yazır ki, bu da farsca "Allah tərəfindən yaradılmış", "Allaha Mərhəba" mənalarını verir. Qəzvini yazır ki, Xudafərin körpüsü Məhəmməd peyğəmbərin yaxın adamı olan Bəkir ibn Abdulla tərəfindən miladi tarixlə 736-cı ildə inşa etdirilib. Bəziləri isə iddia edir ki, həmin şəxs körpünü tikdirməyib, yalnız təmir etdirib.
Hazırda qəbul edilən tarixə görə, Xudafərin körpüsü 1027-ci ildə Şəddadi hökmdarı Məhəmməd oğlu Fəzl (Fəzl ibn Məhəmməd) tərəfindən inşa olunub. Ağa Məhəmməd şah Qacarın Azərbaycana yürüşü zamanı bir hissəsi uçurulsa da, sonradan bərpa edilmişdir. Araz çayı üzərində salınan iki Xudafərin körpüsündən birincisi "Baş Xudafərin körpüsü" adlanır. Onun uzunluğu 130, eni 6, hündürlüyü isə 12 metrdir. İkinci körpü isə 15 aşırımlı olmaqla uzunluğu 200, eni 4,5 metr, hündürlüyü 10 metrdir.
XII–XIII əsrlərdə Azərbaycanda bir sıra möhtəşəm körpülər salınıb. Bunlardan Araz çayı üzərindəki 15 aşırımlı (XII əsr) və 11 aşırımlı (XIII əsr) Xudafərin körpüləri, Qazaxda 4 aşırımlı Sınıq körpü (Qırmızı körpü, XII əsr), Gəncəçayın üzərində salınmış 3 körpü (qalıqları; XII–XIII əsrlər), Güney Azərbaycanında Minayə şəhəri yaxınlığında Qızılüzən çayı üzərindəki körpü (Qız körpüsü, XII əsr) və b. xüsusilə diqqəti cəlb edir. 1993-cü ildə mənfur ermənilərin ərazimizə soxulması nəticəsində körpüyə ciddi zərər dəymişdir, hazırda körpünün müəyyən hissəsi durur.
Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Xudafərin körpüsünün yerləşdiyi Cəbrayıl rayonunu 4 oktyabr 2020-ci ildə erməni işğalından azad edib.
Xudafərin körpüsü 18 oktyabr 2020-ci il tarixində Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edildi.
Yerləşmələri
Arazı "möcüzəli çay" adlandıran Yaqut Həməvi yazır: "Aranda, Araz boyunca min şəhər var." C. Qiyasi isə qeyd edir ki, şəhərlərin sayı şişirdilmiş olsa da, Arazın hər iki sahili köhnə çağlardan sıx yurdsalma şəbəkəsi ilə örtülmüşdür. Azərbaycanın bu daxili çayının coğrafi yeri də elədir ki, o, ölkəni qərbdən şərqə kəsərək iki hissəyə bölür Bu səbəblərə görə Arazın üstündə çoxlu körpülər inşa edilmişdir. Arazın su səviyyəsi və yatağında qayalıqların çox olması da, qədim körpü tikintisi üçün əlverişli idi.
Araz üzərində çoxlu körpülər atılsa da onlardan ən bəllisi Xudafərin körpüləridir. Xudafərin dərəsi Araz çayı yatağında ən əlverişli keçidlərdən biri olmuşdur. Belə ki, burada genişlənən çay yatağında iri qayalıq sahələri vardır. Qədim dövr və orta əsrlərdə həmin keçidin komunikasiya vasitəsi olaraq necə böyük rol oynadığına qayalıqlar üstündə ucaldılan iki qədim körpü şahidlik edir.
Körpülərin birləşdiyi hər iki sahil, gözəl dağlıq landşaftı olan yerdir. Bu təbiət abidəsinə üzvi olaraq daxil edilmiş körpülər insanın ətraf mühitlə qarşılıqlı münasibətinin uğurlu örnəyidir. Bu səbəbdən Xudafərin dərəsi təbiətin və tarixin dəyərli abidəsidir.
Hər iki körpünün özüllərinin antik dövrlə bağlılığı ehtimal edilir. Bu körpülər yüzillərcə transkontinental yollar üstündə yerləşib, təkcə ölkədaxili və ölkələrarası yollarda deyil, qitələrarası qarşılıqlı ilişgilərdə də yararlı olmuşdur. Müxtəlif çağlarda ayrı-ayrı xalqların və qüvvələrin yerdəyişməsini – miqrasiyasını istiqamətləndirən Xudafərin körpüləri Azərbaycan ellərinin baş köç yolunun – hər il güneydən Arrana və Qarabağa gedən güclü mövsüm axınlarının da qovşağı olmuşdur.
Onbeşaşırımlı körpü
Körpülərin böyüyü Xudafərin kəndində olub, 15 aşırımlıdır və Həmdullah Qəzvininin yazdığına görə onu "…hicri 15-ci ildə (639) Məhəmməd peyğəmbərin dostu Bəkr ibn Abdullah tikdirmişdir." Bəkr ibn Abdullah köhnə körpünü yenidən qurduğu kimi, onun ucaldığı körpü də sonralar dəfələrlə bərpa və təmir işlərinə məruz qalmışdır. İndiki onbeşaşırımlı körpü XII əsrin abidəsi sayılır.
Körpü tağlarının dayaqları təbii özüllər — qayalar üzərində ucaldığından aşırımlar müxtəlif ölçülü və sərbəst düzümlüdür. Bişmiş kərpic və çaydaşından tikilən onbeşaşırımlı körpünün tağları sivri biçimlidir. Körpünün ümumi uzunluğu 200 metrə yaxın, eni 4, 5 m, çay səviyyəsindən ən böyük hündürlüyü 12 m, ən iri tağ aşırımı 8, 70 m, ən kiçik tağ aşırımı 5, 80 m-dir.
Körpünün bütün tağları kərpicdən qurulduğu halda, əsas kütləsi çay daşındandır. Yuxarı qatda divar hörgüsü kərpicdən də aparılmışdır ki, bu da Arran memarlıq məktəbi üçün xarakterikdir. Bu iki materialın uyarlığı körpüyə özümlü bədiilik və konstruktiv görkəm verir.
Onbiraşırımlı körpü
Onbeşaşırımlı körpüdən 750 m qərbdə olan onbiraşırımlı körpü başdan-başa daşdan tikilmiş və yaxşı yonulmuş iri daş lövhələrlə üzlənmişdir. Araşdırmaçılar bu körpünün XIII yüzildə, Elxanilərin (Hülakülər) hakmiyyəti illərində antik dövr körpüsünün qalıqlar üzərində yenidən tikilməsi fikrindədirlər. Onun uzunluğu 130 metrə yaxın, eni 6 m, çay səviyyəsindən hündürlüyü 12 m-dir. Körpünün üç orta tağı sağ qalmış, sahil tağları isə XX yüzilin 30-cu illərndə Şimali və Cənubi Azərbaycan arasında əlaqələri kəsmək üçün İran və SSRİ-nin birgə qərarı ilə dağıdılmışdır. Həmin vaxtdan da yerli əhali körpüyə ikinci – Sınıq körpü adını da vermişdir.
Tikinti materialı və memarlıq biçinlərinə görə daha monumental görünən onbiraşırımlı körpüdə oyma naxışlı, dairəvi biçili daş bəzək lövhələri də aşkar edilmişdir. Böyük konstruktiv dayanaqlığı ilə yanaşı Xudafərin körpülərinin xüsusilə Sınıq körpünün güclü bədii ifadəliliyi də vardır. Onlar öz ətrafında Arazın hər iki sahilində olan Azərbaycan torpağındakı çoxlu mədəni dəyərləri – müxtəlif tipli memarlıq, tarix-arxeologiya və təbiət abidələrini birlşdirirdi. Ümumdünya əhəmiyyətli tarixi hadisələrlə bağlılığına, gözəl landşaftla üzvi birliyinə, yüksək memarlıq-mühəndis həlli və sair xüsusiyyətlərinə görə Xudafərin körpüləri Azərbaycan memarlığının universal dəyərli abidələridir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Худаферинские мосты (Xudafərin körpüləri) (rusca)". 2020-10-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-05-24.
- "Cəbrayıl işğaldan azad olundu". qafqazinfo.az (az.). 4 oktyabr 2020. 2020-10-11 tarixində . İstifadə tarixi: 4 oktyabr 2020.
- "President Ilham Aliyev: "Azerbaijani Army liberates Jabrayil city and several villages of the region"". APA.az (ingilis). 4 October 2020. 12 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 4 October 2020.
"Today, the Azerbaijani army liberated the city of Jabrayil and several villages in the region. Love to the Azerbaijani army! Karabakh is Azerbaijan!", President of Azerbaijan Ilham Aliyev wrote this on his Twitter page today, APA reports.
- C. Qiyasi – Nizami dövrünün memarlıq abidələri, Bakı, İşıq, 1991,səh 136
- C. Qiyasi – Nizami dövrünün memarlıq abidələri, Bakı, İşıq, 1991,səh 137
- C. Qiyasi – Nizami dövrünün memarlıq abidələri, Bakı, İşıq, 1991, səh 137
- C. Qiyasi – Nizami dövrünün memarlıq abidələri, Bakı, İşıq, 1991, səh 136
Xarici keçidlər
- Xudafərin körpüləri: Azərbaycanı birləşdirən rəmzi abidə
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xudaferin korpuleri Azerbaycani ve Cenubi Azerbaycani birlesdiren Azerbaycanin Cebrayil rayonu ile Iranin Xudaferin seheri arasinda yerlesen Araz cayi uzerinde salinmis iki korpu Xudaferin korpuleri15 asirimli korpu 2006 ci ilde 39 09 02 sm e 46 56 24 s u Olke Azerbaycan IranYerlesir Cebrayil rayonu Xudaferin sehristaniAidiyyati SeddadilerSifarisci Fezl bin MehemmedTikilme tarixi 1027Uslubu Azerbaycan memarligiUzunlugu 130 m 11 asirimli 200 m 15 asirimli Eni 6 m 11 asirimli 4 5 m 15 asirimli Asirimlari 11 birinci korpu 15 ikinci korpu Azerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 12 13KateqoriyaKorpuEhemiyyetiDunya ehemiyyetliXudaferin korpuleri Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiXudaferin korpusu 1027 ci ilde Seddadi hokmdari Fezl ibn Mehemmed terefinden Revvadilerle mubarize aparmaq ucun insa olunub Unikal memarliq abidesi olan korpude Azerbaycan memarliq mektebinin uslubu izlenilmekdedir Aga Mehemmed sah Qacarin Azerbaycana yurusu zamani bir hissesi ucurulsa da sonradan berpa edilmisdir Tebii qayalar uzerinde insa edilen korpunun bir hissesi dovrumuze qeder gelib catib Korpuden bir qeder arali daha bir korpu de vardir ki bu korpu de Xudaferin adlanir Ikinci korpu 15 gozden ibaret olmus ve XIII esrde Elxaniler dovrunde insa edilmisdir Hazirda hemin korpunun yalniz 3 asirimi salamatdir Her iki korpu Ipek yolunun uzerinde yerlesir Tarixen Azerbaycanin simali ile cenubunu birlesdiren Cebrayil rayonu erazisinde yerlesen Xudaferin korpusu olkemizin qedim abidelerinden biridir Korpu haqqinda ilk melumat VIII IX esrlere aiddir Xudaferin korpusu Cenubi Azerbaycanla Simali Azerbaycanin orta esr seherlerini birlesdiren karvan yolunun ustunde tikilib O hem de muhum herbi strateji ehemiyyet dasiyirdi Araz cayinin en dar qayaliqla ehatelenen yerinde insa edilmis ilk korpu VIII esrin sonu IX esrin evvellerinden baslayaraq XIX esre kimi fealiyyet gostermisdir Kerpic korpu ise XII esrde tikilmisdir Korpunu insa etdiren sexsin adi barede tarixi menbelerde deqiq yazili melumat yoxdur Arasdirmacilarin coxunun fikrince her iki korpunun dayaqlari cayin ortasinda olan tebii sal daslar uzerinde quruldugundan onlara Xudaferin adi verilib Helelik Xudaferin korpuleri sirlerini acmayib Tarixciler sirler arasinda unvansiz dolasaraq gah korpulerin semtini dolasiq salib onlari Culfa yaxinliginda abide kimi gosterir gah da 1027 ci ilde Seddadi hokmdari 1 ci Fezl ve I Sah Abbas terefinden tikildiyini deyirler Bu korpunun Hindistandan baslayaraq Yaxin ve Orta Serq olkeleri Rusiya ve Qerbi Avropa olkeleri arasinda Azerbaycanin iqtisadi ve medeni elaqelerinin inkisafinda boyuk ehemiyyeti olub Xudaferin korpusunun Ehemeni imperiyasi zamaninda agacdan tikilmesi ve Eldenizler dovleti zamaninda ise das ve kerpicle uzlendiyi guman edilir Bezi menbelerde ise ikinci korpunun e e 558 529 agacdan muveqqeti qurgu kimi insa edilmesi Elxaniler dovleti zamaninda 13 cu yuzil ise das ve kerpicle uzlenmesi haqqinda mulahizeler yurudulur Iran tarixcisi Hemdullah Qezvini eserlerinde korpulerin adini Xuda Aferin kimi yazir ki bu da farsca Allah terefinden yaradilmis Allaha Merheba menalarini verir Qezvini yazir ki Xudaferin korpusu Mehemmed peygemberin yaxin adami olan Bekir ibn Abdulla terefinden miladi tarixle 736 ci ilde insa etdirilib Bezileri ise iddia edir ki hemin sexs korpunu tikdirmeyib yalniz temir etdirib Hazirda qebul edilen tarixe gore Xudaferin korpusu 1027 ci ilde Seddadi hokmdari Mehemmed oglu Fezl Fezl ibn Mehemmed terefinden insa olunub Aga Mehemmed sah Qacarin Azerbaycana yurusu zamani bir hissesi ucurulsa da sonradan berpa edilmisdir Araz cayi uzerinde salinan iki Xudaferin korpusunden birincisi Bas Xudaferin korpusu adlanir Onun uzunlugu 130 eni 6 hundurluyu ise 12 metrdir Ikinci korpu ise 15 asirimli olmaqla uzunlugu 200 eni 4 5 metr hundurluyu 10 metrdir XII XIII esrlerde Azerbaycanda bir sira mohtesem korpuler salinib Bunlardan Araz cayi uzerindeki 15 asirimli XII esr ve 11 asirimli XIII esr Xudaferin korpuleri Qazaxda 4 asirimli Siniq korpu Qirmizi korpu XII esr Gencecayin uzerinde salinmis 3 korpu qaliqlari XII XIII esrler Guney Azerbaycaninda Minaye seheri yaxinliginda Qiziluzen cayi uzerindeki korpu Qiz korpusu XII esr ve b xususile diqqeti celb edir 1993 cu ilde menfur ermenilerin erazimize soxulmasi neticesinde korpuye ciddi zerer deymisdir hazirda korpunun mueyyen hissesi durur Azerbaycan Silahli Quvveleri Xudaferin korpusunun yerlesdiyi Cebrayil rayonunu 4 oktyabr 2020 ci ilde ermeni isgalindan azad edib Xudaferin korpusu 18 oktyabr 2020 ci il tarixinde Azerbaycan Silahli Quvveleri terefinden isgaldan azad edildi YerlesmeleriArazi mocuzeli cay adlandiran Yaqut Hemevi yazir Aranda Araz boyunca min seher var C Qiyasi ise qeyd edir ki seherlerin sayi sisirdilmis olsa da Arazin her iki sahili kohne caglardan six yurdsalma sebekesi ile ortulmusdur Azerbaycanin bu daxili cayinin cografi yeri de eledir ki o olkeni qerbden serqe keserek iki hisseye bolur Bu sebeblere gore Arazin ustunde coxlu korpuler insa edilmisdir Arazin su seviyyesi ve yataginda qayaliqlarin cox olmasi da qedim korpu tikintisi ucun elverisli idi Araz uzerinde coxlu korpuler atilsa da onlardan en bellisi Xudaferin korpuleridir Xudaferin deresi Araz cayi yataginda en elverisli kecidlerden biri olmusdur Bele ki burada genislenen cay yataginda iri qayaliq saheleri vardir Qedim dovr ve orta esrlerde hemin kecidin komunikasiya vasitesi olaraq nece boyuk rol oynadigina qayaliqlar ustunde ucaldilan iki qedim korpu sahidlik edir Korpulerin birlesdiyi her iki sahil gozel dagliq landsafti olan yerdir Bu tebiet abidesine uzvi olaraq daxil edilmis korpuler insanin etraf muhitle qarsiliqli munasibetinin ugurlu orneyidir Bu sebebden Xudaferin deresi tebietin ve tarixin deyerli abidesidir Her iki korpunun ozullerinin antik dovrle bagliligi ehtimal edilir Bu korpuler yuzillerce transkontinental yollar ustunde yerlesib tekce olkedaxili ve olkelerarasi yollarda deyil qitelerarasi qarsiliqli ilisgilerde de yararli olmusdur Muxtelif caglarda ayri ayri xalqlarin ve quvvelerin yerdeyismesini miqrasiyasini istiqametlendiren Xudaferin korpuleri Azerbaycan ellerinin bas koc yolunun her il guneyden Arrana ve Qarabaga geden guclu movsum axinlarinin da qovsagi olmusdur Onbesasirimli korpu15 asirimli Xudaferin korpusu Korpulerin boyuyu Xudaferin kendinde olub 15 asirimlidir ve Hemdullah Qezvininin yazdigina gore onu hicri 15 ci ilde 639 Mehemmed peygemberin dostu Bekr ibn Abdullah tikdirmisdir Bekr ibn Abdullah kohne korpunu yeniden qurdugu kimi onun ucaldigi korpu de sonralar defelerle berpa ve temir islerine meruz qalmisdir Indiki onbesasirimli korpu XII esrin abidesi sayilir Korpu taglarinin dayaqlari tebii ozuller qayalar uzerinde ucaldigindan asirimlar muxtelif olculu ve serbest duzumludur Bismis kerpic ve caydasindan tikilen onbesasirimli korpunun taglari sivri bicimlidir Korpunun umumi uzunlugu 200 metre yaxin eni 4 5 m cay seviyyesinden en boyuk hundurluyu 12 m en iri tag asirimi 8 70 m en kicik tag asirimi 5 80 m dir Korpunun butun taglari kerpicden quruldugu halda esas kutlesi cay dasindandir Yuxari qatda divar horgusu kerpicden de aparilmisdir ki bu da Arran memarliq mektebi ucun xarakterikdir Bu iki materialin uyarligi korpuye ozumlu bediilik ve konstruktiv gorkem verir Onbirasirimli korpuOn bir asirimli Xudaferin korpusu 2023 cu ilde Onbesasirimli korpuden 750 m qerbde olan onbirasirimli korpu basdan basa dasdan tikilmis ve yaxsi yonulmus iri das lovhelerle uzlenmisdir Arasdirmacilar bu korpunun XIII yuzilde Elxanilerin Hulakuler hakmiyyeti illerinde antik dovr korpusunun qaliqlar uzerinde yeniden tikilmesi fikrindedirler Onun uzunlugu 130 metre yaxin eni 6 m cay seviyyesinden hundurluyu 12 m dir Korpunun uc orta tagi sag qalmis sahil taglari ise XX yuzilin 30 cu illernde Simali ve Cenubi Azerbaycan arasinda elaqeleri kesmek ucun Iran ve SSRI nin birge qerari ile dagidilmisdir Hemin vaxtdan da yerli ehali korpuye ikinci Siniq korpu adini da vermisdir Tikinti materiali ve memarliq bicinlerine gore daha monumental gorunen onbirasirimli korpude oyma naxisli dairevi bicili das bezek lovheleri de askar edilmisdir Boyuk konstruktiv dayanaqligi ile yanasi Xudaferin korpulerinin xususile Siniq korpunun guclu bedii ifadeliliyi de vardir Onlar oz etrafinda Arazin her iki sahilinde olan Azerbaycan torpagindaki coxlu medeni deyerleri muxtelif tipli memarliq tarix arxeologiya ve tebiet abidelerini birlsdirirdi Umumdunya ehemiyyetli tarixi hadiselerle bagliligina gozel landsaftla uzvi birliyine yuksek memarliq muhendis helli ve sair xususiyyetlerine gore Xudaferin korpuleri Azerbaycan memarliginin universal deyerli abideleridir Hemcinin baxXudaferin su anbari Xudaferin SESIstinadlar Hudaferinskie mosty Xudaferin korpuleri rusca 2020 10 19 tarixinde Istifade tarixi 2009 05 24 Cebrayil isgaldan azad olundu qafqazinfo az az 4 oktyabr 2020 2020 10 11 tarixinde Istifade tarixi 4 oktyabr 2020 President Ilham Aliyev Azerbaijani Army liberates Jabrayil city and several villages of the region APA az ingilis 4 October 2020 12 October 2020 tarixinde Istifade tarixi 4 October 2020 Today the Azerbaijani army liberated the city of Jabrayil and several villages in the region Love to the Azerbaijani army Karabakh is Azerbaijan President of Azerbaijan Ilham Aliyev wrote this on his Twitter page today APA reports C Qiyasi Nizami dovrunun memarliq abideleri Baki Isiq 1991 seh 136 C Qiyasi Nizami dovrunun memarliq abideleri Baki Isiq 1991 seh 137 C Qiyasi Nizami dovrunun memarliq abideleri Baki Isiq 1991 seh 137 C Qiyasi Nizami dovrunun memarliq abideleri Baki Isiq 1991 seh 136Xarici kecidlerXudaferin korpuleri Azerbaycani birlesdiren remzi abide