Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Azərbaycan ərazisində yaşayan azsaylı xalqlar — 2009-cu ilin siyahıya alınmasına görə Azərbaycan əhalisinin 8,4 faizini milli azlıqlar, azsaylı xalqlar və etnik qrupların nümayəndələri təşkil edir.
Yəhudilər
Yəhudilər XVI əsrdə İrandan gəlmişlər. Onların yeganə varisləri olan dağ yəhudiləri təkcə Quba rayonundakı Qırmızı Qəsəbədə kompakt halında, Oğuz rayon mərkəzində və Bakıda yaşayırlar. Dağ yəhudilərinin ənənəvi məşğuliyyəti əkinçilik, xırda ticarət, toxuculuq və sənətkarlıq olmuşdur. Yəhudilər hazırda Bakı, Sumqayıt, Quba, Oğuz və Göyçay rayonunda yaşayırlar. Quba rayonunda yerləşən Qırmızı qəsəbə dünyada dağ yəhudilərinin əhalisinin sayına görə ən sıx yaşadığı ərazidir.
Yəhudilik Azərbaycanda tarixən dağ yəhudiləri ilə təmsil olunmuşdur. Moisey Kalankatlı dağ yəhudilərinin Qafqaza gəlişini e.ə. I əsrə aid edir. Tədqiqatçıların bu barədə fikirləri fərqlidir. Bir fikrə görə, ən qədim yəhudi icmalarından olan dağ yəhudiləri mənşəcə bir vaxtlar Assuriya və Babil şahları tərəfindən Fələstindən çıxarılmış və Midiyada məskunlaşdırılmış İsrail yəhudiləri nəslindəndirlər. Onların əcdadları yəhudiliyə ilk iman gətirmiş insanlar olmuşlar. Elə Midiyada ikən onlar tatlarla qaynayıb qarışmışlar. Bunun təsiri altında dağ yəhudiləri fars dilinin qədim arami və yəhudi sözləri ilə qatışıq bir ləhcəsi olan tat dilində danışırlar. Dağ yəhudiləri Azərbaycanda 3 yerli qrupa bölünür:
• qubalılar (о) — Azərbaycanın Quba rayonu, əsasən Qırmızı Qəsəbə • şirvanlılar (şirvoni) — а şimal-şərqi, Şamaxı rayonunun keçmiş Müci kəndi, habelə Bakı • oğuzlular — Oğuz şəhəri, Gəncə, İsmayıllı, Şamaxı.
Talışlar
Azərbaycan Respublikasının cənub-şərqində, əsasən Lənkəran, Astara, Masallı və Lerik rayonlarında və eləcə də İranın şimalında yaşayan xalqdır. İran dil ailəsinə mənsub olan talış dilində danışırlar. Keçmiş sovet alimləri talışları yerli əhali hesab edirdilər. Belə ki, onlar talışları Azərbaycanın ən qədim yerli tayfalarından olan kadusilərin nəsli hesab edirdilər. Talışların maddi və mənəvi mədəniyyətləri azərbaycanlılardan bir o qədər də fərqlənmir.
Kürdlər
Kürdlər hazırda Naxçıvan MR-nın Culfa rayonunun Teyvaz kəndində və Şərur rayonunun Dərəkənd kəndində yaşayırlar, həmçinin erməni işğalına qədər Laçın (Kamallı, Qarakeçdi, Çıraqlı və Minkənd kəndləri), Kəlbəcər (Ağcakənd, Zar kəndlərində tam şəkildə digər kəndlərdə isə qarışıq şəkildə), Qubadlı (Zilanlı kəndi) rayonlarında da kürdlər yaşayırdılar. Kürdlər İran dil ailəsinə məxsus kürd dilində danışırlar.
Tatlar
Azərbaycanın əsasən Quba, Xızı və Xaçmaz rayonlarında və bəzi Bakı kəndlərində yaşayan azsaylı xalqdır. Bəzi tədqiqatçıların fikrincə, Xəzər dənizinin qərb sahili boyunca Abşerondan Dərbəndədək məskunlaşmış tatlar buraya köçürülmüş qədim iranlıların qalıqlarıdır.
Avarlar
Avarlar Dağıstan Respublikasında ən böyük, Azərbaycan Respublikasının əsasən Zaqatala və Balakən rayonlarında yaşayan Qafqaz xalqlarından biridir. Şimali Qafqaz dil ailəsinə məxsus olan Avar dilində danışırlar. Azərbaycanda avarlar əsasən Balakən rayonunun Qabaqçöl qəsəbəsində, Mahamalar, Mazımqara, Qaysa, Beçeqarbinə, Beretbinə, Cederovtala, Çorçorbinə, Hetovlar, Xalatala, İsaxlıgirmə, Katex, Kilsəbuqov, Kortala, Qasbinə(Qarsibinə), Mazımçay, Meşəşambul, Mollaçıbinə, Poçtbinə, Püştətala, Roçəhməd, Solban(Zalban), Şambul, Şambulbinə, Şərif, Yeni Şərif və s. kəndlərində, Zaqatala rayonunun Danaçı(Dinçi), Uzuntala, Ziliban, Mazıx, Car, Axaxdərə, Abaəli, Aşağı Çardaxlar, Yuxarı Çardaxlar, Beretbinə (Zaqatala), Çökəkoba, Dardoqqaz, Göyəm, Höytala, Kebeloba, Maqov, Paşan, Fındıqlı, Vöhtala, Yolayrıc(Nuxbik) və s. kəndlərində, həmçinin Zaqatala, Balakən və Bakı şəhərlərində yaşayırlar. İslam dininə etiqad edirlər.
Saxurlar
Saxurlar Azərbaycanın qədim xalqlarından biridir. Qafqaz Albaniyasında yaşamış "cibqi" tayfasının varisləri sayılır. Zaqatalanın Mamrux, Gözbarax, Qaxın Qum, Ləkit, Kötüklü kəndlərində qədim Alban məbədləri günümüzə qədər gəlib çatmışdır. Buda Saxurların Azərbaycanın qədim xalqı olmasını birdaha təsdiq edir. Dilləri Qafqaz dil ailəsinin Nax-Dağısdan qurupuna onuda Ləzgi yarım qrupuna daxildir. Zaqatalanın Suvagil, Dağlı Mamrux, Gözbarax, Ələsgər, Mişleş, Qaxın Qum, Kötüklü və o cümlədən Dağıstanın Leq, Saxur, Baş Muxax, Attal, Qelmes, və.s kəndlərində yaşayırlar. Özlərini öz dillərində etimaloji mənası "dağlılar" olan "Yikbı" adlandırırlar. Onlar azərbaycanlılarla qaynayıb qarışmış, Azərbaycan dilinə, mədəniyyətinə yiyələnmişlər. Saxurlar dağlıq ərazilərdə yaşadıqlarına görə maldarlıq və sənətkarlıqla məşğul olmuşlar. Onların mətbəxi müxtəlif yeməklərlə zəngindir. Xəmir xörəkləri isə onların ən çox sevdikləri yeməklərdən sayılır. Uzun əsrlər boyu azərbaycan türkləri ilə bir yerdə yaşayan saxurlar toy adətlərində də özünəməxsusluqlarını qoruyubsaxlaya bilmişlər. İslam dininə etiqad edirlər. 1992-ci ildən Azərbaycanda saxurların sosial-mədəni inkişafına, adət-ənənələri, dilinin, mədəniyyətinin təbliğinə xidmət göstərən Saxur Mədəniyyət Mərkəzi fəaliyyət göstərir.
Şahdağ xalqları
Şahdağ xalqları və ya Şahdağ milli etnik qrupuna daxil olan etnoslar Quba rayonunun Buduq, Cek, Əlik, Haput, Qrız, Xınalıq və Yergüc kəndlərinin adlarına müvafiq olaraq buduqlular,ceklilər,əliklilər, haputlular,qrızlılar, xınalıqlılar,yergüclülər adlanır. Say etibarilə az olsalar da, bu kəndlərin hərəsinin əhalisi ayrı-ayrılıqda bir etnik qrupdur.
Ləzgilər
Qafqaz xalqlardan biri, Dağıstan və Azərbaycanda yaşayırlar. Azərbaycanda əsasən Qusar, Quba, Xaçmaz rayonları ərazisində kompakt halda, eləcə də Bakı, Gəncə, Sumqayıt və Mingəçevir şəhərlərində, Qəbələ, İsmayıllı, Oğuz, Göyçay rayonlarında yaşayırlar. Ləzgilər Azərbaycan əhalisinin 2,2%-ni təşkil edir. Onların əksəriyyəti islam dininə etiqad edir. 1993-cü ildən başlayaraq ləzgi dilində dərsliklər çap edilməyə başlanmışdır. Onlar sıx yaşadıqları Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonunun iqtisadi inkişafında mühüm rol oynayırlar.
Rutullar
Azərbaycanda və Rusiyada etnik qrup. İslam dininə etiqad edirlər. İslam dini rutullar arasında 7-ci əsrdən etibarən, ərəblərin Qafqaza gəlişi ilə yayılmağa başlamışdır. Əsas dilləri rutul dilidir. Bununla bərabər rutullar yaşadıqları ölkələrin də dillərini çox yaxşı səviyyədə bilirlər (müvafiq olaraq azərbaycan və rus dillərini).
Azərbaycanda əsasən Şəki şəhərinin Şin və Qaynarca kəndlərində yaşayırlar. Dil etibarilə saxur dilinə yaxın dildə danışırlar. Lakin rutulların da ədəbi dili Azərbaycan dilidir.
Malakanlar
Hazırda Azərbaycanda malakanlar, əsasən Bakı, Sumqayıt, Şamaxı, İsmayıllı, Gədəbəy və Qubada yaşayırlar.
İlk malakan icmaları Azərbaycanda XVIII əsrin ortalarında meydana gəlmişdir. Onları bura Rusiyadan, pravoslav kilsəsinin əleyhinə çıxdıqlarına görə sürgün etmişdilər.
Azərbaycanda məşhur olan İsmayıllı rayonunun İvanovka kəndində vaxtilə Rusiyadan bu diyara köçüb gəlmiş malakanların nəslinin davamçıları yaşayır.
İngiloylar
Əsasən Azərbaycanın Qax və Zaqatala rayonları ərazisində yaşayırlar. I Şah Abbasın dövründə müsəlmanlığı qəbul etmişlər. Bu qrupun nümayəndələrindən əsasən müsəlmanlar və çox az hissəsi xristianlar gürcü dilinin cənub dialektində danışırlar. Böyük Qafqaz dağlarının dağətəyi bölgəsində yaşayan ingiloyların əsas məşğuliyyət sferası tütünçülük, taxılçılıq, üzümçülük, qərzəkli meyvəçilik və heyvandarlıqdır.
Qaraçılar
Köçəri xalqlardan biri. Hind-Avropa mənşəlidirlər. Qaraçılara bütün Avrasiya materikində rast gəlinir. Azərbaycanda qaraçılar Balakən ərazisinə I Şah Abbasın köçürmə siyasəti dövründə yerli tayfaların qiyamlarının qarşısını almaq məqsədilə köçürülüblər. Əsasən Şambulbinə, Gülüzənbinə, Məlikzadə kəndlərində yaşayırlar. Balakəndəki qaraçılar farsdillidir. Bundan başqa, qaraçılar Şamaxı, Yevlax rayonlarında və Borçalıda yaşayırlar.
Qaraçılar tarixən köçəri həyat tərzi sürmüşlər. Ənənəvi olaraq atçılıqla və maldarlıqla yanaşı, həm də öz dədə-baba sənətləri olan nalbəndlik, xırda məişət avadanlıqları, kənd təsərrüfatı (torpaqda işləmək üçün) alətləri istehsalı ilə məşğul olmuşlar.
Aşşurlar
Azərbaycanda yaşayan etnik qruplardan biridir. Qədim kökləri İran və Türkiyə ərazisində məskunlaşmış aşşurlarla bağlıdır. Hal-hazırda Azərbaycanın Zaqatala zonasında kiçik bir etnik qrup kimi məskunlaşmışlar.
Udilər
Dünyanın etnik xəritəsində udi (bəzi mənbələrdə udin) adlı etnos yalnız Azərbaycanın ərazisində mövcuddur. Udilər Qafqazın qədim sakinlərindəndir, dilləri Qafqaz dilləri ailəsinin ləzgi yarımqrupuna məxsus olmuş, çoxlu qədim ünsürləri qoruyub saxlaya bilmişlər. Udi dilinin əlifbası yoxdur. Azərbaycanın köklü, aborigen azsaylı xalqlarından biridir. Bu etnos qədim Qafqaz Albaniyasının Uti əyalətində, XIX əsrdə isə Nuxa (indiki Şəki rayonu) bölgəsinin bir neçə yaşayış məskənində məskunlaşmışdır. Müasir dövrdə başlıca olaraq Qəbələ rayonunun Nic kəndində və qismən də Oğuz rayon mərkəzində yaşayırlar. Qəbələ rayonlarının ərazisində (1999-cu ildə aparılmış siyahıyaalmaya əsasən 4066 nəfər) yaşamışlar. Tarixən Günəşə, Aya sitayiş edən udilər IV əsrin əvvəllərində xristianlığı qəbul etmiş və bu günə kimi dinini saxlamışlar.
Almanlar
Azərbaycanda yaşayan almanları ruslar 1819-cu ildə Vyutenberq krallığından köçürmüşlər. İlk dəfə Yelizavetpolda (Gəncə), sonra onun yaxınlığındakı Yelenendorfda (Göygöl), Hacıkənddə, Şəmkirdə, Bakıda vəs. ərazilərdə məskunlaşmışlar. Almanlar Azərbaycanda alman mədəniyyətini, təhsilini, həmçinin üzümçülüyü, şərabçılığı, tikinti-inşaat işlərini inkişaf etdirmişlər. Böyük Vətən müharibəsindən sonra almanların yüksək inkişafını görən Sovet imperiyası onları Sibirə və Qazaxıstana sürgün etmişdir.
Ruslar
XIX əsrdə Azərbaycana köçürülən rus əhalisini iki qrupa bölmək olar. Həmin əsrin 70–80-ci illərindən sonra burada məskunlaşan rusların bir qismi müflisləşmiş və yerlərdə torpaqdan məhrum olmuş kəndlilər, digər qrup isə xristian dininin müxtəlif cərəyanlarına məxsus olan təriqətçilər idi. XX əsrin 20–30-cu illərində respublikaya rusların miqrasiyası güclü olmuşdur. Onlar təsərrüfatın müxtəlif sahələrinə aid mütəxəssislərdən, alimlərdən, fəhlələrdən ibarət idi. 1989-cu ildən sonra rusların kütləvi emiqrasiyası baş vermiş, 1999-cu ilə qədər respublikada onların sayı 250 min nəfər azalmışdır.
Mənbə
İstinadlar
- "Будухцы. www.terra.su". 2014-09-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-10-26.
- "Большая Энциклопедия в 62 томах: Джеки". 2012-07-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-10-26.
- "Джеки. www.terra.su". 2014-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-10-26.
- "Большая Энциклопедия в 62 томах: Хапутлинцы". 2011-08-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-10-26.
- "Хапутлинцы. www.terra.su". 2014-09-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-10-26.
- "Большая Энциклопедия в 62 томах: Хиналугцы". 2011-08-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-10-26.
- "Хиналугцы. www.terra.su". 2014-09-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-10-26.
- "Ергюджцы. www.terra.su". 2014-09-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-10-26.
- Большая Энциклопедия в 62 томах: Ергюджцы [ölü keçid]
- Öz adət-ənənələrinə sadiq buduqlular www.anl.az 2016-03-04 at the Wayback Machine (az.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Azerbaycan erazisinde yasayan azsayli xalqlar 2009 cu ilin siyahiya alinmasina gore Azerbaycan ehalisinin 8 4 faizini milli azliqlar azsayli xalqlar ve etnik qruplarin numayendeleri teskil edir YehudilerYehudiler XVI esrde Irandan gelmisler Onlarin yegane varisleri olan dag yehudileri tekce Quba rayonundaki Qirmizi Qesebede kompakt halinda Oguz rayon merkezinde ve Bakida yasayirlar Dag yehudilerinin enenevi mesguliyyeti ekincilik xirda ticaret toxuculuq ve senetkarliq olmusdur Yehudiler hazirda Baki Sumqayit Quba Oguz ve Goycay rayonunda yasayirlar Quba rayonunda yerlesen Qirmizi qesebe dunyada dag yehudilerinin ehalisinin sayina gore en six yasadigi erazidir Yehudilik Azerbaycanda tarixen dag yehudileri ile temsil olunmusdur Moisey Kalankatli dag yehudilerinin Qafqaza gelisini e e I esre aid edir Tedqiqatcilarin bu barede fikirleri ferqlidir Bir fikre gore en qedim yehudi icmalarindan olan dag yehudileri mensece bir vaxtlar Assuriya ve Babil sahlari terefinden Felestinden cixarilmis ve Midiyada meskunlasdirilmis Israil yehudileri neslindendirler Onlarin ecdadlari yehudiliye ilk iman getirmis insanlar olmuslar Ele Midiyada iken onlar tatlarla qaynayib qarismislar Bunun tesiri altinda dag yehudileri fars dilinin qedim arami ve yehudi sozleri ile qatisiq bir lehcesi olan tat dilinde danisirlar Dag yehudileri Azerbaycanda 3 yerli qrupa bolunur qubalilar o Azerbaycanin Quba rayonu esasen Qirmizi Qesebe sirvanlilar sirvoni a simal serqi Samaxi rayonunun kecmis Muci kendi habele Baki oguzlular Oguz seheri Gence Ismayilli Samaxi TalislarAzerbaycan Respublikasinin cenub serqinde esasen Lenkeran Astara Masalli ve Lerik rayonlarinda ve elece de Iranin simalinda yasayan xalqdir Iran dil ailesine mensub olan talis dilinde danisirlar Kecmis sovet alimleri talislari yerli ehali hesab edirdiler Bele ki onlar talislari Azerbaycanin en qedim yerli tayfalarindan olan kadusilerin nesli hesab edirdiler Talislarin maddi ve menevi medeniyyetleri azerbaycanlilardan bir o qeder de ferqlenmir KurdlerKurdler hazirda Naxcivan MR nin Culfa rayonunun Teyvaz kendinde ve Serur rayonunun Derekend kendinde yasayirlar hemcinin ermeni isgalina qeder Lacin Kamalli Qarakecdi Ciraqli ve Minkend kendleri Kelbecer Agcakend Zar kendlerinde tam sekilde diger kendlerde ise qarisiq sekilde Qubadli Zilanli kendi rayonlarinda da kurdler yasayirdilar Kurdler Iran dil ailesine mexsus kurd dilinde danisirlar TatlarAzerbaycanin esasen Quba Xizi ve Xacmaz rayonlarinda ve bezi Baki kendlerinde yasayan azsayli xalqdir Bezi tedqiqatcilarin fikrince Xezer denizinin qerb sahili boyunca Abserondan Derbendedek meskunlasmis tatlar buraya kocurulmus qedim iranlilarin qaliqlaridir AvarlarAvarlar Dagistan Respublikasinda en boyuk Azerbaycan Respublikasinin esasen Zaqatala ve Balaken rayonlarinda yasayan Qafqaz xalqlarindan biridir Simali Qafqaz dil ailesine mexsus olan Avar dilinde danisirlar Azerbaycanda avarlar esasen Balaken rayonunun Qabaqcol qesebesinde Mahamalar Mazimqara Qaysa Beceqarbine Beretbine Cederovtala Corcorbine Hetovlar Xalatala Isaxligirme Katex Kilsebuqov Kortala Qasbine Qarsibine Mazimcay Mesesambul Mollacibine Poctbine Pustetala Rocehmed Solban Zalban Sambul Sambulbine Serif Yeni Serif ve s kendlerinde Zaqatala rayonunun Danaci Dinci Uzuntala Ziliban Mazix Car Axaxdere Abaeli Asagi Cardaxlar Yuxari Cardaxlar Beretbine Zaqatala Cokekoba Dardoqqaz Goyem Hoytala Kebeloba Maqov Pasan Findiqli Vohtala Yolayric Nuxbik ve s kendlerinde hemcinin Zaqatala Balaken ve Baki seherlerinde yasayirlar Islam dinine etiqad edirler SaxurlarSaxurlar Azerbaycanin qedim xalqlarindan biridir Qafqaz Albaniyasinda yasamis cibqi tayfasinin varisleri sayilir Zaqatalanin Mamrux Gozbarax Qaxin Qum Lekit Kotuklu kendlerinde qedim Alban mebedleri gunumuze qeder gelib catmisdir Buda Saxurlarin Azerbaycanin qedim xalqi olmasini birdaha tesdiq edir Dilleri Qafqaz dil ailesinin Nax Dagisdan qurupuna onuda Lezgi yarim qrupuna daxildir Zaqatalanin Suvagil Dagli Mamrux Gozbarax Elesger Misles Qaxin Qum Kotuklu ve o cumleden Dagistanin Leq Saxur Bas Muxax Attal Qelmes ve s kendlerinde yasayirlar Ozlerini oz dillerinde etimaloji menasi daglilar olan Yikbi adlandirirlar Onlar azerbaycanlilarla qaynayib qarismis Azerbaycan diline medeniyyetine yiyelenmisler Saxurlar dagliq erazilerde yasadiqlarina gore maldarliq ve senetkarliqla mesgul olmuslar Onlarin metbexi muxtelif yemeklerle zengindir Xemir xorekleri ise onlarin en cox sevdikleri yemeklerden sayilir Uzun esrler boyu azerbaycan turkleri ile bir yerde yasayan saxurlar toy adetlerinde de ozunemexsusluqlarini qoruyubsaxlaya bilmisler Islam dinine etiqad edirler 1992 ci ilden Azerbaycanda saxurlarin sosial medeni inkisafina adet eneneleri dilinin medeniyyetinin tebligine xidmet gosteren Saxur Medeniyyet Merkezi fealiyyet gosterir Sahdag xalqlariEsas meqale Sahdag xalqlari Sahdag xalqlari ve ya Sahdag milli etnik qrupuna daxil olan etnoslar Quba rayonunun Buduq Cek Elik Haput Qriz Xinaliq ve Yerguc kendlerinin adlarina muvafiq olaraq buduqlular cekliler elikliler haputlular qrizlilar xinaliqlilar yergucluler adlanir Say etibarile az olsalar da bu kendlerin heresinin ehalisi ayri ayriliqda bir etnik qrupdur LezgilerQafqaz xalqlardan biri Dagistan ve Azerbaycanda yasayirlar Azerbaycanda esasen Qusar Quba Xacmaz rayonlari erazisinde kompakt halda elece de Baki Gence Sumqayit ve Mingecevir seherlerinde Qebele Ismayilli Oguz Goycay rayonlarinda yasayirlar Lezgiler Azerbaycan ehalisinin 2 2 ni teskil edir Onlarin ekseriyyeti islam dinine etiqad edir 1993 cu ilden baslayaraq lezgi dilinde derslikler cap edilmeye baslanmisdir Onlar six yasadiqlari Quba Xacmaz iqtisadi rayonunun iqtisadi inkisafinda muhum rol oynayirlar RutullarAzerbaycanda ve Rusiyada etnik qrup Islam dinine etiqad edirler Islam dini rutullar arasinda 7 ci esrden etibaren ereblerin Qafqaza gelisi ile yayilmaga baslamisdir Esas dilleri rutul dilidir Bununla beraber rutullar yasadiqlari olkelerin de dillerini cox yaxsi seviyyede bilirler muvafiq olaraq azerbaycan ve rus dillerini Azerbaycanda esasen Seki seherinin Sin ve Qaynarca kendlerinde yasayirlar Dil etibarile saxur diline yaxin dilde danisirlar Lakin rutullarin da edebi dili Azerbaycan dilidir MalakanlarHazirda Azerbaycanda malakanlar esasen Baki Sumqayit Samaxi Ismayilli Gedebey ve Qubada yasayirlar Ilk malakan icmalari Azerbaycanda XVIII esrin ortalarinda meydana gelmisdir Onlari bura Rusiyadan pravoslav kilsesinin eleyhine cixdiqlarina gore surgun etmisdiler Azerbaycanda meshur olan Ismayilli rayonunun Ivanovka kendinde vaxtile Rusiyadan bu diyara kocub gelmis malakanlarin neslinin davamcilari yasayir IngiloylarEsasen Azerbaycanin Qax ve Zaqatala rayonlari erazisinde yasayirlar I Sah Abbasin dovrunde muselmanligi qebul etmisler Bu qrupun numayendelerinden esasen muselmanlar ve cox az hissesi xristianlar gurcu dilinin cenub dialektinde danisirlar Boyuk Qafqaz daglarinin dageteyi bolgesinde yasayan ingiloylarin esas mesguliyyet sferasi tutunculuk taxilciliq uzumculuk qerzekli meyvecilik ve heyvandarliqdir QaracilarKoceri xalqlardan biri Hind Avropa menselidirler Qaracilara butun Avrasiya materikinde rast gelinir Azerbaycanda qaracilar Balaken erazisine I Sah Abbasin kocurme siyaseti dovrunde yerli tayfalarin qiyamlarinin qarsisini almaq meqsedile kocurulubler Esasen Sambulbine Guluzenbine Melikzade kendlerinde yasayirlar Balakendeki qaracilar farsdillidir Bundan basqa qaracilar Samaxi Yevlax rayonlarinda ve Borcalida yasayirlar Qaracilar tarixen koceri heyat terzi surmusler Enenevi olaraq atciliqla ve maldarliqla yanasi hem de oz dede baba senetleri olan nalbendlik xirda meiset avadanliqlari kend teserrufati torpaqda islemek ucun aletleri istehsali ile mesgul olmuslar AssurlarAzerbaycanda yasayan etnik qruplardan biridir Qedim kokleri Iran ve Turkiye erazisinde meskunlasmis assurlarla baglidir Hal hazirda Azerbaycanin Zaqatala zonasinda kicik bir etnik qrup kimi meskunlasmislar UdilerDunyanin etnik xeritesinde udi bezi menbelerde udin adli etnos yalniz Azerbaycanin erazisinde movcuddur Udiler Qafqazin qedim sakinlerindendir dilleri Qafqaz dilleri ailesinin lezgi yarimqrupuna mexsus olmus coxlu qedim unsurleri qoruyub saxlaya bilmisler Udi dilinin elifbasi yoxdur Azerbaycanin koklu aborigen azsayli xalqlarindan biridir Bu etnos qedim Qafqaz Albaniyasinin Uti eyaletinde XIX esrde ise Nuxa indiki Seki rayonu bolgesinin bir nece yasayis meskeninde meskunlasmisdir Muasir dovrde baslica olaraq Qebele rayonunun Nic kendinde ve qismen de Oguz rayon merkezinde yasayirlar Qebele rayonlarinin erazisinde 1999 cu ilde aparilmis siyahiyaalmaya esasen 4066 nefer yasamislar Tarixen Gunese Aya sitayis eden udiler IV esrin evvellerinde xristianligi qebul etmis ve bu gune kimi dinini saxlamislar AlmanlarAzerbaycanda yasayan almanlari ruslar 1819 cu ilde Vyutenberq kralligindan kocurmusler Ilk defe Yelizavetpolda Gence sonra onun yaxinligindaki Yelenendorfda Goygol Hacikendde Semkirde Bakida ves erazilerde meskunlasmislar Almanlar Azerbaycanda alman medeniyyetini tehsilini hemcinin uzumculuyu serabciligi tikinti insaat islerini inkisaf etdirmisler Boyuk Veten muharibesinden sonra almanlarin yuksek inkisafini goren Sovet imperiyasi onlari Sibire ve Qazaxistana surgun etmisdir RuslarXIX esrde Azerbaycana kocurulen rus ehalisini iki qrupa bolmek olar Hemin esrin 70 80 ci illerinden sonra burada meskunlasan ruslarin bir qismi muflislesmis ve yerlerde torpaqdan mehrum olmus kendliler diger qrup ise xristian dininin muxtelif cereyanlarina mexsus olan teriqetciler idi XX esrin 20 30 cu illerinde respublikaya ruslarin miqrasiyasi guclu olmusdur Onlar teserrufatin muxtelif sahelerine aid mutexessislerden alimlerden fehlelerden ibaret idi 1989 cu ilden sonra ruslarin kutlevi emiqrasiyasi bas vermis 1999 cu ile qeder respublikada onlarin sayi 250 min nefer azalmisdir Menbehttp www azerbaijans com content 1703 az html http www anl az down Azsayli xalqlar pdfIstinadlar Buduhcy www terra su 2014 09 17 tarixinde Istifade tarixi 2013 10 26 Bolshaya Enciklopediya v 62 tomah Dzheki 2012 07 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 10 26 Dzheki www terra su 2014 09 09 tarixinde Istifade tarixi 2013 10 26 Bolshaya Enciklopediya v 62 tomah Haputlincy 2011 08 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 10 26 Haputlincy www terra su 2014 09 17 tarixinde Istifade tarixi 2013 10 26 Bolshaya Enciklopediya v 62 tomah Hinalugcy 2011 08 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 10 26 Hinalugcy www terra su 2014 09 17 tarixinde Istifade tarixi 2013 10 26 Ergyudzhcy www terra su 2014 09 06 tarixinde Istifade tarixi 2013 10 26 Bolshaya Enciklopediya v 62 tomah Ergyudzhcy olu kecid Oz adet enenelerine sadiq buduqlular www anl az 2016 03 04 at the Wayback Machine az