Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Borçalı — Gürcüstan tarixi-coğrafi hissəsi, Debedi dərəsi daxildir. Adı 17-ci əsrdə məskunlaşan türkmən tayfası Borçaludan gəlir.
Tarixi
1213–cü ildən başlamaqla 16 il müddətində şərq ölkələrinə səyahət etmiş, 1213–1220–ci illərdə həm də Təbriz, Marağa, Urmiya, Əhər, Mərənd, Vəravi, Xoy, Sərab, Ərdəbil, Uşnu və Miyana kimi Azərbaycan şəhərlərini gəzmiş Yaqut əl-Həməvi 1224–1228–ci illərdə qələmə aldığı Mucəm əl-buldan adlı coğrafi lüğətində yazır:
 | (برشلیّه) Bərşəliyyə — Arranda yer adıdır, Persiya hökmdarlarının səlnamələrində adı çəkilir. |  |
Rus işğalı
Gürcüstan quberniyası tərkibində
1744-cü ildə Nadir şahın fərmanı ilə Borçalı Qazax mahalı ilə birlikdə Gəncə bəylərbəyliyindən alınaraq Kartli-Kaxetiya krallığının tabeçiliyinə verilmişdir. Fərman Gəncə bəylərbəyinin Nadir xan Əfşarın Muğanda şah elan olunmasına qarşı çıxması ilə izah olunur. Sonralar isə 1783-cü ildə Çar Rusiyası ilə Gürcüstan arasında bağlanmış Georgiyevsk traktatı nəticəsində Gürcüstan, o cümlədən də Borçalı Rusiya ərazisinə qatılmışdır.
Gürcüstan–İmeretiya quberniyası tərkibində
Tiflis quberniyası tərkibində
1880-1929-cu illərdə Tiflis quberniyasının ərazisində təşkil edilmişdir. Ərazisi 1880-ci ilin məlumatına görə 5940 kv. km., 1905-ci ildə 6870 kv. km. təşkil etmiş, 1917-1921-ci illərdə 4360 kv. km.-ə, 1922-1929-cu illərdə (qəza məhz 1929-cu ildə rayonlara bölünmüşdür) isə 2665 kv. km.-ə qədər azaldılmışdır. Mahalın ümumi sərhəd xəttinin uzunluğu 485 km. olmuşdur. 1897-ci ildə aparılmış siyahıyaalmaya əsasən Borçalı qəzasının 128.587 nəfər əhalisi olmuşdur.
Ermənilərin köçürülməsi
Çar Rusiyası tərəfindən ermənilər Borçalı ərazisinə bir neçə mərhələdə köçürülmüşdür. Dağ Borçalısına -Loruya və Cəlaloğluna (indiki Stepanavan) ermənilər keçmiş İrəvan xanlığının ayrı – ayrı əyalətlərindən, Barmaqsıza (indiki Salka) Ərzurumdan, Anaxatır çayı sahillərinə isə Qarabağdan gəlmişdilər. 1873 – cü ildə Cəlaloğlunda yerləşdirilmiş erməni ailələlərinin sayı 107-a (877 nəfər), 1887-ci ildə isə 232 ailəyə (1630 nəfər) çatmışdı. Barmaqsızın Sabit axça kəndinə köçürülən 25 kürd ailəsi 1885-ci ildə buranın iqlim şəraitinə uyğunlaşmayaraq Qarsa köçüb getmişdilər.
Toponimlərin dəyişdirilməsi
Gürcüstanda rayon inzibati bölgüsünə keçildikdən sonra azərbaycan mənşəli toponimlərin gürcüləşdirilməsinə başlanmışdır. 1940-50-ci illərdə ilk olaraq rayon mərkəzlərinin adları dəyişdirilmişdir. 1989-92-ci illərdə isə əsasən Bolnisi rayonunu əhatə edən kənd, dağ və çay adları gürcüləşdirilmişdir . Toponimlərin bərpa olunması ilə bağlı çoxsaylı ictimai çağırışlara baxmayaraq problem həll olunmamış qalır.
27 iyun 2005-ci ildə Azərbaycanın Avropa Şurası Parlament Assambleyasısındakı deputatı R.Hüseynov Gürcüstanda yaşayan azərbaycanlıların vəziyyəti və sosial problemləri barədə sənəd yaymış və burada Azərbaycan mənşəli toponimlərin bərpası zərurəti də vurğulanmışdır. Sənəd Assambleyada müzakirəyə çıxarılmamış və tövsiyə sənədi olaraq 11 deputat tərəfindən imzalanmışdır .
Coğrafiyası
Qədim Borçalı diyarı Aran Borçalı və Dağ Borçalı olmaqla 2 hissədən ibarət olmuşdur. Aran Borçalı Gürcüstanın Azərbaycan və Ermənistanla sərhədyanı bölgəsini əhatə edir. Şimaldan Cocer dağları (Trialeti silsiləsi), cənubdan Ermənistan, qərbdən (Cavaxet silsiləsi), şərqdən Azərbaycan Respublikası və ilə hüdudlanır. Ermənistan SSR yaradılanadək Borçalı cənubdan Ermənistanın hazırda Lori və Tavuş adladırılan vilayətlərinin şimal hissəsini də ehtiva etmişdir (Dağ Borçalı). Sovetlər Birliyi dövründə aparılmış mərhələli etnik təmizləmədən sonra azərbaycanlı faktorunun tam aradan qalxması ilə əlaqədar olaraq Dağ Borçalı bir toponim olaraq yaddaşlardan silinmişdir. Hazırda Borçalı dedikdə, hafizələrdə daha çox Aran Borçalı canlanır.
Borçalının ərazisi Xram və Kür çaylarının aşağı axarlarında dəniz səviyyəsindən təqribən 280 metrdən başlayaraq Qaraxaç yaylaqlarında hündürlüyü 3196 metrə çatan Ağçala dağınadək olduqca müxtəlif relyefə malikdir. İqlimi mülayim kontinentaldır.
İnzibati bölgü
Sahəsi 6,528 min km2 (Gürcüstan ərazisinin 9,4%-i) təşkil edən Borçalı mahalı inzibati nöqteyi-nəzərindən hazırda Rustavi (Bostandərə) şəhəri də daxil olmaqla, 6 rayonu – Qardabani (Qaratəpə), Marneuli (Sarvan), Bolnisi (Çörük Qəmərli), Dmanisi (Başkeçid), Tetriskaro (Ağbulaq) və Salka (Barmaqsız) rayonlarını ehtiva edir. Bölgədə 7 şəhər (Rustavi – 114331 nəfər, Marneuli – 19897 nəfər, Qardabani – 11786 nəfər, Bolnisi – 9938 nəfər, Dmanisi – 3426 nəfər, Tetriskaro – 4007 nəfər, Salka – 1741 nəfər), 8 qəsəbə (Kazret – 7268 nəfər, Tamaris – 434 nəfər, Böyük Lilo – 2132 nəfər, Kocor – 1358 nəfər, Mənglis – 2679 nəfər, Şaumyan – 3629 nəfər, Bedian – 218 nəfər, Trialet – 326 nəfər) və 348 kənd mövcuddur (ətraflı olaraq bax: Borçalı kəndləri)
Demoqrafik vəziyyət
məlumatlarına görə 2006-cı ildə Borçalı bölgəsinin əhalisi 507,6 min nəfər və ya Gürcüstanın cəmi əhalisinin 11,5%-ni təşkil etmişdir. Əhalinin 37,2%-i şəhərlərdə, 62,8%-i isə kəndlərdə yaşayır. İntensiv təbii artımla və Gürcüstanın müxtəlif bölgələrindən əhalinin buraya yerləşdirilməsi ilə əlaqədar olaraq 2005-ci il ərzində əhalinin sayı 2,6% artmışdır.
2002-ci ildə aparılmış sonuncu siyahıyaalmanın nəticələrinə görə əhalinin etnik tərkibində azərbaycanlılar üstünlük (cəmi əhali üzrə 45,1%, kənd əhalisi üzrə 62,5%) təşkil edir. İkinci ən çoxsaylı milli toplum gürcülər (cəmi əhali üzrə 44%, kənd əhalisi üzrə 28,4%), üçüncü isə ermənilərdir. Regionda ailələrin sayı 133215-ə, hər ailəyə düşən insanların sayı isə 3,7 nəfərə bərabər olmuşdur.
İqtisadiyyatı
Sovetlər Birliyi dağıldıqdan sonra Borçalının iqtisadiyyatı dərin tənəzzül keçirmiş, sənaye müəssisələrin əksəriyyəti fəaliyyətini məhdudlaşdırmışdır. Bununla belə Gürcüstanın digər bölgələri ilə müqayisədə Rustavi sənaye şəhəri hesabına burada vəziyyət bir qədər qənaətbəxş olaraq qalmaqdadır. Gürcüstanda istehsal edilmiş sənaye məhsulunun 2005-ci ildə 18,5%-i, 2001-2005-ci illərdə isə orta hesabla 20,1%-i bu bölgənin payına düşmüşdür. Borçalıda orta aylıq əmək haqqı 183 lari (105 dollar) təşkil etməklə, orta Gürcüstan səviyyəsindən 14% çox olmuşdur.
Borçalı eyni zamanda mühüm kənd təsərrüfatı bölgəsi kimi seçilir. 2011-cı ildə Gürcüstanda yığılmış birillik ot bitkilərinin 96%-i, çoxillik ot bitkilərinin 76%-i, tərəvəz məhsullarının 14.7%-i, bostan bitkilərinin 17%-i, kartofun 21%-i, taxılın 17.8%-i, paxlalı bitkilərin 14.6%-i, qarğıdalının 12%-i Borçalı bölgəsinin payına düşmüşdür. Bölgədə 167.3 min baş iribuynuzlu heyvan, 123.2 min xırdabuynuzlu heyvan, 1.74 mln. ədəd ev quşu, 21.5 min arı pətəyi qeydə alınmış, onların Gürcüstan üzrə xüsusi çəkiləri müvafiq olaraq 15.4%, 21.3%, 27.4% və 6.6% təşkil etmişdir.
Mənbə
- Mədəd Çobanov, Müşfiq Borçalı. Borçalı toponimləri. Bakı: "Təhsil" EİM, 2012, 312 səhifə.
- Gürcüstanda türk mənşəli toponimlərin izahlı lüğəti. Müəlliflər: B. Ə. Budaqov, Q. Ə. Qeybullayev. Elmi redaktor: B. Ə. Budaqov. Redaktor: R. Kərimova. Bakı: “İsmayıl” Nəşriyyat Poliqrafiya Müəssisəsi, 2002, 320 səhifə. (PDF versiyası, 302 səh.)
- . Tərtib edən: S. Kərimova; Ön sözün müəllifi: G. Hacıbəyli. Bakı: "Adiloğlu" nəşriyyatı, 2009, 96 səh.
- Borçalı folklor örnəkləri. . Toplayanlar: Valeh Hacılar və Elxan Məmmədli; Tərtib edəni: Elxan Məmmədli; Redaktoru: Mahmud Allahmanlı. Bakı: “Elm və təhsil” nəşriyyatı, 2013, 328 səh.
- Borçalı folklor örnəkləri. . Tərtib edəni və hazırlayanı: Elxan Məmmədli; Redaktoru: Mahmud Allahmanlı. Bakı: “Elm və təhsil” nəşriyyatı, 2013, 389 səh.
Şərhlər
- Yaqut əl–Həməvi Dərbənddən şimalda yerləşən və Barsillərlə məskun vilayət olduğu digər ilkin mənbələrdən bilinən ərazini "Burcan əl–Xəzər (ərəb. برجان الخزر)" adlandırıb.
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- B, la page 94. // Dictionnaire géographique, historique et littéraire de la Perse et des contrées adjacentes extrait du Mo'djem el-Bouldan de Yaqout et complété a l'aide de documents arabes et persans pour la plupart inédits 2023-07-03 at the Wayback Machine, par C. Barbier de Meynard, ancien attaché à la légation de France en Perse, membre du Conseil de la Société asiatique. Paris: Imprime par autorisation de l'Empereur, a l'Imprimerie Imperiale, M DCCC LXI, XXI+639 pages.Orijinal mətn (fr.)
(برشلیّه) Berschelyeh.
Localité de l'Erràn; il en est fait mention dans l'histoire des anciens rois de Perse. - Text, seite ٥٦٦. // Jacut's geographisches wörterbuch aus den handschriften zu Berlin, St. Petersburg und Paris auf kosten der Deutschen Morgenlandischen Gesellschaft herausgegeben von Ferdinand Wüstenfeld. Erster band 2016-02-24 at the Wayback Machine. Leipzig: in Commission bei F. A. Brockhaus, 1866, 954 (12+٩۴٢) seiten.
- Йакут-ал-Хамави. Му'джам ал-Булдан. (Сведения об Азербайджане). Хамдаллах Казвини. Нузхат-ал-кулуб. (Материалы по Азербайджану) 2023-07-03 at the Wayback Machine. Перевод с арабского (Му'джам ал-Булдан) З. М. Буниятова совместно с П. К. Жузе, перевод с английского (Нузхат-ал-кулуб) З. М. Буниятова совместно с И. П. Петрушевским; Комментарии и примечания З. М. Буниятова. Институт Истории АН СССР, Источники по истории Азербайджана. Баку: Издательство «Элм», 1983, стр. 27Orijinal mətn (rus.)
БАРШАЛИЙЯ — местность в Арране, о которой упоминается в летописях персидских царей.
- Text, seite ٥۴٨. // Jacut's geographisches wörterbuch aus den handschriften zu Berlin, St. Petersburg und Paris auf kosten der Deutschen Morgenlandischen Gesellschaft herausgegeben von Ferdinand Wüstenfeld. Erster band. Leipzig: in Commission bei F. A. Brockhaus, 1866, 954 (12+٩۴٢) seiten
- "Первая Всеобщая перепись населения Российской империи 1897 года. Распределение населения губерний, уездов, городов Российской Империи". 2023-07-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-01-21.
- . 2016-03-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-21.
- . 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-21.
- "Report of the Human Rights Monitoring Group of Ethnic Minorities, Renewal of toponymy as one of the real steps on reinstatement of interethnic dialog in Kvemo-Kartli region in Georgia" (PDF). 2012-12-02 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2018-01-21.
- . 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-21.
- The position and social problems of Azerbaijanis compactly living in Georgia
- (PDF). 2016-03-05 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-21.
Xarici keçidlər
- "İsa Mehdioğlu. Yiyəsiz Borçalının Harayı !" (az.). www.turkel-aq.org. 2013-08-13. 2016-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-03-30.
- Borchali.net — Borçalı haqqında informasiya portalı 2021-02-27 at the Wayback Machine
- BorcahliNews — İnformasiya portalı 2016-03-04 at the Wayback Machine
- Kvemo Kartli mxaresinin (quberniyasının) rəsmi internet səhifəsi[ölü keçid] (gürcü və ingilis dillərində)
- 2002-ci ildə Gürcüstanda keçirilmiş əhali siyahıyaalmasının nəticələri (gürcü dilində)
- Gürcüstanda kənd əhalisinin statistik icmalı 2018-09-28 at the Wayback Machine (gürcü dilində)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Borcali Gurcustan tarixi cografi hissesi Debedi deresi daxildir Adi 17 ci esrde meskunlasan turkmen tayfasi Borcaludan gelir Gurcustanin Kvemo Kartli diyariTarixiRusiya imperiyasinin Tiflis quberniyasinin Borcali qezasi 1213 cu ilden baslamaqla 16 il muddetinde serq olkelerine seyahet etmis 1213 1220 ci illerde hem de Tebriz Maraga Urmiya Eher Merend Veravi Xoy Serab Erdebil Usnu ve Miyana kimi Azerbaycan seherlerini gezmis Yaqut el Hemevi 1224 1228 ci illerde qeleme aldigi Mucem el buldan adli cografi lugetinde yazir برشلی ه Berseliyye Arranda yer adidir Persiya hokmdarlarinin selnamelerinde adi cekilir Rus isgali Gurcustan quberniyasi terkibinde 1744 cu ilde Nadir sahin fermani ile Borcali Qazax mahali ile birlikde Gence beylerbeyliyinden alinaraq Kartli Kaxetiya kralliginin tabeciliyine verilmisdir Ferman Gence beylerbeyinin Nadir xan Efsarin Muganda sah elan olunmasina qarsi cixmasi ile izah olunur Sonralar ise 1783 cu ilde Car Rusiyasi ile Gurcustan arasinda baglanmis Georgiyevsk traktati neticesinde Gurcustan o cumleden de Borcali Rusiya erazisine qatilmisdir Gurcustan Imeretiya quberniyasi terkibinde Tiflis quberniyasi terkibinde Esas meqale Borcali qezasi 1880 1929 cu illerde Tiflis quberniyasinin erazisinde teskil edilmisdir Erazisi 1880 ci ilin melumatina gore 5940 kv km 1905 ci ilde 6870 kv km teskil etmis 1917 1921 ci illerde 4360 kv km e 1922 1929 cu illerde qeza mehz 1929 cu ilde rayonlara bolunmusdur ise 2665 kv km e qeder azaldilmisdir Mahalin umumi serhed xettinin uzunlugu 485 km olmusdur 1897 ci ilde aparilmis siyahiyaalmaya esasen Borcali qezasinin 128 587 nefer ehalisi olmusdur Ermenilerin kocurulmesi Esas meqale XIX HH esrlerde ermenilerin Cenubi Qafqaza kocurulmesi Car Rusiyasi terefinden ermeniler Borcali erazisine bir nece merhelede kocurulmusdur Dag Borcalisina Loruya ve Celalogluna indiki Stepanavan ermeniler kecmis Irevan xanliginin ayri ayri eyaletlerinden Barmaqsiza indiki Salka Erzurumdan Anaxatir cayi sahillerine ise Qarabagdan gelmisdiler 1873 cu ilde Celaloglunda yerlesdirilmis ermeni ailelelerinin sayi 107 a 877 nefer 1887 ci ilde ise 232 aileye 1630 nefer catmisdi Barmaqsizin Sabit axca kendine kocurulen 25 kurd ailesi 1885 ci ilde buranin iqlim seraitine uygunlasmayaraq Qarsa kocub getmisdiler Toponimlerin deyisdirilmesi Esas meqale Gurcustanin adlari deyisdirilmis seherlerinin siyahisi Esas meqale Gurcustanin adlari deyisdirilmis kendlerinin siyahisi Gurcustanda rayon inzibati bolgusune kecildikden sonra azerbaycan menseli toponimlerin gurculesdirilmesine baslanmisdir 1940 50 ci illerde ilk olaraq rayon merkezlerinin adlari deyisdirilmisdir 1989 92 ci illerde ise esasen Bolnisi rayonunu ehate eden kend dag ve cay adlari gurculesdirilmisdir Toponimlerin berpa olunmasi ile bagli coxsayli ictimai cagirislara baxmayaraq problem hell olunmamis qalir 27 iyun 2005 ci ilde Azerbaycanin Avropa Surasi Parlament Assambleyasisindaki deputati R Huseynov Gurcustanda yasayan azerbaycanlilarin veziyyeti ve sosial problemleri barede sened yaymis ve burada Azerbaycan menseli toponimlerin berpasi zerureti de vurgulanmisdir Sened Assambleyada muzakireye cixarilmamis ve tovsiye senedi olaraq 11 deputat terefinden imzalanmisdir CografiyasiQedim Borcali diyari Aran Borcali ve Dag Borcali olmaqla 2 hisseden ibaret olmusdur Aran Borcali Gurcustanin Azerbaycan ve Ermenistanla serhedyani bolgesini ehate edir Simaldan Cocer daglari Trialeti silsilesi cenubdan Ermenistan qerbden Cavaxet silsilesi serqden Azerbaycan Respublikasi ve ile hududlanir Ermenistan SSR yaradilanadek Borcali cenubdan Ermenistanin hazirda Lori ve Tavus adladirilan vilayetlerinin simal hissesini de ehtiva etmisdir Dag Borcali Sovetler Birliyi dovrunde aparilmis merheleli etnik temizlemeden sonra azerbaycanli faktorunun tam aradan qalxmasi ile elaqedar olaraq Dag Borcali bir toponim olaraq yaddaslardan silinmisdir Hazirda Borcali dedikde hafizelerde daha cox Aran Borcali canlanir Borcalinin erazisi Xram ve Kur caylarinin asagi axarlarinda deniz seviyyesinden teqriben 280 metrden baslayaraq Qaraxac yaylaqlarinda hundurluyu 3196 metre catan Agcala daginadek olduqca muxtelif relyefe malikdir Iqlimi mulayim kontinentaldir Inzibati bolgu Sahesi 6 528 min km2 Gurcustan erazisinin 9 4 i teskil eden Borcali mahali inzibati noqteyi nezerinden hazirda Rustavi Bostandere seheri de daxil olmaqla 6 rayonu Qardabani Qaratepe Marneuli Sarvan Bolnisi Coruk Qemerli Dmanisi Baskecid Tetriskaro Agbulaq ve Salka Barmaqsiz rayonlarini ehtiva edir Bolgede 7 seher Rustavi 114331 nefer Marneuli 19897 nefer Qardabani 11786 nefer Bolnisi 9938 nefer Dmanisi 3426 nefer Tetriskaro 4007 nefer Salka 1741 nefer 8 qesebe Kazret 7268 nefer Tamaris 434 nefer Boyuk Lilo 2132 nefer Kocor 1358 nefer Menglis 2679 nefer Saumyan 3629 nefer Bedian 218 nefer Trialet 326 nefer ve 348 kend movcuddur etrafli olaraq bax Borcali kendleri Demoqrafik veziyyetBorcalinin etnik xeritesi 2002 s a melumatlarina gore 2006 ci ilde Borcali bolgesinin ehalisi 507 6 min nefer ve ya Gurcustanin cemi ehalisinin 11 5 ni teskil etmisdir Ehalinin 37 2 i seherlerde 62 8 i ise kendlerde yasayir Intensiv tebii artimla ve Gurcustanin muxtelif bolgelerinden ehalinin buraya yerlesdirilmesi ile elaqedar olaraq 2005 ci il erzinde ehalinin sayi 2 6 artmisdir 2002 ci ilde aparilmis sonuncu siyahiyaalmanin neticelerine gore ehalinin etnik terkibinde azerbaycanlilar ustunluk cemi ehali uzre 45 1 kend ehalisi uzre 62 5 teskil edir Ikinci en coxsayli milli toplum gurculer cemi ehali uzre 44 kend ehalisi uzre 28 4 ucuncu ise ermenilerdir Regionda ailelerin sayi 133215 e her aileye dusen insanlarin sayi ise 3 7 nefere beraber olmusdur IqtisadiyyatiSovetler Birliyi dagildiqdan sonra Borcalinin iqtisadiyyati derin tenezzul kecirmis senaye muessiselerin ekseriyyeti fealiyyetini mehdudlasdirmisdir Bununla bele Gurcustanin diger bolgeleri ile muqayisede Rustavi senaye seheri hesabina burada veziyyet bir qeder qenaetbexs olaraq qalmaqdadir Gurcustanda istehsal edilmis senaye mehsulunun 2005 ci ilde 18 5 i 2001 2005 ci illerde ise orta hesabla 20 1 i bu bolgenin payina dusmusdur Borcalida orta ayliq emek haqqi 183 lari 105 dollar teskil etmekle orta Gurcustan seviyyesinden 14 cox olmusdur Borcali eyni zamanda muhum kend teserrufati bolgesi kimi secilir 2011 ci ilde Gurcustanda yigilmis birillik ot bitkilerinin 96 i coxillik ot bitkilerinin 76 i terevez mehsullarinin 14 7 i bostan bitkilerinin 17 i kartofun 21 i taxilin 17 8 i paxlali bitkilerin 14 6 i qargidalinin 12 i Borcali bolgesinin payina dusmusdur Bolgede 167 3 min bas iribuynuzlu heyvan 123 2 min xirdabuynuzlu heyvan 1 74 mln eded ev qusu 21 5 min ari peteyi qeyde alinmis onlarin Gurcustan uzre xususi cekileri muvafiq olaraq 15 4 21 3 27 4 ve 6 6 teskil etmisdir MenbeMeded Cobanov Musfiq Borcali Borcali toponimleri Baki Tehsil EIM 2012 312 sehife Gurcustanda turk menseli toponimlerin izahli lugeti Muellifler B E Budaqov Q E Qeybullayev Elmi redaktor B E Budaqov Redaktor R Kerimova Baki Ismayil Nesriyyat Poliqrafiya Muessisesi 2002 320 sehife PDF versiyasi 302 seh Tertib eden S Kerimova On sozun muellifi G Hacibeyli Baki Adiloglu nesriyyati 2009 96 seh Borcali folklor ornekleri Toplayanlar Valeh Hacilar ve Elxan Memmedli Tertib edeni Elxan Memmedli Redaktoru Mahmud Allahmanli Baki Elm ve tehsil nesriyyati 2013 328 seh Borcali folklor ornekleri Tertib edeni ve hazirlayani Elxan Memmedli Redaktoru Mahmud Allahmanli Baki Elm ve tehsil nesriyyati 2013 389 seh SerhlerYaqut el Hemevi Derbendden simalda yerlesen ve Barsillerle meskun vilayet oldugu diger ilkin menbelerden bilinen erazini Burcan el Xezer ereb برجان الخزر adlandirib IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir B la page 94 Dictionnaire geographique historique et litteraire de la Perse et des contrees adjacentes extrait du Mo djem el Bouldan de Yaqout et complete a l aide de documents arabes et persans pour la plupart inedits 2023 07 03 at the Wayback Machine par C Barbier de Meynard ancien attache a la legation de France en Perse membre du Conseil de la Societe asiatique Paris Imprime par autorisation de l Empereur a l Imprimerie Imperiale M DCCC LXI XXI 639 pages Orijinal metn fr برشلی ه Berschelyeh Localite de l Erran il en est fait mention dans l histoire des anciens rois de Perse Text seite ٥٦٦ Jacut s geographisches worterbuch aus den handschriften zu Berlin St Petersburg und Paris auf kosten der Deutschen Morgenlandischen Gesellschaft herausgegeben von Ferdinand Wustenfeld Erster band 2016 02 24 at the Wayback Machine Leipzig in Commission bei F A Brockhaus 1866 954 12 ٩۴٢ seiten Jakut al Hamavi Mu dzham al Buldan Svedeniya ob Azerbajdzhane Hamdallah Kazvini Nuzhat al kulub Materialy po Azerbajdzhanu 2023 07 03 at the Wayback Machine Perevod s arabskogo Mu dzham al Buldan Z M Buniyatova sovmestno s P K Zhuze perevod s anglijskogo Nuzhat al kulub Z M Buniyatova sovmestno s I P Petrushevskim Kommentarii i primechaniya Z M Buniyatova Institut Istorii AN SSSR Istochniki po istorii Azerbajdzhana Baku Izdatelstvo Elm 1983 str 27Orijinal metn rus BARShALIJYa mestnost v Arrane o kotoroj upominaetsya v letopisyah persidskih carej Text seite ٥۴٨ Jacut s geographisches worterbuch aus den handschriften zu Berlin St Petersburg und Paris auf kosten der Deutschen Morgenlandischen Gesellschaft herausgegeben von Ferdinand Wustenfeld Erster band Leipzig in Commission bei F A Brockhaus 1866 954 12 ٩۴٢ seiten Pervaya Vseobshaya perepis naseleniya Rossijskoj imperii 1897 goda Raspredelenie naseleniya gubernij uezdov gorodov Rossijskoj Imperii 2023 07 03 tarixinde Istifade tarixi 2018 01 21 2016 03 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 01 21 2016 03 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 01 21 Report of the Human Rights Monitoring Group of Ethnic Minorities Renewal of toponymy as one of the real steps on reinstatement of interethnic dialog in Kvemo Kartli region in Georgia PDF 2012 12 02 tarixinde PDF Istifade tarixi 2018 01 21 2016 03 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 01 21 The position and social problems of Azerbaijanis compactly living in Georgia PDF 2016 03 05 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 01 21 Xarici kecidler Isa Mehdioglu Yiyesiz Borcalinin Harayi az www turkel aq org 2013 08 13 2016 03 28 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 03 30 Borchali net Borcali haqqinda informasiya portali 2021 02 27 at the Wayback Machine BorcahliNews Informasiya portali 2016 03 04 at the Wayback Machine Kvemo Kartli mxaresinin quberniyasinin resmi internet sehifesi olu kecid gurcu ve ingilis dillerinde 2002 ci ilde Gurcustanda kecirilmis ehali siyahiyaalmasinin neticeleri gurcu dilinde Gurcustanda kend ehalisinin statistik icmali 2018 09 28 at the Wayback Machine gurcu dilinde Vikianbarda Borcali mahali ile elaqeli mediafayllar var