Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Antroposofiya [yun. Anthoropos – insan, sophia – müdriklik] – mistik dekadentçilik təlimi, teosofiyanın formalarından biri. İnsan ruhunun və dünyanın dərk edilməsi metodları haqqında alman filosofu R. Ştayner tərəfindən yaradılmış təlim. Antroposofiya termini 17–19-cu əsrlərin bir sıra alim və filosofların (o cümlədən R. Fladd, K. Ekharhauzen, İ. Troksler, F. V. Y. Şellinq, İ. German, Fixte və s.-nin) əsərlərində rast gəlinir və Ştayner bu termini Avstriya filosofu R. Simmermanın "Antroposofiya oçerki" (1882) əsərindən götürmüşdür. Antroposofiya müstəqil hərəkat kimi 20-ci əsrin əvvəllərində tam formalaşmış və 1913-cü ildə Beynəlxalq Antroposofçular Cəmiyyəti yaradılmışdır. Yeni Avropa elm və fəlsəfəsinin rasional metodologiyasından bəhrələnən Antroposofiya elmi tədqiqatın müəyyən etdiyi faktı və fenomenləri materialist yozumundan ayıraraq onları "fövqəl hissi" idrakın nəticələri ilə tamamlayır. Fövqəl hissi idrakda aparıcı rol intellektual intuisiyaya ("xalis ideyaların qavranılmasına") və yeni ağıla tabeçi olan bəsirətə verilir ki, bu da arxaik keçmişin "instinktiv" bəsirətinə qarşı qoyulur. Bu idraki yüksəlişin ilkin şərti şəxsiyyətin mənəvi yüksəlişidir. Antroposofiya "Ruh haqqında elm" kimi bunu nəzərdə tutur ki, onun tədqiqatlarının nəticələri hamı üçün anlaşılan formada şərh edilir və yoxlanılmalı hipotezlər kimi qavranılır. İnsanın quruluşunda fiziki, efir və astral cisimlər (qeyri-üzvi, bitki və heyvanat aləminə uyğun), ruhun nüvəsi (təkrar olunmaz Mən), daha sonra indi onun təbiətində gizli formada mövcud olan və gələcəkdə inkişaf etməli üç yüksək ruhi prinsip fərqlənir. Artıq insanın morfoloji quruluşunda onun ruhu ilə bədəni arasında "hissi-fövqəlhissi forma" aşkar edilir; xarici qavramanın əsasını əsəb və sensor sistemləri, hissetmənin əsasını tənəffüs və qan dövranı, iradənin əsasını metobolizm və əl-ayaq hərəkəti təşkil edir. Ç. Darvinin və E. Hekkelin təkamül ideyaları Antroposofiyada Q. E. Lessinqin irəli sürdüyü reinkarnasiya hipotezi ilə uyğunlaşır. Bədən irs qanununa məxsusdur; nəfs özünün yaratdığı taleyə aiddir. İnsanın özünün yaratdığı tale onun karması adlandırılır. Ruh isə yenidən təcəssüm, yaxud reinkarnasiya qanununa məxsusdur. Tarixin gedişində insanın təcəssümdən təcəssümə fərdiləşməsi artır. Antroposofya ideyaları öz praktik təcəssümünü şəxsiyyətin inkişafının yeddiillik mərhələsi konsepsiyasına əsaslanan pedaqogikada, təbiətdə, müalicəvi pedaqogikada və sosial terapiyada, incəsənətdə, kənd təsərrüfatında tapmışdır. 1962-ci ildə əkinçi-antroposoflar M. Spok, M. Riçards və bioloq R. Karson ətraf mühitin mühafizəsi hərəkatını başlamışlar. R. Ştaynerin və onun ardıcıllarının işləyib hazırladıqları evritmiya – nitqin və musiqinin səslənməsini plastik formada təcəssüm etdirən hərəkət sənəti pedaqoji və terapevtik praktikada, həmçinin səhnə quruluşlarında tətbiqini tapmışdır. A. Belıy, M. A. Voloşin, V. V. Kandinski, M. A. Çexov, B. Volter, A. Şönberq, Ş. E. le Karbüz ye, S. Bellou və b. ziyalılar Antroposofiyanın təsirini duymuşlar. R. Ştaynerin iştirakı ilə 1922-ci ildə protestant pastoru F. Rittelmayer tərəfindən Avropada, İkinci dünya müharibəsindən sonra ABŞ-da və dünyanın digər ölkələrində geniş yayılmış xristian icması – dini yeniləşmə hərəkatı (mərkəzləri Ştutqartda və Berlində) yaranmışdır.
Mənbə
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 564. ISBN .
- Adilə Nəzərova, "Fəlsəfə terminlərinin izahlı lüğəti"
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Antroposofiya yun Anthoropos insan sophia mudriklik mistik dekadentcilik telimi teosofiyanin formalarindan biri Insan ruhunun ve dunyanin derk edilmesi metodlari haqqinda alman filosofu R Stayner terefinden yaradilmis telim Antroposofiya termini 17 19 cu esrlerin bir sira alim ve filosoflarin o cumleden R Fladd K Ekharhauzen I Troksler F V Y Sellinq I German Fixte ve s nin eserlerinde rast gelinir ve Stayner bu termini Avstriya filosofu R Simmermanin Antroposofiya ocerki 1882 eserinden goturmusdur Antroposofiya musteqil herekat kimi 20 ci esrin evvellerinde tam formalasmis ve 1913 cu ilde Beynelxalq Antroposofcular Cemiyyeti yaradilmisdir Yeni Avropa elm ve felsefesinin rasional metodologiyasindan behrelenen Antroposofiya elmi tedqiqatin mueyyen etdiyi fakti ve fenomenleri materialist yozumundan ayiraraq onlari fovqel hissi idrakin neticeleri ile tamamlayir Fovqel hissi idrakda aparici rol intellektual intuisiyaya xalis ideyalarin qavranilmasina ve yeni agila tabeci olan besirete verilir ki bu da arxaik kecmisin instinktiv besiretine qarsi qoyulur Bu idraki yukselisin ilkin serti sexsiyyetin menevi yukselisidir Antroposofiya Ruh haqqinda elm kimi bunu nezerde tutur ki onun tedqiqatlarinin neticeleri hami ucun anlasilan formada serh edilir ve yoxlanilmali hipotezler kimi qavranilir Insanin qurulusunda fiziki efir ve astral cisimler qeyri uzvi bitki ve heyvanat alemine uygun ruhun nuvesi tekrar olunmaz Men daha sonra indi onun tebietinde gizli formada movcud olan ve gelecekde inkisaf etmeli uc yuksek ruhi prinsip ferqlenir Artiq insanin morfoloji qurulusunda onun ruhu ile bedeni arasinda hissi fovqelhissi forma askar edilir xarici qavramanin esasini eseb ve sensor sistemleri hissetmenin esasini teneffus ve qan dovrani iradenin esasini metobolizm ve el ayaq hereketi teskil edir C Darvinin ve E Hekkelin tekamul ideyalari Antroposofiyada Q E Lessinqin ireli surduyu reinkarnasiya hipotezi ile uygunlasir Beden irs qanununa mexsusdur nefs ozunun yaratdigi taleye aiddir Insanin ozunun yaratdigi tale onun karmasi adlandirilir Ruh ise yeniden tecessum yaxud reinkarnasiya qanununa mexsusdur Tarixin gedisinde insanin tecessumden tecessume ferdilesmesi artir Antroposofya ideyalari oz praktik tecessumunu sexsiyyetin inkisafinin yeddiillik merhelesi konsepsiyasina esaslanan pedaqogikada tebietde mualicevi pedaqogikada ve sosial terapiyada incesenetde kend teserrufatinda tapmisdir 1962 ci ilde ekinci antroposoflar M Spok M Ricards ve bioloq R Karson etraf muhitin muhafizesi herekatini baslamislar R Staynerin ve onun ardicillarinin isleyib hazirladiqlari evritmiya nitqin ve musiqinin seslenmesini plastik formada tecessum etdiren hereket seneti pedaqoji ve terapevtik praktikada hemcinin sehne quruluslarinda tetbiqini tapmisdir A Beliy M A Volosin V V Kandinski M A Cexov B Volter A Sonberq S E le Karbuz ye S Bellou ve b ziyalilar Antroposofiyanin tesirini duymuslar R Staynerin istiraki ile 1922 ci ilde protestant pastoru F Rittelmayer terefinden Avropada Ikinci dunya muharibesinden sonra ABS da ve dunyanin diger olkelerinde genis yayilmis xristian icmasi dini yenilesme herekati merkezleri Stutqartda ve Berlinde yaranmisdir MenbeAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 1 ci cild A Argelander 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2009 seh 564 ISBN 978 9952 441 02 4 Adile Nezerova Felsefe terminlerinin izahli lugeti