Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Nitq — ən mühüm ünsiyyət vasitəsi olan dilin şifahi və yazılı təzahür forması, informasiya ötürücü vasitə.
Nitq şəxsin müəyyən kollektivin digər üzvləri ilə qarşılıqlı əlaqə saxlamaq məqsədilə dildən istifadə etmək fəaliyyətidir. Nitqin əsas məqsədi informasiya mübadiləsi yaratmaqla informasiyanın ötürülməsi, qəbul edilməsidir. Lakin bununla yanaşı, nitq informasiyanın qeydə alınması və saxlanması məqsədinə də xidmət edir. Nitqin gerçəkləşdirilməsi üçün dilin müxtəlif vasitələri işlədilir. Nitq bir sıra parametrlərilə səciyyələnir.
Nitqin aydınlığı onun adresat tərəfindən heç bir çətinlik çəkilmədən izah və şərhə əlavə vasitələrə tələb yaranmadan başa düşülməsidir.
Nitq bədii və obrazlı ola bilər. Bəzən bədii və obrazlı nitqi eyniləşdirirlər. Lakin bu nitq formaları arasında fərq vardır. Obrazlılıq nitqin bütün təzahür növlərində özünü göztərir. Bədii nitq isə yalnız bədii ədəbiyyata xas xüsusiyyətdir. Nitqin bədiiliyi estetik kateqoriyadır. Nitqin bədiiliyini təyin etmək üçün vahid meyar yoxdur.
Yazılı və şifahi nitq
Nitqin iki forması var:bunlardan birincisi həm funksional,həm də tarixilik baxımından ilkin,qədim və əsas olan şifahi nitq,ikincisi törəmə,yardımçı olan yazılı nitq.
Nitq mədəniyyətindən söhbət gedəndə,adətən,onun (nitqin) şifahi forması nəzərdə tutulur,yazılı nitq bu anlayışa daxil edilmir.Əslində isə nitq mədəniyyəti problemlərini nitqin səlis qurulması,dil vahidlərinin məqsədəuyğun,dəqiq,ahəngdar,aydın məzmunlu və lakonik ifadə edilməsi və digər bu kimi məsələlərlə məhdudlaşdırmaq düzgün olmazdı.Nitq mədəniyyəti problemi bunlarla yanaşı,əyani,konkret ifadə vasitəsi olan yazılı dillə də son dərəcə bağlıdır.Dil sisteminin həm şifahi,həm də yazılı formalarında ədəbi dil normalarının gözlənilməsi dilin hərtərəfli inkşafı,onun sosial funksiyasının genişlənməsi baxımından başlıca şərtdir.Nitq mədəniyyətindən,ədəbi dilin normaları əsasında fəaliyyət göstərən nümunəvi nitqdən,onun düzgünlüyü,aydınlığı,saflığı,səlisliyi və s.söhbət gedirsə,o zaman yazılı nitqin orfoqrafiya və durğu işarələri qaydalarına əməl etmək də normativlik sayılmalıdır. Nitq inkişafı üzrə aparılan təlim işlərində onun yazılı və şifahi formaları vəhdət şəklində götürülməlidir."...ancaq şifahi nitqə diqqət yetirib,yazılı nitqi unutmaq nitq mədəniyyətini birtərəfli inkişaf etdirmək deməkdir.
Xarici keçidlər
- Saidə Mustafayeva. Nitqin inkişafı (ali məktəblərdə xarici tələbələr üzrə hazırlıq kursu üçün). Bakı, 2011.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Nitq en muhum unsiyyet vasitesi olan dilin sifahi ve yazili tezahur formasi informasiya oturucu vasite Nitq Nitq sexsin mueyyen kollektivin diger uzvleri ile qarsiliqli elaqe saxlamaq meqsedile dilden istifade etmek fealiyyetidir Nitqin esas meqsedi informasiya mubadilesi yaratmaqla informasiyanin oturulmesi qebul edilmesidir Lakin bununla yanasi nitq informasiyanin qeyde alinmasi ve saxlanmasi meqsedine de xidmet edir Nitqin gerceklesdirilmesi ucun dilin muxtelif vasiteleri isledilir Nitq bir sira parametrlerile seciyyelenir Nitqin aydinligi onun adresat terefinden hec bir cetinlik cekilmeden izah ve serhe elave vasitelere teleb yaranmadan basa dusulmesidir Nitq bedii ve obrazli ola biler Bezen bedii ve obrazli nitqi eynilesdirirler Lakin bu nitq formalari arasinda ferq vardir Obrazliliq nitqin butun tezahur novlerinde ozunu gozterir Bedii nitq ise yalniz bedii edebiyyata xas xususiyyetdir Nitqin bediiliyi estetik kateqoriyadir Nitqin bediiliyini teyin etmek ucun vahid meyar yoxdur Yazili ve sifahi nitq Nitqin iki formasi var bunlardan birincisi hem funksional hem de tarixilik baximindan ilkin qedim ve esas olan sifahi nitq ikincisi toreme yardimci olan yazili nitq Nitq medeniyyetinden sohbet gedende adeten onun nitqin sifahi formasi nezerde tutulur yazili nitq bu anlayisa daxil edilmir Eslinde ise nitq medeniyyeti problemlerini nitqin selis qurulmasi dil vahidlerinin meqsedeuygun deqiq ahengdar aydin mezmunlu ve lakonik ifade edilmesi ve diger bu kimi meselelerle mehdudlasdirmaq duzgun olmazdi Nitq medeniyyeti problemi bunlarla yanasi eyani konkret ifade vasitesi olan yazili dille de son derece baglidir Dil sisteminin hem sifahi hem de yazili formalarinda edebi dil normalarinin gozlenilmesi dilin herterefli inksafi onun sosial funksiyasinin genislenmesi baximindan baslica sertdir Nitq medeniyyetinden edebi dilin normalari esasinda fealiyyet gosteren numunevi nitqden onun duzgunluyu aydinligi safligi selisliyi ve s sohbet gedirse o zaman yazili nitqin orfoqrafiya ve durgu isareleri qaydalarina emel etmek de normativlik sayilmalidir Nitq inkisafi uzre aparilan telim islerinde onun yazili ve sifahi formalari vehdet seklinde goturulmelidir ancaq sifahi nitqe diqqet yetirib yazili nitqi unutmaq nitq medeniyyetini birterefli inkisaf etdirmek demekdir Xarici kecidlerVikianbarda Nitq ile elaqeli mediafayllar var Saide Mustafayeva Nitqin inkisafi ali mekteblerde xarici telebeler uzre hazirliq kursu ucun Baki 2011