Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrı — Azərbaycanda fəaliyyət göstərən musiqili dram teatrlarından biri.
| Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrı | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Teatrın tipi | Musiqili komediya |
| Əsası qoyulub | XX əsrin əvvəlləri |
| Heyət | |
| Direktor | Yadigar Muradov |
| Baş rejissor | Loğman Kərimov |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə | |
| Yerləşir | Bakı |
| Ünvan | Süleyman Sani Axundov, küç 48 |
| | |
1938-ci ilin fevral ayında Şuşa Dövlət Kolxoz və Sovxoz Teatrı yaradılıb. 1943-cü ildə kollektivin adı dəyişidilərərk Şuşa Dövlət Musiqli Dram Teatrı olub. Ona Üzeyir Hacıbəylinin adı verilib. Teatrda dram və komediyalarla yanaşı, opera və operettaları da oynanılıb. Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrı 1949-cu ilin əvvəllərində fəaliyyətini dayandırıb. Yerli həvəskarlar dram dərnəyində, daha sonralar Xalq teatrında fəaliyyətlərini davam etdiriblər. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə (11 may 1990) Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən (25 may 1992) Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrının fəaliyyəti bərpa edildi. 1992-ci ildə teatr məlum Qarabağ hadisələri ilə bağlı Bakıya köçdü. Uzun illər Gənc Tamaşaçılar Teatrının binasında məskunlaşdı (1992–2005). Hazırda Bakıdakı "Savalan" kinoteatrının binasında fəaliyyət göstərir (2005-ci ildən). Teatrın Bakıda ilk tamaşası Üzeyir Hacıbəyovun "Arşın mal alan" musiqili əsəri olub (13 fevral 1993).
Haqqında
- Artıq 1848-ci illərdən başlayaraq mütərəqqi rus teatrlarından faydalanma sayəsində Şuşada ziyalılar arasında teatr tamaşaları göstərməyə meyl oyanır. Əlbəttə, bu işdə tarixi şəraitin, Zaqafqaziyada genişlənməkdə olan maarifçilik hərəkatının rolu az deyildi. Heç şübhəsiz ki, Şuşada XIX əsrin birinci yarısında müasir teatr tamaşalarının meydana gəlməsi bilavasitə Tbilisi mədəni mühitinin təsiri ilə bağlı idi. O zamanın qabaqcıl adamları-Rusiyanın ədəbiyyat, incəsənət xadimlərini yerli ehalinin maariflənməsinə kömək etməyə çağırırdılar. Hələ 1848-ci ildə Şuşada iki böyük tamaşa: mərkəzi-teatr və sirk mövcud idi. XIX əsrin axırı və XX əsrin əvvəllərində teatrın ən çox fəaliyyət göstərdiyi mərkəzlərdən biri Şuşa idi.
- Ölkənin başqa şəhərlərində də teatrlar getdikcə məişətə daha fəal müdaxilə edirdi. Bu cəhətdən Azərbaycan teatrına Yusif bəy Məlikhaqnəzorov, Ə. Haqverdiyev, Z. Hacıbəyov, S. S. Axundov, Ü. Hacıbəyov, F. Köçərli, B. Bədəlbəyov, S. VəIibəyov, Cabbar Qaryağdı oğlu, Haşım bəy Vəzirov kimi dramaturq, bəstəkar, aktyor və teatr təşkilatçıları bəxş etmiş Şuşa teatrı diqqəti daha artıq cəlb cdir.
- 1870-ci illərdə isə bu sahəyə diqqət daha da qüvvətləndi. Göründüyü kimi, Şuşanın açıqfikirli ziyalıları zəhmətkeşlərin mədəni inkişafında mühüm amilə çevrilə biləcək klubun fəaliyyətini genişlendirmək, teatr tamaşaları yaratmaq üçün əzmlə çalışırdılar. Hələ 70-ci ildən əvvəl də Şuşada teatr fəaliyyət göstərmiş, M. F. Axundovla yanaşı, rus yazıçılarına da maraq göstərmişlər.
- 1882-ci ildən etibarən Şuşada teatr tamaşalan müntəzəm şəkil alır, nisbətən mütəşəkkil xarakter daşıyır. Müəllimlər hər yay tətili zamanı bir yerə yığışıb tamaşalar göstərirdilər. İlk illərdə yalnız M.F.Axundovun əsərlərindən ibarət olan bu tamaşalarda Yusif bəy Məlikhaqnəzərov, Haşim bəy Vəzirov, Bədəlbəy Bədəlbəyov, Firudin bəy Köçərli, Həsənəli Sarıcalinski, Mirzə Mııxtar Məmmədov, İsmayıl Şəfibəyov, Cabbar Qaryağdı oğlu iştirak edirdilər. Onlar əsasən M. F. Axundovun komediyalarını oynayırdılar.
- 1871-ci ildən isə Şuşadakı köhnə klub binası yenidən təmir edilib, istifadəyə verilmiş, burada yerli həvəskarlar tamaşalar göstərmişlər. 1888-ci ildə onlar qəza məmuru Dubrovskinin təşviqi ilə M.F.Axundovun əsərlərini bir daha tamaşaçılara göstərmişlər. Sonrakı illərdə həvəskarlar Xandəmirovun teatr binasında çıxış edirdilər. 1890-cı ildən başlayaraq, Şuşada teatra həvəs göstərən müəllim-ziyalıların sayı azalır. Onların içərisindən səhnə əsəri yazmağa həvəs göstərənlər meydana çıxır.
- 1890-cı ilin aprel ayının 22-də Şuşa realni məktəbində keçirilmiş musiqi səhərciyi güclü təsirə malik olmuşdur. Burada müəllim aktyorların köməyi ilə uşaqlar Azərbaycan, fransız, alman dillərində hekayə, təmsil, şeir söyləmiş, xorda oxumuş, musiqi nömrələri ifa etmişlər. Söylədikləri hekayə, təmsil və şeir parçalarını uşaqlar orada da rus dilinə tərcümə etmişlər.
- 1894-cü ilin yay aylannda xeyriyyə məqsədilə bir-birinin ardınca üç əsərin "Hacı Qara", "Müsyo Jordan və Dərviş Məstəli şah", "Xırs quldurbasan" tamaşasını oynayan Şuşanın həvəskar artistləri-gənc müəllimlər 1895-ci ildə yerli müəllimlərdən olan Haşım bəy Vəzirovun "Evlənmək su içmək deyil" adlı pyesinin tamaşasını göstərmiş, əldə etdikləri 500 manat gəliri sənət məktəbinə vermişlər "Dağılan tifaq" faciəsinin Şuşadakı ilk tamaşasının 1896-cı ildə ilk iştirakçılaınndan biri bəstəkar Zülfüqar Hacıbəyov nəql edib ki, Ə. Haqverdiyevə Şuşada "Şəbehkərdan" adı qoymuşdular.
- İlk Şərq konserti də ilk dəfə Şuşada Ə. Haqverdiyevin rəhbərliyi ilə 1896-cı ilin yayında təşkil olunmuşdur. Həmin konsertdə Şuşanın məşhur oxuyan və çalanlarından Əbdülbaqi Zülalov, Keçəçi oğlıı Məhəmməd, Cabbar Qaryağdı oğlu, Məşədi Dadaş, Zabul Qasım, məşhur tarzən Sadıqcan, Məşədi Zeynal, Balaoğlu, kamançaçı Bağdagüloğlu və başqaları iştirak etmişlər. Həmin konsertdən bir il sonra Şuşa camaatı böyük Azərbaycan şairi M. Füzulinin "Leyli və Məcnıın" pocması üzrə Ə. Haqverdiyevin "Məcnun Leylinin qəbri üstündə" tamaşasının səhnəciyinə baxmışlar. Ülvi məhəbbəti, təmiz sevgini tərənnüm edən bu tamaşa çox təsirli keçmişdir. Burada naturalist əlamətlər nəzərə çarpmışdı.
- 1906-cı ildən başlayaraq Şuşada daha ciddi tamaşalar oynanılır. Tamaşalar zamanı inqilabi vərəqələr yayılırdı.
- Şuşa Dövlət Musiqili Dram teatrı Azərbaycan Respublikası Nazirlər Sovetinin 11 may 1990-cı il tarixli 200 saylı Qərarı və Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin 25 may 1990-cı il tarixli 192 saylı əmri ilə fəaliyyətə başlamışdır. 1992-ci ildə Şuşa şəhəri işğal edildikdən sonra kollektiv Bakıya pənah gətirərək yaradıcılıq fəaliyyətini Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrının binasında davam etdirir.
- Yarandığı ilk gündən teatr öz repertuarını dünya dramaturgiyasının ən gözəl nümunələri ilə yanaşı, klassik və müasir Azərbaycan ədəbiyyatı ilə də zənginləşdirmiş və hazırladığı bir çox maraqlı tamaşalarla teatrsevərlərin rəğbətini qazanmışdır.
Şuşa Teatr binası
1841-ci ildə Şuşa şəhəri qəza mərkəzinə çevrilib. Bundan sonra inzibati idarə binaları ilə yanaşı, mədəniyyət obyektləri də tikilməyə başlayıb. Şuşa tezliklə Qafqazın mədəniyyət mərkəzlərindən biri kimi məşhurlaşıb. On doqquzuncu əsrin qırxıncı illərində Şuşada Lamberkerin sirk binası fəaliyət göstərib. Burada musiqi məclisləri də qurulub. Mətbuatən yazdığına görə ("Kavkaz" qəzeti, 1948, № 3) 1848-ci ildə Şuşada hücrələri olan teatr binası tikilib. Lakin həmin binada göstərilən tamaşalar barədə sənədlər hələ tapılmayıb. 1854-cü ildə Şuşada klub yaradılıb. Bir müddət bura qumarxana kimi istifadə edilib. 1871-ci ildə təmir edilərək şəhər ziyalılarının ixtiyarına verilib.
Şuşa Teatr mühiti
Qarabağ xanlığının mərkəzi olan, Qafqazın konservatoriyası adlanan Şuşa şəhərində teatr sənətinə də böyük maraq olub. XIX əsrdə Qafqazın mədəni mərkəzlərindən sayılan Şuşada ilk teatr tamaşası 1874-cü ildə göstərilib. Yerli ziyalılar və məktəb şagirdləri Mirzə Fətəli Axundzadənin "Hacı Qara" komediyasım tamaşaya qoyublar. Teatra maraq ilbəil artıb. 1891-ci ildə Şuşada bəyzadə İ. Xandəmirov yeni teatr binası inşa etdirib. 1880-1900-cü illər arasında Şuşada yerli ziyalıların, xaricdə təhsil alan tələbələrin, müəllim və şagirdlərin iştirakı ilə Mirzə Fətəli Axundzadənin "Müsyö Jordan və dərviş Məstəli-şah", "Lənkəran xanının vəziri", "Xırs quldurbasan", Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin "Dağılan tifaq", Nəcəf bəy Vəzirovun "Daldan atılan daş topuğu dəyər", "Ev tərbiyəsinin bir şəkili", Rəşid bəy Əfəndiyevin "Saqqalın kəraməti", Haşım bəy Vəzirovun "Qocalıqda yorğalıq", "Evlənmək su içmək deyib" tamaşaya qoyulub. Şuşada ilk dəfə opera səpkisində "Məcnun Leylinin qəbri üstündə" səhnəciyi göstərilib. Cabbar Qaryağdı oğlu Məcnunun rolunu oynayıb və gələcəyin dahi bəstəkarı Üzeyir bəy Hacıbəyli bu tamaşada xorda oxuyub.
Rusiya və Avropanın müxtəlif şəhərlərində təhsil alan ziyalı gənclər yay tətillərində Qarabağın mərkəzində teatr prosesini daha da canlandırıblar. Bu baxımdan Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin, Nəcəf bəy Vəzirovun və Haşım bəy Vəzirovun xidmətləri daha çoxdur. 1880–1919-cu illərdə şəhərdə Mirzə Muxtar Məmmədov, Bədəl bəy Bədəlbəyli, Əbülfət Vəli (Vəliyev), Firudin bəy Köçərli, Həsənəli Sancalinski, İsmayıl Şəfıbəyov, Cabbar Qaryağdıoğlu, Cəlil bəy, , Xosrov bəy və Azad bəy Əmirovlar, Rzaqulu Nəcəfov, , doktor Kərim Mehmandarov, Yusif bəy Ağayev, Rəsul Tahirov, Salah bəy Zöhrabbəyov, Cavad Vəzirov, Mirzə Ələkbər Axundov, Hüsü Mamayev, Xosrov Mamayev, Həbib bəy Köçərli, Zülfüqar Seyidbəyov, Məmmədəli Orucov kimi səhnə həvəskarları olub. Şuşamn teatr həvəskarları Mirzə Fətəli Axundzadənin, Nəcəf bəy Vəzirovun, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin, Haşım bəy Vəzirovun, Sultan Məcid Qənizadənin əsərlərini, Üzeyir bəy Hacıbəylinin, Zülfüqar bəy Hacıbəylinin opera və operettalannı oynayırdılar.
Adının tarixi
1920–1937-ci illərdə Şuşada teatr prosesi bir qədər də canlamb. , Şuşa qəza firqə məktəblərinin, Cavanlar ittifaqının dram dəməklərində tez- tez tamaşalar oynanılıb. Teatr həvəskarlarının daha fəalları , Xuduş Abbaszadə, Mikayıl Vəlixanov, Heydər Şəmsizadə, Rəhim Mirzəzadə, Cəmil Lazımzadə, Cəmil Əkbərzadə, Mir Hadi Ağamirzadə, Xudadat Tağızadə, Nəriman Axundov, Mahmud Şəfizadə, Əbdüləli Ömərzadə olublar. 1920-ci illərdə Şuşa teatr həvəskarları dəstəsi bir müddət hökumət teatrının şöbəsi adlanıb. Milli Dram Teatrının aparıcı aktyorları tez-tez Şuşaya gələrək yerli həvəskarlarla tamaşalar hazırlayıblar və özləri də həmin səhnə əsərlərində iştirak ediblər. 1935-ci ildə şəhərdə Sabir adına klub açılır və dram həvəskarları burada mərkəzləşir. Beləliklə, 1938-ci ildə Şuşa Dövlət Kolxoz və Sovxoz Teatrı yaranır.
Teatrın yeni yaradıcılıq mərhələsi
1901 −1919-cu illərdə Şuşanın teatr prosesi yeni yaradıcılıq mərhələsi keçib. Şəhərdə maarifləndirmə işlərinə xidmət edən "Cəmiyyət evi" yaradılıb. İlboyu teatr tamaşaları göstərilib. Xüsusən yay aylarında şəhərdə hər həftə, bezən həftədə iki-üç tamaşa oynanılıb. Uilyam Şekspirin dramaturgiyasına Azərbaycanda ilk dəfə Şuşanın teatr həvəskarları müraciət ediblər, ədibin "Otello" faciəsi burada oynanılıb. Teatr tamaşaları hazırlamaqda 5-ci türk-rus, Realni və Nikolayevski məktəblərinin müəllim və şagirdləri fəallıq göstəriblər. 1919-cu ildə Üzeyir bəy və Zülfüqar bəy Hacıbəylilərin "Müdiriyyət"inin Şuşa filialı açılıb. Burada, əsasən, muğam operaları və ope- rettalar oynanılıb.
Teatrın əsas repertuarı
"Hacı Qara", "Lənkəran xanının vəziri", "" (Mirzə Fətəli Axundzadə), "Bəxtsiz cavan", "Dağılan tifaq" (Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev), "Solğun çiçəklər", "Sevil", "Almaz", "Yaşar", "Aydın", "Oqtay Eloğlu", "1905-ci ildə" (Cəfər Cabbarlı), "Vaqif", "Fərhad və Şirin" (Səməd Vurğun), "Toy", "Xoşbəxtlər", "Aşnalar" (Sabit Rəhman), "Həyat" (Mirzə İbrahimov), "Qaçaq Nəbi (Süleyman Rüstəm), "Süleyman Rüstəm", "Vəfa" (Rəsul Rza), "Bahar", "Aslan yatağı" (Məmmədhüseyn Təhmasib), "Praqanının şabalıd ağacları altında" (Konstantin Simonov), "Varlı gəlin" (Valentin Katayev), "Vətən namusu" (Georgi Mdivani), "Mühəndis Sergeyev" (Vsevolod Rok)
Musiqli tamaşalar
"Leyli və Məcnun", "Əsli və Kərəm", "O olmasın bu olsun", "Ər və arvad" (Üzeyir bəy Hacıbəyli), "Aşıq Qərib", "Evliykən subay" (Zülfüqar bəy Hacıbəyli), "Gözün aydın" (Məhərrəm Əlizadə və Fikrət Əmirov), "Beş manatlıq gəlin" (Məmməd Səid Ordubadi və səid Rüstəmov) "Ürəkçalanlar" (Məmməd Səid Ordubadi və Fikrət Əmirov)
Tamaşalarına görə layiq görülən mükafatlar
Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrı Azərbaycan Respublikası Nazirlər Sovetinin 11 may 1990-cı il tarixli 200 saylı Qərarı və Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin 25 may 1990-cı il tarixli 192 saylı əmri ilə fəaliyyətə başlamışdır.1992-ci ildə Şuşa şəhəri işğal edildikdən sonra kollektiv Bakıya pənah gətirərək yaradıcılıq fəaliyyətini Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrının binasında davam etdirir. Yarandığı ilk gündən teatr öz repertuarını dünya dramaturgiyasının ən gözəl nümunələri ilə yanaşı, klassik və müasir Azərbaycan ədəbiyyatı ilə də zənginləşdirmiş və hazırladığı bir çox maraqlı tamaşalarla teatrsevərlərin rəğbətini qazanmışdır. Şuşa Teatrı 1994-cü ildə "Mono tamaşalar", 1998-ci ildə "Eksprimental tamaşalar", 1999-cu ildə "Milli klassika və teatr", 2000-ci ildə "Festivallar festivalı" respublika teatr festivallarının iştirakçısı olmuş, 2002-ci ildə isə Üzeyir Hacıbəyovun "Əyri oturaq, düz danışaq" tamaşasına görə "Qızıl dərviş" mükafatına layiq görülmüşdür.
Əməkdaşları
- Quruluşçu rejissorlar: Loğman Kərimov (Əməkdar artist)
- Quruluşçu rəssamlar: Valeh Məmmədov və başqaları.
- Musiqi tərtibatçıları: Azad Məmmədov Ağasəlim Feyzullayev
- Teatrın baş rejissoru Loğman Kərimov (Əməkdar artist)
- Aktyorlar
- Xalq artistləri
- Əməkdar artistlər
- Ansambl
- Texniki Heyət
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrı "Varlı qadın" tamaşasının premyerasına hazırlaşır
- Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrının truppası Mirzə Fətəli Axundzadənin "Lənkəran xanının vəziri" komediyasını təqdim etmişdir
- 146 illik tarixə malik olan Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrının bərpasının 30 ili tamam olur. 2020-08-24 at the Wayback Machine
- Səhnəyə köçən nisgil və ya Şuşa həsrətli məbəd
- Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrının 145-ci Teatr Mövsümünün bağlanışı
- Çıxış edəcək səhnələr
- Braziliya dramaturqunun əsəri əsasında tamaşa səhnələşdirilib
- Şuşa Teatrının binasında təmir işləri başa çatıb, açılış olacaq
- Binanın əsaslı tikinti və yenidənqurmadan sonra açılış mərasimi
- ŞDMDT-nın tarixində əlamətdar hadisələrlə yadda qalıb
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrı Xocalı soyqırımı ilə əlaqədar anım tədbiri keçirəcək [ölü keçid]
- ""Şuşa teatrı" Müəllif: Yaqub Əlioğlu, Bakı-2001" (PDF). 2016-10-20 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-08-17.
- "mct.gov.az". 2022-06-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-18.
- "Dövlət teatrları". 2020-08-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-18.
- "Azərbaycan Teatr Ensiklopediyası" Müəllif: İlham Rəhimli, səh 280–281
- "Şuşa Teatrının mükafatları". 2020-08-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-18.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Susa Dovlet Musiqili Dram Teatri Azerbaycanda fealiyyet gosteren musiqili dram teatrlarindan biri Susa Dovlet Musiqili Dram TeatriUmumi melumatlarTeatrin tipi Musiqili komediyaEsasi qoyulub XX esrin evvelleriHeyetDirektor Yadigar MuradovBas rejissor Logman KerimovYerlesmesi40 25 30 sm e 49 50 37 s u Olke AzerbaycanYerlesir BakiUnvan Suleyman Sani Axundov kuc 48Susa Dovlet Musiqili Dram Teatri 1938 ci ilin fevral ayinda Susa Dovlet Kolxoz ve Sovxoz Teatri yaradilib 1943 cu ilde kollektivin adi deyisidilererk Susa Dovlet Musiqli Dram Teatri olub Ona Uzeyir Hacibeylinin adi verilib Teatrda dram ve komediyalarla yanasi opera ve operettalari da oynanilib Susa Dovlet Musiqili Dram Teatri 1949 cu ilin evvellerinde fealiyyetini dayandirib Yerli heveskarlar dram derneyinde daha sonralar Xalq teatrinda fealiyyetlerini davam etdiribler Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin qerari ile 11 may 1990 Medeniyyet Nazirliyi terefinden 25 may 1992 Susa Dovlet Musiqili Dram Teatrinin fealiyyeti berpa edildi 1992 ci ilde teatr melum Qarabag hadiseleri ile bagli Bakiya kocdu Uzun iller Genc Tamasacilar Teatrinin binasinda meskunlasdi 1992 2005 Hazirda Bakidaki Savalan kinoteatrinin binasinda fealiyyet gosterir 2005 ci ilden Teatrin Bakida ilk tamasasi Uzeyir Hacibeyovun Arsin mal alan musiqili eseri olub 13 fevral 1993 HaqqindaArtiq 1848 ci illerden baslayaraq mutereqqi rus teatrlarindan faydalanma sayesinde Susada ziyalilar arasinda teatr tamasalari gostermeye meyl oyanir Elbette bu isde tarixi seraitin Zaqafqaziyada genislenmekde olan maarifcilik herekatinin rolu az deyildi Hec subhesiz ki Susada XIX esrin birinci yarisinda muasir teatr tamasalarinin meydana gelmesi bilavasite Tbilisi medeni muhitinin tesiri ile bagli idi O zamanin qabaqcil adamlari Rusiyanin edebiyyat incesenet xadimlerini yerli ehalinin maariflenmesine komek etmeye cagirirdilar Hele 1848 ci ilde Susada iki boyuk tamasa merkezi teatr ve sirk movcud idi XIX esrin axiri ve XX esrin evvellerinde teatrin en cox fealiyyet gosterdiyi merkezlerden biri Susa idi Olkenin basqa seherlerinde de teatrlar getdikce meisete daha feal mudaxile edirdi Bu cehetden Azerbaycan teatrina Yusif bey Melikhaqnezorov E Haqverdiyev Z Hacibeyov S S Axundov U Hacibeyov F Kocerli B Bedelbeyov S VeIibeyov Cabbar Qaryagdi oglu Hasim bey Vezirov kimi dramaturq bestekar aktyor ve teatr teskilatcilari bexs etmis Susa teatri diqqeti daha artiq celb cdir 1870 ci illerde ise bu saheye diqqet daha da quvvetlendi Gorunduyu kimi Susanin aciqfikirli ziyalilari zehmetkeslerin medeni inkisafinda muhum amile cevrile bilecek klubun fealiyyetini genislendirmek teatr tamasalari yaratmaq ucun ezmle calisirdilar Hele 70 ci ilden evvel de Susada teatr fealiyyet gostermis M F Axundovla yanasi rus yazicilarina da maraq gostermisler 1882 ci ilden etibaren Susada teatr tamasalan muntezem sekil alir nisbeten mutesekkil xarakter dasiyir Muellimler her yay tetili zamani bir yere yigisib tamasalar gosterirdiler Ilk illerde yalniz M F Axundovun eserlerinden ibaret olan bu tamasalarda Yusif bey Melikhaqnezerov Hasim bey Vezirov Bedelbey Bedelbeyov Firudin bey Kocerli Heseneli Saricalinski Mirze Miixtar Memmedov Ismayil Sefibeyov Cabbar Qaryagdi oglu istirak edirdiler Onlar esasen M F Axundovun komediyalarini oynayirdilar 1871 ci ilden ise Susadaki kohne klub binasi yeniden temir edilib istifadeye verilmis burada yerli heveskarlar tamasalar gostermisler 1888 ci ilde onlar qeza memuru Dubrovskinin tesviqi ile M F Axundovun eserlerini bir daha tamasacilara gostermisler Sonraki illerde heveskarlar Xandemirovun teatr binasinda cixis edirdiler 1890 ci ilden baslayaraq Susada teatra heves gosteren muellim ziyalilarin sayi azalir Onlarin icerisinden sehne eseri yazmaga heves gosterenler meydana cixir 1890 ci ilin aprel ayinin 22 de Susa realni mektebinde kecirilmis musiqi seherciyi guclu tesire malik olmusdur Burada muellim aktyorlarin komeyi ile usaqlar Azerbaycan fransiz alman dillerinde hekaye temsil seir soylemis xorda oxumus musiqi nomreleri ifa etmisler Soyledikleri hekaye temsil ve seir parcalarini usaqlar orada da rus diline tercume etmisler 1894 cu ilin yay aylannda xeyriyye meqsedile bir birinin ardinca uc eserin Haci Qara Musyo Jordan ve Dervis Mesteli sah Xirs quldurbasan tamasasini oynayan Susanin heveskar artistleri genc muellimler 1895 ci ilde yerli muellimlerden olan Hasim bey Vezirovun Evlenmek su icmek deyil adli pyesinin tamasasini gostermis elde etdikleri 500 manat geliri senet mektebine vermisler Dagilan tifaq faciesinin Susadaki ilk tamasasinin 1896 ci ilde ilk istirakcilainndan biri bestekar Zulfuqar Hacibeyov neql edib ki E Haqverdiyeve Susada Sebehkerdan adi qoymusdular Ilk Serq konserti de ilk defe Susada E Haqverdiyevin rehberliyi ile 1896 ci ilin yayinda teskil olunmusdur Hemin konsertde Susanin meshur oxuyan ve calanlarindan Ebdulbaqi Zulalov Kececi oglii Mehemmed Cabbar Qaryagdi oglu Mesedi Dadas Zabul Qasim meshur tarzen Sadiqcan Mesedi Zeynal Balaoglu kamancaci Bagdaguloglu ve basqalari istirak etmisler Hemin konsertden bir il sonra Susa camaati boyuk Azerbaycan sairi M Fuzulinin Leyli ve Mecniin pocmasi uzre E Haqverdiyevin Mecnun Leylinin qebri ustunde tamasasinin sehneciyine baxmislar Ulvi mehebbeti temiz sevgini terennum eden bu tamasa cox tesirli kecmisdir Burada naturalist elametler nezere carpmisdi 1906 ci ilden baslayaraq Susada daha ciddi tamasalar oynanilir Tamasalar zamani inqilabi vereqeler yayilirdi Susa Dovlet Musiqili Dram teatri Azerbaycan Respublikasi Nazirler Sovetinin 11 may 1990 ci il tarixli 200 sayli Qerari ve Azerbaycan Respublikasi Medeniyyet Nazirliyinin 25 may 1990 ci il tarixli 192 sayli emri ile fealiyyete baslamisdir 1992 ci ilde Susa seheri isgal edildikden sonra kollektiv Bakiya penah getirerek yaradiciliq fealiyyetini Azerbaycan Dovlet Genc Tamasacilar Teatrinin binasinda davam etdirir Yarandigi ilk gunden teatr oz repertuarini dunya dramaturgiyasinin en gozel numuneleri ile yanasi klassik ve muasir Azerbaycan edebiyyati ile de zenginlesdirmis ve hazirladigi bir cox maraqli tamasalarla teatrseverlerin regbetini qazanmisdir Susa Teatr binasi1841 ci ilde Susa seheri qeza merkezine cevrilib Bundan sonra inzibati idare binalari ile yanasi medeniyyet obyektleri de tikilmeye baslayib Susa tezlikle Qafqazin medeniyyet merkezlerinden biri kimi meshurlasib On doqquzuncu esrin qirxinci illerinde Susada Lamberkerin sirk binasi fealiyet gosterib Burada musiqi meclisleri de qurulub Metbuaten yazdigina gore Kavkaz qezeti 1948 3 1848 ci ilde Susada hucreleri olan teatr binasi tikilib Lakin hemin binada gosterilen tamasalar barede senedler hele tapilmayib 1854 cu ilde Susada klub yaradilib Bir muddet bura qumarxana kimi istifade edilib 1871 ci ilde temir edilerek seher ziyalilarinin ixtiyarina verilib Susa Teatr muhiti Qarabag xanliginin merkezi olan Qafqazin konservatoriyasi adlanan Susa seherinde teatr senetine de boyuk maraq olub XIX esrde Qafqazin medeni merkezlerinden sayilan Susada ilk teatr tamasasi 1874 cu ilde gosterilib Yerli ziyalilar ve mekteb sagirdleri Mirze Feteli Axundzadenin Haci Qara komediyasim tamasaya qoyublar Teatra maraq ilbeil artib 1891 ci ilde Susada beyzade I Xandemirov yeni teatr binasi insa etdirib 1880 1900 cu iller arasinda Susada yerli ziyalilarin xaricde tehsil alan telebelerin muellim ve sagirdlerin istiraki ile Mirze Feteli Axundzadenin Musyo Jordan ve dervis Mesteli sah Lenkeran xaninin veziri Xirs quldurbasan Ebdurrehim bey Haqverdiyevin Dagilan tifaq Necef bey Vezirovun Daldan atilan das topugu deyer Ev terbiyesinin bir sekili Resid bey Efendiyevin Saqqalin kerameti Hasim bey Vezirovun Qocaliqda yorgaliq Evlenmek su icmek deyib tamasaya qoyulub Susada ilk defe opera sepkisinde Mecnun Leylinin qebri ustunde sehneciyi gosterilib Cabbar Qaryagdi oglu Mecnunun rolunu oynayib ve geleceyin dahi bestekari Uzeyir bey Hacibeyli bu tamasada xorda oxuyub Rusiya ve Avropanin muxtelif seherlerinde tehsil alan ziyali gencler yay tetillerinde Qarabagin merkezinde teatr prosesini daha da canlandiriblar Bu baximdan Ebdurrehim bey Haqverdiyevin Necef bey Vezirovun ve Hasim bey Vezirovun xidmetleri daha coxdur 1880 1919 cu illerde seherde Mirze Muxtar Memmedov Bedel bey Bedelbeyli Ebulfet Veli Veliyev Firudin bey Kocerli Heseneli Sancalinski Ismayil Sefibeyov Cabbar Qaryagdioglu Celil bey Xosrov bey ve Azad bey Emirovlar Rzaqulu Necefov doktor Kerim Mehmandarov Yusif bey Agayev Resul Tahirov Salah bey Zohrabbeyov Cavad Vezirov Mirze Elekber Axundov Husu Mamayev Xosrov Mamayev Hebib bey Kocerli Zulfuqar Seyidbeyov Memmedeli Orucov kimi sehne heveskarlari olub Susamn teatr heveskarlari Mirze Feteli Axundzadenin Necef bey Vezirovun Ebdurrehim bey Haqverdiyevin Hasim bey Vezirovun Sultan Mecid Qenizadenin eserlerini Uzeyir bey Hacibeylinin Zulfuqar bey Hacibeylinin opera ve operettalanni oynayirdilar Adinin tarixi1920 1937 ci illerde Susada teatr prosesi bir qeder de canlamb Susa qeza firqe mekteblerinin Cavanlar ittifaqinin dram demeklerinde tez tez tamasalar oynanilib Teatr heveskarlarinin daha feallari Xudus Abbaszade Mikayil Velixanov Heyder Semsizade Rehim Mirzezade Cemil Lazimzade Cemil Ekberzade Mir Hadi Agamirzade Xudadat Tagizade Neriman Axundov Mahmud Sefizade Ebduleli Omerzade olublar 1920 ci illerde Susa teatr heveskarlari destesi bir muddet hokumet teatrinin sobesi adlanib Milli Dram Teatrinin aparici aktyorlari tez tez Susaya gelerek yerli heveskarlarla tamasalar hazirlayiblar ve ozleri de hemin sehne eserlerinde istirak edibler 1935 ci ilde seherde Sabir adina klub acilir ve dram heveskarlari burada merkezlesir Belelikle 1938 ci ilde Susa Dovlet Kolxoz ve Sovxoz Teatri yaranir Teatrin yeni yaradiciliq merhelesi1901 1919 cu illerde Susanin teatr prosesi yeni yaradiciliq merhelesi kecib Seherde maariflendirme islerine xidmet eden Cemiyyet evi yaradilib Ilboyu teatr tamasalari gosterilib Xususen yay aylarinda seherde her hefte bezen heftede iki uc tamasa oynanilib Uilyam Sekspirin dramaturgiyasina Azerbaycanda ilk defe Susanin teatr heveskarlari muraciet edibler edibin Otello faciesi burada oynanilib Teatr tamasalari hazirlamaqda 5 ci turk rus Realni ve Nikolayevski mekteblerinin muellim ve sagirdleri fealliq gosteribler 1919 cu ilde Uzeyir bey ve Zulfuqar bey Hacibeylilerin Mudiriyyet inin Susa filiali acilib Burada esasen mugam operalari ve ope rettalar oynanilib Teatrin esas repertuari Haci Qara Lenkeran xaninin veziri Mirze Feteli Axundzade Bextsiz cavan Dagilan tifaq Ebdurrehim bey Haqverdiyev Solgun cicekler Sevil Almaz Yasar Aydin Oqtay Eloglu 1905 ci ilde Cefer Cabbarli Vaqif Ferhad ve Sirin Semed Vurgun Toy Xosbextler Asnalar Sabit Rehman Heyat Mirze Ibrahimov Qacaq Nebi Suleyman Rustem Suleyman Rustem Vefa Resul Rza Bahar Aslan yatagi Memmedhuseyn Tehmasib Praqaninin sabalid agaclari altinda Konstantin Simonov Varli gelin Valentin Katayev Veten namusu Georgi Mdivani Muhendis Sergeyev Vsevolod Rok Musiqli tamasalar Leyli ve Mecnun Esli ve Kerem O olmasin bu olsun Er ve arvad Uzeyir bey Hacibeyli Asiq Qerib Evliyken subay Zulfuqar bey Hacibeyli Gozun aydin Meherrem Elizade ve Fikret Emirov Bes manatliq gelin Memmed Seid Ordubadi ve seid Rustemov Urekcalanlar Memmed Seid Ordubadi ve Fikret Emirov Tamasalarina gore layiq gorulen mukafatlarSusa Dovlet Musiqili Dram Teatri Azerbaycan Respublikasi Nazirler Sovetinin 11 may 1990 ci il tarixli 200 sayli Qerari ve Azerbaycan Respublikasi Medeniyyet Nazirliyinin 25 may 1990 ci il tarixli 192 sayli emri ile fealiyyete baslamisdir 1992 ci ilde Susa seheri isgal edildikden sonra kollektiv Bakiya penah getirerek yaradiciliq fealiyyetini Azerbaycan Dovlet Genc Tamasacilar Teatrinin binasinda davam etdirir Yarandigi ilk gunden teatr oz repertuarini dunya dramaturgiyasinin en gozel numuneleri ile yanasi klassik ve muasir Azerbaycan edebiyyati ile de zenginlesdirmis ve hazirladigi bir cox maraqli tamasalarla teatrseverlerin regbetini qazanmisdir Susa Teatri 1994 cu ilde Mono tamasalar 1998 ci ilde Eksprimental tamasalar 1999 cu ilde Milli klassika ve teatr 2000 ci ilde Festivallar festivali respublika teatr festivallarinin istirakcisi olmus 2002 ci ilde ise Uzeyir Hacibeyovun Eyri oturaq duz danisaq tamasasina gore Qizil dervis mukafatina layiq gorulmusdur EmekdaslariQuruluscu rejissorlar Logman Kerimov Emekdar artist Quruluscu ressamlar Valeh Memmedov ve basqalari Musiqi tertibatcilari Azad Memmedov Agaselim Feyzullayev Teatrin bas rejissoru Logman Kerimov Emekdar artist Aktyorlar Xalq artistleri Emekdar artistler Ansambl Texniki HeyetHemcinin baxSusa Teatr Dovlet teatriXarici kecidlerSusa Dovlet Musiqili Dram Teatri Varli qadin tamasasinin premyerasina hazirlasir Susa Dovlet Musiqili Dram Teatrinin truppasi Mirze Feteli Axundzadenin Lenkeran xaninin veziri komediyasini teqdim etmisdir 146 illik tarixe malik olan Susa Dovlet Musiqili Dram Teatrinin berpasinin 30 ili tamam olur 2020 08 24 at the Wayback Machine Sehneye kocen nisgil ve ya Susa hesretli mebed Susa Dovlet Musiqili Dram Teatrinin 145 ci Teatr Movsumunun baglanisi Cixis edecek sehneler Braziliya dramaturqunun eseri esasinda tamasa sehnelesdirilib Susa Teatrinin binasinda temir isleri basa catib acilis olacaq Binanin esasli tikinti ve yenidenqurmadan sonra acilis merasimi SDMDT nin tarixinde elametdar hadiselerle yadda qalibIstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Susa Dovlet Musiqili Dram Teatri Xocali soyqirimi ile elaqedar anim tedbiri kecirecek olu kecid Susa teatri Muellif Yaqub Elioglu Baki 2001 PDF 2016 10 20 tarixinde PDF Istifade tarixi 2020 08 17 mct gov az 2022 06 08 tarixinde Istifade tarixi 2020 08 18 Dovlet teatrlari 2020 08 24 tarixinde Istifade tarixi 2020 08 18 Azerbaycan Teatr Ensiklopediyasi Muellif Ilham Rehimli seh 280 281 Susa Teatrinin mukafatlari 2020 08 24 tarixinde Istifade tarixi 2020 08 18