Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədə yalnız ilkin və ya onunla əlaqəli mənbələrdən istifadə olunur. |
| Erkən Dövr Tarix və Ənənələr Məzhəblər və Hərəkatlar Əsas mövzular |
|
İsa Məsih – təqribən e.ə. 4-cü ildən eramızın 30-cu ilinə qədər yaşamış tarixi şəxsiyyət. Sovet İttifaqında və Azərbaycanda nəşr olunan ensiklopediyalarda mif olaraq təqdim edilməsinə baxmayaraq, müasir tarixçilər "mif nəzəriyyəsi"ndən imtina edib, İsanın real tarixi şəxsiyyət olması ilə razılaşırlar.
Xristianlıqda İsa haqqında vahid əqidənin mənbəyi
Xristianlar İsa barəsindəki inanclarında Bibliyaya istinad edirlər. Məzhəblərindən asılı olmarayaq, bütün xristianlar İsanın Allahın mücəssiməsi, Allahın Oğlu, Allahın qurbanlıq Quzusu, Rəbb, Məsih, Xilaskar olduğuna, bakirə Məryəmdən doğulduğuna, ölüb dirildiyinə, göyə qalxıb Ata Allahın sağında oturduğuna və qiyamət günündə təkrar dünyaya gələrək bəşəriyyəti mühakimə edəcəyinə etiqad edirlər. Bibliyada bu əqidələrin hamısı üçün ciddi əsaslar mövcuddur, bu əqidələrin hər hansı birinə etiqad etməyən şəxs xristian adlandırıla bilməz. Odur ki, Yehovanın Şahidləri kimi İsanın Allahın mücəssəməsi olduğunu qəbul etməyən təriqətlər xristian ənənəsini rədd etdikləri kimi, özləri də xristianlar tərəfindən bidətçi olaraq rədd edilirlər. Xristianlıqda İsa haqqında vahid əqidənin mənbəyi Bibliyadır.
Allahın mücəssiməsi
Əhdi-Cədid İsanı birmənalı olaraq Allahın mücəssiməsi kimi təsvir edir:
Başlanğıcda Kəlam var idi. Kəlam Allahla birlikdə idi. Kəlam Allah idi.
Kəlam bəşər olub, lütf və həqiqətlə dolu olaraq aramızda məskən saldı.
Allahı heç kəs heç vaxt görməyib, amma Atanın qucağında olan və Allah olan vahid Oğul Onu tanıtdı.
Yəhudilər Ona (İsaya) dedi: "Sənin heç əlli yaşın yoxdur, İbrahimi necə görmüsən?" İsa onlara dedi: "Doğrusunu, doğrusunu sizə deyirəm: İbrahim olmazdan qabaq Var Olan Mənəm".
Bakirədən doğulması
İsanın anadan olması əhvalatı dörd Müjdənin ikisində – Matta Müjdəsi və Luka Müjdəsində mövcuddur. Bunlarda Məryəmin bakirə ikən İsaya hamilə olduğu nəql edilir:
"İsa Məsihin doğulması belə oldu. Anası Məryəm Yusifə nişanlanmışdı. Amma birlikdə olmalarından əvvəl Məryəmin Müqəddəs Ruhdan hamilə olduğu aşkar oldu… Rəbbin bir mələyi röyada ona (Yusifə) görünüb dedi: "Davud oğlu Yusif! Məryəmi özünə arvad etməkdən qorxma, çünki onun bətnindəki körpə Müqəddəs Ruhdandır. Məryəm bir Oğul doğacaq və Onun adını İsa qoy, çünki O Öz xalqını günahlarından xilas edəcək". Bütün bunlar Rəbbin peyğəmbər vasitəsilə söylədiyi bu söz yerinə yetsin deyə baş verdi: "Budur, bakirə qız hamilə olub Oğlan doğacaq, adını İmmanuel qoyacaqlar". "İmmanuel" "Allah bizimlədir" deməkdir."
Mələk ona dedi: "Qorxma, Məryəm, çünki sən Allahın lütfünə nail oldun. Sən hamilə olub bir Oğul doğacaqsan…" Məryəm mələyə dedi: "Bu necə olacaq? Mən heç kişi üzü görməmişəm". Mələk cavabında ona dedi: "Müqəddəs Ruh sənin üzərinə enəcək, Haqq-Taalanın qüdrəti üstünə kölgə salacaq. Buna görə də doğulacaq müqəddəs Övlad Allahın Oğlu adlanacaq… Çünki Allah üçün mümkün olmayan şey yoxdur".
Bu cür fövqəltəbii şəkildə doğulması sayəsində İsa bəşəriyyətin tarixində misilsiz Şəxsiyyət kimi qarşımıza çıxır. Bununla belə, Bibliya İsanın təqribən otuz yaşına qədər adi insan kimi yaşadığını nəql edir.
Uşaqlıq, yeniyetmə, gənclik çağı
Apokrifik İncillərin müəllifləri İsanın uşaqlığından bol məlumat verdikləri halda, Əhdi-Cədiddə Onun uşaqlığı, yeniyetmə çağı və erkən gəncliyi barəsində son dərəcə az məlumat verilmişdir. Eramızın II əsrində yazılmış və İsa Məsihin uşaqlığından bəhs edən "Foma İncili" Məsihi hər addımbaşı möcüzələr göstərən təkəbbürlü və sərt bir uşaq kimi təsvir edir. O, şənbə günü gildən bir neçə quş düzəldib, insanların etirazları qarşısında əl çalır; bunlar o saat əsil quşlara dönüb uçmağa başlayır.* Lakin Əhdi-Cədiddə Lukanın Müjdəsində yazılmış bir neçə sətirdən başqa İsanın uşaqlığı haqqında məlumat yoxdur:
"Uşaq böyüyür, qüvvətlənir və hikmətdə yetkinləşirdi. Allahın lütfü də Onun üzərində idi.
Hər il İsanın ata-anası Pasxa bayramında Yerusəlimə gedərdi.
İsanın on iki yaşı tamam olanda onlar bayram adətinə görə yenə ora getdilər.
Bayram qurtarandan sonra onlar evə yollandı. Amma yeniyetmə İsa Yerusəlimdə qaldı, onun ata-anasının isə bundan xəbəri yox idi.
Onlar İsanın səyyahlar dəstəsi içində getdiyini düşünürdü. Amma bir günlük yolu gedəndən sonra Onu dostların və qohumların arasında axtarmağa başladılar.
Onu tapmadılar və axtara-axtara Yerusəlimə qayıtdılar.
Üç gündən sonra Onu məbəddə tapdılar. İsa müəllimlər arasında oturmuşdu və onlara qulaq asır, suallar verirdi.
Onu dinləyən hər kəs Onun zəkasına və verdiyi cavablara mat qalırdı.
Ata-anası Onu görüb təəccübləndi. İsanın anası Ona dedi: "Oğlum, bu nədir başımıza gətirdin? Atanla mən nigaran qalıb səni axtarırdıq".
İsa onlara cavab verdi: "Məni nə üçün axtarırdınız? Məgər bilmirdiniz ki, Mən Atamın evində olmalıyam?"
Amma onlar Onun nə demək istədiyini başa düşmədi.
Sonra İsa ata-anası ilə Nazaretə qayıtdı. O, ata-anasına itaətli idi. Onun anası isə bütün bu şeyləri öz ürəyində saxlayırdı.İsa böyüyürdü və hikmətdə artırdı. O, Allahın və insanların qarşısında lütf qazanırdı".
Xidməti, möcüzələri
Təqribən otuz yaşında ikən İsa, Vəftizçi Yəhya tərəfindən vəftiz edilir; o zaman Müqəddəs Ruh göyərçin kimi Onun üzərinə enir və bundan sonra iblis tərəfindən sınağa çəkilməsi üçün Onu səhraya aparır. Səhradan çıxan İsa "Ruhun qüdrəti ilə" qayıdır, on iki həvari seçir, vəz etməyə başlayır. Eyni zamanda O, inanılmaz möcüzələr yaradır: toyda suyu şəraba döndərir, cinləri qovur, təbiət üzərindəki hökmranlığını nümayiş etdirir, müxtəlif növdən xəstələrə şəfa verir, minlərlə adamı yedirtmək üçün çörəkləri çoxaldır, su üzərində yeriyir, ölüləri dirildir.
Əhdi-Cədid İsanın insanları Özünə inandırmaq, Kim olduğunu sübut etmək üçün deyil, onlara rəhmi gəldiyinə görə möcüzələr yaratdığını açıqlayır.
Ölümü, dəfn olunması, dirilməsi, göyə qalxması
İncilə görə, İsa Məsih Allahın qurbanlıq Quzusu olaraq insanların günahları üçün çarmıxa çəkilmək məqsədilə gəldiyini bilirdi. Xristianlar İsa Məsihin çarmıxa çəkildikdən sonra dirildiyinə həmişə inanmış və bunu bəşəriyyətin tarixində ən mühüm hadisə hesab etmişlər.
Cümə günü çarmıxda ölən İsanın bədəni nizə ilə deşildi və təzə bir qəbirdə dəfn edildi. Şənbə günü keçdikdən sonra bazar günü səhər tezdən "hələ qaranlıq ikən Məcdəlli Məryəm qəbirin yanına gəldi. O gördü ki, daş qəbirin ağzından götürülüb". Dirilmiş İsa ən birinci Məcdəlli Məryəmə göründü; Həvari Pavelin şəhadətinə görə, O, "əvvəl Kefaya, sonra On İki şagirdə göründü. Bundan sonra beş yüzdən çox bacı-qardaşa eyni anda göründü…" Nəhayət, O, "həvarilərin gözləri qarşısında yuxarı qaldırıldı. Bir bulud İsanı götürüb onlardan gizlədi".
Məsihin ikinci gəlişi və qiyamət günü
İsa Məsih göyə qalxdıqdan sonra həvarilər durub, "səmaya baxırdılar. Elə həmin an ağ libaslı iki kişi onların yanında peyda olub soruşdu: "Ey Qalileyalılar, niyə səmaya baxa-baxa qalmısınız? Aranızdan götürülüb göyə qaldırılan İsanın aparıldığını necə gördünüzsə, elə də qayıdacaq"".
İsa Məsih Öz şagirdlərinə dünyanın sonunda – qiyamət günündə təkrar gələcəyini dönə-dönə söyləmişdir: "O zaman Bəşər Oğlunun əlaməti göydə görünəcək. O vaxt yer üzünün bütün tayfaları şivən qaldıracaq və Bəşər Oğlunun göyün buludları üzərində qüdrət və böyük izzətlə gəldiyini görəcək".
İsa Məsih gələcəyi zaman "dirilərlə ölüləri mühakimə edəcək".Qiyamət günündə İsa vəfat etmiş möminləri dirildəcək və Rəbbin zühurunadək sağ qalan möminlər heç vəfat etmədən, "son şeypur çalınanda bir andaca, bir göz qırpımındaca" dəyişiləcəklər. Həvari Pavel yazdığı kimi: "ölülər çürüməzliklə diriləcək, bizsə dəyişiləcəyik".
Bibliyanın axırıncı səhifəsində İsa belə deyir:
"Budur, tezliklə gəlirəm. Verəcəyim mükafat Mənimlədir və hər kəsə öz əməlinə görə əvəz verəcəyəm. Alfa və Omeqa, Birinci və Sonuncu, Başlanğıc və Axır Mənəm!… Mən Davudun Kökü və Nəsli, parlaq Dan Ulduzuyam… Bəli, tezliklə gəlirəm!"
Vəhy Kitabının müəllifi də Ona cavabən
"Amin. Gəl, ya Rəbb İsa!"
deyir. Beləliklə, Bibliya İsa Məsihin Şəxsiyyəti, həyatı, ölümü, dirilməsi və gələcəyi haqqında bu cür mənzərə yaradır. Təqribən iki min ildir ki, xristian möminləri bu mənzərəni mənimsəyərək həqiqət olduğuna inanırlar.
Həmçinin bax
Mənbə
- Müqəddəs Kitab (Əhdi-Ətiq və Əhdi-Cədid). Müqəddəs Kitab şirkəti. Bakı, 2009
- Bibliya onlayn: http://korpu.net/BibleNorth.html Arxivləşdirilib 2012-12-08 at the Wayback Machine
Film
- İsa filmi (Luka Müjdəsinə görə, 1979) Müxtəlif dillərdə baxmaq olar
İstinadlar
- "İisus Xristos – Xristian dininin eramızın I əsrində Fələstində yaşamış əfsanəvi banisi"" Məktəblinin tarix lüğəti, Ayna Mətbu Evi, Bakı – 2004. "İisus Xristos", Səh. 164; Bax həmçinin: "Христос" в Большой Советской Энциклопедии http://bse.sci-lib.com/article119843.html Arxivləşdirilib 2022-03-25 at the Wayback Machine
- Bax: Мень А. протоиерей "Библиологический словарь в 3-х т.". Москва: Фонд имени Александра Меня, 2002. "Мифологическая теория происхождения христианства". http://krotov.info/spravki/essays_bible/varia/mifolog.html Arxivləşdirilib 2012-05-15 at the Wayback Machine
- Yəhya Müjdəsi 1:1
- Yəhya Müjdəsi 1:14
- Yəhya Müjdəsi 1:18
- Yəhya Müjdəsi 8:57–58
- Matta Müjdəsi 1:18–25
- Luka Müjdəsi 1:26–38
- Bax: Мировая духовная культура. Христианство. Церковь. Лекции и беседы. – М.: Фонд имени Александра Меня, 1995. 671 с. Тир 10 000. 2-е изд.: 1997.http://krotov.info/library/13_m/myen/00049.html
- Luka Müjdəsi 2:40–52
- Matta Müjdəsi 3:13–4:1
- Bax: Luka Müjdəsi 4:14
- Yəhya Müjdəsi 2:1–11
- Luka Müjdəsi 4:31–37; 4:40–41; Mark Müjdəsi 5:1–20 və s.
- Luka Müjdəsi 5:1–11; 8:22–25; Matta Müjdəsi 17:24–27; 21:18–22 və s.
- Mark Müjdəsi 1:29–34; 2:1–12; 5:24–34; Matta Müjdəsi 9:27–31; 12:9–13; Luka Müjdəsi 17:11–19; Yəhya Müjdəsi 9:1–12
- Matta Müjdəsi 14:13–21; 15:32–39
- Mark Müjdəsi 6:45–52
- Mark Müjdəsi 5:21–43; Yəhya Müjdəsi 11:1–44
- Matta Müjdəsi 14:14; Luka Müjdəsi 7:13
- Yəhya Müjdəsi 1:29 "Yəhya İsanın ona tərəf gəldiyini görüb dedi: "Dünyanın günahını aradan götürən Allah Quzusu budur!""; Matta Müjdəsi 16:21"Bundan sonra İsa şagirdlərinə danışmağa başladı ki, Özü Yerusəlimə getməli, ağsaqqallar, başçı kahinlər və ilahiyyatçılar tərəfindən çox əzab çəkməli, öldürülməli və üçüncü gün dirilməlidir"; Matta Müjdəsi 20:28 "Bəşər Oğlu gəlmədi ki, Ona xidmət etsinlər, gəldi ki, Özü xidmət etsin və çoxlarını satın almaq üçün Öz canını fidyə versin".
- Yəhya Müjdəsi 19:34
- Yəhya Müjdəsi 19:41
- Yəhya Müjdəsi 20:1
- 1 Korinflilərə 15:5–6
- Həvarilərin İşləri 1:9
- Həvarilərin İşləri 1:10–11
- Matta Müjdəsi 24:30
- 2 Timoteyə Məktub 4:1
- Yəhya Müjdəsi 6:39–40, 44, 54; 1 Saloniklilərə Məktub 4:13–18
- 1 Korinflilərə Məktub 15:51–52
- Vəhy Kitabı 22:12–13, 16, 20
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalede yalniz ilkin ve ya onunla elaqeli menbelerden istifade olunur Melumatlar musteqil ikinci menbelere esaslanmalidir eks halda meqalenin neytralligi ve ya ehemiyyeti ile bagli subheler yarana bunun neticesinde de siline biler Meqaleye etibarli istinad ve menbeler elave etmekle onu tekmillesdire bilersiniz Xristianliq Isa Bakire Meryemin dogmasi Isanin carmixa cekilmesi Isanin dirilmesi Pasxa Isa Xristianliqda Erken Dovr Hevari Kilse Inanc Incil Allahin Padsahligi Septuaginta Yeni Ehd Bibliya Ehdi Etiq Ehdi Cedid Apokrif Teologiya Bagislanma Veftiz Xristologiya Ata Ogul Muqeddes Ruh Insan Xilas Esxatologiya Uc uqnum Tarix ve Eneneler Meryem Pyotr Pavel Erken I Konstantin Kilse meclisi Xristianliqda bolunme Xac yurusleri Reformasiya Mezhebler ve Herekatlar Anabaptist Anglikan Baptist Kalvinizm Evangelizm Luteran Protestant Ellinci Katolik kilsesiPravoslav Konstantinopol Pravoslav KilsesiHerekatlarYehova sahidleri Esas movzular Veftiz SimvolizmXristianliqbaxmuzakireredakte Isa Mesih teqriben e e 4 cu ilden eramizin 30 cu iline qeder yasamis tarixi sexsiyyet Sovet Ittifaqinda ve Azerbaycanda nesr olunan ensiklopediyalarda mif olaraq teqdim edilmesine baxmayaraq muasir tarixciler mif nezeriyyesi nden imtina edib Isanin real tarixi sexsiyyet olmasi ile razilasirlar Xristianliqda Isa haqqinda vahid eqidenin menbeyiXristianlar Isa baresindeki inanclarinda Bibliyaya istinad edirler Mezheblerinden asili olmarayaq butun xristianlar Isanin Allahin mucessimesi Allahin Oglu Allahin qurbanliq Quzusu Rebb Mesih Xilaskar olduguna bakire Meryemden dogulduguna olub dirildiyine goye qalxib Ata Allahin saginda oturduguna ve qiyamet gununde tekrar dunyaya gelerek beseriyyeti muhakime edeceyine etiqad edirler Bibliyada bu eqidelerin hamisi ucun ciddi esaslar movcuddur bu eqidelerin her hansi birine etiqad etmeyen sexs xristian adlandirila bilmez Odur ki Yehovanin Sahidleri kimi Isanin Allahin mucessemesi oldugunu qebul etmeyen teriqetler xristian enenesini redd etdikleri kimi ozleri de xristianlar terefinden bidetci olaraq redd edilirler Xristianliqda Isa haqqinda vahid eqidenin menbeyi Bibliyadir Allahin mucessimesiEhdi Cedid Isani birmenali olaraq Allahin mucessimesi kimi tesvir edir Baslangicda Kelam var idi Kelam Allahla birlikde idi Kelam Allah idi Kelam beser olub lutf ve heqiqetle dolu olaraq aramizda mesken saldi Allahi hec kes hec vaxt gormeyib amma Atanin qucaginda olan ve Allah olan vahid Ogul Onu tanitdi Yehudiler Ona Isaya dedi Senin hec elli yasin yoxdur Ibrahimi nece gormusen Isa onlara dedi Dogrusunu dogrusunu size deyirem Ibrahim olmazdan qabaq Var Olan Menem Bakireden dogulmasiIsanin anadan olmasi ehvalati dord Mujdenin ikisinde Matta Mujdesi ve Luka Mujdesinde movcuddur Bunlarda Meryemin bakire iken Isaya hamile oldugu neql edilir Isa Mesihin dogulmasi bele oldu Anasi Meryem Yusife nisanlanmisdi Amma birlikde olmalarindan evvel Meryemin Muqeddes Ruhdan hamile oldugu askar oldu Rebbin bir meleyi royada ona Yusife gorunub dedi Davud oglu Yusif Meryemi ozune arvad etmekden qorxma cunki onun betnindeki korpe Muqeddes Ruhdandir Meryem bir Ogul dogacaq ve Onun adini Isa qoy cunki O Oz xalqini gunahlarindan xilas edecek Butun bunlar Rebbin peygember vasitesile soylediyi bu soz yerine yetsin deye bas verdi Budur bakire qiz hamile olub Oglan dogacaq adini Immanuel qoyacaqlar Immanuel Allah bizimledir demekdir Melek ona dedi Qorxma Meryem cunki sen Allahin lutfune nail oldun Sen hamile olub bir Ogul dogacaqsan Meryem meleye dedi Bu nece olacaq Men hec kisi uzu gormemisem Melek cavabinda ona dedi Muqeddes Ruh senin uzerine enecek Haqq Taalanin qudreti ustune kolge salacaq Buna gore de dogulacaq muqeddes Ovlad Allahin Oglu adlanacaq Cunki Allah ucun mumkun olmayan sey yoxdur Bu cur fovqeltebii sekilde dogulmasi sayesinde Isa beseriyyetin tarixinde misilsiz Sexsiyyet kimi qarsimiza cixir Bununla bele Bibliya Isanin teqriben otuz yasina qeder adi insan kimi yasadigini neql edir Usaqliq yeniyetme genclik cagiApokrifik Incillerin muellifleri Isanin usaqligindan bol melumat verdikleri halda Ehdi Cedidde Onun usaqligi yeniyetme cagi ve erken gencliyi baresinde son derece az melumat verilmisdir Eramizin II esrinde yazilmis ve Isa Mesihin usaqligindan behs eden Foma Incili Mesihi her addimbasi mocuzeler gosteren tekebburlu ve sert bir usaq kimi tesvir edir O senbe gunu gilden bir nece qus duzeldib insanlarin etirazlari qarsisinda el calir bunlar o saat esil quslara donub ucmaga baslayir Lakin Ehdi Cedidde Lukanin Mujdesinde yazilmis bir nece setirden basqa Isanin usaqligi haqqinda melumat yoxdur Usaq boyuyur quvvetlenir ve hikmetde yetkinlesirdi Allahin lutfu de Onun uzerinde idi Her il Isanin ata anasi Pasxa bayraminda Yeruselime gederdi Isanin on iki yasi tamam olanda onlar bayram adetine gore yene ora getdiler Bayram qurtarandan sonra onlar eve yollandi Amma yeniyetme Isa Yeruselimde qaldi onun ata anasinin ise bundan xeberi yox idi Onlar Isanin seyyahlar destesi icinde getdiyini dusunurdu Amma bir gunluk yolu gedenden sonra Onu dostlarin ve qohumlarin arasinda axtarmaga basladilar Onu tapmadilar ve axtara axtara Yeruselime qayitdilar Uc gunden sonra Onu mebedde tapdilar Isa muellimler arasinda oturmusdu ve onlara qulaq asir suallar verirdi Onu dinleyen her kes Onun zekasina ve verdiyi cavablara mat qalirdi Ata anasi Onu gorub teeccublendi Isanin anasi Ona dedi Oglum bu nedir basimiza getirdin Atanla men nigaran qalib seni axtarirdiq Isa onlara cavab verdi Meni ne ucun axtarirdiniz Meger bilmirdiniz ki Men Atamin evinde olmaliyam Amma onlar Onun ne demek istediyini basa dusmedi Sonra Isa ata anasi ile Nazarete qayitdi O ata anasina itaetli idi Onun anasi ise butun bu seyleri oz ureyinde saxlayirdi Isa boyuyurdu ve hikmetde artirdi O Allahin ve insanlarin qarsisinda lutf qazanirdi Xidmeti mocuzeleriTeqriben otuz yasinda iken Isa Veftizci Yehya terefinden veftiz edilir o zaman Muqeddes Ruh goyercin kimi Onun uzerine enir ve bundan sonra iblis terefinden sinaga cekilmesi ucun Onu sehraya aparir Sehradan cixan Isa Ruhun qudreti ile qayidir on iki hevari secir vez etmeye baslayir Eyni zamanda O inanilmaz mocuzeler yaradir toyda suyu seraba donderir cinleri qovur tebiet uzerindeki hokmranligini numayis etdirir muxtelif novden xestelere sefa verir minlerle adami yedirtmek ucun corekleri coxaldir su uzerinde yeriyir oluleri dirildir Ehdi Cedid Isanin insanlari Ozune inandirmaq Kim oldugunu subut etmek ucun deyil onlara rehmi geldiyine gore mocuzeler yaratdigini aciqlayir Olumu defn olunmasi dirilmesi goye qalxmasiIncile gore Isa Mesih Allahin qurbanliq Quzusu olaraq insanlarin gunahlari ucun carmixa cekilmek meqsedile geldiyini bilirdi Xristianlar Isa Mesihin carmixa cekildikden sonra dirildiyine hemise inanmis ve bunu beseriyyetin tarixinde en muhum hadise hesab etmisler Cume gunu carmixda olen Isanin bedeni nize ile desildi ve teze bir qebirde defn edildi Senbe gunu kecdikden sonra bazar gunu seher tezden hele qaranliq iken Mecdelli Meryem qebirin yanina geldi O gordu ki das qebirin agzindan goturulub Dirilmis Isa en birinci Mecdelli Meryeme gorundu Hevari Pavelin sehadetine gore O evvel Kefaya sonra On Iki sagirde gorundu Bundan sonra bes yuzden cox baci qardasa eyni anda gorundu Nehayet O hevarilerin gozleri qarsisinda yuxari qaldirildi Bir bulud Isani goturub onlardan gizledi Mesihin ikinci gelisi ve qiyamet gunuIsa Mesih goye qalxdiqdan sonra hevariler durub semaya baxirdilar Ele hemin an ag libasli iki kisi onlarin yaninda peyda olub sorusdu Ey Qalileyalilar niye semaya baxa baxa qalmisiniz Aranizdan goturulub goye qaldirilan Isanin aparildigini nece gordunuzse ele de qayidacaq Isa Mesih Oz sagirdlerine dunyanin sonunda qiyamet gununde tekrar geleceyini done done soylemisdir O zaman Beser Oglunun elameti goyde gorunecek O vaxt yer uzunun butun tayfalari siven qaldiracaq ve Beser Oglunun goyun buludlari uzerinde qudret ve boyuk izzetle geldiyini gorecek Isa Mesih geleceyi zaman dirilerle oluleri muhakime edecek Qiyamet gununde Isa vefat etmis mominleri dirildecek ve Rebbin zuhurunadek sag qalan mominler hec vefat etmeden son seypur calinanda bir andaca bir goz qirpimindaca deyisilecekler Hevari Pavel yazdigi kimi oluler curumezlikle dirilecek bizse deyisileceyik Bibliyanin axirinci sehifesinde Isa bele deyir Budur tezlikle gelirem Vereceyim mukafat Menimledir ve her kese oz emeline gore evez vereceyem Alfa ve Omeqa Birinci ve Sonuncu Baslangic ve Axir Menem Men Davudun Koku ve Nesli parlaq Dan Ulduzuyam Beli tezlikle gelirem Vehy Kitabinin muellifi de Ona cavaben Amin Gel ya Rebb Isa deyir Belelikle Bibliya Isa Mesihin Sexsiyyeti heyati olumu dirilmesi ve geleceyi haqqinda bu cur menzere yaradir Teqriben iki min ildir ki xristian mominleri bu menzereni menimseyerek heqiqet olduguna inanirlar Hemcinin baxXristologiya Yehudanin opusu Islamda IsaMenbeMuqeddes Kitab Ehdi Etiq ve Ehdi Cedid Muqeddes Kitab sirketi Baki 2009 Bibliya onlayn http korpu net BibleNorth html Arxivlesdirilib 2012 12 08 at the Wayback MachineFilmIsa filmi Luka Mujdesine gore 1979 Muxtelif dillerde baxmaq olarIstinadlar Iisus Xristos Xristian dininin eramizin I esrinde Felestinde yasamis efsanevi banisi Mekteblinin tarix lugeti Ayna Metbu Evi Baki 2004 Iisus Xristos Seh 164 Bax hemcinin Hristos v Bolshoj Sovetskoj Enciklopedii http bse sci lib com article119843 html Arxivlesdirilib 2022 03 25 at the Wayback Machine Bax Men A protoierej Bibliologicheskij slovar v 3 h t Moskva Fond imeni Aleksandra Menya 2002 Mifologicheskaya teoriya proishozhdeniya hristianstva http krotov info spravki essays bible varia mifolog html Arxivlesdirilib 2012 05 15 at the Wayback Machine Yehya Mujdesi 1 1 Yehya Mujdesi 1 14 Yehya Mujdesi 1 18 Yehya Mujdesi 8 57 58 Matta Mujdesi 1 18 25 Luka Mujdesi 1 26 38 Bax Mirovaya duhovnaya kultura Hristianstvo Cerkov Lekcii i besedy M Fond imeni Aleksandra Menya 1995 671 s Tir 10 000 2 e izd 1997 http krotov info library 13 m myen 00049 html Luka Mujdesi 2 40 52 Matta Mujdesi 3 13 4 1 Bax Luka Mujdesi 4 14 Yehya Mujdesi 2 1 11 Luka Mujdesi 4 31 37 4 40 41 Mark Mujdesi 5 1 20 ve s Luka Mujdesi 5 1 11 8 22 25 Matta Mujdesi 17 24 27 21 18 22 ve s Mark Mujdesi 1 29 34 2 1 12 5 24 34 Matta Mujdesi 9 27 31 12 9 13 Luka Mujdesi 17 11 19 Yehya Mujdesi 9 1 12 Matta Mujdesi 14 13 21 15 32 39 Mark Mujdesi 6 45 52 Mark Mujdesi 5 21 43 Yehya Mujdesi 11 1 44 Matta Mujdesi 14 14 Luka Mujdesi 7 13 Yehya Mujdesi 1 29 Yehya Isanin ona teref geldiyini gorub dedi Dunyanin gunahini aradan goturen Allah Quzusu budur Matta Mujdesi 16 21 Bundan sonra Isa sagirdlerine danismaga basladi ki Ozu Yeruselime getmeli agsaqqallar basci kahinler ve ilahiyyatcilar terefinden cox ezab cekmeli oldurulmeli ve ucuncu gun dirilmelidir Matta Mujdesi 20 28 Beser Oglu gelmedi ki Ona xidmet etsinler geldi ki Ozu xidmet etsin ve coxlarini satin almaq ucun Oz canini fidye versin Yehya Mujdesi 19 34 Yehya Mujdesi 19 41 Yehya Mujdesi 20 1 1 Korinflilere 15 5 6 Hevarilerin Isleri 1 9 Hevarilerin Isleri 1 10 11 Matta Mujdesi 24 30 2 Timoteye Mektub 4 1 Yehya Mujdesi 6 39 40 44 54 1 Saloniklilere Mektub 4 13 18 1 Korinflilere Mektub 15 51 52 Vehy Kitabi 22 12 13 16 20