Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Ser Valter Skott (ing. Sir Walter Scott; 15 avqust 1771[…], Edinburq – 21 sentyabr 1832[…]) — şotland mənşəli vəkil, şair, yazıçı, tarixçi, janrının banisi.
| Valter Skott | |
|---|---|
| ing. Walter Scott | |
 | |
| Təxəllüsü | Jedediah Cleishbotham, Laurence Templeton, Somnambulus, Malachi Malagrowther, Clutterbuck, Lawrence Templeton |
| Doğum tarixi | 15 avqust 1771[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 21 sentyabr 1832[…](61 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | insult |
| Uşaqları | 4 |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | şair, dramaturq, dilçi, tərcüməçi, roman yazıçısı, musiqişünas, bioqraf, yazıçı, hakim, şair-vəkil[d], vəkil, tarixçi, ədəbiyyat tənqidçisi |
| Fəaliyyət illəri | 1814–1832 |
| Əsərlərinin dili | ingilis dili |
| İstiqamət | romantizm |
| Janrlar | tarixi roman[d], poeziya, hekayə, teatr, romantizm |
| Üzvlüyü | |
 | |
 Valter Skott Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Valter Skott Edinburqda imkanlı şotland hüquqşünası Valter Conun (1729–1799) və Edinburq universitetinin tibb professorunun qızı Anna Rezerfordun (1739–1819) ailəsində anadan olmuşdur. O, ailədə 9-cu uşaq idi, bu ailədə böyüyən 13 uşaqdan yalnız 6-sı salamat qalmışdır. 1772-ci ilin yanvarında uşaq iflici xəstəliyinə tutulan Valter Skotun sağ ayağı hərəkət qabiliyyətini itirmiş və o, ömrü boyu şikəst qalmışdır.
Uşaqlıq illərini Sendinoyda babasının fermasında və dayısının Kelso yaxınlığında yerləşən evində keçirən Valter Skott Şotlandiyanın sərhəd əyalətləri ilə sıx əlaqəli olmuşdur. Fiziki qüsurlarına baxmayaraq hələ yeniyetmə yaşlarında o, ətrafındakıları iti ağlı və fenomal yaddaşı ilə heyrətləndirirdi.
Valter Skott 1778-ci ildə Edinburqa qayıtmışdır. 1779-cu ildən Edinburq məktəblərində təhsil alan Valter Skott 1785-ci ildə Edinburq kollecinə daxil olmuşdur. Kollecdə təhsil alarkən o, alpinizmə dərin maraq göstərmiş, fiziki cəhətdən möhkəmlənmiş, yaşıdları arasında natiqlik qabiliyyəti ilə fərqlənmişdir.
Atasının istəyi ilə 1792-ci ildə Edinburq universitetinin hüquq fakültəsini bitirən Valter Skott əyalətlərin birində fəaliyyətə başlayır.
Valter Skott 1791-ci ildə öz ilk məhəbbəti ilə — Edinburq vəkilinin qızı Vilyamina Belşes ilə tanış olmuşdur. O, beş il bu qızla ailə qurmağa cəhd göstərdi, lakin Vilyamina, nəhayət, imkanlı bankirin oğlu Vilyam Forbsu ondan üstün tutdu və 1796-cı ildə Vilyam Forbsa ərə getdi. Bu uğursuz məhəbbət Valter Skott üçün ağır zərbə oldu və sonralar Vilyamina surəti yazıçının romanlarının qəhrəmanları arasında xüsusi yer tutmuşdur.
Valter Skott 1797-ci ildə Şarlotta Karpenter (Şarlotta Şarpantye) (1770–1826) ilə evlənmişdir.
Valter Skott 21 sentyabr 1832-ci ildə infaktdan vəfat etmişdir.
Yaradıcılığı
Valter Skott dünya ədəbiyyatşünaslığında tarixi roman janrının banisi və ustad sənətkarlarından biri hesab edilir. O gördüyü abidələri, ya da dinlədiyi hekayələri təsvir etdiyi əhvalatın mərkəzində yerləşdirərək onları təsiredici və inandırıcı hadisələr zənciri kimi təsvir edir. Əsərləri avtobioqrafik xüsusiyyətlər daşıyarkən belə, universallığını qoruyub saxlayır. V. Skotta yüksək qiymət verən V. Q. yazırdı: "Bu adam Avropanın ən yeni sənətinə tarixi və ictimai istiqamət vermişdir. V. Q. çox doğru və son dərəcə dürüst ifadəsinə görə, V. Skott öz romanlarında "tarixin yaylarını açıb göstərir".
V. Skott tarixi mövzularda romanlar yazmamışdan əvvəl bu sahədə ətraflı tədqiqatlar aparmışdır. Belə ki, V. Skott bir neçə il ərzində Şotlandiyanın ucqar yerlərini gəzərək üç cilddən ibarət topladığı xalq nəğmələrinin "Şotlandiyanın sərhəd nəğmələri" adlı nəğmələr kitabının iki cildini 1800-cü ildə, üçüncü cildini isə 1803-cü ildə çap etdirir. Bu topluya daxil edilmiş xalq şeirinin əsl nümunələrində Şotlandiya tarixinə aid çox zəngin material vardı.
Bu nəğmələr toplusundan sonra yazıçı bir-birinin ardınca "Sonuncu menestrelin mahnısı", "Marmion", "Göl qızı", "Rokbi" adlı romantik poemalarını yazır. Xüsusən, "Sonuncu menestrelin mahnısı" (1805) əsəri müəllifə, qədim Şotlandiyanı çox gözəl təsvir etdiyinə görə böyük şöhrət qazandırdı. Yazıçı "Marmion" əsərində şotlandiyalıların ingilislər əleyhinə apardıqları mübarizəni, "Göl qızı" əsərində kralın feodallarla mübarizəsini, "Rokbi"də XVII əsrdə İngiltərədə baş verən inqilabı təsvir etmişdir. Bütün bunların təsviri, poemanın şifahi xalq ədəbiyyatı ilə bağlı olması, Orta əsrlərə böyük maraq V. Skottun poemalarının gələcəkdə onun geniş lövhələri əhatə edən tarixi romanlar yazması üçün bir növ hazırlıq idi.
Valter Skott tarixi sənədlərə, tarixi məna və məzmun daşıyan faktlara, tarixçilərin keçmişi tədqiq etmək baxımından əldə etdiyi materiallara rəngarəng don geyindirərək, quru və cansıxıcı görünən bu məlumatları maraqlı və cazibədar etmişdir.
İlk romanı "Ueverli"ni 1814-cü ildə nəşr etdirən V. Skott 28 roman, bir neçə povest və hekayə yazmışdır. Yazıçının romanları mövzusuna görə, 3 qrupa bölünür. Bu romanların bir hissəsi doğma vətəni Şotlandiyanın tarixi keçmişinə həsr edilmişdir. "Şotlandiya romanları" ədəbi silsiləsinə daxil olan "Ueverli, yaxud altmış il əvvəl", (1814), "Qay Mannerinq" (1815), "Antikvar" (1816), "Puritanlar" (1816), "Rob Roy" (1817) və başqalarının adlarını çəkmək olar.
V. Skottun digər romanlarında isə İngiltərənin keçmişi təsvir edilir. Bu qismə "Ayvenqo" (1819), "Monastır" (1820), "Rahib" (1820), "Kenilvort" (1820), "Vudstok" (1826) əsərlərini aid etmək olar.
V. Skottun romanlarının bir qismi də digər ölkələrin tarixinə həsr edilmişdir. Belə əsərlərə "Kventin Dorvard" və "Talisman" romanları aiddir.
Nəsr əsərləri
- Ueverli, yaxud altmış il əvvəl (1814)
- Qay Mannerinq və ya Astroloq (1815)
- Antikvar (1816)
- Puritanlar (1816)
- Rob Roy (1817)
- Rahib (1820)
- Monastır (1820)
- Kenilvort (1821)
- Kventin Dorvard (1823)
- Talisman (1825)
- Maltanın mühasirəsi (1832)
Nəzm əsərləri
- Şotlandiyanın sərhəd nəğmələri (1800–1803)
- Marmion (1808)
- Göl qızı (1810)
- Rokbi (1813)
- Vaterloo tarlası (1815)
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Walter Scott (nid.).
- RKDartists (nid.).
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- Скотт Вальтер // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Archivio Storico Ricordi. 1808.
Mənbə
- Kolesnikov B. İ. və Mixalskaya N. P. XIX əsr xarici ədəbiyyat tarixi, tərcümə edən İ. Şıxlı. Bakı: Azərbaycan dövlət tədris-pedaqoji ədəbiyyatı nəşriyyatı, 1964.
- Belinski V. Q. Məqalələr. Bakı: Azərbaycan dövlət nəşriyyatı, 1961.
- Oрлов С.А. Исторический роман Вальтера Скотта. М.: Худож. лит., 1965.
- Реизов Б.Г. Творчество Вальтера Скотта. М.-Л.: Худ. литература, 1965.
Xarici keçid
- Биография Вальтера Скотта
- Квентин Дорвард — текст романа на русском и английском языках
- [1] — сайт библиотеки Эдинбургского Университета посвященный Вальтеру Скотту (на англ.)
- Walter Scott Digital Archive at the .
- Sir Walter Scott, biography by Richard H. Hutton, 1878, from .
- The Edinburgh Sir Walter Scott Club
- Millgate Union Catalogue of Walter Scott Correspondence 2018-01-10 at the Wayback Machine
- Correspondence of Sir Walter Scott, with related papers, ca. 1807–1929
 | Yazıçı ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | Ədəbiyyat ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Ser Valter Skott ing Sir Walter Scott 15 avqust 1771 Edinburq 21 sentyabr 1832 sotland menseli vekil sair yazici tarixci janrinin banisi Valter Skotting Walter ScottTexellusu Jedediah Cleishbotham Laurence Templeton Somnambulus Malachi Malagrowther Clutterbuck Lawrence TempletonDogum tarixi 15 avqust 1771 1771 08 15 Dogum yeri Edinburq Sotlandiya Boyuk Britaniya kralligiVefat tarixi 21 sentyabr 1832 1832 09 21 61 yasinda Vefat sebebi insultUsaqlari 4Tehsili Edinburq UniversitetiFealiyyeti sair dramaturq dilci tercumeci roman yazicisi musiqisunas bioqraf yazici hakim sair vekil d vekil tarixci edebiyyat tenqidcisiFealiyyet illeri 1814 1832Eserlerinin dili ingilis diliIstiqamet romantizmJanrlar tarixi roman d poeziya hekaye teatr romantizmUzvluyu masonluqValter Skott Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiValter Skott Edinburqda imkanli sotland huquqsunasi Valter Conun 1729 1799 ve Edinburq universitetinin tibb professorunun qizi Anna Rezerfordun 1739 1819 ailesinde anadan olmusdur O ailede 9 cu usaq idi bu ailede boyuyen 13 usaqdan yalniz 6 si salamat qalmisdir 1772 ci ilin yanvarinda usaq iflici xesteliyine tutulan Valter Skotun sag ayagi hereket qabiliyyetini itirmis ve o omru boyu sikest qalmisdir Usaqliq illerini Sendinoyda babasinin fermasinda ve dayisinin Kelso yaxinliginda yerlesen evinde keciren Valter Skott Sotlandiyanin serhed eyaletleri ile six elaqeli olmusdur Fiziki qusurlarina baxmayaraq hele yeniyetme yaslarinda o etrafindakilari iti agli ve fenomal yaddasi ile heyretlendirirdi Valter Skott 1778 ci ilde Edinburqa qayitmisdir 1779 cu ilden Edinburq mekteblerinde tehsil alan Valter Skott 1785 ci ilde Edinburq kollecine daxil olmusdur Kollecde tehsil alarken o alpinizme derin maraq gostermis fiziki cehetden mohkemlenmis yasidlari arasinda natiqlik qabiliyyeti ile ferqlenmisdir Atasinin isteyi ile 1792 ci ilde Edinburq universitetinin huquq fakultesini bitiren Valter Skott eyaletlerin birinde fealiyyete baslayir Valter Skott 1791 ci ilde oz ilk mehebbeti ile Edinburq vekilinin qizi Vilyamina Belses ile tanis olmusdur O bes il bu qizla aile qurmaga cehd gosterdi lakin Vilyamina nehayet imkanli bankirin oglu Vilyam Forbsu ondan ustun tutdu ve 1796 ci ilde Vilyam Forbsa ere getdi Bu ugursuz mehebbet Valter Skott ucun agir zerbe oldu ve sonralar Vilyamina sureti yazicinin romanlarinin qehremanlari arasinda xususi yer tutmusdur Valter Skott 1797 ci ilde Sarlotta Karpenter Sarlotta Sarpantye 1770 1826 ile evlenmisdir Valter Skott 21 sentyabr 1832 ci ilde infaktdan vefat etmisdir YaradiciligiValter Skott dunya edebiyyatsunasliginda tarixi roman janrinin banisi ve ustad senetkarlarindan biri hesab edilir O gorduyu abideleri ya da dinlediyi hekayeleri tesvir etdiyi ehvalatin merkezinde yerlesdirerek onlari tesiredici ve inandirici hadiseler zenciri kimi tesvir edir Eserleri avtobioqrafik xususiyyetler dasiyarken bele universalligini qoruyub saxlayir V Skotta yuksek qiymet veren V Q yazirdi Bu adam Avropanin en yeni senetine tarixi ve ictimai istiqamet vermisdir V Q cox dogru ve son derece durust ifadesine gore V Skott oz romanlarinda tarixin yaylarini acib gosterir V Skott tarixi movzularda romanlar yazmamisdan evvel bu sahede etrafli tedqiqatlar aparmisdir Bele ki V Skott bir nece il erzinde Sotlandiyanin ucqar yerlerini gezerek uc cildden ibaret topladigi xalq negmelerinin Sotlandiyanin serhed negmeleri adli negmeler kitabinin iki cildini 1800 cu ilde ucuncu cildini ise 1803 cu ilde cap etdirir Bu topluya daxil edilmis xalq seirinin esl numunelerinde Sotlandiya tarixine aid cox zengin material vardi Bu negmeler toplusundan sonra yazici bir birinin ardinca Sonuncu menestrelin mahnisi Marmion Gol qizi Rokbi adli romantik poemalarini yazir Xususen Sonuncu menestrelin mahnisi 1805 eseri muellife qedim Sotlandiyani cox gozel tesvir etdiyine gore boyuk sohret qazandirdi Yazici Marmion eserinde sotlandiyalilarin ingilisler eleyhine apardiqlari mubarizeni Gol qizi eserinde kralin feodallarla mubarizesini Rokbi de XVII esrde Ingilterede bas veren inqilabi tesvir etmisdir Butun bunlarin tesviri poemanin sifahi xalq edebiyyati ile bagli olmasi Orta esrlere boyuk maraq V Skottun poemalarinin gelecekde onun genis lovheleri ehate eden tarixi romanlar yazmasi ucun bir nov hazirliq idi Valter Skott tarixi senedlere tarixi mena ve mezmun dasiyan faktlara tarixcilerin kecmisi tedqiq etmek baximindan elde etdiyi materiallara rengareng don geyindirerek quru ve cansixici gorunen bu melumatlari maraqli ve cazibedar etmisdir Ilk romani Ueverli ni 1814 cu ilde nesr etdiren V Skott 28 roman bir nece povest ve hekaye yazmisdir Yazicinin romanlari movzusuna gore 3 qrupa bolunur Bu romanlarin bir hissesi dogma veteni Sotlandiyanin tarixi kecmisine hesr edilmisdir Sotlandiya romanlari edebi silsilesine daxil olan Ueverli yaxud altmis il evvel 1814 Qay Mannerinq 1815 Antikvar 1816 Puritanlar 1816 Rob Roy 1817 ve basqalarinin adlarini cekmek olar V Skottun diger romanlarinda ise Ingilterenin kecmisi tesvir edilir Bu qisme Ayvenqo 1819 Monastir 1820 Rahib 1820 Kenilvort 1820 Vudstok 1826 eserlerini aid etmek olar V Skottun romanlarinin bir qismi de diger olkelerin tarixine hesr edilmisdir Bele eserlere Kventin Dorvard ve Talisman romanlari aiddir Nesr eserleriUeverli yaxud altmis il evvel 1814 Qay Mannerinq ve ya Astroloq 1815 Antikvar 1816 Puritanlar 1816 Rob Roy 1817 Rahib 1820 Monastir 1820 Kenilvort 1821 Kventin Dorvard 1823 Talisman 1825 Maltanin muhasiresi 1832 Nezm eserleriSotlandiyanin serhed negmeleri 1800 1803 Marmion 1808 Gol qizi 1810 Rokbi 1813 Vaterloo tarlasi 1815 IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Walter Scott nid RKDartists nid Cex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi Skott Valter Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Archivio Storico Ricordi 1808 MenbeKolesnikov B I ve Mixalskaya N P XIX esr xarici edebiyyat tarixi tercume eden I Sixli Baki Azerbaycan dovlet tedris pedaqoji edebiyyati nesriyyati 1964 Belinski V Q Meqaleler Baki Azerbaycan dovlet nesriyyati 1961 Orlov S A Istoricheskij roman Valtera Skotta M Hudozh lit 1965 Reizov B G Tvorchestvo Valtera Skotta M L Hud literatura 1965 Xarici kecidVikisitatda Valter Skott ile elaqedar sitatlar var Biografiya Valtera Skotta Kventin Dorvard tekst romana na russkom i anglijskom yazykah 1 sajt biblioteki Edinburgskogo Universiteta posvyashennyj Valteru Skottu na angl Walter Scott Digital Archive at the Sir Walter Scott biography by Richard H Hutton 1878 from The Edinburgh Sir Walter Scott Club Millgate Union Catalogue of Walter Scott Correspondence 2018 01 10 at the Wayback Machine Correspondence of Sir Walter Scott with related papers ca 1807 1929 Yazici ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Edebiyyat ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin