Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Min sülaləsi — 1368-1644-cü illərdə Çində iqtidarda olmuş sülalə.
| Tarixi dövlət | |||
| Min sülaləsi | |||
|---|---|---|---|
| 明朝 | |||
| |||
 | |||
| | |||
| Paytaxt | Şuntian-Fu[d], Şuntian-Fu[d] | ||
| Dilləri | Çin dili | ||
| Rəsmi dilləri | Çin dili | ||
| Dövlət dini | buddizm, Daosizm, Konfutsiçilik | ||
| Valyuta | Bimetallizm | ||
| Ərazisi | 6,500,000 km² | ||
| Əhalisi |
| ||
| İdarəetmə forması | Monarxiya | ||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Tarixi
Min sülaləsi 1368-1644-cü illərdə Çində hakimiyyətdə olmuşdur. Bu sabitlik, firavanlıq və Çinin Şərqi Asiyada təsirinin bərpası dövrü idi. Ədəbiyyat, elm və incəsənət bu dövrdə yenidən inkişaf etməyə başlamışdı. İmperiya birbaşa hökumətə tabe olan qubernatorların idarə etdiyi 15 əyalətə bölünmüşdü. İmperator Tay-tszu, hökuməti Tan sülaləsi prinsiplərinə uyğun qurmuşdu. O, konfutsi ideyalarına qayıdış elan edərək hakimiyyətin mərkəzləşməsinə çalışırdı. Tay-tszu dövlət işlərini təkbaşına həll etmək istəyirdi, lakin onun buna gücü yetmədi. Buna görə də o, ətarfına vicdanlı məmurları yığıb Böyük katiblik yaratmalı oldu. İnzibati aparat dövlət imtahanı əsasında formalaşırdı.
Tay-tszunun əmri ilə bütün ölkədə qəza, mahal və vilayət məktəbləri yaradıldı. Bu məktəblərin daha qabiliyyətli şagirdləri paytaxt məktəbinə - Qotszıtszyana üz tuturdular. Bu məktəbinməzunları dövlət imtahanı verməyə buraxılırdılar. Bundan əlavə əyalətlərdə ilkin imtahan vermiş şəxslər də imtahanlardan keçə bilərdilər.
1385-ci ildə "məmur istehsalı" sistemində köklü dəyişikliklər edildi. Əgər sınaqdan keçən şəxs imtahanlarda birinci və ya ikinci dərəcəli tszinşi kateqoriyası alırdısa, onu Xanlin Akademiyasında xidmətə göndərirdilər ki, buradan da o, yüksək dövlət vəzifəsinə təyin oluna bilərdi. İmperator Çju Yuançjanın bu və digər islahatları ona gətirib çıxardı ki, onun hakimiyyəti dövründə dövlət imtahanlrı düz XX əsrin sonuna qədər demək olar ki, dəyişiklikliyə uğramadan fəaliyyət göstərən sistem şəklini aldı. Nankindəki ilk paytaxt Çinin iqtisadi cəhətdən uzaq rayonunda idi. Buna görə də vətəndaş müharibəsindən sonra taxt-tacı ələ keçirmiş imperator Çen-tszu (Yun Le) 1421-ci ildə paytaxtı Nankindən Pekinə köçürdü. Onun rəhbərliyi altında Qapalı şəhər kimi də məşhur olan imperiya sarayı tikilmişdi.
Min dövrünün ikinci yarısında avropalılarla əlaqələr qurulmağa başladı. Monqolların hakimiyyəti zamanı çinlilərin alçaldılması ilə bağlı xatirələrə üstün gəlmək üçün Min imperatorları əcnəbi olan hər şeyə yuxarıdan baxırdılar. XVI-XVII əsrlərdə avropalı tacirlər Çinə səfər etdikdə Min hökmdarları onlarla tabeliyində olan şəxslər kimi davranırdılar. Bundan başqa, çinlilər belə hesab edirdilər ki, avropalıların ticarət fəaliyyəti qaçaqmalçılıq və dəniz quldurluğu ilə bağlıdır. Çinlə ilk əlaqələri portuqallar qurmuşdular. 1517-ci ildən başlayaraq portuqal tacirlər bir sıra sahilboyu şəhərlərdə öz məskənlərini salmağa başladılar. Lakin Çin hakimiyyəti 50 ildən sonra bu məskənlərdən Quançjou yaxınlığında olan yalnız bir portuqal koloniyası Makaonu saxlamışdılar. 1624-cü ildə hollandlar Tayvanı tutur. 1582-ci ildə italiyalı yezuit-missioner Matteo Riççi (1552-1610-cu illər) Makaoya gəlir. Sonralar o, çinlilər tərəfindən qəbul edilir və Pekində daimi yaşamağa icazə verilmiş ilk əcnəbi olur. 1628-ci ildə şimal-qərbdə mülkədar ailəsindən olan Li Tszıçenin başçılığı altında qiyam qalxır. 1642-ci ildə Li Tszıçen Çinin şimalının hakimi olur, 1644-cü ildə isə o, Pekini tutur. Sonuncu Min imperatoru özünü asır. Qiyamı yatırmaq məqsədilə Min generalı U Sanquy kömək üçün Mancurlara müraciət edir, onlar XVII əsrin birinci yüzilliyində Tsin ("Saf") dövləti yaratmışdılar ki, buna da Abaxay xan başçılıq edirdi. Mancurlar qiyamşçılara divan tutub Abaxay xanın oğullarındanbirini Çin imperatoru elan etdilər və bunula da yeni Tsin sülaləsinin əsasını qoydular.
Mədəniyyət
- Min sülaləsi dövründə Çində kağız istehsalı
-
![image]()
Xammalın yığılması -
![image]()
Liflərdən bişirilməsi -
![image]()
Kağız kütləsinin əldə edilməsi -
![image]()
Suyunun sıxılması -
![image]()
Günəş altında qurudulması
İstinadlar
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- The Ming Dynasty — 1368—1644 AD — Bibliography 2010-06-12 at the Wayback Machine
 | Monarx, sülalə və ya onların nümayəndələri ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun meqalenin muzakire sehifesine diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Min sulalesi 1368 1644 cu illerde Cinde iqtidarda olmus sulale Tarixi dovletMin sulalesi明朝Gerb 1368 1644Paytaxt Suntian Fu d Suntian Fu d Dilleri Cin diliResmi dilleri Cin diliDovlet dini buddizm Daosizm KonfutsicilikValyuta BimetallizmErazisi 6 500 000 km Ehalisi 51 655 459 nef 1620 Idareetme formasi Monarxiya Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiMin sulalesi 1368 1644 cu illerde Cinde hakimiyyetde olmusdur Bu sabitlik firavanliq ve Cinin Serqi Asiyada tesirinin berpasi dovru idi Edebiyyat elm ve incesenet bu dovrde yeniden inkisaf etmeye baslamisdi Imperiya birbasa hokumete tabe olan qubernatorlarin idare etdiyi 15 eyalete bolunmusdu Imperator Tay tszu hokumeti Tan sulalesi prinsiplerine uygun qurmusdu O konfutsi ideyalarina qayidis elan ederek hakimiyyetin merkezlesmesine calisirdi Tay tszu dovlet islerini tekbasina hell etmek isteyirdi lakin onun buna gucu yetmedi Buna gore de o etarfina vicdanli memurlari yigib Boyuk katiblik yaratmali oldu Inzibati aparat dovlet imtahani esasinda formalasirdi Imperator Cju Dinin 1402 1424 portreti Tay tszunun emri ile butun olkede qeza mahal ve vilayet mektebleri yaradildi Bu mekteblerin daha qabiliyyetli sagirdleri paytaxt mektebine Qotszitszyana uz tuturdular Bu mektebinmezunlari dovlet imtahani vermeye buraxilirdilar Bundan elave eyaletlerde ilkin imtahan vermis sexsler de imtahanlardan kece bilerdiler 1385 ci ilde memur istehsali sisteminde koklu deyisiklikler edildi Eger sinaqdan kecen sexs imtahanlarda birinci ve ya ikinci dereceli tszinsi kateqoriyasi alirdisa onu Xanlin Akademiyasinda xidmete gonderirdiler ki buradan da o yuksek dovlet vezifesine teyin oluna bilerdi Imperator Cju Yuancjanin bu ve diger islahatlari ona getirib cixardi ki onun hakimiyyeti dovrunde dovlet imtahanlri duz XX esrin sonuna qeder demek olar ki deyisiklikliye ugramadan fealiyyet gosteren sistem seklini aldi Nankindeki ilk paytaxt Cinin iqtisadi cehetden uzaq rayonunda idi Buna gore de vetendas muharibesinden sonra taxt taci ele kecirmis imperator Cen tszu Yun Le 1421 ci ilde paytaxti Nankinden Pekine kocurdu Onun rehberliyi altinda Qapali seher kimi de meshur olan imperiya sarayi tikilmisdi Min dovrunun ikinci yarisinda avropalilarla elaqeler qurulmaga basladi Monqollarin hakimiyyeti zamani cinlilerin alcaldilmasi ile bagli xatirelere ustun gelmek ucun Min imperatorlari ecnebi olan her seye yuxaridan baxirdilar XVI XVII esrlerde avropali tacirler Cine sefer etdikde Min hokmdarlari onlarla tabeliyinde olan sexsler kimi davranirdilar Bundan basqa cinliler bele hesab edirdiler ki avropalilarin ticaret fealiyyeti qacaqmalciliq ve deniz quldurlugu ile baglidir Cinle ilk elaqeleri portuqallar qurmusdular 1517 ci ilden baslayaraq portuqal tacirler bir sira sahilboyu seherlerde oz meskenlerini salmaga basladilar Lakin Cin hakimiyyeti 50 ilden sonra bu meskenlerden Quancjou yaxinliginda olan yalniz bir portuqal koloniyasi Makaonu saxlamisdilar 1624 cu ilde hollandlar Tayvani tutur 1582 ci ilde italiyali yezuit missioner Matteo Ricci 1552 1610 cu iller Makaoya gelir Sonralar o cinliler terefinden qebul edilir ve Pekinde daimi yasamaga icaze verilmis ilk ecnebi olur 1628 ci ilde simal qerbde mulkedar ailesinden olan Li Tszicenin basciligi altinda qiyam qalxir 1642 ci ilde Li Tszicen Cinin simalinin hakimi olur 1644 cu ilde ise o Pekini tutur Sonuncu Min imperatoru ozunu asir Qiyami yatirmaq meqsedile Min generali U Sanquy komek ucun Mancurlara muraciet edir onlar XVII esrin birinci yuzilliyinde Tsin Saf dovleti yaratmisdilar ki buna da Abaxay xan basciliq edirdi Mancurlar qiyamscilara divan tutub Abaxay xanin ogullarindanbirini Cin imperatoru elan etdiler ve bunula da yeni Tsin sulalesinin esasini qoydular MedeniyyetCin tarixiCin tarixiMedeniyyet Din Felsefe MifologiyasiDao Daosizm Leqizm Tao Te Cinq Konfutsicilik Kon Fu Dzi Lao tszi Moizm Mo tszi In ve Yan 36 stratagem Citkundo Kunq fu Tay ci cuan Usu Vin Cun Dim Mak SaolinSya sulalesiSan sulalesiCjou sulalesi Qerbi CjouSerqi Cjou Yaz PayizDoyusen carliqlar qarisiq dovrHan sulalesi Qerbi HanSin sulalesi Van ManSerqi HanUc carliq Vey Su UCzin Qerbi Czin16 barbar Serqi CzinCenub ve Simal sulaleleriSuy sulalesiTan sulalesiLiaoSun imperiyasiQerbi Sya Cenubi SunYuan sulalesiMin sulalesiTsin sulalesiCin RespublikasiCin Xalq Respublikasi Cin RespublikasibaxredakteMin sulalesi dovrunde Cinde kagiz istehsali Xammalin yigilmasi Liflerden bisirilmesi Kagiz kutlesinin elde edilmesi Suyunun sixilmasi Gunes altinda qurudulmasiIstinadlarHemcinin baxCin tarixiXarici kecidlerVikianbarda Min sulalesi ile elaqeli mediafayllar var The Ming Dynasty 1368 1644 AD Bibliography 2010 06 12 at the Wayback Machine Monarx sulale ve ya onlarin numayendeleri ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin