Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çibi döyüşü (çin. (ənən.) 赤壁之戰, sadə. 赤壁之战; qışd, 208 - 209-cu ildə U və Şu çarlığının birləşmiş orduları ilə Çao Çao ordusu arasında olmuşdur. Nəticədə Çao Çao hökmranlığını itirmiş olur.
| Çibi döyüşü | ||||
|---|---|---|---|---|
| Üç çarlıq dövrü | ||||
 | ||||
| Tarix | 209-cu ilin qışı | |||
| Yeri |  Syannin, Yantszı çayı, Çibi | |||
| Nəticəsi |  Vey çarlığının süqutu | |||
| Münaqişə tərəfləri | ||||
| | ||||
| Komandan(lar) | ||||
| ||||
| Tərəflərin qüvvəsi | ||||
| ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | ||||
Səbəbi
II əsrin sonu və III əsrin əvvəllərində Çin ərazisindəki çarlıqlararası çəkişmələrin get-gedə artması ön plana bir neçə bacarıqlı sərkərdələr çıxarmış olur. Bunlardan biri Çao Çao şimalda, Xuanxe hövzəsində hökmranlıq edirdi. Onun ölümündən sonra 220 ci ildə onun oğlu Çao Pey Han sülaləsini bitirib, Vey sülaləsinin əsasını qoyaraq özünü Vey çarlığının hökmdarı elan etmişdir. Digər bir sərkərdə Lyu Bey Han sülaləsinin nümayəndəsi kimi ölkənin cənub-qərbində özünü hökmdar elan edərək Şu çarlığını qurur. Üçüncü bir sərkərdə isə Sun Çyuan cənub-şərqdə paytaxtı Nankin olan U çarlığını qurur. beləliklə üç çarlıq fenomeni ortaya çıxmış olur.
 | Dövlətlər yaranır və yox olurlar. Dövlətlər gəlirlər və gedirlər. İmperator Çjounun hökmranlığı bitdikdən sonra yeddi dövlət bir-biri ilə vuruşurdu və Tsin knyazı qalib çıxdı. Tsin hökmranlığı bitdikdən sonra, Çu və Han çarları hegemonluq uğrunda mübarizə aparırdı və Han sülaləsi qalib gəldi. Dörd yüz il hökmranlıq etmiş qüdrətli Han sülaləsi də süqut etmiş və şəfəqləri sönmüşdür. Lo Quançjun „“ (Müqəddimə) |  |
207 ci ilin qışında şimalda köçəri tayfalarını qovaraq şimal sərhədlərini möhkəmləndirir. Yuan Şao, Lyuy Bu və Yuan Şu qoşunlarını məğlub edən imprator Syan-di adından istifadə edən Çao Çao boyük bir orduya sahib olur. 208 ci ildə sonralar özünü Vey kyazı elan etmiş sərkərdə Çao Çao Çin ərazisinin şimal əyalətlərini əlin keçirərək qurmuş olduğu Vey çarlığının ərazisini genişləndirir. Bundan sonra 208 ci ilin payızında cənuba, Çzinçjou istiqamətində hərəkət edir. Lyu Byao öldükdən sonra oğulları Lyu Byao və Lyu Çzyun Çao Çaoya təslim olurlar, lakin Lyu Byaonun sərkərdəsi Lyu Bey təslim olmayıb Syakou şəhərinə çəkilərək müqavimət göstərir. Sonralar Lyu Byaonunböyük oğlu Yantszı çayı boyu qərar tutaraq sərkərdə Lyu Beyə dəstək verir.
Çjou Yu Çinin mərkəzindən gələn Çao Çao ordusunun sayını 150-160 min nəfər göstəmişdir. Lyu Byaonun keçmiş ordusundan 70-80 mini ona qoşulmuşdur. Amma Çao Çaonun onlara etimadı yox idi. Sun Çyuanın 30 minlik, Lyu Beyin və Lyu Çinin Çjuqe Lyanın dediyinə görə 20 minlik qoşunu var idi.
Gedişi
Çao Çaonun ordusu əsasən şimal kontingentindən təşkil olunduğundan, suda xüsusilə çayda döyüş təcrübəsi yox idi. Qayıqlarla Yantszı sularını üzən əsgərlər dəniz xəstəliyinə tutulur. Bundan istifadə edən Sun Çzyan ordusu yanacaq maddəsi doldurulmuş və ucuna uzun masa bərkidilmiş branderləri Çao Çaonun gəmilərinə doğru istiqamətləndirir. Gəmilər toqquşduqdan sonra alova bürünürlər. Çao Çaodöyüşçüləri arasında çaxnaşma düşdüyündən ordu pərən-pərən olur. Eyni vaxta griçəkilməkdə olan Vey ordusu sahildəki pusqulara dwşərək məhv dilir.
| | Qırmızı qayalıqlardakı döyüş həqiqətən də qanlı savaş olmuşdur. Çao Çaonun çoxlu döyüşçüsü nizə və oxlarla öldürülmüş, daha çoxu isə çayda batmış və alovda yanmışdır. Lo Quançjun „“ | |
Çao Çao özü Syuyçana qaçır. Sun Çyuanın ordusu irəliləyərək Nançzyun və Xefey şəhərləri uğrunda savaşır. Bu döyüşdən ən çox mənfət götürənisə Lyu Bey olur Onun ordusu Syanyan, Nançzyuan, Çzinçjou şəhərlərini, Linlin, Ulin, Quyyan və Çanşa əyalətlərini ələ keçirmiş olur.
İstinadlar
- de Crespigny, Rafe «Generals of the South», стр. 251, 252 Generals of the South: The foundation and early history of the Three Kingdoms state of Wu. Internet Edition 2007-06-07 at the Wayback Machine, Australian National University, 2004
- de Crespigny, Rafe «Generals of the South», стр. 252, 255 Generals of the South: The foundation and early history of the Three Kingdoms state of Wu. Internet Edition 2007-06-07 at the Wayback Machine, Australian National University, 2004
Xarici keçidlər
- Üç çarlığın tarixi (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cibi doyusu cin enen 赤壁之戰 sade 赤壁之战 qisd 208 209 cu ilde U ve Su carliginin birlesmis ordulari ile Cao Cao ordusu arasinda olmusdur Neticede Cao Cao hokmranligini itirmis olur Cibi doyusuUc carliq dovruTarix 209 cu ilin qisiYeri Syannin Yantszi cayi CibiNeticesi Vey carliginin suqutuMunaqise terefleriSu carligi U carligi Vey carligiKomandan lar Lyu Bey Sun Cyuan bilinmirCao CaoTereflerin quvvesi50 000 bilinmir240 000 Vikianbarda elaqeli mediafayllarSebebiUc carliq II esrin sonu ve III esrin evvellerinde Cin erazisindeki carliqlararasi cekismelerin get gede artmasi on plana bir nece bacariqli serkerdeler cixarmis olur Bunlardan biri Cao Cao simalda Xuanxe hovzesinde hokmranliq edirdi Onun olumunden sonra 220 ci ilde onun oglu Cao Pey Han sulalesini bitirib Vey sulalesinin esasini qoyaraq ozunu Vey carliginin hokmdari elan etmisdir Diger bir serkerde Lyu Bey Han sulalesinin numayendesi kimi olkenin cenub qerbinde ozunu hokmdar elan ederek Su carligini qurur Ucuncu bir serkerde ise Sun Cyuan cenub serqde paytaxti Nankin olan U carligini qurur belelikle uc carliq fenomeni ortaya cixmis olur Dovletler yaranir ve yox olurlar Dovletler gelirler ve gedirler Imperator Cjounun hokmranligi bitdikden sonra yeddi dovlet bir biri ile vurusurdu ve Tsin knyazi qalib cixdi Tsin hokmranligi bitdikden sonra Cu ve Han carlari hegemonluq ugrunda mubarize aparirdi ve Han sulalesi qalib geldi Dord yuz il hokmranliq etmis qudretli Han sulalesi de suqut etmis ve sefeqleri sonmusdur Lo Quancjun Muqeddime 207 ci ilin qisinda simalda koceri tayfalarini qovaraq simal serhedlerini mohkemlendirir Yuan Sao Lyuy Bu ve Yuan Su qosunlarini meglub eden imprator Syan di adindan istifade eden Cao Cao boyuk bir orduya sahib olur 208 ci ilde sonralar ozunu Vey kyazi elan etmis serkerde Cao Cao Cin erazisinin simal eyaletlerini elin kecirerek qurmus oldugu Vey carliginin erazisini genislendirir Bundan sonra 208 ci ilin payizinda cenuba Czincjou istiqametinde hereket edir Lyu Byao oldukden sonra ogullari Lyu Byao ve Lyu Czyun Cao Caoya teslim olurlar lakin Lyu Byaonun serkerdesi Lyu Bey teslim olmayib Syakou seherine cekilerek muqavimet gosterir Sonralar Lyu Byaonunboyuk oglu Yantszi cayi boyu qerar tutaraq serkerde Lyu Beye destek verir Cjou Yu Cinin merkezinden gelen Cao Cao ordusunun sayini 150 160 min nefer gostemisdir Lyu Byaonun kecmis ordusundan 70 80 mini ona qosulmusdur Amma Cao Caonun onlara etimadi yox idi Sun Cyuanin 30 minlik Lyu Beyin ve Lyu Cinin Cjuqe Lyanin dediyine gore 20 minlik qosunu var idi GedisiCao Caonun ordusu esasen simal kontingentinden teskil olundugundan suda xususile cayda doyus tecrubesi yox idi Qayiqlarla Yantszi sularini uzen esgerler deniz xesteliyine tutulur Bundan istifade eden Sun Czyan ordusu yanacaq maddesi doldurulmus ve ucuna uzun masa berkidilmis branderleri Cao Caonun gemilerine dogru istiqametlendirir Gemiler toqqusduqdan sonra alova burunurler Cao Caodoyusculeri arasinda caxnasma dusduyunden ordu peren peren olur Eyni vaxta gricekilmekde olan Vey ordusu sahildeki pusqulara dwserek mehv dilir Qirmizi qayaliqlardaki doyus heqiqeten de qanli savas olmusdur Cao Caonun coxlu doyuscusu nize ve oxlarla oldurulmus daha coxu ise cayda batmis ve alovda yanmisdir Lo Quancjun Cao Cao ozu Syuycana qacir Sun Cyuanin ordusu irelileyerek Nanczyun ve Xefey seherleri ugrunda savasir Bu doyusden en cox menfet goturenise Lyu Bey olur Onun ordusu Syanyan Nanczyuan Czincjou seherlerini Linlin Ulin Quyyan ve Cansa eyaletlerini ele kecirmis olur Uc carliq dovruDoyusun xeritesiSun Czyanin brander qayiqlariCao Caonun gemisiCibi doyusuIstinadlarde Crespigny Rafe Generals of the South str 251 252 Generals of the South The foundation and early history of the Three Kingdoms state of Wu Internet Edition 2007 06 07 at the Wayback Machine Australian National University 2004 de Crespigny Rafe Generals of the South str 252 255 Generals of the South The foundation and early history of the Three Kingdoms state of Wu Internet Edition 2007 06 07 at the Wayback Machine Australian National University 2004Xarici kecidlerUc carligin tarixi rus